Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 107/10
POSTANOWIENIE
Dnia 9 grudnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marek Sychowicz (przewodniczący)
SSN Iwona Koper
SSA Jan Kremer (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku J. J.
przy uczestnictwie A. J.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 9 grudnia 2010 r.,
zażalenia uczestnika postępowania
na postanowienie Sądu Okręgowego w B. z dnia 20 lipca 2010 r., sygn. akt II Ca (…),
oddala zażalenie
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w B. postanowieniem z dnia 14 lutego 2008 r. w sprawie o sygn. II
Ca 36/08 orzekł o podziale majątku dorobkowego uczestników J. J. i A. J. Uczestnik
postępowania A. J. wniósł skargę o wznowienie postępowania, którą Sąd Okręgowy w
B. postanowieniem z dnia 20 lipca 2010 r. odrzucił.
Uczestnik postępowania jako podstawę wznowienia wskazał art. 403 § 2 k.p.c. i
zarzucił orzeczeniom sądów obu instancji naruszenie prawa cywilnego materialnego, a
w szczególności art. 32 k.r.o., art. 45 k.c., art. 7, 8, 30, 32, 45 ust. 1, 87 ust. 1
Konstytucji RP oraz prawa cywilnego procesowego – art. 321 § 1 k.p.c. w związku z art.
13 § 2 k.p.c., art. 566 k.p.c. i art. 3 k.p.c. Wskazując na powyższe wniósł o zmianę
postanowienia Sądu Okręgowego w B. z dnia 14 lutego 2008 r. w sprawie II Ca (…) i
poprzedzającego go postanowienia Sądu Rejonowego w B. z dnia 27 listopada 2008 r.
2
poprzez ich uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi właściwemu rzeczowo i miejscowo
w W. do rozpoznania.
Sąd Okręgowy uzasadniając odrzucenie skargi przedstawił poglądy literatury, jak
i orzecznictwo dotyczące instytucji wznowienia postępowania. W szczególności wskazał
na to, że skarga o wznowienie postępowania pozwalając na podważenie prawomocnego
orzeczenia musi spełniać ściśle określone przez ustawodawcę przesłanki. Art. 410 k.p.c.
zawiera wymogi konieczne dla skutecznego wniesienia skargi, a to zachowanie terminu
do jej wniesienia i rzeczywiste oparcie skargi na ustawowych podstawach.
Sformułowanie podstawy wznowienia w sposób odpowiadający przepisom z art. 401 –
404 k.p.c. nie oznacza jeszcze oparcia skargi na ustawowej podstawie wznowienia,
zwłaszcza wówczas, gdy z samego uzasadnienia skargi wynika, że podstawa ta nie
zachodzi. Instytucja wznowienia postępowania nie służy także korygowaniu
nieprawidłowości w prawomocnych orzeczeniach. Odnosząc się do powołanej w
skardze podstawy wznowienia z art. 403 § 2 k.p.c. stwierdził, że żadna z przesłanek
wymienionych w tym przepisie nie zachodzi, co powoduje odrzucenie skargi. Skarga w
istocie stanowi polemikę z ustaleniami faktycznymi sądów obu instancji, jak i
zastosowanymi przez te sądy przepisami prawa, przy przedstawieniu własnej
interpretacji przepisów. Nie powołano nowych faktów i dowodów, jak i nie wykazywano
zachowania terminu do wniesienia skargi. Wobec nieoparcia skargi na ustawowej
podstawie podlegała ona odrzuceniu.
Postanowienie to zaskarżył zażaleniem uczestnik postępowania wnosząc o jego
uchylenie i rozpoznanie skargi. W zażaleniu zarzucił naruszenie przepisów
postępowania – art. 399 § 1 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. w powiązaniu
z art. 410 k.p.c., art. 403 § 2 k.p.c., art. 406 k.p.c., art. 407 § 1 k.p.c., art. 408 k.p.c. oraz
art. 233 k.p.c., art. 165 § 1 k.p.c. poprzez ich błędną wykładnię, niewłaściwe
zastosowanie i przekroczenie swobodnej oceny dowodów w tej fazie postępowania.
Zarzut naruszenia prawa materialnego określony został jako naruszenie, w
szczególności art. 165 § 1 k.p.c. w powiązaniu z art. 32 k.r.o. oraz z art. 110 k.c. i z art.
120 k.c. przez to, że postanowienie o podziale majątku dorobkowego małżonków sądy
obu instancji wydały stosując uchylony przepis art. 32 k.r.o., a więc takie orzeczenia
sądów obu instancji wydane są poza prawem, „nie biegną żadne terminy cywilne
materialne ani procesowe w przedmiotowej sprawie”. W uzasadnieniu zażalenia
skarżący wyeksponował jako podstawę skargi naruszenie wyżej wymienionego art. 32
k.r.o.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o wznowienie postępowania funkcjonalnie jest nadzwyczajnym środkiem
zaskarżenia, zarazem jednak łączy także cechy zmodyfikowanego, ukierunkowanego
powództwa, umożliwiającego ponowne postępowanie w sprawie już prawomocnie
zakończonej. Taki charakter postępowania wymaga precyzyjnego spełnienia wymogów
formalnych skargi, także w płaszczyźnie rzeczywistego zachodzenia powołanych w niej
okoliczności. Badanie przesłanek skargi analogicznie do postępowania ze środkami
odwoławczymi reguluje między innymi art. 410 k.p.c.
