Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 291/10
W Y R O K
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 stycznia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tomasz Grzegorczyk – spraw. (przewodniczący)
SSN Edward Matwijów
SA del. do SN Henryk Komisarski
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Jerzego Engelkinga
w sprawie Jarosława B.
skazanego z art. 178a § 2 i 244 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 5 stycznia 2011 r.
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku Sądu Rejonowego w C.
z dnia 10 czerwca 2010 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu w
C. do ponownego rozpoznania.
2
UZASADNIENIE
Jarosław B. był oskarżony o to: a) że w dniu 3 kwietnia 2010 r. o godz.
20.40 w C. przy ul. K., znajdując się w stanie nietrzeźwości, kierował rowerem
na drodze publicznej, tj. o czyn z art.178a § 2 k.k., którego przy tym dopuścił się
w warunkach określonych w art. 64 § 1 k.k. oraz b) że w tymże dniu, miejscu i
czasie kierował rowerem na drodze publicznej pomimo orzeczonego, wyrokiem
Sądu Rejonowego w C. z dnia 18 września 2006 r. w sprawie o sygn [...], zaka-
zu kierowania pojazdami mechanicznymi i rowerami, tj. o czyn z art. 244 k.k., a
nadto c) że w dniu 15 kwietnia 2010 r. w C. o godz. 15. 30 przy ul. H., znajdując
się w stanie nietrzeźwości, kierował rowerem na drodze publicznej, czyli o czyn
z art.178 § 2 k.k., którego dopuścił się także w warunkach wskazanych w art. 64
§ 1 k./k. i d) że w miejscu i czasie jak wyżej, znajdując się w stanie nietrzeźwo-
ści, prowadził na drodze publicznej rower, mimo zakazu kierowania pojazdami
mechanicznymi i rowerami, orzeczonego wskazanym wyrokiem z dnia 18 wrze-
śnia 2006 r. w sprawie o sygn.[...].
Wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w C. z dnia 10 czerwca 2010 r.
został on uznany winnym czynów wskazanych wyżej w pkt a) i c), jako popeł-
nionych w zbiegu przestępstw, co zakwalifikowano z art. 178a § 2 w zw. z art.
91 § 1 i art. 64 § 1 k.k., skazując za nie oskarżonego na karę 8 miesięcy pozba-
wienia wolności, a także czynów podanych w pkt b) i d), też jako popełnionych
w zbiegu przestępstw, które zakwalifikowano z art. 244 k.k. w zw. z art. 91 § 1
k.k., wymierzając za nie karę 8 miesięcy pozbawienia wolności i orzekając wo-
bec oskarżonego, jako karę łączną - karę 1 roku pozbawienia wolości, której
wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby 5 lat, a nadto – na podstawie
art. 71 § 1 k.k. - grzywnę oraz - na podstawie art. 42 § 1 i 2 k.k. - zakaz prowa-
dzenia pojazdów mechanicznych wszelkiego typu i pojazdów rowerowych na
okres 5 lat. Wyrok ten uprawomocnił się bez zaskarżania w dniu 21 czerwca
2010 r. W dniu 1 września 2010 r. zaskarżył go w całości na korzyść skazanego
3
Prokurator Generalny, zarzucając rażącą obrazę prawa materialnego przez błęd-
ne uznanie, że zachowania oskarżonego w dniach 3 i 15 kwietnia 2010 r., pole-
gające na kierowaniu rowerem w stanie nietrzeźwości pomimo orzeczonego
wobec niego zakazu kierowania pojazdami mechanicznymi i rowerami, stanowi-
ły dwa odrębne czyny zabronione z art. 178a § 1 k.k. i z art. 244 k.k., podczas
gdy stanowiły one jeden czyn zabroniony z art. 178a § 2 w zw. z art. 64 § 1 k.k.
w zb. z art. 244 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i ewentualnie ich ciąg. Wywodząc w
ten sposób skarżący wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania w pierwszej instancji. Na rozprawie kasa-
cyjnej prokurator Prokuratury Generalnej popierał tę skargę.
Rozpoznając tę kasację Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, że prowadze-
nie w stanie nietrzeźwości pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym, wodnym
lub powietrznym, wbrew wcześniej orzeczonemu zakazowi prowadzenia takiego
pojazdu, stanowi jeden czyn zabroniony, wypełniający znamiona przestępstwa z
art. 178a § 1 i art. 244 k.k. (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 26 sierpnia
2004 r., I KZP 11/04, OSNKW 2004, z. 7-8, poz. 84). Jest on też akceptowany
w doktrynie (zob. np. M. Szewczyk [w:] A. Zoll. [red.], Kodeks karny, Część
szczególna. Komentarz, t. II, Kraków 2006, s. 1984, czy A. Marek, Kodeks kar-
ny. Komentarz, Warszawa 2010, s. 535). W judykaturze przyjmuje się także, że
przewidziany w art. 42 § 1 k.k. zakaz prowadzenia „pojazdów określonego ro-
dzaju” obejmuje również zakaz prowadzenia pojazdów, którymi kierowanie nie
wymaga posiadania uprawnienia stwierdzonego dokumentem wydanym przez
uprawniony organ (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 września 2002 r.,
I KZP 20/02, OSNKW 2002, z. 11-12, poz. 92), co dotyczy pojazdów nieme-
chanicznych, w tym i rowerów. I to stanowisko jest również aprobowane w dok-
trynie (zob. np. A. Marek, Kodeks, op. cit., s.147, czy Z. Sienkiewicz [w:] O.
Górniok [red.], Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2006, s. 135). W konse-
kwencji pogląd o pozostawaniu w zbiegu realnym zachowania, polegającego na
4
prowadzeniu w stanie nietrzeźwości pojazdu na drodze publicznej przy orzeczo-
nym uprzednio zakazie prowadzenia takiego rodzaju pojazdu, odnosi się także
do pojazdu innego niż mechaniczny, jeżeli tylko obejmuje go ów zakaz. Docho-
dzi wówczas do jednoczesnego naruszenia art. 178a § 2 i art. 244 k.k. Zachodzi
tu bowiem - jak trafnie podnosi skarżący - jedność czynu, gdyż nie można kieru-
jąc takim pojazdem w stanie nietrzeźwości nie naruszyć orzeczonego uprzednio
zakazu jego prowadzenia ani kierować nim w takim stanie bez naruszenia owe-
go zakazu, a przy tym zachowana jest jedność czasu i miejsca takiego czynu.
Tego typu sytuacja zaistniała w niniejszej sprawie. Sąd orzekający jednak
uznał nietrafnie wskazane zachowania za cztery odrębne przestępstwa, tyle że w
dwóch ciągach przestępstw, odrębnie do czynów z art. 178a § 2 k.k. i oddzielnie
wobec czynów z art. 244 k.k. Doszło w ten sposób do rażącej obrazy prawa ma-
terialnego, która miała istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku, gdyż za-
równo zachowanie z dnia 3 kwietnia 2010 r., jak i tożsame - z dnia 15 kwietnia
2010 r., stanowiły czyn z art. 178a § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zb. z art.
244 k.k., a przy przyjęciu konstrukcji ich ciągu przestępstw - także w zw. z art.
91 § 1 k.k. To ostatnie wymuszało z kolei orzeczenie tylko jednej kary, a nie –
jak orzeczono - odrębnie dwóch rozstrzygnięć o karach jednostkowych za dwa
ciągi przestępstw i nadto o karze łącznej, co miało też wpływ na wymiar tej
ostatniej kary.
Dlatego, uznając tę kasację za zasadną, Sąd Najwyższy uchylił zaskarżo-
ny wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu
w C. Rozpatrując ją ponownie Sąd ten powinien mieć na względzie przedsta-
wione wyżej zapatrywanie prawne odnośnie traktowanie zachowania polegają-
cego na kierowaniu pojazdem niemechanicznym wbrew uprzedniemu zakazowi
prowadzenia takich pojazdów (art. 442 § 3 w zw. z art. 518 k.p.k.) oraz fakt, że
skarga ta wniesiona została na korzyść oskarżonego, co wyklucza wydanie su-
rowszego niż uchylone orzeczenia (art. 443 k.p.k.).
Mając to wszystko na uwadze orzeczono jak w wyroku.
5