Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KRS 18/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 października 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący)
SSN Jerzy Kwaśniewski
SSN Maciej Pacuda (sprawozdawca)
Protokolant Edyta Jastrzębska
w sprawie z odwołania M. K.
od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa Nr [...] z dnia 9 marca 2011 roku w
sprawie nieprzedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu sędziego,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 6 października 2011 r.,
oddala odwołanie.
UZASADNIENIE
M. K. zgłosiła swoją kandydaturę na wolne stanowisko sędziowskie w Sądzie
Rejonowym w […], obwieszczone w Monitorze Polskim […]. Na jedno wolne
stanowisko sędziowskie w tym sądzie zgłosiło się w sumie dwunastu kandydatów.
2
Kandydatka urodziła się w dniu […] 1978 r. W 2002 r. ukończyła wyższe
studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu […], uzyskując
tytuł magistra prawa z oceną bardzo dobrą, a po odbyciu aplikacji sądowej we
wrześniu 2006 r. złożyła egzamin sędziowski, uzyskując ocenę dobrą plus. Ponadto
w 2007 r. ukończyła z wynikiem dobrym plus studia na Wydziale […], uzyskując
tytuł magistra […]. Decyzją Ministra Sprawiedliwości kandydatka została
mianowana asesorem sądowym z powierzeniem pełnienia czynności sędziowskich
w Sądzie Rejonowym w […], na okres czterech lat od dnia 13 marca 2007 r.. Swoje
obowiązki wykonywała w okresie od 13 marca 2007 r. do 30 kwietnia 2007 r. w
wymiarze 1/2 etatu w Wydziale Cywilnym Sądu Rejonowego w […] i jednocześnie
w wymiarze 1/2 etatu w Zamiejscowym Wydziale […]. Od dnia 1 maja 2007 r. do 31
maja 2008 r. pracowała w wymiarze 5 sesji w miesiącu w Wydziale Rodzinnym i
Nieletnich Sądu Rejonowego w […] i w wymiarze 5 sesji w miesiącu w Wydziale
[…]. Orzekała w sprawach karnych i wykroczeniowych, w sprawach cywilnych oraz
w sprawach rozpoznawanych w trybie przyspieszonym. Od dnia 1 kwietnia 2008 r.
do dnia 30 czerwca 2008 r. pracowała w wymiarze 6 sesji miesięcznie w Wydziale
Cywilnym Sądu Rejonowego w […], jednocześnie nadal orzekając w
Zamiejscowym Wydziale […]. Od dnia 1 lipca 2008 r. orzekała natomiast w
wymiarze 12 sesji miesięcznie w Wydziale […], przy czym została zobowiązana do
zakończenia spraw pozostających w jej referacie w Zamiejscowym Wydziale […]. Z
dniem 5 maja 2009 r. ustało z mocy prawa powierzenie kandydatce pełnienia
czynności sędziowskich i od tego dnia miała pełnić obowiązki referendarza
sądowego w Sądzie Rejonowym w […]. Faktycznie nie wykonywała jednak tych
obowiązków z powodu nieobecności w pracy wskutek choroby bądź
wykorzystywania urlopu wypoczynkowego. Decyzją Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 lipca 2010 r. stosunek pracy M. K. na stanowisku asesora sądowego został
rozwiązany za wypowiedzeniem z dniem 30 listopada 2010 r.
Kandydatka uprzednio dwukrotnie zgłaszała swoją kandydaturę na wolne
stanowiska sędziowskie w Sądzie Rejonowym w […] i w Sądzie Rejonowym w […].
Uchwałami Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 8 października 2009 r. i z dnia 5
listopada 2010 r. kandydatura ta nie została jednakże przedstawiona Prezydentowi
RP z wnioskiem o powołanie na żadne z wymienionych stanowisk. Od pierwszej z
3
wymienionych decyzji kandydatka wniosła odwołanie, jednakże Sąd Najwyższy
oddalił je wyrokiem z dnia 8 kwietnia 2010 r., wydanym w sprawie III KRS 1/10.