Przepis art. 410 k.p.c. wymienia przesłanki stanowiące podstawę odrzucenia
skargi o wznowienie postępowania, a jedną z nich jest nieoparcie skargi na ustawowej
podstawie. W orzecznictwie sformułowano pogląd, że w razie gdy skarga o wznowienie
postępowania, nie jest oparta na ustawowej podstawie wznowienia, jak też wtedy gdy
na tą podstawę powołuje się, lecz w rzeczywistości ona nie zachodzi uzasadnione jest
odrzucenie skargi (por. np. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 19 marca 2010 r.
II PZ 5/10 nie publ., z dnia 28 października 1999 r. II UKN 174/99, OSNP2001, nr 4,
poz. 133, z dnia 21 września 2007 r. V CZ 88/07, nie publ., z dnia 21 lipca 2009 r. II PO
11/08, nie publ., z dnia 7 lipca 2005 r., IV CO 6/05, Biul. SN 2005, nr 9, z dnia 26
września 2007 r. IV CZ 48/07, z dnia 15 stycznia 2008 r. III UZ 13/07, nie publ.).
W rozpoznawanej sprawie powołana podstawa wznowienia postępowania to art.
403 § 2 k.p.c. wymieniający jako przesłanki wznowienia wykrycie późniejszego
prawomocnego wyroku dotyczącego tego samego stosunku prawnego oraz wykrycie
takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogły mieć wpływ na
wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.
Skarżący jednoznacznie wskazał, że zarzuty skargi dotyczą błędnego ustalenia
okoliczności faktycznych w poprzednim postępowaniu i zastosowanie uchylonych
przepisów dotyczących składu majątku dorobkowego – art. 32 k.r.o.
Przy tak wskazanych podstawach wznowienia przez skarżącego, zasadność jej
odrzucenia nie może być skutecznie podważana. W istocie zarzuty podane w skardze
nie mieszczą się w zakresie objętym art. 403 § 2 k.p.c., zarazem mogły być obiektywnie
podniesione co najmniej w postępowaniu apelacyjnym. Skarga nie wskazuje na
wykrycie okoliczności faktycznych, które mogły mieć wpływ na wynik sprawy. W skardze
nie zostały wymienione żadne środki dowodowe. Uczestnik nie wskazując ich, nie
spełnia przesłanki oparcia skargi na wykrytych po zakończeniu poprzedniego
postępowania dowodach. Skarga nie powołuje też wykrycia okoliczności faktycznych,
4
które mogłyby mieć wpływ na wynik postępowania, a z których uczestnik nie mógł
skorzystać wcześniej. Powoduje to, że w sprawie nie zachodzi żadna z powołanych w
skardze ustawowych podstaw wznowienia postępowania. Podstawą wznowienia
postępowania z art. 403 § 2 k.p.c., nie jest też zarzut zastosowania niewłaściwego
przepisu prawa materialnego. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 4 kwietnia 2007 r.,
V CZ 25/27 (nie publ.) stwierdził, że wadliwość orzeczenia wynikająca z obrazy prawa
materialnego nie może być kwalifikowana jako ustawowa podstawa wznowienia
postępowania. Uczestnik zaś na taką podstawę wznowienia w istocie się powołuje.
Ponadto przepis art. 410 § 1 k.p.c. w związku z art. 407 § 1 k.p.c. określa termin do
wniesienia skargi liczony od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie
wznowienia. Uczestnik wniósł skargę o wznowienie postępowania i została ona
odrzucona w dniu 22 grudnia 2009 r., przez Sąd Okręgowy w B. – sygn. II Ca (…), a
zażalenie oddalił Sąd Najwyższy w dniu 16 kwietnia 2010 r. – IV CZ (…). W
rozpoznawanej sprawie uczestnik wezwany o podanie terminu dowiedzenia się o
przesłankach wznowienia, odniósł się do wezwania poprzez zakwestionowanie
możliwości rozpoczęcia się biegu tego terminu. Pogląd ten nie jest zasadny, jednak
ustalenie terminu dowiedzenia się o początku biegu terminu nie miało wpływu na
rozstrzygnięcie, stąd brak potrzeby czynienia dalszych ustaleń w tym zakresie.
Konsekwencją braku przesłanki ustawowej podstawy wznowienia postępowania
jest oddalenie zażalenia.
Z tych przyczyn zażalenie uległo oddaleniu na podstawie art. 394¹ § 3 w zw. z art.
39814
k.p.c.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13