Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 41/10
POSTANOWIENIE
Dnia 9 lutego 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kwaśniewski
w sprawie z powództwa M. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.
przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki
o nałożenie kary pieniężnej,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 9 lutego 2011 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 5 lutego 2010 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia 24 kwietnia 2008 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki –
powołując między innymi art. 33 ust. 1 pkt 8 i ust. 2 oraz art. 33 ust. 9 pkt 3 w
związku z art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i
biopaliwach ciekłych (Dz.U. Nr 169, poz. 1199 ze zm.) – orzekł, że przedsiębiorca
„M.” – Obrót Surowcami i Materiałami Technicznymi Spółka z o.o. w K. naruszył art.
30 ust. 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych w ten sposób, że nie
złożył w terminie sprawozdania za IV kwartał 2007 r. i wymierzył mu za to karę
pieniężną w wysokości 5.000 zł.
Odwołanie od powyższej decyzji wniósł powód.
Wyrokiem z dnia 5 lutego 2010 r. Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385
k.p.c. oddalił apelację powoda od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów z dnia 4 maja 2009 r. oddalającego odwołanie powoda
od powyższej decyzji Prezesa URE.
2
Powyższy wyrok Sądu Apelacyjnego zaskarżyła skargą kasacyjną strona
powodowa. We wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania – z
powołaniem się na art. 3989
§ 1 pkt 1, 2 i 4 k.p.c. – wskazano na: „istnienie
okoliczności oczywiście uzasadniających skargę (art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.)”.
wskazano, że w postępowaniu apelacyjnym doszło – z obrazą art. 378 § 1 k.p.c.,
art. 382 k.p.c., art. 233 § 1 k.p.c., art. 316 k.p.c. oraz art. 328 § 2 k.p.c. w związku z
art. 391 k.p.c. – „do pominięcia przez Sąd Apelacyjny części zebranego w sprawie
materiału w kwestiach przedstawionych w toku postępowania przed Sądem
Okręgowym jak i podniesionych ponownie przez skarżącą przed Sądem
Apelacyjnym. Kwestie te mają zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy z
uwagi to, iż stanowią o tym czy doszło w ogóle do rozstrzygnięcia Sądu w
granicach w jakich może i powinien orzekać Sąd, i czy w ogóle Sąd rozpoznał istotę
sprawy w pełnym zakresie tj. istnienia określonych powinności sprawozdawczych i
możliwości zastosowania sankcji karno administracyjnej na podstawie tak
ukształtowanych norm sankcjonowanych i sankcjonujących jak zostało to
ukształtowane przepisami art. 30 ust. 2 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 20 i art. 33 ust. 1 pkt
8 Ustawy o biopaliwach.”
Ponadto wskazano na istnienie istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy,
zagadnień prawnych w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c., w tym celowości
wystąpienia z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego lub z pytaniem
prejudycjalnym do Sądu I Instancji w Luxemburgu na podstawie art. 234 ust. 3
TWE”.
Zagadnienia dotyczą następujących problemów:
“-zakresu i znaczenia norm stanowiących podstawę zastosowania i wymiaru sankcji
karnoadministracyjnej ustalanych w procesie stosowania prawa (wykładni i
subsumcji) ,które same w sobie nie tworzą związku hierarchicznego z Konstytucją,
takich jak (sprawozdanie kwartalne, przedsiębiorca, inny dokument zawierający
dane ....faktura...”;
-“możliwości zastosowania wykładni i pojęć o treści ustalonej w procesie wykładni
stanowiących normę sankcjonującą art. 33 ust. pkt 8 Ustawy o biopaliwach i
sankcjonowaną art. 30 ust. 2 tej Ustawy, czy też tylko samej możliwości
zastosowania tych norm w zgodzie z Konstytucją RP, zważywszy na ich
3
sprzeczność z zasadami określonymi przepisami ustawy zasadniczej wskazanymi
w uzasadnieniu poprzednich pism procesowych i Skargi Kasacyjnej”.
Wskazano ponadto, że “potrzeba rozpoznania sprawy przez Sąd Najwyższy
uzasadniona jest koniecznością dokonania tej wykładni w takim zakresie w jakim
Sąd Najwyższy uzna zasadność twierdzeń skarżącej, którymi uzasadniła przed
Sądem Apelacyjnym i uzasadnia w niniejszej skardze wniosek o wystąpienie do
Trybunału Konstytucyjnego o ustalenie zgodności art. 33 ust. 1 pkt. 8 w zw. z art 30
ust. 2 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2 Ustawy o Biokomponentach i w zw. z art. 4 Ustawy
SDG z art. 2, 31 ust. 3, 42 ust. 2 i 45 Konstytucji RP w zakresie w jakim wskazane
przepisy prawa i w tym też formularza sprawozdania DPE-4.2, wprowadzają
niejednoznaczność istnienia i zakresu pojęć tworzących normę o powinności
złożenia sprawozdania i dają Prezesowi URE możliwość zastosowania sankcji
administracyjnej karnej za zaniechanie złożenia sprawozdania, nawet wówczas
gdy, wiadomym jest, iż podmiot, który zobowiązany jest w tym sprawozdaniu
wykazać dane wynikające z określonych przepisem art. 30 ust. 2 dokumentów,
dokumentami takimi nie dysponuje, gdyż w okresie sprawozdawczym nie
uczestniczy w rynku biokomponetów i biopaliw płynnych w rozumieniu Dyrektywy o
biopaliwach”.