Z dokumentacji dołączonej do karty zgłoszenia kandydatki wynikało, że w jej
aktach osobowych znajdują się trzy sprawozdania z oceny pracy na stanowisku
asesora sądowego sporządzone przez sędziów wizytatorów Sądu Okręgowego w
[…]. Oceny te nie zawierają pozytywnej opinii o kandydacie na stanowisko
sędziego sądu rejonowego. Z kolei Minister Sprawiedliwości, powołując się na
informacje zawarte w tych sprawozdaniach, wyraził negatywną opinię o
kandydatce. Zauważył przy tym, że nie było możliwości dokonania oceny jej pracy
za okres od maja 2009 r. ponieważ praktycznie nie świadczyła ona pracy w tym
okresie, przebywając na zwolnieniach lekarskich i urlopach. Kolegium Sądu
Okręgowego w […] na posiedzeniu w dniu 16 grudnia 2010 r. zaopiniowało
kandydatkę jednogłośnie negatywnie. Na posiedzeniu Zgromadzenia Ogólnego
Sędziów okręgu Sądu Okręgowego w […] w dniu 17 grudnia 2010 r. kandydatka
uzyskała z kolei następująca liczbę głosów: 4 „za”, 20 „przeciw”, 10
„wstrzymujących się” i 1 głos „nieważny”.
Krajowa Rada Sądownictwa postanowiła nie przedstawiać kandydatury M. K.
Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej z wnioskiem o powołanie do pełnienia
urzędu na stanowisku sędziego Sądu Rejonowego […]. Choć bowiem spełnia ona
wymagania formalne powołania na urząd sędziego, to jednak otrzymała negatywne
opinie sędziów wizytatorów, natomiast nie oceniono jej pracy na stanowisku
referendarza sądowego, z uwagi na zwolnienia lekarskie i wykorzystywanie urlopów
wypoczynkowych. Ponadto nie uzyskała poparcia Kolegium Sądu Okręgowego w
[…] oraz Zgromadzenia Ogólnego Sędziów okręgu tego sądu. Rada uznała, że w
obecnej procedurze nominacyjnej jest lepszy kandydat, tj. M. O., który został
oceniony najwyżej spośród wszystkich 12 kandydatów. Ukończył on wyższe studia
prawnicze z oceną dobrą. Również ocenę dobrą uzyskał z egzaminu
sędziowskiego, który złożył we wrześniu 2006 r. Od dnia 16 czerwca 2008 r. pełni
on obowiązki na stanowisku referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym […] w
Wydziale Ksiąg Wieczystych. Oceniający jego pracę sędzia wizytator uznał, że
należyty poziom orzecznictwa w sprawach cywilnych i wieczystoksięgowych, dobre
wyniki ilościowe, a także osobiste cechy kandydata pozwalają na przyjęcie, iż
4
spełnia on kryteria niezbędne dla sprawowania urzędu sędziego sądu rejonowego.
Kandydat ten otrzymał też wyższe poparcie środowiska sędziowskiego, ponieważ
Kolegium Sądu Okręgowego 2 głosami „za”, 1 głosem „przeciw” i 3 glosami
„wstrzymującymi się” przedstawiło jego kandydaturę z opinią pozytywną, a podczas
glosowania w Zgromadzeniu Ogólnym oddano na niego: 26 głosów „za”, 4 głosy
„przeciw” i 4 głosy wstrzymujące się”. M. O. został również pozytywnie
zaopiniowany przez Ministra Sprawiedliwości. To wszystko sprawiło, że w trakcie
posiedzenia Krajowej Rady Sądownictwa w dniu 9 marca 2011 r. na tego
kandydata oddano 13 głosów „za”, udzielając mu tym samym jednogłośnego
poparcia. Z kolei na kandydaturę M. K. w czasie tego samego posiedzenia oddano
13 głosów „przeciw”. Jej kandydatura nie uzyskała zatem wymaganej bezwzględnej
większości głosów.
