Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CSK 134/11
POSTANOWIENIE
Dnia 5 sierpnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie z powództwa M. O.
przeciwko W. P. i B. P.
o zapłatę,
oraz z powództwa wzajemnego W. P. i B. P.
przeciwko M. O.
o nakazanie,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 5 sierpnia 2011 r.,
na skutek skargi kasacyjnej powoda (pozwanego wzajemnego)
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 17 września 2010 r.,
odrzuca skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
2
Powód (pozwany wzajemny), M. O. wniósł skargę kasacyjną od wyroku
Sądu Apelacyjnego z dnia 17 września 2010 r., oddalającego jego apelację od
wyroku Sądu Okręgowego z dnia 15 kwietnia 2010 r. Sąd Okręgowy oddalił
powództwo skarżącego o zapłatę kwoty 106 685,20 zł z odsetkami ustawowymi
tytułem zwrotu wpłaty na poczet ceny działki oraz naprawienia szkody związanej z
zawarciem umowy sprzedaży warunkowej tej nieruchomości. Uwzględnił natomiast
powództwo wzajemne wniesione przez pozwanych W. P. i B. P. o zobowiązanie
powoda do złożenia oświadczenia woli o wyrażeniu zgody na przeniesienie na jego
rzecz przez pozwanych własności nieruchomości o pow. 1 ha położonej w G. gm.
O. w wykonaniu postanowień warunkowej umowy sprzedaży z dnia 16 października
2008 r. Sądy obydwu instancji uznały, że powód (działający przez pełnomocnika –
matkę D. O.) zawarł umowę warunkową kupna nieruchomości od pozwanych nie
pozostając w wywołanym przez nich błędzie co do statusu działki (rolna, znajdująca
się na terenie nieobjętym planem zagospodarowania przestrzennego, dla którego w
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
przewidziano wiodącą funkcję „budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne”) oraz jej
uzbrojenia. Przed zawarciem umowy powód zapoznał się z dokumentami, w
których status działki był określony w ten sam sposób, co w umowie oraz obejrzał
na działce jakie media i w jaki sposób są na niej dostępne. W rezultacie Sądy nie
podzieliły stanowiska powoda o skutecznym uchyleniu się przez niego od
złożonego oświadczenia woli o zakupie spornej nieruchomości. Przeciwnie,
przyjęły, że oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych tego oświadczenia
nie wywołało żadnych zmian w sytuacji prawnej powoda, na którym ciąży
obowiązek zawarcia rzeczowej umowy przeniesienia własności nieruchomości.
Skarga kasacyjna powoda (pozwanego wzajemnego) została oparta na
podstawie z art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c. ujętej w zarzucie naruszenia art. 84 i art. 86
§ 1 k.c. przez błędne przyjęcie, że powód w chwili zawierania umowy nie
pozostawał w błędzie co do stanu prawnego i faktycznego nieruchomości,
wywołanym świadomie przez sprzedających.
3
We wnioskach skarżący domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku
i przekazania sprawy Sądowi Apelacyjnemu, ewentualnie Sądowi Okręgowemu, do
ponownego rozpatrzenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna ukształtowana została w przepisach kodeksu
postępowania cywilnego jako środek odwoławczy o szczególnym charakterze,
nakierowany na ochronę interesu publicznego przez zapewnienie rozwoju prawa
i jednolitości wykładni, nie zaś jako ogólnie dostępny środek zaskarżenia orzeczeń
nie satysfakcjonujących stron. Realizacji tego celu służy m. in. wyłączenie
z zakresu kontroli kasacyjnej zagadnień związanych z prawidłowością ustalania
faktów i oceny dowodów, stanowiące jeden z przejawów przyznania Sądowi
Najwyższemu statusu sądu prawa, a nie sądu faktu. Wyłączenie to zawiera art.
3983
§ 3 k.p.c.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego konsekwentnie przyjmowana jest
interpretacja tego przepisu, zgodnie z którą skarga kasacyjna ograniczona tylko do
zarzutów dotyczących ustalenia faktów lub oceny dowodów, niewskazująca na inne
naruszenia prawa, jest niedopuszczalna jako nieoparta na ustawowej podstawie,
nawet jeżeli polemika z ustaleniami faktycznymi sądu drugiej instancji ukryta
została w treści zarzutu niewłaściwej wykładni lub niewłaściwego zastosowania
określonych przepisów prawa materialnego (por. postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 23 września 2005 r., III CSK 13/05, OSNC 2006/4/76, czy z dnia 16 lutego
2007 r., II PZ 62/06, OSNP 2008/5-6/84).
Treść i uzasadnienie zarzutów kasacyjnych podniesionych przez powoda
wskazują, że taka sytuacja występuje w rozpatrywanej sprawie. Powód wprawdzie
formułuje wyłącznie zarzuty w ramach podstawy naruszenia prawa materialnego,
jednak sposób ich ujęcia nie pozostawia wątpliwości, że w istocie zwalcza ustalenia
faktyczne dotyczące jego wiedzy o stanie prawnym i faktycznym nieruchomości
w chwili zawierania umowy, uznając je za błędne. Najbardziej jednoznacznie
ocenę taką uzasadnia fragment uzasadnienia, w którym skarżący stwierdza, po
przytoczenia fragmentu ustaleń Sądu Apelacyjnego oraz ustaleń i oceny dowodów
Sądu Okręgowego, że „dywagacje i kategoryczne ustalenia Sądu Okręgowego
i Apelacyjnego zawarte w uzasadnieniu zaskarżonych orzeczeń – są dowolne,
4
sprzeczne z rzeczywistym stanem faktycznym sprawy i świadczą (…) o błędnej
interpretacji znajdujących się w aktach sprawy niespornych dokumentów” oraz
w motywach mających uzasadnić wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do
rozpoznania, w których skarżący stwierdza m. in., że „wydane w sprawie
orzeczenia są nie tylko krzywdzące dla powoda, wydane zostały na skutek
ewidentnie błędnych ustaleń Sądów Orzekających, ale co najważniejsze, są one
niewykonalne” (twierdzenie o niewykonalności nie wiąże się z treścią
podniesionych zarzutów lecz z argumentem, że powód nie ma pieniędzy na zapłatę
reszty ceny działki).
W tej sytuacji skarga kasacyjna, jako oparta na zarzutach, które art. 3983
§ 3
k.p.c. wyłącza z zakresu podstaw kasacyjnych, podlega odrzuceniu (art. 3986
§ 2
k.p.c.).