Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 79/11
POSTANOWIENIE
Dnia 28 września 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Wojciech Katner (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSA Agnieszka Piotrowska
w sprawie ze skargi D. M. o wznowienie postępowania
z wniosku D. M., B. S., R. S.
i R. S.
przy uczestnictwie Miasta W., Skarbu Państwa - Prezydenta
m. W. i E. L.
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie, zakończonego
postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 9 lipca 2009 r.,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 28 września 2011 r.,
zażalenia skarżącej na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 14 października 2010 r.,
1) oddala zażalenie,
2) przyznaje Skarbowi Państwa - Prokuratorii Generalnej
Skarbu Państwa kwotę 1800,- (jeden tysiąc osiemset)
złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego,
3) odmawia Miastu W. przyznania zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 14 października 2010 r. Sąd Okręgowy odrzucił
skargę wnioskodawczyni D. M. o wznowienie postępowania w sprawie o sygn. akt
[…] Sądu Okręgowego.
W sprawie tej postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 9 lipca 2009 r.
oddalona została apelacja wnioskodawczyni od postanowienia Sądu Rejonowego z
dnia 6 marca 2008 r., oddalającego wniosek D. M., B. S., R. S. i R. S. z udziałem
Miasta W., Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta W. i E. L.o stwierdzenie
zasiedzenia nieruchomości.
Wniosek o wznowienie postępowania został oparty na podstawie prawnej
z art. 403 § 2 k.p.c. ze wskazaniem na wykrycie środków dowodowych, których nie
można było powołać w poprzednim postępowaniu, w postaci trzech dokumentów.
Ponadto skarżąca wniosła o przeprowadzenie dowodu z zeznań trzech
osób na okoliczność objęcia nieruchomości w samoistne posiadanie w 1928 roku,
a nie w 1942 r., jak ustalił Sąd w postępowaniu o zasiedzenie oraz na okoliczność
posiadania obywatelstwa polskiego przez przedwojennych właścicieli
nieruchomości.
Odrzucając skargę, Sąd Okręgowy uznał ją za niedopuszczalną, gdyż nie
opiera się na ustawowej podstawie wznowienia postępowania, wskazanej przez
skarżącą, na uzasadnienie czego Sąd przeprowadził odpowiedni wywód
z powołaniem się na orzecznictwo Sądu Najwyższego.
W zażaleniu na powołane postanowienie Sądu Okręgowego skarżąca
wniosła o jego uchylenie w całości, wskazując w uzasadnieniu na spełnienie
przesłanek do wznowienia postępowania na podstawie art. 403 § 2 k.p.c., zarówno
odnośnie do dokumentów, których wcześniej przedstawić nie mogła, bo były
dopiero poszukiwane, jak i zgłoszenia dowodu z zeznań świadków, z których jednej
osoby skarżąca wcześniej nie znała.
3
W odpowiedzi na zażalenie Skarb Państwa - Prokuratoria Generalna Skarbu
Państwa wniosła o oddalenie zażalenia i zasądzenie kosztów postępowania.
Takie same wnioski znalazły się w odpowiedzi na skargę ze strony Miasta W.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest niezasadne i podlega oddaleniu.
Ze względu na podniesiony przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa
w odpowiedzi na zażalenie, zarzut niedopuszczalności skargi o wznowienie
postępowania w sprawach o zasiedzenie (art. 524 § 1 k.p.c.), z powodu
przysługiwania zainteresowanemu skargi kasacyjnej na podstawie art. 5191
§ 1
k.p.c., stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie wznowienie postępowania
jest dopuszczalne. W odniesieniu do postępowania o zasiedzenie nie przewiduje
się zmiany lub uchylenia wydanego postanowienia na podstawie przepisów
szczególnych, o których mowa w art. 524 § 1 k.p.c., a odpowiednie zastosowanie
przepisów o stwierdzeniu nabycia spadku (art. 610 § 1 k.p.c.) nie obejmuje kwestii
zmiany lub uchylenia postanowienia (art. 679 k.p.c.). Do wznowienia postępowania
w sprawie o zasiedzenie na podstawie art. 524 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2
k.p.c. należy stosować odpowiednio przepisy o wznowieniu postępowania
w procesie, w tym między innymi art. 403 k.p.c. Nie można zatem odmawiać
wnioskodawczyni tytułu do zgłoszenia wniosku o wznowienie postępowania
z przyczyny wskazanej w odpowiedzi Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa
na skargę.
Mimo to skarga wnioskodawczyni jest niedopuszczalna, ponieważ jak ustalił
prawidłowo Sąd Okręgowy nie zostały wykazane podstawy wznowienia
określone w art. 403 § 2 k.p.c. Przepis ten stanowi, co ma znaczenie w tej sprawie,
że można żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności
faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy,
a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.
Stosownie do ugruntowanego w tym względzie stanowiska orzecznictwa,
powołanego w zaskarżonym postanowieniu, wykrycie nowych okoliczności
faktycznych lub dowodów w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. dotyczy tylko takich
faktów i środków dowodowych, które nie tylko, że nie zostały ujawnione
4
w prawomocnie zakończonym postępowaniu, ale które były dla strony
nieujawnialne, czyli ani nieznane, ani niedostępne.
Niemożliwość skorzystania w poprzednim postępowaniu z nowo ujawnionych
środków dowodowych ma mieć charakter zobiektywizowany. Jak trafnie podnosi
w odpowiedzi na skargę Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa, chodzi o taką
niemożliwość, która pozostawała aktualna w stosunku do każdej należycie dbającej
o swoje interesy osoby, znajdującej się w danej sytuacji procesowej. Pozwala to na
wyeliminowanie z podstaw wznowienia postępowania takiego spóźnionego
ujawniania nowych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które
wynikało z zaniedbania lub przyjęcia, nawet celowo błędnej, jak potem się okazuje
strategii procesowej.
W niniejszej sprawie stwierdzenie takie jest poparte czasem trwania
postępowania, które zostało wszczęte w 1996 r., a postanowienie Sądu pierwszej
instancji oddalające wniosek skarżącej wydane w 2008 r., po dwunastu latach
postępowania. Nie można więc przyjąć ogólnych twierdzeń w uzasadnieniu skargi
co do niemożliwości wnioskowania o przeprowadzenie wskazywanych w skardze
dowodów w czasie lat trwania postępowania, a ich nagłe pojawienie się
w końcowym jego stadium, przy czym to Sądowi wnioskodawczyni zarzuca rażące
niedbalstwo i ignorowanie pisma w sprawie przełożenia terminu rozprawy, które
miało umożliwić powołanie nowych dowodów. Zwrócić należy uwagę,
że w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sąd wskazuje na brak wpływu
odnalezionych dokumentów na uwzględnienie skargi i zmianę postanowienia
o oddaleniu wniosku o zasiedzenie nieruchomości. W orzecznictwie panuje trafne
przekonanie, że środki dowodowe powoływane we wniosku muszą być tego
rodzaju, iż ich uwzględnienie spowodowałoby możliwą zmianę wyniku
postępowania (m. in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 1973 r.,
II CR 104/73, OSNP 1974, nr 2, poz. 29). Skarżąca nie wykazała w zażaleniu ani
tej okoliczności, ani że nie mogła w poprzednim postępowaniu powołać świadków
i innych dowodów w celu wykazania stanu faktycznego, umożliwiającego
uwzględnienie jej wniosku o zasiedzenie.
5
We wniosku o wznowienie postępowania nie wystarczy tylko powołać się na
podstawę ustawową, jaką stanowi, zdaniem skarżącej art. 403 § 2 k.p.c., ale należy
wykazać, że podstawa ta rzeczywiście występuje (postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 10 lutego 2006 r., I PZ 33/05, OSNP 2007, nr 3-4, poz. 48).
Tego zaś skarżąca nie uczyniła i stanowisko Sądu w zaskarżonym postanowieniu
było prawidłowe.
Z tych względów na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 i art. 13
§ 2 k.p.c. Sąd Najwyższy oddalił zażalenie, rozstrzygając o kosztach postępowania
na rzecz uczestnika Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa na
podstawie art. 98 w związku z art. 39821
, art. 391 § 1 i art. 13 § 2 k.p.c. Ze względu
na przekroczenie terminu do wniesienia odpowiedzi na zażalenie nie został
przyznany uczestnikowi Miastu W. zwrot kosztów postępowania zażaleniowego.