Powyższą Uchwałę Krajowej Rady Sądownictwa zaskarżyła odwołaniem do
Sądu Najwyższego M. K., zarzucając jej:
I. naruszenie prawa procesowego:
1) art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewskazanie podstawy prawnej zaskarżonej
uchwały i w zakresie podstawy faktycznej niewskazanie przyczyn, dla
których Krajowa Rada Sądownictwa odmówiła wiarygodności i mocy
dowodowej dowodom istotnym oraz korzystnym dla kandydatki, tj. opiniom
sędziów z okresu aplikacji sądowej, oświadczeniom innych osób
współpracujących z kandydatką w sądzie (pracowników sekretariatu,
adwokatów, prokuratorów i ławnika), dokumentom sądowym ze wszystkich
wydziałów, w których kandydatka pracowała w okresie asesury sądowej,
2) art. 379 pkt 5 k.p.c. poprzez pozbawienie kandydatki możności obrony
swych praw w drodze autoprezentacji, gdyż zawiadomienie o terminie
posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego Sędziów otrzymała po terminie
posiedzenia tego zgromadzenia,
3) art. 227 k.p.c. poprzez pominięcie faktów mających istotne znaczenie dla
rozstrzygnięcia sprawy, a wynikających z uwag kandydatki do opinii sędziów
wizytatorów w okręgu sieradzkiego i z prawomocnych rozstrzygnięć w
zakresie sprawności postępowania, co miało istotny wpływ w zakresie oceny
kandydatki jako kandydata na sędziego i na wynik sprawy,
5
4) art. 252 k.p.c. w powiązaniu z art. 244 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie za w pełni
wiarygodne opinii sędziów wizytatorów z okręgu sieradzkiego, pomimo
udowodnienia przez kandydatkę ich nieprawdziwości,
5) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jednostronne rozważenie zebranego materiału w
oparciu o kwestionowane opinie sędziów wizytatorów i oparte na tych
opiniach stanowiska Kolegium i Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu
Okręgowego w […] oraz Ministra Sprawiedliwości w miejsce
wszechstronnego rozważenia zebranego materiału poprzez ustosunkowanie
się do uwag kandydatki i prawomocnych orzeczeń uchylających uwagi w
zakresie niesprawności postępowania, co miało istotny wpływ na procedurę
oceny przydatności kandydatki w zawodzie sędziego w porównaniu z innymi
kandydatami, a w konsekwencji na wynik sprawy,
6) art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa w związku z art. 12
ust. 1 – 4 tej ustawy poprzez niepodjęcie odrębnej uchwały w przedmiocie
rozpatrzenia i oceny kandydatury M. K., co miało istotny wpływ na wynik
sprawy, gdyż powodowało nieważność przedmiotowej uchwały w
przedmiocie nieprzedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu
sędziego Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej,
7) art. 2 ust. 2 pkt 8 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa poprzez brak
jakiejkolwiek reakcji Rady dotyczącej nieprzestrzegania zasad etyki
zawodowej przez sędziów wizytatorów ds. karnych, cywilnych i rodzinnych
sporządzających nierzetelne opinie o kandydacie oraz wobec Prezesa Sądu
Rejonowego w […], który w toku asesury sądowej M. K. wystosował wobec
niej dwie niezasadne uwagi w zakresie niesprawności postępowania oraz
zainicjowała niezasadne i pozbawione podstaw prawnych postępowanie
służbowe po złożeniu przez kandydatkę wniosku o nominację sędziowską,
co miało istotny wpływ na wynik sprawy w zakresie przygotowania
zawodowego i cech osobistych kandydatki.
II. naruszenie prawa materialnego:
1) art. 65 ust. 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Radzie
Sądownictwa i Prokuratury poprzez niewłaściwe rozpatrywanie
kandydatury M. K. jako referendarza sądowego, pomimo że w takim
6
charakterze nigdy nie była zatrudniona, a o stanowisko sędziego
ubiega się w oparciu o ponad 2-letnią niezawisłą pracę orzeczniczą
asesora sądowego, któremu powierzono czynności sędziowskie,
podczas gdy referendarzom sądowym nie powierzono czynności
sędziowskich i nie zapewniono niezawisłego orzekania,
2) art. 60 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej poprzez błędną
wykładnię i preferowanie w dostępie do służby sędziowskiej
referendarzy sądowych o ograniczonym zakresie orzecznictwa w
stosunku do kandydatki, która będąc ponad 2 lata asesorem
sądowym orzekała we wszystkich podstawowych dziedzinach prawa,
tj. w sprawach karnych, cywilnych oraz rodzinnych i nieletnich, pełniąc
niezawiśle czynności sędziowskie.
Wskazując na powyższe zarzuty, skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej
uchwały Krajowej Rady Sądownictwa i przekazanie sprawy Radzie do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Ma rację skarżąca, podnosząc że w dacie podjęcia przez Krajową Radę
Sądownictwa nie obowiązywała przynajmniej część przepisów rozporządzenia
Prezydenta RP z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego trybu
działania Krajowej Rady Sądownictwa oraz postępowania przed Radą.
Rozporządzenie to, w zakresie dotyczącym trybu postępowania, utraciło bowiem
moc obowiązującą z dniem 2 grudnia 2010 r. na podstawie wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 19 listopada 2009 r., K 62/07 (Dz.U. Nr 202, poz. 1567),
skoro wyrok ten – z odroczeniem o 12 miesięcy – w części pozbawił wymienione
rozporządzenie podstawy ustawowej, którą był art. 12 ust. 6 ustawy o Krajowej
Radzie Sądownictwa w zakresie uprawniającym Prezydenta RP do określenia, w
drodze rozporządzenia, trybu postępowania przed Radą. Zdaniem Trybunału
Konstytucyjnego tryb postępowania przed Radą nie mógł być uregulowany w
rozporządzeniu, gdyż sprawa ta należy do materii ustawowej. Ustawa nie została
jednakże uchwalona w okresie 12 miesięcy od ogłoszenia wyroku Trybunału w
7
Dzienniku Ustaw, wskutek czego powstała luka prawna. Brak przepisów rangi
ustawowej regulujących szczegółowo tryb postępowania przed Radą nie zwalniał
wszakże tego organu z obowiązku wykonywania konstytucyjnych i ustawowych
zadań. Wbrew odmiennemu poglądowi skarżącej przepisów wspomnianego
rozporządzenia Prezydenta RP nie zastąpiły jednak przepisy Kodeksu
postępowania cywilnego. Zgodnie z treścią art. 1 k.p.c. Kodeks ten normuje
postępowanie sądowe w sprawach w tym przepisie wymienionych. Dlatego też brak
jest podstaw do uznania, iż utrata mocy przepisów rozporządzenia Prezydenta RP
z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego trybu działania Krajowej Rady
Sądownictwa oraz postępowania przed Radą w części dotyczącej trybu
postępowania powodowało, że w postępowaniu przed Radą winny znaleźć
zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Takiej podstawy nie
mógł stanowić także powołany w odwołaniu art. 12 ust. 5 ustawy o Krajowej Radzie
Sądownictwa, zgodnie z którym w postępowaniu przed Radą nie stosuje się
Kodeksu postępowania administracyjnego. Brak możliwości zastosowania
przepisów k.p.a. nie stanowi bowiem o możliwości stosowania przepisów k.p.c.,
skoro regulują one postępowanie sądowe, a nie postępowanie przed innym
organem państwowym, które do tego ma charakter publiczny. Pośrednio wskazuje
na to również art. 13 ust. 6 omawianej ustawy, który przewiduje wprawdzie
stosowanie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, ale jedynie o skardze
kasacyjnej i w postępowaniu przed Sądem Najwyższym w zakresie, w jakim nie
zostało ono uregulowane w ustawie o Krajowej Radzie Sądownictwa. Nie oznacza
to oczywiście, że brak stosownych regulacji uniemożliwiał Radzie wykonywanie
konstytucyjnych i ustawowych powinności, do których między innymi należy
przeprowadzenie procedury oceny wniosków o powołanie do pełnienia urzędu na
stanowisku sędziego. Sąd Najwyższy podziela w tym przedmiocie stanowisko
wyrażone w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2011 r., III
KRS 5/11 (dotychczas niepublikowanego), zgodnie z którym (w takim przypadku)
Rada, wobec braku przepisów szczegółowych, była obowiązana do działania na
podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji RP). Rada powinna więc kierować
się zasadami ogólnie przyjętymi w działaniu organów państwa w demokratycznym
państwie prawnym (art. 2 Konstytucji). Sąd Najwyższy jest też zdania, że
8
przedstawiona sytuacja prawna będąca skutkiem wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 19 listopada 2009 r., K 62/07 obligowała Krajową Radę
Sądownictwa do wszechstronnego rozważenia wszystkich okoliczności istotnych
dla rozstrzygnięcia sprawy, przy wzięciu pod uwagę między innymi tego, że
zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego art. 60
Konstytucji RP gwarantujący każdemu obywatelowi prawo ubiegania się o przyjęcie
do służby publicznej nie gwarantuje wprawdzie przyjęcia do tej służby, ale jego
stosowanie wymaga zapewnienia równych szans w dostępie do służby i stosowania
jasnych kryteriów oceny kandydatów. Wypada dodać, że podstawę działania Rady
winien stanowić również art. 32 Konstytucji RP zakazujący stosowania
dyskryminujących kryteriów oceny. W przedstawionej sytuacji sformułowane w
odwołaniu zarzuty naruszenia konkretnych przepisów Kodeksu postępowania
cywilnego nie mogły zostać uznane za usprawiedliwione, skoro przepisy te w ogóle
nie znajdowały zastosowania w postępowaniu przed Radą mającego na celu
rozpatrzenie i ocenę kandydatów do pełnienia urzędu sędziowskiego..
