Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 109/10
POSTANOWIENIE
Dnia 28 października 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa M. B.
przeciwko P. P. i A. K.
o zadośćuczynienie, odszkodowanie i rentę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 28 października 2010
r.,
zażalenia powoda
na postanowienie o kosztach
zawarte w wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 14 maja 2010 r., sygn. akt I ACa (…),
uchyla zaskarżone postanowienie i nie obciąża powoda obowiązkiem zwrotu na
rzecz pozwanych kosztów postępowania apelacyjnego.
Uzasadnienie
Postanowieniem zawartym w wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 14 maja 2010 r.
zasądzono od powoda M. B. na rzecz pozwanych P. P. i A. K. kwoty po 5.400 zł tytułem
zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pozwanych w postępowaniu apelacyjnym.
Sąd Apelacyjny uznał, że mimo, iż sytuacja finansowa powoda jest trudna, to nie
uzasadnia to konieczności zastosowania art. 102 k.p.c. Instytucja uregulowana w tym
przepisie ma charakter wyjątkowy i wymaga zaistnienia szczególnej sytuacji. Mimo
2
wskazania przyczyn, ze względu na które Sąd I instancji w niniejszej sprawie oddalił
powództwo, powód zdecydował się wnieść apelację, mając świadomość konsekwencji
finansowych przegrania procesu. Działanie powoda skutkowało koniecznością podjęcia
przez pozwanych obrony swych praw i poniesieniem znacznych kosztów bez właściwej
przyczyny.
Powód zaskarżył zażaleniem powyższe postanowienie wnosząc o jego zmianę i
nieobciążanie powoda kosztami zastępstwa procesowego pozwanych, zarzucając
naruszenie art. 98, art. 102 i art. 109 § 2 w związku z art. 391 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Na podstawie art. 102 k.p.c. sąd może odstąpić od nałożenia na stronę
obowiązku zwrotu kosztów procesu, jednakże ustalenie, czy w danych okolicznościach
zachodzą „wypadki szczególnie uzasadnione”, ustawodawca pozostawia swobodnej
ocenie sądu (wyrok SN z dnia 22 listopada 2006 r., sygn. akt V CSK 292/06, nie publ.).
Wprawdzie sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym
uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego (wyrok SN z dnia 19 maja 2006 r.,
sygn. akt III CK 221/05, nie publ.; wyrok SN z dnia 3 lutego 2010 r., sygn. akt II PK
192/09, nie publ.), jednak podlega kontroli w postępowaniu zażaleniowym. Sąd
Najwyższy nie podziela oceny dokonanej przez Sąd Apelacyjny w przedmiocie
niezastosowania normy wynikającej z art. 102 k.p.c. Co prawda powód, wnosząc
apelację i mając na uwadze przyczyny bezzasadności powództwa, powinien był liczyć
się z możliwością zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu
apelacyjnym na rzecz pozwanych, ta okoliczność nie może jednak jako wyłączna
podlegać ocenie. Wniesienie apelacji jest prawem strony, którego nie może pozbawiać
jej ryzyko przegranej i związanego z tym obowiązku zwrotu kosztów procesu. W
szczególnie uzasadnionych wypadkach należy zatem odstąpić od zasady wyrażonej w
art. 98 k.p.c. i zastosować art. 102 k.p.c. Taka właśnie szczególna sytuacja zachodzi w
niniejszej sprawie, z uwagi na dysproporcję majątkową stron, niezdolność powoda do
pracy spowodowaną wypadkiem przy pracy i ponoszenie kosztów utrzymania
małoletniego dziecka. Biorąc pod uwagę wysokość renty otrzymywanej przez powoda
(780 zł), obciążenie go kosztami procesu w wysokości łącznej 10 800 zł nie znajduje
uzasadnienia. Okoliczności wypadku, sytuacja majątkowa i zdrowotna powoda zatem
determinuje zaistnienie szczególnie uzasadnionego przypadku, który prowadzi do
zastosowania zasady słuszności przewidzianej w art. 102 k.p.c.
3
Wobec powyższego, na podstawie art. 39816
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.,
Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.

II CZ 109/10

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia