Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 274/10
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 listopada 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Dariusz Zawistowski
SSA Anna Kozłowska (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Teresy F.
przeciwko Towarzystwu Budownictwa Społecznego Spółce z ograniczoną
odpowiedzialnością i in.
o zwolnienie spod egzekucji,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 listopada 2010 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej
Skarbu Państwa – Urzędu Skarbowego
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 15 października 2009 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania pozostawiając temu
Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy oddalił powództwo Teresy F. skierowane przeciwko
wierzycielom prowadzącym egzekucję z nieruchomości położonej przy ul.
Północnej nr 36, o zwolnienie od egzekucji tej nieruchomości. W motywach tego
rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy ustalił, że Teresa i Andrzej F. w dniu 15 stycznia
1983 r. zawarli związek małżeński i pozostawali w ustroju wspólności ustawowej.
W dniu 24 kwietnia 1984 r. rodzice męża powódki przekazali mu, w trybie ustawy z
3
dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i
członków ich rodzin (Dz. U. Nr 40 z 1982 r., poz. 268), własność nieruchomości
położonej przy ul. P. nr 36. Własność tej nieruchomości została wpisana w dziale II
księgi wieczystej, urządzonej dla tej nieruchomości, na rzecz Andrzeja F.
Wspólność majątkowa małżeńska została między małżonkami zniesiona z dniem
9 lutego 2000 r., postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 22 marca 2000 r. W
czasie trwania małżeństwa małżonkowie na nieruchomości dokonywali inwestycji,
założyli plantację cisa i aronii, zbudowali deszczownię, a powódka spłacała
zaciągnięte na ten cel kredyty również po zniesieniu wspólności małżeńskiej.
Komornik, który z wniosku pozwanych prowadzi przeciwko Andrzejowi F. egzekucję
z nieruchomości położonej przy ul. P., w dniu 14 września 2004 r. złożył wniosek o
wpisanie w dziale III księgi wieczystej istniejącej dla tej nieruchomości, wzmianki o
toczącej się egzekucji. Wpisu wzmianki Sąd Rejonowy dokonał w dniu 23 września
2004 r. W dniu 3 października 2007 r. Komornik dokonał opisu i oszacowania
nieruchomości. W dniu 11 września 2008 r. powódka zwróciła się do Komornika o
przesłanie jej wykazu wszystkich osób i podmiotów, z wniosku których toczy się
egzekucja do nieruchomości stwierdzając, że egzekucja narusza jej prawa.
Komornik odmówił udzielenia żądanej informacji. Z pozwem w sprawie niniejszej, o
zwolnienie od egzekucji nieruchomości, powódka wystąpiła już w dniu 25 sierpnia
2008 r. Twierdziła, że nieruchomość stanowi majątek dorobkowy jej i Andrzeja F.,
zatem skierowanie egzekucji do nieruchomości narusza jej prawa wynikające ze
wspólności majątkowej skoro jest uprawniona do ½ części nieruchomości, przy
czym tytułom egzekucyjnym wydanym przeciwko Andrzejowi F. nie została nadana
klauzula wykonalności przeciwko niej.
Pismem z dnia 30 września 2008 r. Komornik powiadomił Andrzeja F. o
terminie i miejscu pierwszej licytacji, nadto o terminie tych czynności dokonał
obwieszczenia w budynku Urzędu Miasta i w budynku Sądu oraz zamieścił
ogłoszenia w gazecie „Wiadomości Dnia”.
Sąd Okręgowy rozważając charakter prawny umowy stanowiącej podstawę
nabycia przez Andrzeja F. nieruchomości i wskazując na istnienie rozbieżnych
stanowisk w orzecznictwie, opowiedział się za poglądem, że umowa zawarta na
podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym
4
rolników indywidualnych i członków ich rodzin, jest umową darowizny w rozumieniu
art. 888 i nast. k.c. Taka kwalifikacja powoduje, że przekazane gospodarstwo, jako
przedmiot wymieniony w art. 33 § 2 k.r.o. (w brzmieniu obowiązującym w dacie
czynności) z mocy prawa wchodziło do majątku odrębnego (obecnie: osobistego).
Nieruchomość nie stanowi przeto współwłasności powódki i jej męża, stąd zajęcie
dokonane w postępowaniu egzekucyjnym nie może być przez powódkę zwalczane
powództwem z art. 841 k.p.c. Sąd Okręgowy zwrócił nadto uwagę, że również sami
małżonkowie nie traktowali nieruchomości jako majątku wspólnego. Wynikało to z
ich stanowisk w toczących się sprawach o zniesienie wspólności majątkowej
małżeńskiej i o podział majątku dorobkowego. W sprawach tych małżonkowie nie
wymieniali nieruchomości położonej przy ul. P. 36 jako stanowiącej majątek
dorobkowy, przy czym w sprawie o podział majątku dorobkowego Andrzej F.
nieruchomość tę wprost zaliczył do majątku odrębnego.
Niezależnie od powyższego, Sąd Okręgowy ocenił zachowanie przez
powódkę terminu z art. 841 § 3 k.p.c., stwierdzając jego uchybienie. Zgodnie
z treścią tego przepisu powództwo winno być wniesione w terminie miesiąca od
dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin jest przewidziany
w przepisach odrębnych. Zważywszy, że termin ten został wprowadzony do
systemu prawa z dniem 5 lutego 2005 r. należało przyjąć, że jego bieg rozpoczął
się z dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej art. 841 k.p.c. i tak liczony
znajduje zastosowanie do powództw przeciwegzekucyjnych, gdy zajęcie nastąpiło
w postępowaniu egzekucyjnym wszczętym przed dniem wejścia w życie ustawy.
Oznaczało to, że pozwana powinna była wytoczyć powództwo najpóźniej 5 marca
2005 r. Sąd Okręgowy wskazał, że do księgi wieczystej na wniosek Komornika
w dniu 23 września 2004 r. została wpisana wzmianka o toczącej się egzekucji
z nieruchomości, zatem powódka nie może zasłaniać się nieznajomością wpisów.
Księgi wieczyste są jawne, a osoba, która nie zapoznała się z wpisami, ponosi
ryzyko niekorzystnych tego skutków. Nie dał też Sąd wiary zeznaniom powódki
i Andrzeja F., że dopiero w sierpniu 2008 r. mąż poinformował ją o egzekucji
również z nieruchomości położonej przy ul. Północnej 36.
Na skutek apelacji powódki skierowanej przeciwko rozstrzygnięciu
oddalającemu powództwo przeciwko wszystkim pozwanym za wyjątkiem pozwanej
5
Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych spółka komandytowa, Sąd Apelacyjny
wyrokiem z dnia 15 października 2009 r. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób,
że zwolnił od egzekucji udział powódki wynoszący ½ we współwłasności
nieruchomości położonej przy ul. P. 36 (punkt I.1. sentencji wyroku), oddalił
powództwo w pozostałej części (punkt I.2. sentencji), zniósł wzajemnie między
powódką a pozostałymi pozwanymi koszty postępowania (punkt I. 4. sentencji),
oddalił apelację w pozostałej części (punkt II sentencji) i zniósł wzajemnie między
powódką a pozostałymi pozwanymi koszty postępowania odwoławczego (punkt
V sentencji wyroku). Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia faktyczne dokonane przez
Sąd I instancji z wyjątkiem tych, które wynikły z oceny zeznań powódki i świadka
Andrzeja F. co do daty dowiedzenia się przez powódkę o egzekucji
z nieruchomości i ustalenia te przyjął za własne, dokonał jednak odmiennej oceny
prawnej ustalonego stanu faktycznego. Umowę z dnia 24 kwietnia 1984 r. zawartą
przez Andrzeja F. w trybie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r.
o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin
zakwalifikował jako cywilnoprawną pozakodeksową umowę nazwaną o swoistym
charakterze, ściśle określoną co do przedmiotu, podmiotów i formy, której celem nie
było obdarowanie następcy, ale uzyskanie świadczeń od państwa. Nie pozwalało
to na stosowanie do takiej umowy, także w drodze analogii, przepisów kodeksu
cywilnego i kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w zakresie dotyczącym darowizny.
Przekazane na podstawie powołanej ustawy gospodarstwo rolne nie było zatem
objęte wyłączeniem z art. 33 pkt 2 k.r.o. stąd, zgodnie z regułą zawartą w art. 32
k.r.o., wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków pozostających w ustroju
wspólności majątkowej. Przynależność danego przedmiotu do majątku wspólnego
następuje z mocy prawa i bez znaczenia są własne przekonania małżonków
o przynależności nabytego przedmiotu do majątku osobistego tego z małżonków,
który dokonał czynności prawnej nabycia, jeżeli to przekonanie nie jest
uzasadnione treścią czynności prawnej lub orzeczenia sądu ustanawiającego
rozdzielność majątkową. Zdaniem Sądu, z chwilą zniesienia wspólności ustawowej
łącząca małżonków wspólność uległa przekształceniu we współwłasność, do której
zastosowanie miały przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych
z uwzględnianiem domniemania z art. 43 k.r.o. i przy uwzględnieniu odmiennych
6
uregulowań z art. 46 k.r.o. Ustanie wspólności majątkowej pociągało za sobą
uwolnienie małżonka niebędącego dłużnikiem od odpowiedzialności za
zobowiązania powstałe w czasie trwania wspólności i niezwiązane z majątkiem
osobistym, co oznacza, że wierzyciel męża powódki mógł kierować egzekucję do
jego majątku osobistego oraz do jego udziału w byłym majątku wspólnym co
oznacza również taki udział w składnikach tego majątku. W zaistniałej przeto
sytuacji powódka mogła być, w rozumieniu art. 841 § 1 k.p.c., uważana za osobę
trzecią, której prawa zostały naruszone, mogła jednak żądać zwolnienia od
egzekucji tylko swojego udziału w nieruchomości. Zatem żądanie było uzasadnione
do udziału wynoszącego ½ część. Odnosząc się do zachowania terminu z art. 841
§3 k.p.c. Sąd Apelacyjny wyraził pogląd, że skoro powódka wywodzi roszczenie
z przysługującego jej prawa współwłasności to „ocena zachowania terminu winna
być dokonana według kryteriów wynikających z jej udziału w postępowaniu
egzekucyjnym jako współwłaściciela a nie osoby trzeciej”. Zajęcie ułamkowej części
nieruchomości wymaga zawiadomienia przez komornika współwłaściciela, po myśli
art. 1005 k.p.c. Oznacza to, że dla powódki skutek zajęcia nie powstał z chwilą
dokonania wpisu w księdze wieczystej, nie miała ona bowiem statusu osoby trzeciej
w rozumieniu tego przepisu. Dla współwłaściciela skutek zajęcia powstaje z chwilą
zawiadomienia dokonanego zgodnie z treścią art. 1005 k.p.c. Powódka nie została
jednak zawiadomiona w tym trybie przez komornika, nie została też zawiadomiona
o terminie opisu i oszacowania, wówczas, w myśl art. 945 § 2 k.p.c., mogłaby
zgłosić swoje prawa. Z art. 953 § 1 pkt 6 k.p.c. i art. 947 § 1 pkt 8 k.p.c. wynika, że
powództwo powinno być wytoczone najpóźniej przed rozpoczęciem licytacji, zatem
należało przyjąć, że dopiero obwieszczenie o licytacji stworzyło domniemanie
faktyczne dowiedzenia się przez powódkę o naruszeniu jej prawa. Obwieszczenie
o licytacji ukazało się w ogłoszeniu prasowym zamieszczonym w „Dzienniku
Łódzkim” w dniu 30 września 2009 r. oraz zostało wywieszone na tablicy ogłoszeń
Urzędu Miasta w dniu 26 września 2009 r. Tym samym pozew z dnia 25 sierpnia
2008 r., został wniesiony przed upływem miesięcznego terminu, o jakim stanowi
§ 3 art. 841 k.p.c.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w części uwzględniającej powództwo
i orzekającej o kosztach postępowania odwoławczego (punkty I. 1 i 4. oraz
7
V sentencji) zaskarżył skargą kasacyjną pozwany Skarb Państwa – Urząd
Skarbowy. Skarżący zarzucił naruszenie art. 231 k.p.c. przez oparcie ustalenia o
zachowaniu przez powódkę terminu do wniesienia powództwa na domniemaniu
faktycznym pomimo istnienia bezpośrednich środków dowodowych oraz naruszenie
art. 231 k.p.c. przez przyjęcie domniemania faktycznego, że z faktu nie
zawiadomienia powódki przez organ egzekucyjny o zajęciu nieruchomości oraz o
terminie opisu i oszacowania wynika, że o naruszeniu jej prawa powódka
dowiedziała się z obwieszczenia o licytacji zamieszczonego w ogłoszeniu
prasowym w dniu 30 września r. i na tablicy ogłoszeń Urzędu Miasta w dniu 26
września 2009 r., w sytuacji gdy wniosła pozew w dniu 25 sierpnia 2008 r.
Nadto skarżący zarzucił naruszenie prawa materialnego to jest art. 32 §1
k.r.o. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 20 stycznia 2005 r. przez
niewłaściwe zastosowanie i art. 33 pkt 2 k.r.o. przez niezastosowanie i przyjęcie, że
przekazane na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu
społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 24 z 1989 r.,
poz. 133) gospodarstwo weszło w skład majątku wspólnego, a nie majątku
odrębnego następcy, art. 56 ust. 1 i 2 tej ustawy przez przyjęcie, że umowę
przekazania gospodarstwa następcy należy uznać za umowę odpłatną, art. 841 §1
i § 3 k.p.c. przez błędne zastosowanie polegające na przyjęciu, że skierowanie
egzekucji do nieruchomości narusza prawa powódki i że termin do wniesienia
powództwa mógł się otworzyć później niż zostało wniesione powództwo
a jednocześnie, że termin ten został przez powódkę zachowany.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Charakteru prawny umowy przekazania gospodarstwa rolnego następcy
zawartej na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r.
o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U.
Nr 40 z 1982 r., poz. 268 ze zm.) od dawna wzbudzał spory prawne. Zarówno
w apelacji jak i w skardze kasacyjnej zostały przytoczone rozbieżne poglądy
prezentowane tak w piśmiennictwie jak i orzecznictwie co do charakteru tej umowy.
Rozbieżność ta znalazła odzwierciedlenie w orzeczeniach sądów obu instancji. Sąd
I instancji przychylił się do poglądu, że mamy do czynienia z umową, do której
stosować należy przepisy o darowiźnie, Sąd II instancji zajął stanowisko, że jest to
8
umowa posiadająca istotne cechy odróżniające ją od umowy darowizny, co nie
pozwala przyjąć odstępstwa od zasady wyrażonej w art. 32 § 1 k.r.o. (w brzmieniu
uprzednio obowiązującym).
Rozstrzygając, czy skutkiem zawarcia w trybie przepisów powołanej ustawy
przez rolnika z następcą pozostającym w związku małżeńskim, umowy przekazania
gospodarstwa, było objęcie przekazanego gospodarstwa wspólnością ustawową
w rozumieniu art. 31 k.r.o. (w brzmieniu obowiązującym przed dniem 20 stycznia
2005 r.), uwzględnić należy, że przepis art. 33 pkt. 2 k.r.o. (zarówno w brzmieniu
uprzednio jak i obecnie obowiązującym) majątkiem odrębnym, osobistym, czyni
przedmioty nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę z zastrzeżeniem, że
spadkodawca lub darczyńca może inaczej postanowić, czyli postanowić, że
przedmiot takiej czynności będzie objęty wspólnością ustawową. Wymienione
w tym przepisie zdarzenia prawne będące podstawą prawną przysporzenia,
cechuje nieodpłatność i to samo źródło przysporzenia jakim jest majątek
przysparzającego, spadkodawcy/darczyńcy. Nieodpłatność i pochodzenie
przysporzenia z majątku rolnika cechuje również umowę przekazania
gospodarstwa następcy zawartą w trybie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r.
Pochodzenie przysporzenia z majątku rolnika nie nasuwa wątpliwości. W zakresie
nieodpłatności zwrócić należy uwagę, że w art. 2 ustawy zostały zdefiniowane
pojęcia użyte w ustawie. W punkcie 6 tego artykułu ustawa stanowiła, że przez
przekazanie gospodarstwa rolnego następcy rozumie się nieodpłatne przeniesienie
na rzecz następcy posiadania oraz własności tego gospodarstwa, jeżeli rolnik jest
jego właścicielem. Zatem sam ustawodawca wskazał, że mamy do czynienia
z czynnością nieodpłatną. O odpłatności umowy nie mogły decydować
świadczenia emerytalne lub rentowe uzyskiwane przez przekazującego, skoro nie
otrzymywał on ich od następcy lecz od państwa i dlatego, że spełnił przed
przekazaniem inne wymagania określone ustawą. Skoro przekazanie było
nieodpłatne, a państwo przejęło obowiązek świadczeń, nie następowały one
kosztem majątku następcy. Obciążenia przewidziane w art. 56 ust. 1 i 2 ustawy
miały charakter alimentacyjny i nie zmieniały nieodpłatnego charakteru umowy.
Zatem, skoro przyczyną przysporzenia była causa donandi, istniała uzasadniona
podstawa do przyjęcia, iż umowę przekazania gospodarstwa rolnego następcy
9
można traktować jak darowiznę w rozumieniu art. 33 pkt 2 k.r.o.. Takie stanowisko
wyraził już Sąd Najwyższy uprzednio, w postanowieniach z dnia 18 kwietnia
2008 r. II CSK 647/07 lex nr 518174 i z dnia 30 stycznia 2009 r. II CSK 450/08 lex
599753. Sąd Najwyższy w obecnym składzie pogląd ten podziela.
Analizując przepisy powołanej ustawy nie można pomijać, że ustawa,
określając krąg osób mogących być następcami, wymieniała w art. 48 ust. 1
kolejno, obok zstępnych, przysposobionych itd., małżonków tych osób, traktując
małżonków jako samodzielnych następców. W art. 49 ust. 1 wskazano nadto, że
gospodarstwo może być przekazane tylko jednemu następcy, a jeżeli następca
pozostaje w związku małżeńskim – także obojgu małżonkom. Przepisy ustawy
pozostawiały zatem rolnikowi wybór osoby następcy. Również wówczas, gdy
następca pozostawał w związku małżeńskim, pozwalały uczynić stroną umowy,
następcą, jedną tylko osobę, z wyłączeniem jej małżonka. Takie uregulowanie
wskazuje, że ustawodawca decyzji rolnika, co do przekazania gospodarstwa
wyłącznie następcy, bez udziału małżonka następcy, przypisał doniosłość prawną.
Pozostawiając rolnikowi wybór, o którym mowa, ustawodawca jednocześnie
przesądził dopuszczalność istnienia sytuacji, w której przedmiot umowy nie
wchodził do majątku dorobkowego, mimo wiążącego następcę ustroju wspólności
ustawowej, a to wówczas gdy tylko następca, bez udziału małżonka był, z woli
rolnika, stroną umowy (por. uzasadnienie uchwały z dnia 15 listopada 1989 r.
III CZP 93/89 lex nr 146208).
Przysporzenie nieodpłatne dokonane z majątku rolnika w umowie zawartej
wyłącznie z jedną osobą, z wyłączeniem jej małżonka, powodowało zatem, że tak
nabyty przedmiot winien być traktowany jako stanowiący majątek odrębny
następcy. Dodać należy, że jedynie w sytuacji gdyby rolnik inaczej postanowił, niż
wynika to z zasady wyrażonej w art. 33 pkt 2 k.r.o., przedmiot umowy mógł zostać
objęty wspólnością ustawą. Przyjmuje się bowiem, że tylko odmienne od reguły
wynikającej z art. 33 pkt 2 k.r.o. zastrzeżenie, winno być odzwierciedlone w treści
czynności prawnej.
W sprawie niniejszej, pomimo pozostawania przez Andrzeja F. w związku
małżeńskim i ustroju wspólności ustawowej z powódką, umowa została zawarta
przez jego rodziców tylko z nim i umowa ta nie zawiera postanowienia o wejściu
10
przedmiotu umowy do majątku wspólnego. Oznacza to, że wola rodziców Andrzeja
F. co do skutków umowy we wskazanym zakresie, została dostatecznie wyrażona
przez takie ukształtowanie strony obdarowanej. Nie może przy tym pozostać
obojętne dla oceny istotnych dla sprawy okoliczności, wieloletnie przekonanie
obojga małżonków o przynależności przedmiotu umowy do majątku odrębnego
Andrzeja F. Reasumując, gospodarstwo rolne, którego własność przeszła na
następcę rolnika, pozostającego w związku małżeńskim i ustroju wspólności
ustawowej, w wyniku zawarcia umowy przekazania gospodarstwa rolnego
pomiędzy nim a przekazującym, weszło do majątku odrębnego następcy.
Podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut wadliwego ustalenia zachowania
terminu z art. 841 § 3 k.p.c. został przez skarżącego określony jako naruszenie
przepisów postępowania. Ocena umowy przekazania gospodarstwa zawartej przez
Andrzeja F. jako powodująca wejście przedmiotu umowy do jego majątku
osobistego, może, co prawda, zagadnienie zachowania tego terminu uczynić
bezprzedmiotowym, można jednak zauważyć, że przepisy art. 841 § 1 i § 2 k.p.c.
mają charakter procesowy, powództwo z § 1 art. 841 k.p.c. ma bowiem na celu
ustanowienie zakazu prowadzenia egzekucji do oznaczonego przedmiotu oraz
uchylenia skutków procesowych zajęcia. Przepis przesądza zatem o istnieniu,
w oznaczonej sytuacji, roszczenia procesowego. Dodany zaś z dniem 5 lutego
2005 r. § 3 tego artykułu, ograniczający terminem miesięcznym możność realizacji
uzyskania sądowego zakazu prowadzenia egzekucji, ma charakter
materialnoprawny. Zatem zarzucone w skardze kasacyjnej naruszenie § 3 art. 841
k.p.c. przez wadliwe określenie początku biegu terminu nie jest naruszeniem
przepisów postępowania, ale naruszeniem prawa materialnego. Skarżący
ma rację, że nieprawidłowe jest stanowisko Sądu Apelacyjnego, iż termin ten
rozpoczął bieg dopiero od dnia obwieszczenia o licytacji, dopiero bowiem to
obwieszczenie stworzyło domniemanie powzięcia przez powódkę wiadomości
o naruszenia jej prawa. Przewidziany w § 3 art. 841 k.p.c. termin do wniesienia
powództwa rozpoczyna bieg od dnia, w którym osoba trzecia dowiedziała
się o zajęciu w wyniku skierowania do danego przedmiotu egzekucji
z naruszeniem jej prawa i chodzi tu o faktyczne powzięcie wiadomości o zajęciu
a nie dzień, w którym mogła dowiedzieć się o zajęciu (por. wyrok Sądu
11
Najwyższego z dnia 12 grudnia 2007 r. V CSK 275/07 nie publ.). Badając
zachowanie terminu nie można było nie uwzględnić, że skoro powództwo
zostało wytoczone, to musi to oznaczać, że osoba trzecia wymaganą przepisem
§ 3 art. 841 k.p.c. wiadomość już powzięła; rzeczą Sądu jest ustalenie
rzeczywistej daty dowiedzenia się. Jeżeli jednak zajęcie przedmiotu
należącego do osoby trzeciej nastąpiło w postępowaniu egzekucyjnym
wszczętym przed wejściem w życie ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o zmianie ustawy
– kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 172,
poz.1804), a osoba trzecia o naruszeniu jej prawa dowiedziała się przez
wejściem w życie powołanej ustawy, termin ten biegnie od dnia wejścia w życie
ustawy czyli od dnia 5 lutego 2004 r. (por. uchwała z dnia 17 lipca 2007 r. III CZP
57/07, OSNC z. 9/2008 r., poz. 97).
Należy nadto nadmienić, że Sąd II instancji nie dostrzegł, że po zniesieniu
wspólności ustawowej majątek dotychczas wspólny małżonków
stanowi masę, do której stosuje się przepisy o współwłasności w częściach
ułamkowych z uwzględnieniem przepisów o dziale spadku, a zaspokojenie wierzyciela
z przedmiotu należącego do takiej masy podlega ograniczeniom (por. art. 912
k.p.c.).
Reasumując, na podstawie art. 39815
§ 1 k.p.c. i art. 108 § 2 k.p.c. w związku
z art. 391 § 1 k.p.c. i art. 39821
k.p.c. zaskarżony wyrok uchylono i przekazano
sprawę Sądowi drugiej instancji do ponownego rozpoznania.
12
db