Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KRS 21/10
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 lutego 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jerzy Kwaśniewski
SSN Andrzej Wróbel
w sprawie z odwołania M. A.
od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 27 lipca 2010 roku
w sprawie nieprzedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu sędziego,
z udziałem Stowarzyszenia Sędziów Polskich "Iustitia"
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 3 lutego 2011 r.,
oddala odwołanie.
U z a s a d n i e n i e
Adwokat M. A. wniósł odwołanie od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z
dnia 27 lipca 2010 r. , odmawiającej przedstawienia jego kandydatury
Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej z wnioskiem o powołanie do pełnienia
urzędu na stanowisku sędziego Sądu Rejonowego w […] .
2
W uzasadnieniu zaskarżonej uchwały Rada podniosła, że kandydat w 2002
r. ukończył wyższe studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji
Uniwersytetu […], uzyskując tytuł magistra prawa z oceną dobrą. Po odbyciu
aplikacji sądowej we wrześniu 2005 r. złożył egzamin sędziowski, uzyskując ocenę
bardzo dobrą. Z dniem 1 listopada 2005 r. został mianowany asesorem sądowym.
Minister Sprawiedliwości pismem z dnia 12 marca 2009 r. wypowiedział
kandydatowi stosunek służbowy asesora sądowego i z dniem 30 czerwca 2009 r.
uległ rozwiązaniu stosunek pracy. Uchwałą Okręgowej Rady Adwokackiej, a
następnie – w związku z decyzją o przeniesieniu siedziby zawodowej do S. – został
wpisany na listę adwokatów /.../ Izby Adwokackiej uchwałą Okręgowej Rady
Adwokackiej z dnia 6 listopada 2009 r. Od dnia 16 listopada 2009 roku wykonuje
zawód w kancelarii adwokackiej w S. M. A. zgłosił swoją kandydaturę na wolne
stanowisko sędziowskie w Sądzie Rejonowym, będąc jedynym kandydatem (w
chwili złożenia wniosku zajmował stanowisko asesora).
Oceniając kandydata sędzia Sądu Okręgowego W. H., wizytator ds.
rodzinnych, ocenił pozytywnie jego wiedzę zawodową, merytoryczną stronę pracy
orzeczniczej oraz stabilność orzecznictwa. Stwierdził także brak właściwego
zorganizowania pracy przez kandydata i nieterminowość w podejmowaniu
pierwszych czynności w sprawach wpływających do jego referatu, co z uwagi na
wielość i stopień uchybień nie pozwala przyjąć, że kandydat daje gwarancje
właściwego wykonywania obowiązków sędziego sądu rejonowego. Według oceny
sędziego Sądu Okręgowego M. Ś., wizytatora ds. karnych, wiedza, umiejętności i
doświadczenie kandydata dają podstawy do uznania, że będzie prawidłowo
wykonywał obowiązki sędziego sądu rejonowego. Prezes Sądu Rejonowego /.../,
powołując się na opinie przewodniczących dwóch wydziałów i wyniki kontroli spraw
prowadzonych przez kandydata stwierdziła, że wykonuje on swoje obowiązki
nieprawidłowo, a także niewłaściwie odnosi się do niej jako Prezesa Sądu.
Kolegium Sądu Okręgowego jednomyślnie negatywnie zaopiniowało
kandydaturę. Na Zgromadzeniu Przedstawicieli Sędziów Okręgu Sądu Okręgowego
odbytym dnia 7 października 2008 r. kandydat uzyskał 33 głosy „za”, 40 głosów
„przeciw” oraz 19 głosów „wstrzymujących się”. Minister Sprawiedliwości
negatywnie ocenił kandydata mając na uwadze niski wskaźnik załatwialności spraw
3
w miesiącu i liczne przypadki bezczynności w sprawach przekazanych do jego
referatu. Uchwałą z dnia 7 stycznia 2009 r. Krajowa Rada Sądownictwa
postanowiła nie przedstawić M. A. Prezydentowi Rzeczypospolitej z wnioskiem o
powołani do pełnienia urzędu sędziego Sądu Rejonowego.
Po rozpoznaniu odwołania kandydata od tej uchwały Sąd Najwyższy
wyrokiem z dnia 20 października 2009 r., III KRS 13/09 uchylił zaskarżoną uchwałę
i sprawę przekazał Krajowej Radzie Sądownictwa do ponownego rozpoznania.
Zdaniem Sądu Najwyższego zaskarżona uchwała naruszyła § 20 rozporządzenia
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie
szczegółowego trybu działania Krajowej Rady Sądownictwa i postępowania przed
Radą (Dz.U. Nr 219, poz. 1623).
Po ponownym rozpoznaniu sprawy Rada podjęła uchwałę będącą
przedmiotem niniejszego postępowania przed Sądem Najwyższym. Podejmując
ponownie uchwałę negatywną dla kandydata Rada oparła się na wynikach
przeprowadzonego przez nią uzupełniającego postępowania dowodowego. Opinia
sędziego Sądu Okręgowego E. B. – sędziego wizytatora ds. cywilnych potwierdziła
występującą w 60% skontrolowanych przez nią spraw bezczynność ze strony
kandydata, dochodzącą nawet do kilku miesięcy. W jednej sprawie, w której
kandydat był referentem, Sąd Apelacyjny stwierdził przewlekłość postępowania i
zasądził od Skarbu Państwa – Sądu Rejowego n a rzecz strony kwotę 2000 zł. W
innych sprawach były składane uzasadnione skargi administracyjne.
Dnia 8 marca 2010 r. Rada odbyła rozmowę z SSO W. H., który podtrzymał
swoją wcześniejszą negatywną opinię o kandydacie, wynikającą z nieterminowości
i przewlekłości prowadzonych postępowań.
Prezes Sądu Okręgowego K. J. podczas rozmowy przeprowadzonej z Radą
dnia 8 marca 2010 r. stwierdził, że w trakcie rozmowy z kandydatem podczas
wizyty w Sądzie Rejonowym spytał go o złożoną przez niego skargę. Kandydat
zaprzeczył faktowi złożenia skargi, co było nieprawdą. Kandydat nie wykonał
zarządzenia Prezesa Sąd Rejonowego twierdząc później, że było ono
antydatowane. Stało się to podstawą do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego,
w którym Sąd Apelacyjny– Sąd Dyscyplinarny uznał Kandydata za winnego
przewinienia dyscyplinarnego z art. 107 Prawa o ustroju sądów powszechnych i
4
odstąpił od wymierzenia kary dyscyplinarnej. Po rozpoznaniu odwołania kandydata
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny uchylił ten wyrok i postępowanie umorzył,
(wyrok z dnia 17 września 2009 r.). Przyczyną umorzenia była zmiana Prawa o
ustroju sądów powszechnych polegająca na likwidacji instytucji asesora sądowego,
wskutek czego kandydat już nie podlegał odpowiedzialności dyscyplinarnej. Sąd
Najwyższy stwierdził także, iż wyrok Sądu Apelacyjnego podlegałby uchyleniu,
sprawa byłaby przekazana do ponownego rozpoznania. Dnia 5 stycznia 2009 r. w
siedzibie Rady została odbyta rozmowa z Kandydatem, który złożył także obszerne
wyjaśnienia na piśmie.
Podejmując zaskarżoną uchwałę Rada miała na uwadze powołany wyrok
Sądu Najwyższego, wyjaśnienia Kandydata oraz wyniki głosowań na Kolegium
Sądu i Zgromadzeniu Ogólnym, a także analizą opinii organów sądowych i
okoliczności, w jakich zostały podjęte. Rada uwzględniła także opinie sędziów
wizytatorów, postępowanie dyscyplinarne kandydata, fakt jego lekceważącego
stosunku wobec zastrzeżeń zgłaszanych do jego pracy, znaczne opóźnienia w
prowadzonych sprawach i skazaniu kandydata wyrokiem nakazowym Sądu
Rejonowego za wykroczenie z art. 97 Kodeksu wykroczeń. W konkluzji Rada
stwierdziła, że Kandydat nie spełnia przesłanki nieskazitelnego charakteru, czego
wymaga art. 61 § 1 pkt 2 Prawa o ustroju sądów powszechnych. Na posiedzeniu
Rady dnia 27 lipca 200 r. wszyscy jej członkowie (14 osób) głosowali przeciwko
przedstawieniu Kandydata Prezydentowi RP z wnioskiem o powołanie na
stanowisko sędziego Sądu Rejonowego.
W odwołaniu od tej uchwały M. A. zarzucił naruszenie:
1. art. 60 Konstytucji poprzez oparcie zaskarżonej uchwały na
pozaustawowych i nieznanych kryteriach dostępu do służby
sędziowskiej;
2. art. 61 ust.1 pkt 2 u.s.p. poprzez jego błędną wykładnię w ten sposób,
że pojęcie „nieskazitelności charakteru” nie jest pojmowane jako zespół
moralnych cech człowieka ocenianych w kilkuletniej chociaż
perspektywie, lecz opiera się na incydentalnych zdarzeniach w
życiorysie kandydata oraz arbitralnie ferowanych ocenach co do
5
nastawienia kandydata do obowiązków służbowych i związanej z nimi
odpowiedzialności,
3. § 23 ust. 1 pkt 2 i § 20 ust. 1 rozporządzenia w sprawie
szczegółowego trybu działania Krajowej Rady Sądownictwa oraz
postępowania przed Radą poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i
nieuwzględnienie opinii Prezesa Sądu Rejonowego /.../ o kandydacie
oraz tym samym brak wszechstronnego rozpatrzenia sprawy,
4. § 23 rozporządzenia poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i oparcie
zaskarżonej uchwały na dokumentacji nieprzewidzianej w tym przepisie
tj. na bliżej nieokreślonym wyroku nakazowym Sądu Rejonowego i
bliżej nieznanym protokole zeznań nieznanego świadka wykroczenia,
5. art. 2 i 60 Konstytucji w zw. z § 23 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia
poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i oparcie zaskarżonej uchwały
na opinii kolegium wydanej bez uprzedniego zapoznania kandydata z
negatywną opinią sędziego wizytatora i po przedstawieniu informacji w
sprawie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego (które obecnie się
nie toczy) bez możliwości ustosunkowania się do nich kandydata,
6. art. 2 i 60 Konstytucji w zw. z § 23 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia poprzez
ich niewłaściwe zastosowanie i oparcie zaskarżonej uchwały na
wyciągu z protokołu właściwego zgromadzenia sędziów okręgu w
zakresie głosowania nad kandydaturą skarżącego, podczas gdy ta
kandydatura przedstawiona została w sposób dyskryminujący, z
naruszeniem prawa a wyniki głosowania po ich ogłoszeniu były
następnie „prostowane”’,
7. § 23 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w zw. z art. 57 § 3 i art. 58 § 2
u.s.p. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i oparcie zaskarżonej
uchwały na uzupełniającej opinii sędzi wizytatora E. B., podczas gdy
opinia ta winna być wcześniej podstawą oceny kolegium i
zgromadzenia sędziów – i odwrotnie - naruszenie §23 ust. 1 pkt 3 i 4
rozporządzenia w zw. z art. 57 §3 i art. 58 58 § 2 u.s.p. poprzez
6
oparcie uchwały na wyniku głosowania kolegium i zgromadzenia, które
wcześniej nie zostało zapoznane z opinią sędzi B.,
8. § 20 ust. 1 rozporządzenia poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i
nierozważenie jaki wpływ na ocenę kandydatuty skarżącego miał
sposób jej przedstawienia na kolegium i zgromadzeniu, fakt że podana
wówczas informacja o postępowaniu dyscyplinarnym jest nieaktualna,
nierozważeniu uwag kandydata do warunków pracy, do opinii sędziów
wizytatorów, nierozważeniu wszechstronnie nieskazitelności
charakteru skarżącego, brak oceny mocy dowodowej w/w wyroku
nakazowego i zeznań świadka, pozbawienia skarżącego prawa do
złożenia wyjaśnień w tym zakresie,
9. art. 2 Konstytucji w zw. z §17 ust. 1 rozporządzenia poprzez jego
niewłaściwe zastosowanie i przy ponownym rozpoznawaniu sprawy
wyznaczenie tego samego składu osobowego Zespołu oraz referenta
spośród tego Zespołu,
10. art. 2 Konstytucji w zw. z §18 ust. 2 rozporządzenia poprzez zlecenie
uzupełniającej oceny kwalifikacji skarżącego Prezesowi Sądu
Okręgowego.
Wymienione powyżej naruszenia przepisów o charakterze proceduralnym
mogły mieć wpływ na błędne ustalenie zawinionego zaniedbywania
obowiązków służbowych przez skarżącego oraz ocenę jego charakteru, a
ponadto miały wpływ na wyniki oceny Kolegium i Zgromadzenia, a w
konsekwencji treść zaskarżonej uchwały.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Odwołanie jest nieuzasadnione. Część jego zarzutów jest niedopuszczalna
na mocy art. 39820
k.p.c. w związku z art. 13 ust. 6 ustawy z dnia 27 lipca 2010 r. o
Krajowej Radzie Sądownictwa (jednolity tekst: Dz. U. z 2010 r. Nr 11, poz. 67 ze
zm.) i dlatego nie podlega rozpatrzeniu. Przepis art. 39820
zdanie drugie k.p.c.
stanowi, że nie można oprzeć skargi kasacyjnej (co odpowiednio stosuje się do
7
odwołania od uchwały KRS) od orzeczenia wydanego po ponownym rozpoznaniu
sprawy na podstawach sprzecznych z wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie
przez Sąd Najwyższy. Wynika stąd, że zarzuty 1 i 2 nie mogą być rozpoznawane,
jako że kryteria dostępu do służby sędziowskiej zostały poddane wykładni Sądu
Najwyższego w pierwszym wyroku wydanym w niniejszej sprawie (III KR 13/09).
Natomiast zgodnie z art. 386 § 6 w związku z art. 39821
k.p.c. Sąd Najwyższy,
przy ponownym rozpoznaniu sprawy, jest związany oceną prawną wyrażoną w
poprzednim wyroku tego Sądu. W poprzednim wyroku (III KRS 13/09) Sąd
Najwyższy wyraził ocenę, że może on uwzględniać zarzuty dotyczące
postępowania przednominacyjnego (czyli postępowania poprzedzającego
postępowanie przed Radą) jedynie w związku z zarzutem naruszenia przez Radę
§ 20 rozporządzenia. Z tej przyczyny zarzuty 5, 6, 7 i 10 nie mogą być
uwzględnione. Skarżący nie wykazał (zarzuty 3 i 4), aby oparcie się przez Radę na
nieokreślonym wyroku nakazowym i zeznaniach nieznanego świadka oraz
pominięcie opinii Prezesa Sądu Rejonowego /.../ miało wpływ na treść jej
rozstrzygnięcia. Skarżący nie zaprzeczył tym okolicznościom ani nie twierdzi, że nie
były one mu znane, zarzut jest zatem nieuzasadniony. Zarzut 8 jest także
nieuzasadniony, gdyż kwestia postępowania dyscyplinarnego skarżącego została
wszechstronnie rozważona w uzasadnieniu zaskarżonej uchwały. Zarzut 9 nie ma
podstaw w obowiązujących przepisach, które nie wprowadzają wymogu, aby zespół
przygotowujący sprawę na posiedzenie plenarne Rady (§ 17 rozporządzenia)
działał w innym składzie niż zespół działający przy pierwszym rozpoznawaniu
kandydatury skarżącego. Nie wynika to także z zasad ustrojowych (art. 2
Konstytucji), jako że organ podejmujący decyzję (pełen skład Rady) i tak działa w
tym samym składzie osobowym.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji na podstawie art, 13 ust. 5
ustawy o KRS.