Wskazano na potrzebę “wykładni pojęć użytych przez ustawodawcę
krajowego w definiowaniu zakresu powinności udzielania informacji przewidzianych
przez ustawodawcę unijnego, i konieczność zapewnienia jednolitości stosowania
prawa wspólnotowego przez sądy krajowe i zapewnienia zgodności tego prawa z
celami ustawodawcy unijnego wyrażonymi Dyrektywami, na podstawie których i w
wykonaniu których to prawo krajowe jest stanowione, w sytuacji, w której Sąd
Najwyższy uzna twierdzenia skarżącej o konieczności wykładni wskazanych
przepisów prawa krajowego w oparciu o wskazane w skardze kasacyjnej normy i
zasady prawa wspólnotowego w tym postanowienia Dyrektywy biopaliwowej i w
związku z tym i przepisem art. 234 TWE może wystąpić z wnioskiem do Sądu I
instancji w Luxemburgu w istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy kwestiach:
- czy w zakresie celu wyznaczonego Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady z
dnia 8 maja 2003 roku w sprawie wspierania użycia w transporcie biopaliw lub
innych paliw odnawialnych, państwo członkowskie w sferze powinności regulacji
4
prawnej, o której mowa w art. 7 Dyrektywy, jest uprawnione tworzenia lub
stosowania pojęć prawa krajowego dla oznaczenia zakresu podmiotowego tej
regulacji prawnej w sposób autonomiczny?
- czy sfera autonomii Państwa w implementacji Dyrektywy parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 8 maja 2003 roku, zawiera w zakresie jej celu
ogólnego i celów szczególnych możliwych do określenia na podstawie art. 4 tej
Dyrektywy, upoważnienie do autonomicznego ustalania przez Państwo
członkowskie definicji pojęć stosowanych do oznaczenia danych ujmowanych w
formie sprawozdań czy też źródło, z którego pojęcia definiują dane, które winny
zostać ujęte przy sprawozdaniu, o którym mowa we wskazanej Dyrektywie,
wypływa z prawa wspólnotowego?
- czy Państwo członkowskie, w wykonaniu jego powinności określonych wskazaną
Dyrektywą może stanowić normy prawne, które prowadzą do reglamentacji obrotu
gospodarczego, nakazem sprawozdawczości w zakresie obrotu gospodarczego
przez wszystkie podmioty zarejestrowane (krajowe i zagraniczne) bez względu na
to czy faktycznie dysponują danymi, o których mowa w poprzednim pytaniu?”
W odpowiedzi na skargę kasacyjną pozwany Prezes URE wniósł o odmowę
przyjęcia skargi do rozpoznania; w przypadku przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego
według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Odwołanie się do przesłanki oczywistej zasadności skargi kasacyjnej (art.
3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.) wymaga przedstawienia tego w czym wyraża się „oczywista
zasadność” skargi oraz argumentacji wykazującej, że rzeczywiście skarga jest
oczywiście uzasadniona. Chodzi tu o wykazanie kwalifikowanej postaci naruszenia
prawa materialnego lub procesowego polegającej na jego oczywistości widocznej
prima facie, przy wykorzystaniu podstawowej wiedzy prawniczej (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2008 r., II UK 38/08 - LEX nr
494134; z dnia 9 maja 2008 r., II PK 11/08 - LEX nr 490364). W niniejszej sprawie
stan taki nie występuje. Twierdzenie wnoszącego skargę, że skarga kasacyjna jest
5
oczywiście uzasadniona (art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.) związane jest z podstawą
procesową (art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c.), której skarżący nadaje znaczenie
oczywistości ze względu – jak to ujęto – na oczywistość obrazy wskazanych
przepisów i wynikającą stąd wątpliwość „czy w ogóle Sąd rozpoznał istotę sprawy w
pełnym zakresie”.
Powyższe twierdzenie i lakoniczne, bardzo ogólnikowe jego uzasadnienie,
nie są przekonywujące. Przede wszystkim brakuje w uzasadnieniu wniosku
ustosunkowania się do przesłanek (podstaw) zaskarżonego rozstrzygnięcia, które
zostały przedstawione w uzasadnieniu wyroku. Sąd Apelacyjny wskazał przecież
okoliczności faktyczne, z których większość nie była sporna, oraz zasadnicze –
wynikające z zakresu rozpatrzonej apelacji – problemy prawne, dotyczące
subsumcji prawa polskiego z uwzględnieniem prawa wspólnotowego, do
ustalonego stanu faktycznego. Jeżeli autor skargi ma inną opinię co do podstawy
wyroku, to nie przedstawił odpowiedniej argumentacji, która mogłaby wskazywać
na „oczywistą” nieodpowiedniość podstaw zaskarżonego wyroku. Jeżeli zaś uważa,
że uzasadnienie wyroku nie zawiera wystarczającego „odzwieciedlenia” ocen, na
których Sąd Apelacyjny się oparł, to nie wykazano na czym miałby polegać wpływ
zarzuconej niedoskonałości uzasadnienia wyroku na samo jego rozstrzygnięcie.
Nie może więc być mowy o wykazaniu oczywistości skargi kasacyjnej, skoro brak w
niej argumentacji wykazującej wpływ zarzuconych uchybień procesowych na
rozstrzygnięcie sprawy (por. art. 3983
§ 1 pkt 2 zdanie drugie k.p.c.).
Chociaż wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania oparto na
przyczynie przyjęcia skargi do rozpoznania określonej w art. 3989
§ 1 pkt 1 i 2 k.p.c.
to nie można uznać, że skarżący wykazał, że w sprawie występują określone w tym
przepisie przyczyny przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania. Uzasadnienie
wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania w oparciu o przesłankę
przyjęcia skargi z art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. powinno bowiem zawierać wykazanie,
przy pomocy jurydycznej argumentacji, że w sprawie rzeczywiście występuje
istotne zagadnienie prawne. Powołanie się na przepisy prawa, bez przedstawienia
jurydycznej argumentacji służącej wykazaniu, że w sprawie występuje zagadnienie
prawne dotyczące tych przepisów - zagadnienie które wymaga wyjaśnienia przez
Sąd Najwyższy, nie może być uznane za dowiedzenie istnienia przesłanki
6
określonej w art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. Sformułowanie zagadnienia prawnego
powinno zawierać wywiedzenie i uzasadnienie występującego w sprawie problemu
prawnego w sposób zbliżony do tego, jaki jest przyjęty przy przedstawieniu
zagadnienia prawnego przez sąd odwoławczy na podstawie art. 390 k.p.c. (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2006 r., V CSK 75/06,
niepublikowane). Sformułowane zagadnienie powinno odwoływać się w sposób
generalny i abstrakcyjny do treści przepisu, który nie podlega jednoznacznej
wykładni, a którego wyjaśnienie przez Sąd Najwyższy przyczyni się do rozwoju
jurysprudencji i prawa pozytywnego. Rolą Sądu Najwyższego, jako najwyższego
organu sądowego w Rzeczypospolitej Polskiej, nie jest działanie w interesie
indywidualnym, lecz powszechnym, przez ochronę obowiązującego porządku
prawnego przed dowolnością orzekania i ujednolicanie praktyki stosowania prawa
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 2000 r., II CZ 178/99,
OSNC 2000 nr 7-8, poz. 147). Trzeba podkreślić, że rzeczą Sądu Najwyższego
przy ocenie, czy skarga kasacyjna może być przyjęta do rozpoznania, nie jest
doszukiwanie się, w uzasadnieniu podstaw skargi, jurydycznej argumentacji
mającej wykazać istnienie istotnego zagadnienia prawnego. Przedstawienie takiej
argumentacji w uzasadnieniu podstaw skargi służy bowiem jedynie wykazaniu
zarzucanego naruszenia prawa materialnego lub procesowego, a nie uzasadnieniu
wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Wbrew powyższym wymaganiom wnoszący skargę nie wykazał,
odpowiednią argumentacją, że w sprawie występują podane w skardze istotne
zagadnienia prawne dotyczące przepisów prawa materialnego. Stawiając określone
pytania do rozstrzygnięcia przez Sąd Najwyższy wnoszący skargę uzasadnił je
własnymi wątpliwościami. Tymczasem w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku
przedstawione zostało stanowisko Sądu Apelacyjnego, które nie może być
podważone wyłącznie na zasadzie twierdzenia, że nie usuwa ono wątpliwości
strony procesu.
Zgodnie z dotychczasowym orzecznictwem Sądu Najwyższego, przyjęcie
skargi kasacyjnej do rozpoznania z uwagi na potrzebę wykładni przepisów prawa
wymaga od skarżącego określenia, które przepisy wymagają wykładni Sądu
Najwyższego, ze wskazaniem, na czym polegają związane z tym poważne
7
wątpliwości, lub z przedstawieniem rozbieżności występujących w orzecznictwie
sądów (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2002 r., III
CKN 570/01, Biuletyn SN 2002 nr 7, s. 10).
Nie ma w skardze ujawnienia poważnych wątpliwości związanych z
wykładnią wskazanych przepisów. Wnoszący skargę ograniczył się w tym
przedmiocie do zaprzeczenia ocenie interpretacyjnej Sądu zawartej w uzasadnieniu
podstawy prawnej wyroku.
Stwierdzając, że nie zachodzą przyczyny przyjęcia skargi, określone w art.
3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy postanowił zgodnie z art. 3989
§ 2 k.p.c.