Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CNP 98/10
POSTANOWIENIE
Dnia 4 sierpnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie ze skargi W. J. o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego
z dnia 4 maja 2009 r., wydanego w sprawie z powództwa D. N.
przeciwko W. J.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 4 sierpnia 2011 r.,
odrzuca skargę i zasądza od W. J. na rzecz D. N. kwotę 1 800
zł (jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów
związanych z postępowaniem skargowym.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem zaocznym z dnia 4 maja 2009 r. Sąd Rejonowy zasądził na rzecz
powoda D. N. solidarnie od W. J. i W. C. kwotę 76434,79 zł z ustawowymi
odsetkami od dnia 27 listopada 2008 r. oraz kwotę 7439 zł tytułem zwrotu kosztów
procesu i o oddalił powództwo w pozostałym zakresie. Wniesiony przez
pozwanego W. J. sprzeciw od tego wyroku został odrzucony postanowieniem Sądu
Rejonowego z dnia 8 października 2009 r. z powodu nieuiszczenia wymaganej
opłaty sądowej, które nie zostało zaskarżone.
Od tego wyroku pozwany W. J. wniósł skargę o stwierdzenie jego
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, powołując się na naruszenie
przepisów postępowania art. 139 § 1 k.p.c. w związku z § 9 i 10 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 czerwca 1999 r. w sprawie szczegółowego trybu
doręczania pism sądowych przez pocztę w postępowaniu cywilnym (Dz. U. Nr 62,
poz. 697 ze zm., dalej - rozp. w sprawie doręczeń) oraz art. 339 § 1 i art. 340 k.p.c.
Wskazał również, że niezgodność z prawem wymienionego wyroku dotyczy art.
139 § 1 k.p.c. w związku z § 9 i 10 rozp. w sprawie doręczeń oraz podniósł, że nie
istnieje możliwość zmiany lub uchylenia tego orzeczenia w drodze innych środków
prawnych. Żądanie stwierdzenia niezgodności z prawem opisanego wyroku oparł
na podstawie art. 4241
§ 2 k.p.c., utrzymując, że został on wydany z naruszeniem,
przewidzianego art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji, prawa każdego człowieka do
sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez właściwy, niezależny,
bezstronny i niezawisły sąd oraz prawa do zaskarżenia orzeczeń i decyzji
wydanych przez sąd pierwszej instancji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W przepisie art. 4241
§ 1 k.p.c., w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 września
2010 r., przed zmianą wprowadzoną ustawą z dnia 22 lipca 2010 r. o zmianie
ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy -
Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 155, poz. 1037, dalej - ustawa z dnia
22 lipca 2010 r.), ustanowiona została zasada, że skarga o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia może być skierowana do
prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji kończącego postępowanie
3
w sprawie, gdy przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a zmiana
lub uchylenie tego orzeczenia w drodze przysługujących stronie środków prawnych
nie było i nie jest możliwe. Zawiera on zatem ogólną regułę, że przesłanką
dopuszczalności tej skargi jest wykorzystanie przez stronę przysługujących jej
środków prawnych. W wyjątkowych wypadkach dopuszczona została w art. 4241
§ 2 k.p.c. możliwość kwestionowania omawianą skargą prawomocnego orzeczenia
kończącego postępowanie w sprawie, wydanego przez sąd pierwszej instancji.
Przepis ten uzależnia dopuszczalność wniesienia skargi w tym przypadku od
kumulatywnego wykazania dwóch przesłanek: istnienia wyjątkowego wypadku,
odnoszącego się do przyczyn nieskorzystania przez stronę z przysługujących jej
środków prawnych i niezgodności orzeczenia z prawem o kwalifikowanym
charakterze, wynikającym z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego
lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela. W orzecznictwie
Sądu Najwyższego wyrażone zostało, podzielane w rozpatrywanej sprawie,
zapatrywanie, że przyczyny nieskorzystania z przysługujących środków
zaskarżenia muszą mieć wyjątkowy charakter w obiektywnym znaczeniu,
niezależnym od woli strony lub jej zaniedbań. Zaliczyć do nich można przykładowo:
siłę wyższą, ciężką chorobę, katastrofę, klęskę żywiołową, jak też szczególne
okoliczności leżące po stronie osób trzecich, jak też udzielenie błędnej informacji
przez pracownika sądu (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego
2006 r., I CNP 4/06, OSNC 2006/6/113; z dnia 29 listopada 2006 r., II CNP 85/06,
niepubl; z dnia 22 czerwca 2007 r., III CNP 37/07 niepubl.; z dnia 7 lutego 2008 r.,
IV CNP 217/07, OSNC-ZD 200/4/114; z dnia 10 sierpnia 2010 r., II CNP 38/10).
Takie same warunki dopuszczalności skargi określone są w art. 4241
§ 2 k.p.c.,
w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 22 lipca 2010 r. Przyczyn nieskutecznego
wniesienia przez pozwanego sprzeciwu od kwestionowanego wyroku zaocznego
nie sposób zaliczyć do wyjątkowych wypadków usprawiedliwiających
nieskorzystanie z przysługującego mu środka prawnego w omówionym rozumieniu.
Nie ma obiektywnego charakteru złożenie sprzeciwu niespełniającego ustawowo
przewidzianego wymagania wniesienia opłaty sądowej. Nie zachodzi zatem
konieczna przesłanka dopuszczalności skargi o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia, objęta art. 4241
§ 2 k.p.c.
4
Z powyższych względów skarga podlegała odrzuceniu na podstawie art.
4248
§ 2 k.p.c. orzeczenie o kosztach procesu wywołanych wniesieniem skargi
oparte na art. 98 § 1 w związku z art.42412
, art. 39821
, art. 391 § 1 k.p.c. oraz § 13
ust. 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163,
poz.1348 ze zm.).

I CNP 98/10

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia