Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UZ 27/11
POSTANOWIENIE
Dnia 6 października 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Małgorzata Gersdorf (przewodniczący)
SSN Zbigniew Hajn
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania T. L., W. S.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o ubezpieczenie społeczne,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 6 października 2011 r.,
zażaleń ubezpieczonych na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 25 stycznia 2011 r.,
oddala zażalenia.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowieniem z
dnia 25 stycznia 2011 r. odrzucił skargi T. L. i W. S. o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym wyrokiem tego Sądu z dnia 9 grudnia 2008 r.
oddalającym wniesione przez nich apelacje od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu
Ubezpieczeń Społecznych w K. z dnia 18 lutego 2008 r. oddalającego ich
odwołania od dwóch decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 sierpnia
2007 r. stwierdzających podleganie przez nich obowiązkowo ubezpieczeniom
społecznym w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 29 grudnia 1999 r., z tytułu
prowadzonej działalności gospodarczej.
2
Sąd wskazał, że powołana przez wnioskodawców w skargach okoliczność w
postaci odmiennego orzeczenia sądu powszechnego w sprawie o takim samym
przedmiocie sporu w oparciu o przyjęte w poczet dowodów publikacje organu
rentowego o charakterze prawnym pochodzące z 1999 r. i z 2000 r., a istniejące na
długo przed prawomocnym zakończeniem postępowania, którego wznowienia
wnioskodawcy się domagają, nie stanowi okoliczności faktycznej w rozumieniu art.
403 § 2 k.p.c. Zdaniem Sądu, nowe fakty i dowody nie mogą odnosić się do
stanowiących podstawę prawomocnego wyroku norm prawnych i ich interpretacji.
Skargi wnioskodawców jako nieoparte na ustawowej podstawie wznowienia z mocy
art. 410 k.p.c. podlegały więc odrzuceniu.
W zażaleniach na powyższe postanowienie wnioskodawcy, żądając jego
uchylenia i wznowienia postępowań objętych skargami, zarzucili Sądowi
niewłaściwe zastosowanie art. 403 k.p.c., polegające na jego błędnej wykładni i
uznaniu, że w niniejszej sprawie skarżący nie powołali się na nowe fakty, względnie
dowody, a także nierozważeniu argumentów „polegających na wskazaniu, że
obecnie pojawił się dowód, iż to pozwany wprowadził powodów w błąd swoimi
wyjaśnieniami odnośnie braku obowiązku odprowadzania składek”.
Skarżący podkreślili, że domagają się wznowienia postępowania nie
dlatego, że w sprawie o takim samym przedmiocie sporu inny wnioskodawca
uzyskał wyrok pomyślny dla siebie, lecz dlatego, że w sprawie tej przedłożono
broszurki informacyjne wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych
potwierdzające korzystną dla nich wykładnię spornych przepisów co do braku
obowiązku odprowadzania składek. Z uzasadnienia powyższego orzeczenia,
według skarżących, wyraźnie i jednoznacznie wynika, że właśnie te broszury Sąd
uznał za miarodajny dowód w sprawie, a okoliczność wprowadzenia płatnika
składek w błąd przez organ rentowy uznał „za zasadną” dla rozstrzygnięcia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W przedmiotowych skargach o wznowienie postępowania wskazano jako
podstawę wznowienia przepis art. 403 § 2 k.p.c. i powołano się na późniejsze
3
wykrycie „dowodów” w postaci „broszurek informacyjnych ZUS, potwierdzających
wykładnię dla powodów korzystną”.
Z brzmienia przepisu art. 403 § 2 in fine k.p.c. wynika jednoznacznie, że
dotyczy on sfery faktów, a nie sfery prawa. Chodzi w nim o okoliczności faktyczne i
środki dowodowe (dowody), które jak wynika z art. 227 k.p.c., służą do ustalenia
faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Ta przesłanka
wznowienia postępowania obejmuje podstawę faktyczną wyroku, a nie jego
podstawę prawną. Podstawę prawną wyroku stanowi wskazanie przepisu, na
którym oparto rozstrzygnięcie, przy czym zastosowanie określonej normy prawnej
wiąże się zwykle z koniecznością dokonania jej wykładni. Stąd też wykładnia prawa
nie stanowi ani okoliczności faktycznej, ani środka dowodowego w rozumieniu
omawianego przepisu. Identyczne stanowisko dotyczy wyroków jakichkolwiek
sądów czy trybunałów, w których dokonywana jest wykładnia prawa, nawet wtedy,
kiedy wynika z nich odmienna interpretacja przepisów niż ta, jakiej dokonał sąd
rozstrzygający sprawę objętą skargą o wznowienie postępowania. Skoro wykładnia
dokonana w orzeczeniach przez sądy i trybunały dotycząca sfery prawa nie jest ani
okolicznością faktyczną, ani środkiem dowodowym (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 17 listopada 1998 r., II UKN 402/98, OSNAPiUS 1999 nr 24,
poz. 805, gdzie stwierdza się, że wskazanie przez stronę, iż przepisy przyjęte za
podstawę prawomocnego wyroku zostały następnie inaczej zinterpretowane w
uchwale Sądu Najwyższego, nie uzasadnia wznowienia postępowania według art.
403 § 2 k.p.c. oraz postanowienie z dnia 22 października 2009 r., I UZ 64/09, LEX
nr 560531), to tym bardziej takim środkiem dowodowym nie jest interpretacja
przepisów prawa materialnego dokonana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych
w „broszurce informacyjnej”, ani „wprowadzenie tymi wyjaśnieniami skarżących w
błąd”.
Z tych względów zasadnie Sąd drugiej instancji odrzucił skargi na mocy art.
410 § 1 k.p.c. jako nieopierające się na ustawowej podstawie wznowienia.
Mając na uwadze powyższe, Sąd Najwyższy na mocy art. 3941
§ 3 w
związku z art. 39814
k.p.c. postanowił jak w sentencji.