Odnosząc się natomiast do opisanych w treści tych zarzutów uchybień
przypisywanych Radzie, Sąd Najwyższy wstępnie uznaje za konieczne
przypomnieć, że nie może budzić jakikolwiek wątpliwości fakt, iż kognicja Sądu
Najwyższego do oceny uchwał Krajowej Rady Sądownictwa obejmuje – zgodnie z
treścią art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa
(j.t Dz.U. z 2010 r., Nr 11, poz. 67 ze zm.) – wyłącznie badanie, czy uchwała nie
pozostaje w sprzeczności z prawem. Oznacza to, że Sąd Najwyższy nie ma
kompetencji do merytorycznego rozpatrywania kwalifikacji kandydata na sędziego
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2009 r., III KRS 13/09, ZNSA
2011 nr 1, poz. 93). Co już wcześniej zostało zaś podniesione, Trybunał
Konstytucyjny wyjaśnił z kolei w pkt 5 uzasadnienia wyroku z dnia 27 maja 2008 r.,
SK 5706 (OTK – A 2008, Nr 4, poz. 63), iż przy ocenie zgodności uchwały Rady z
prawem merytoryczna ingerencja Sądu w rozstrzygnięcie Rady jest
niedopuszczalna; kontrola Sądu ograniczona jest (bowiem) do oceny zgodności z
prawem zastosowanej procedury oceny kandydata. Inaczej rzecz ujmując, Sąd
Najwyższy w sprawie z odwołania od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa w
zakresie przypisanych mu kompetencji nie przejmuje kompetencji Rady jako organu
9
umocowanego przez Konstytucję RP do rozpatrywania i oceny kandydatów do
pełnienia urzędu sędziego, ale ją uwzględnia, przy czym zastosowanie, z mocy
cytowanego już art. 13 ust. 6 o Krajowej Radzie Sądownictwa, przepisów Kodeksu
postępowania cywilnego o skardze kasacyjnej rodzi ten skutek, że poza gestią
Sądu Najwyższego pozostają ustalenia faktyczne i ocena dowodów (art. 3983
§ 2
k.p.c.). Dlatego też kwestie te są domeną Rady, podobnie jak ocena doboru
kryteriów, a także znaczenie przywiązywane do poszczególnych kryteriów przy
ocenie poszczególnych kandydatów, pozostając zasadniczo poza zakresem
kompetencji Sądu Najwyższego dokonującego kontroli legalności uchwał Rady,
chyba że naruszają one podstawowe zasady prawne, w tym zwłaszcza zasadę
jednakowego dostępu do stanowisk i zasadę niedyskryminacji (art. 60 i art. 32
Konstytucji RP). Należy przy tym przypomnieć za stanowiskiem Trybunału
Konstytucyjnego zawartym w uzasadnieniu wyroku z dnia 27 maja 2008 r., SK
57/06 (OTK-A 2009, nr 3 poz. 28), iż nie można tracić z pola widzenia, że
przedmiotem ochrony (wynikającej z art. 60 Konstytucji RP) jest przede wszystkim
formalny aspekt dostępu do służby, a więc związany z przestrzeganiem jednolitych
kryteriów i procedur postępowania, a nie sama ocena kwalifikacji czy też
wiarygodności danej osoby z punktu widzenia kryteriów stosowanych w ramach
tego postępowania. (…) Kontrola sądowa nie stwarza więc podstaw do wkraczania
w zakres kompetencji Krajowej Rady Sądownictwa, ponieważ mogłoby to oznaczać
naruszenie konstytucyjnych uprawnień i kompetencji Rady wynikających z art. 179
Konstytucji. Ochrona sądowa, udzielana kandydatowi na określone stanowisko
sędziowskie, obejmowałaby zatem kontrolę tego postępowania pod względem jego
zgodności z prawem (…), a więc byłaby (ona) ograniczona do oceny zgodności z
prawem zastosowanej in casu procedury oceny kandydatury i w efekcie
przedstawienia Prezydentowi RP wniosku o powołanie lub odmowy objęcia danego
kandydata takim wnioskiem. Poddanie kontroli sądowej wyników postępowania
przed KRS w takiej indywidualnej sprawie nie może natomiast znaczyć, że sąd
uczestniczyłby w decydowaniu o obsadzie określonego stanowiska sędziowskiego.
Zestawienie powyższych rozważań z treścią uzasadnienia zaskarżonej
uchwały musi prowadzić do wniosku, że w rozpoznawanej sprawie Rada wykonała
to zadanie w sposób zadawalający. Rada dokonała bowiem oceny wniosku
10
skarżącej z zastosowaniem właściwych kryteriów, co w sposób nie budzący wynika
z uzasadnienia zaskarżonej uchwały, w którym bardzo szczegółowo zostały
przedstawione wszystkie dane charakteryzujące kandydaturę skarżącej oraz
konkurującego z nią kontrkandydata, którego Krajowa Rada Sądownictwa
ostatecznie postanowiła przedstawić Prezydentowi RP z wnioskiem o powołanie go
do pełnienia urzędu na jednym tylko wolnym stanowisku sędziego Sądu
Rejonowego w […]. Rada wskazała też na przyczyny, które spowodowały uznanie,
że kontrkandydat skarżącej okazał się lepszym kandydatem do przedstawienia z
wnioskiem o powołanie. Tymi przyczynami były zaś po stronie skarżącej: brak
pozytywnych opinii wizytatorów o jej pracy na stanowisku asesora, brak możliwości
dokonania oceny jej pracy w okresie powierzenia obowiązków referendarza
sądowego, a także negatywne opinie Kolegium i Zgromadzenia Ogólnego Sędziów
Sądu Okręgowego w […] oraz Ministra Sprawiedliwości, natomiast po stronie
kandydata wybranego: pozytywna opinia sędziego wizytatora, jak również
pozytywne opinie Kolegium i Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Okręgowego
w […] oraz Ministra Sprawiedliwości. Rada uwzględniła ponadto fakt, iż skarżąca
zgłaszała uwagi do opinii sędziów wizytatorów, szczegółowo uzasadniając swoje
stanowisko w tym względzie, a zatem stanowisko Rady o nieprzedstawieniu
kandydatury skarżącej z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku
sędziego nie było sprzeczne ze zgromadzonym w sprawie materiałem, lecz było na
nim oparte. W przedstawionej sytuacji sformułowane w odwołaniu zarzuty braku
wszechstronnego rozważenia przez Radę zebranego w postępowaniu materiału
dowodowego nie mogą być uznane za zasadne. Z tych samych przyczyn nie może
być również uzasadniony zarzut naruszenia art. 60 Konstytucji RP, zwłaszcza że –
co już wcześniej zostało podkreślone – przedmiotem ochrony wynikającej z tego
przepisu jest przede wszystkim formalny aspekt dostępu do służby, a więc
związany z przestrzeganiem jednolitych kryteriów i procedur postępowania, a nie
sama ocena kwalifikacji czy też wiarygodności danej osoby z punktu widzenia
kryteriów stosowanych w ramach tego postępowania. Dokonywana przez Sąd
Najwyższy kontrola sądowa nie stwarza więc podstaw do wkraczania w zakres
kompetencji Krajowej Rady Sądownictwa w tych kwestiach, ponieważ mogłoby to
oznaczać naruszenie konstytucyjnych uprawnień i kompetencji Rady wynikających
11
z art. 179 Konstytucji. Dodać wypada, iż przedstawiony wyżej sposób rozpatrzenia i
oceny przez Radę kandydatów do pełnienia urzędu sędziowskiego w żadnym razie
nie wskazuje na „preferowanie w dostępie do służby sędziowskiej referendarzy
sądowych”, lecz przeciwnie wskazuje na stosowanie takich samych kryteriów i
procedur postępowania w odniesieniu do wszystkich kandydatów spełniających
wymogi formalne ubiegania się o urząd sędziego, a więc posiadających jednakowe
cechy relewantne w zakresie dostępu do służby publicznej na tym stanowisku.
Nie jest zasadny także zarzut niewskazania podstawy prawnej zaskarżonej
uchwały Krajowej Rady Sądownictwa. Jak wynika bowiem z treści powołanego
wcześniej art. 12 ust. 6 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa w postępowaniu
przed Radą nie stosuje się Kodeksu postępowania administracyjnego. Z kolei art.
13 ust. 1 wymienionej ustawy stwierdza jedynie, że w sprawach indywidualnych, w
których przysługuje odwołanie, uchwały Rady wymagają uzasadnienia i doręczenia.
A contrario podstawa prawna uchwały nie musi być w uchwale wskazana.
Nie może być uznany za uzasadniony zarzut naruszenia art. 2 ust. 1 pkt 2 w
związku z art. 12 ust. 1 – 4 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa poprzez
niepodjęcie odrębnej uchwały w przedmiocie rozpatrzenia i oceny kandydatury
skarżącej. Skarżąca z treści wymienionych przepisów wyprowadza bowiem
nieuprawniony wniosek o tym, iż jeśli w tych przepisach mowa jest o rozpoznaniu i
ocenie kandydatów do pełnienia urzędu sędziowskiego, a także o podjęciu uchwały
bezwzględną większością głosów, to w przypadku wielości kandydatów w pierwszej
kolejności winna zostać podjęta uchwała w przedmiocie oceny i rozpatrzenia
kandydatury, a następnie kolejna uchwała co do przedstawienia bądź
nieprzedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu sędziego. Zajmując
takie stanowisko, skarżąca nie zauważa jednak, że zaskarżona przez nią uchwała
Rady została podjęta po rozpoznaniu i ocenie kandydata M. K. Owe rozpoznanie i
ocena stanowiło zatem etap postępowania przed Radą oraz było przesłanką
uchwały podjętej na podstawie art. 12 ust. 4 w związku z art. 13 ust. 1 ustawy o
Krajowej Radzie Sądownictwa, rozstrzygającej o danej „sprawie” indywidualnej”,
czyli o przedmiocie tej sprawy.
Poza zakres kognicji Sądu Najwyższego w sprawie, w której przedmiotem
jest odwołanie wniesione od uchwały o nieprzedstawieniu wniosku o powołanie do
12
pełnienia urzędu sędziowskiego, wykracza natomiast zarzut naruszenia art. 2 ust. 1
pkt 8 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, jako że nie dotyczy on oceny
legalności tej uchwały w zakresie, którego owa uchwała dotyczy, lecz zupełnie
innego przedmiotu, który z przedmiotową uchwałą nie pozostaje w jakimkolwiek
związku.
Zupełnie niezrozumiały dla Sądu Najwyższego jest z kolei zarzut naruszenia
art. 65 ust. 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i
Prokuratury poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i rozpatrywanie kandydatury
M. K. jako referendarza sądowego. Rozpatrując i oceniając kandydaturę skarżącej
do pełnienia urzędu sędziowskiego, Rada – co jednoznacznie wynika z
uzasadnienia zaskarżonej uchwały – brała bowiem pod uwagę fakt jej zatrudnienia
wyłącznie na stanowisku asesora sądowego. Wskazując, że po wygaśnięciu z
mocy prawa powierzenia skarżącej pełnienia czynności sędziowskich zostały jej
powierzone od dnia 5 maja 2009 r. obowiązki referendarza sądowego (na
podstawie art. 68 ust. 3 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury),
Rada podkreśliła natomiast, że skarżąca obowiązków tych praktycznie nie
wykonywała, z uwagi na nieobecności w pracy spowodowane niezdolnością do
pracy oraz urlopami wypoczynkowymi. Ten okres zatrudnienia skarżącej (od dnia 5
maja 2009 r. do dnia 30 listopada 2010 r.) nie mógł być więc poddany ocenie w
ramach postępowania zakończonego zaskarżoną uchwałą z dnia 9 marca 2011 r.
Kierując się przedstawionymi motywami i opierając się na treści art. 13 ust. 5
ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji.