Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 68/11
POSTANOWIENIE
Dnia 20 października 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z powództwa Adama D.
przeciwko Pawłowi S.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 20 października 2011 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 18 kwietnia 2011 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
2
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 18 kwietnia 2011 r. Sąd Apelacyjny
odrzucił skargę kasacyjną powoda Adama D. ze względu na nieusunięcie braków
formalnych skargi kasacyjnej. Zdaniem Sądu wniesiona skarga nie spełniała
wymagań konstrukcyjnych określonych w art. 3984
§ 2 k.p.c. Sąd uznał, że wniosek
o jej przyjęcie do rozpoznania nie został prawidłowo uzasadniony, zaś powód nie
usunął w terminie dostrzeżonego braku. W zażaleniu skarżący wnosił o uchylenie
zaskarżonego postanowienia. Podnosił, że wniesiona w sprawie skarga spełniała
wszystkie wymagania konstrukcyjne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3984
§ 1 k.p.c. skarga kasacyjna powinna zawierać
oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest ono
zaskarżone w całości, czy w części (pkt 1), przytoczenie podstaw kasacyjnych ich
uzasadnienie (pkt 2) oraz wniosek o uchylenie lub uchylenie i zmianę orzeczenia
z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia i zmiany (pkt 3). Stosownie do
art. 3984
§ 2 k.p.c. skarga powinna także zawierać wniosek o jej przyjęcie do
rozpoznania i jego uzasadnienie. Ponadto skarga kasacyjna powinna czynić zadość
wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, a w sprawach o prawa
majątkowe powinna zawierać również oznaczenie wartości przedmiotu
zaskarżenia. Do skargi kasacyjnej dołącza się także dwa jej odpisy przeznaczone
do akt Sądu Najwyższego oraz dla Prokuratora Generalnego, chyba że sam wniósł
skargę (art. 3984
§ 3 k.p.c.).
Według art. 3986
§ 1 k.p.c., jeżeli skarga kasacyjna nie spełnia wymagań
przewidzianych w art. 3984
§ 2 i 3 k.p.c., przewodniczący w sądzie drugiej instancji
wzywa skarżącego do usunięcia braków w terminie tygodniowym pod rygorem
odrzucenia skargi. Sąd drugiej instancji odrzuca na posiedzeniu niejawnym skargę
kasacyjną wniesioną po upływie terminu, skargę niespełniającą wymagań
określonych w art. 3984
§ 1, nieopłaconą oraz skargę, której braków nie usunięto
w terminie lub z innych przyczyn niedopuszczalną.
Każdy z elementów przewidzianych w art. 3984
k.p.c. powinien być określony
ściśle przez skarżącego i nie może być przedmiotem domysłów zarówno sądu
3
drugiej instancji, dokonującego wstępnej oceny dopuszczalności skargi, jak i Sądu
Najwyższego. Wymagania konstrukcyjne stawiane skardze kasacyjnej są wyższe
niż w wypadku innych środków zaskarżenia. Wynika to z charakteru
skargi i obligatoryjnego obowiązku sporządzenia jej przez profesjonalistę.
Badanie spełnienia wymagań konstrukcyjnych i formalnych pisma
procesowego wymaga dokonania wszechstronnej oceny z uwzględnieniem
okoliczności konkretnej sprawy. Zgodzić się należy z twierdzeniem, że w przypadku
gdy skarżący twierdzi, że w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, obciąża
go obowiązek sformułowania tego zagadnienia i wskazania argumentów, które
prowadzą do rozbieżnych ocen. Pożądane jest sformułowanie zagadnienia
prawnego w sposób abstrakcyjny, umożliwiający jego rozpoznanie w oderwaniu
od konkretnego stanu faktycznego oraz do zawarcia jurydycznej argumentacji.
(por. postanowienie SN z dnia 10 maja 2001 r., II CZ 35/01, OSNC 2002 r., nr 1,
poz. 11, postanowienie SN z dnia 13 grudnia 2007 r., IV CSK 423/07, niepubl.,
postanowienie SN z dnia 14 marca 2008 r., II CSK 14/08, niepubl., postanowienie
SN z dnia 21 maja 2008 r., IV CSK 162/08, niepubl.).
