Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE Z DNIA 27 KWIETNIA 2011 R.
II KK 322/10
Zasądzając od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego określoną kwotę
tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej z wyboru, sąd nie jest zo-
bowiązany do wskazywania jednostki organizacyjnej, ze środków której nastą-
pić ma wypłata należności. W tej bowiem kwestii decydować może sąd, który
wydał orzeczenie w pierwszej instancji, orzekający w postępowaniu wykonaw-
czym na podstawie art. 3 § 1 k.k.w.
Przewodniczący: sędzia SN S. Zabłocki.
Sędziowie: SN P. Hofmański (sprawozdawca), SA (del. do SN) P. Mirek.
Prokurator Prokuratury Generalnej: B. Drozdowska.
Sąd Najwyższy w sprawie Dominika J., w przedmiocie kosztów po roz-
poznaniu w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 27 kwietnia 2011 r., kasacji
wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść oskarżonego od po-
stanowienia Sądu Rejonowego w Z. z dnia 6 września 2010 r.,
u c h y l i ł zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego roz-
poznania Sądowi Rejonowemu w Z.
2
U Z A S A D N I E N I E
Postanowieniem z dnia 6 września 2010 r., Sąd Rejonowy w Z. zasądził
od Skarbu Państwa (kasa Prokuratury Rejonowej w Z.) kwotę 6 008,89 zł tytu-
łem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata Jarosława D.
oskarżonemu, uniewinnionemu od popełnienia zarzucanego mu czynu.
Prokurator Generalny zaskarżył powyższe postanowienie kasacją, wnie-
sioną na podstawie art. 521 k.p.k., podnosząc zarzuty rażącego i mającego
istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenia prawa procesowego, to jest art.
632 pkt 2 k.p.k., polegającego na błędnym wskazaniu Prokuratury Rejonowej
w Z., jako organu zobowiązanego do zwrotu Dominikowi J. kosztów ustano-
wienia obrońcy z wyboru, w sytuacji gdy zgodnie z § 43 ust. 1 pkt 1 rozporzą-
dzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 marca 2010 r. – Regulamin we-
wnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratu-
ry (Dz. U. Nr 49, poz. 296) prokuratura rejonowa nie jest statio fisci Skarbu
Państwa i nie posiada własnego budżetu, w związku z czym nie może doko-
nać wypłaty zwrotu kosztów, co czyni orzeczenie niewykonalnym.
Ponadto Prokurator Generalny podniósł zarzut rażącego i mającego
istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenia prawa materialnego – § 2 pkt 1
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosz-
tów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz.
1348 ze zm.), polegającego na braku uzasadnienia zasądzenia kwoty, ustalo-
nej jako 3-krotność minimalnych kosztów obrony, bez uzasadnienia tak zna-
czącego zwiększenia kosztów, przy braku wykazania nadzwyczajnych oko-
liczności zwiększających nakład pracy adwokata w sprawie.
3
Opierając się na powyższych zarzutach, autor kasacji wniósł o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Z.
do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest zasadna i zasługuje na uwzględnienie. Trafny okazał się
zarzut pierwszy, podniesiony zresztą na korzyść oskarżonego, a nie na jego
niekorzyść, co zdaje się sugerować autor kasacji, który dąży wszak do tego,
aby w ponownym rozpoznaniu wydano orzeczenie nadające się do wykona-
nia, w rezultacie czego oskarżony mógłby otrzymać zwrot wydatków poniesio-
nych na obronę, co obecnie, wobec treści zaskarżonego orzeczenia, nie jest
możliwe.
Rację ma skarżący, gdy wywodzi, że prokuratura rejonowa nie jest statio
fisci Skarbu Państwa, co wynika z § 43 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 117 ust. 4 pkt 3
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 marca 2010 r. – Regulamin
wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych proku-
ratury (Dz. U. Nr 49, poz. 296). W związku z powyższym, zasądzając na rzecz
oskarżonego zwrot kosztów udzielenia mu pomocy prawnej i wskazując „kasę
Prokuratury Rejonowej w Z.”, Sąd naruszył wskazane przepisy, na skutek
czego orzeczenie stało się niewykonalne. Z tego też względu – w uwzględnie-
niu pierwszego z zarzutów podniesionych w kasacji – zaskarżone postano-
wienie podlega uchyleniu.
Na marginesie Sąd Najwyższy zauważa jednak, że zasądzając od Skar-
bu Państwa na rzecz oskarżonego określoną kwotę tytułem zwrotu kosztów
pomocy prawnej udzielonej z wyboru, sąd nie jest zobowiązany do wskazywa-
nia jednostki organizacyjnej, ze środków której nastąpić ma wypłata należno-
ści. W tej bowiem kwestii decydować może sąd, który wydał orzeczenie w
pierwszej instancji, orzekający w postępowaniu wykonawczym na podstawie
4
art. 3 § 1 k.k.w., w oparciu o stosowne przepisy budżetowe rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 stycznia 2008 r. w sprawie szczegółowych
zasad prowadzenia gospodarki finansowej i działalności inwestycyjnej sądów
powszechnych (Dz. U. Nr 11, poz. 69), z których wynika, kto jest dysponentem
budżetu trzeciego stopnia.
Drugi z zarzutów podniesionych w kasacji Prokuratora Generalnego
sformułowany został wadliwie. Z jednej bowiem strony, autor kasacji zarzuca
naruszenie prawa materialnego, to jest § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności ad-
wokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomo-
cy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.), z drugiej
zaś wywodzi, że wadliwość orzeczenia sądu polega na braku „uzasadnienia
zasądzenia kwoty”, co zdaje się wskazywać jednak na procesowy charakter
omawianego zarzutu. Tak zarzut ten rozumiejąc, przy uwzględnieniu wywodu
zawartego w uzasadnieniu kasacji, Sąd Najwyższy zauważa, że nie jest on
pozbawiony słuszności, albowiem w uzasadnieniu zaskarżonego postanowie-
nia rzeczywiście nie wskazano, jakie racje legły u podstaw określenia wysoko-
ści kwoty zasądzonej na rzecz oskarżonego. Jednocześnie jednak nietrafne
jest twierdzenie o naruszeniu normy § 2 pkt 1 powołanego wyżej rozporzą-
dzenia, albowiem przepis ten wskazuje, że opłata za czynności adwokata z
tytułu zastępstwa prawnego nie może przekraczać sześciokrotnej stawki mi-
nimalnej określonej w przepisach Rozdziału 3 rozporządzenia; wysokość za-
sądzanych kosztów musi także uwzględniać niezbędny nakład pracy obrońcy
lub pełnomocnika, a także charakter sprawy i wkład pracy zastępcy prawnego
w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2011 r., I KZP 1/11, OSNKW 2011, z. 5,
poz. 38).
5
Ocena drugiego zarzutu kasacyjnego ma jednak w sprawie o tyle drugo-
rzędne znaczenie, że nie on przesądził o uchyleniu zaskarżonego postano-
wienia i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu
w Z. Dostrzeżenie powyższego uwarunkowania pozwala jedynie Sądowi Naj-
wyższemu wskazać, iż ponownie rozpoznając wniosek obrońcy Dominika J. o
zwrot kosztów zastępstwa adwokackiego, Sąd Rejonowy powinien wziąć pod
uwagę obowiązujące w tej mierze przepisy prawa, a swoje stanowisko, także
w zakresie wysokości zasądzonej kwoty, należycie uzasadnić.
Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w postanowieniu.