Zarządzeniem z dnia 21 marca 2011 r., powód został wezwany do
uzupełnienia braków skargi kasacyjnej przez sporządzenie i uzasadnienie wniosku
o przyjęcie skargi do rozpoznania, tj. wskazanie istotnego zagadnienia prawnego,
którego rozstrzygnięcie wymaga przedstawienia skargi Sądowi Najwyższemu.
W zakreślonym terminie powód złożył pismo procesowe (k. 243 - 246), w którym
powtórzył treść zawartą już w skardze kasacyjnej, dokonując jednocześnie jej
kompilacji i rozbudowania (k. 231 - 237).
W ocenie Sądu Apelacyjnego skarżący nie odniósł się w zasadzie do
żadnych przepisów prawnych, nie przytoczył jakiejkolwiek argumentacji prawnej
ograniczając się do postawienia pytań, na które ma udzielić odpowiedzi Sąd
Najwyższy. Zdaniem Sądu skarżący nie podjął w ogóle próby wykazania,
że sformułowane przez niego wątpliwości, będące w istocie próbą uzyskania oceny
zasadności podstaw kasacyjnych, stanowią istotne zagadnienie w rozumieniu
art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c.
4
Rola sądu powszechnego ogranicza się do badania prawidłowości
sporządzenia i wniesienia skargi kasacyjnej. Sąd ten nie jest uprawniony do
dokonywania oceny zasadności wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania, ani
oceny podstaw kasacyjnych. Nie może on pośrednio, w wyniku analizy spełnienia
wymagań formalnych skargi, dokonywać antycypacji ewentualnego późniejszego
rozstrzygnięcia zarówno na etapie tzw. przedsądu, jak i rozpoznania skargi co do
istoty. Kontrola taka, jako zastrzeżona dla Sądu Najwyższego w toku postępowania
kasacyjnego, na etapie postępowania przed Sądem drugiej instancji jest
niedopuszczalna. Na tym etapie postępowania nie jest możliwe dokonywanie oceny
trafności, ani wystarczalności czy kompletności argumentacji podniesionej przez
skarżącego w uzasadnieniu wniesionego pisma. Uprawnienie to zastrzeżone jest
do wyłącznej kompetencji Sądu Najwyższego (por. np. postanowienie SN z dnia
13 lutego 1998 r., III CZ 16/98, OSNC 198, nr 9, poz. 150, postanowienie SN z dnia
17 listopada 2004 r., IV CZ 163/04, niepubl., postanowienie SN z dnia 20 lutego
2008 r., II CZ 107/07, niepubl., postanowienie SN z dnia 24 lipca 2008 r., IV CZ
59/08, niepubl., postanowienie SN z dnia 8 stycznia 2009 r., I CZ 110/08, niepubl.).
Nie ulega wątpliwości, że skarżący przedstawił argumentację, która w jego
ocenie odnosi się do istotnego zagadnienia prawnego, o którym mowa w art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. (k. 232 - 234 oraz 243 - 246). W tej sytuacji nie można przyjąć,
że wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej nie zawiera uzasadnienia.
Dobór i sposób przedstawienia argumentów uzasadniających ten wniosek jest
pozostawiony stronie skarżącej. Od strony formalnej skarga kasacyjna czyni
więc zadość wymaganiom, o których mowa w art. 3984
k.p.c. Stwierdzenie to nie
przesądza wyniku postępowania kasacyjnego. Ocena merytorycznej wartości
twierdzeń skarżącego uzasadniających wniosek pozostawiona jest Sądowi
Najwyższemu sprawującemu taką kontrolę w ramach tzw. przedsądu (art. 3989
§ 1
i 2 k.p.c.).
W konsekwencji należało przyjąć, że choć Sąd drugiej instancji
w zaskarżonym zażaleniem orzeczeniu trafnie wskazał na szczególne wymagania
stawiane przez ustawodawcę nadzwyczajnemu środkowi zaskarżenia, jakim jest
skarga kasacyjna, to jednak do oceny ich spełnienia w niniejszej sprawie podszedł
5
w sposób nazbyt rygorystyczny (por. postanowienie SN z dnia 9 maja 2008 r.,
III CZ 18/08, niepubl.).
Z przedstawionych powodów orzeczono jak w sentencji (art. 39815
§ 1
w związku z art. 3941
§ 1 i 3 k.p.c.).

IV CZ 68/11

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia