II CZ 88/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:29-11-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 88/11
POSTANOWIENIE
Dnia 9 listopada 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
SSA Agnieszka Piotrowska
w sprawie z powództwa Ireny P.
przeciwko Jerzemu P.
o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 listopada 2011 r.,
zażalenia pozwanego
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 15 grudnia 2010 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 15 grudnia 2010 r. Sąd Apelacyjny odrzucił apelację
pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 8 czerwca 2010 r. wskazując w
motywach rozstrzygnięcia, że należna od apelacji opłata w kwocie 500 zł została
uiszczona przez pozwanego, reprezentowanego przez profesjonalnego
pełnomocnika, z uchybieniem terminu tygodniowego liczonego od daty doręczenia
pełnomocnikowi postanowienia Sądu Okręgowego , mocą którego pozwanego
zwolniono od tej opłaty jedynie częściowo, ponad wskazaną kwotę 500 zł. Zgodnie
bowiem z treścią art. 112 ust. 3 zd. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych, w obowiązującym od 19 kwietnia 2010 r. brzmieniu nadanym ustawą z
dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 7, poz. 45), tygodniowy termin do
wniesienia opłaty biegnie od doręczenia stronie postanowienia rozstrzygającego
negatywnie o jej wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, a od nie od daty
wezwania do uiszczenia tej opłaty, o ile wezwanie takie nastąpiło, wbrew treści
powołanego przepisu.
Zażalenie na to postanowienie złożył pozwany zarzucając naruszenie art.
233 k.p.c. i art. 112 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
przez przyjęcie, że ten ostatni przepis ma zastosowanie również w razie
częściowego zwolnienia strony od kosztów sądowych. Zarzucając powyższe
skarżący domagał się uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy
Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest nieuzasadnione. Skarżący nietrafnie dowodzi, że wezwanie
do uiszczenia opłaty stosunkowej należnej od środka zaskarżenia, obliczonej od
wskazanej przez stronę wartości przedmiotu zaskarżenia, nie może być zastąpione
doręczeniem stronie odpisu postanowienia o częściowym zwolnieniu od kosztów
sądowych. Pogląd ten istotnie dominował w judykaturze i piśmiennictwie, ale stracił
aktualność w następstwie zmiany art. 112 ustawy o kosztach sądowych
3
w sprawach cywilnych dokonanej ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie
ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.
z 2010 r. Nr 7, poz. 45), która weszła w życie z dniem 19 kwietnia 2010 r. i zgodnie
z art. 4 ust. 2 tej ustawy miała zastosowanie w sprawie.
Z art. 112 u.k.s.c., w brzmieniu nadanym tą ustawą wynika, że jeżeli wniosek
o zwolnienie od kosztów sądowych zgłoszony przed upływem terminu do opłacenia
pisma został prawomocnie oddalony, przewodniczący wzywa stronę do opłacenia
złożonego pisma, na podstawie art. 130 k.p.c. (ust. 2), przy czym przepisu tego nie
stosuje się, jeżeli pismo podlegające opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej
obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu lub wartości
przedmiotu zaskarżenia, zostało wniesione przez adwokata, radcę prawnego
lub rzecznika patentowego. W takim przypadku, jeżeli wniosek o zwolnienie od
kosztów sądowych złożony przed upływem terminu do opłacenia pisma został
oddalony, tygodniowy termin do opłacenia pisma biegnie od dnia doręczenia stronie
postanowienia, a gdy postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym – od
dnia jego ogłoszenia (ust. 3).
Zgodnie, z utrwaloną już linią orzeczniczą (por. postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 13 stycznia 2011 r., III CZ 70/10; z dnia 23 marca 2011 r.,
V CZ 116/10; z dnia 2 czerwca 2011 r., I CZ 51/11, z dnia 6 lipca 2011 r., I CZ
72/11), którą Sąd Najwyższy w niniejszym składzie podziela, szczególna regulacja
przewidziana w art. 112 ust. 3 u.k.s.c. dotyczy oddalenia wniosku
o zwolnienie od kosztów sądowych zarówno w całości jak i w części.
Uregulowanie to jest funkcjonalne, usprawnia postępowanie sądowe,
a jednocześnie nie utrudnia stronom realizacji ich uprawnień procesowych,
ponieważ powołany przepis obowiązuje tylko przy profesjonalnym zastępstwie
prawnym. Prawomocne oddalenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych
(tak w całości jak i w części) stanowi czytelną informację dla profesjonalnego
pełnomocnika, jaką opłatę sądową obowiązany jest uiścić w terminie 7 dni od daty
doręczenia postanowienia.
Uwzględniając przeto powyższe stwierdzić należy, że tygodniowy termin
do uiszczenia opłaty należnej od apelacji biegł, w okolicznościach sprawy,
4
od 27 sierpnia 2010 r., to jest od dnia doręczenia pełnomocnikowi pozwanego
postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 19 sierpnia 2010 r., mocą którego
pozwanego zwolniono od opłaty od apelacji częściowo, ponad kwotę 500 zł,
oddalając w pozostałej części jego wniosek. Bez znaczenia dla rozpoczęcia biegu
tego terminu było wezwanie przez sąd pełnomocnika pozwanego do uiszczenia
opłaty we wskazanej kwocie, błędne bowiem czynności procesowe sądu ani
nie niweczą ani nie wstrzymują skutków upływu terminu regulowanego przepisami
ustawy. Termin do uiszczenia opłaty od apelacji upłynął w dniu 3 września 2010 r.,
stąd uiszczenie opłaty w dniu 1 października 2010 r. było spóźnione
i Sąd Apelacyjny zobowiązany był do odrzucenia apelacji na podstawie art. 373
k.p.c.
Postanowienie o odrzuceniu apelacji było zatem prawidłowe, a zażalenie
pozwanego na to postanowienie podlega oddaleniu na podstawie art. 39814
w zw.
z art. 3941
§ 3 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 9 listopada 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
SSA Agnieszka Piotrowska
w sprawie z powództwa Ireny P.
przeciwko Jerzemu P.
o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 listopada 2011 r.,
zażalenia pozwanego
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 15 grudnia 2010 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 15 grudnia 2010 r. Sąd Apelacyjny odrzucił apelację
pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 8 czerwca 2010 r. wskazując w
motywach rozstrzygnięcia, że należna od apelacji opłata w kwocie 500 zł została
uiszczona przez pozwanego, reprezentowanego przez profesjonalnego
pełnomocnika, z uchybieniem terminu tygodniowego liczonego od daty doręczenia
pełnomocnikowi postanowienia Sądu Okręgowego , mocą którego pozwanego
zwolniono od tej opłaty jedynie częściowo, ponad wskazaną kwotę 500 zł. Zgodnie
bowiem z treścią art. 112 ust. 3 zd. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych, w obowiązującym od 19 kwietnia 2010 r. brzmieniu nadanym ustawą z
dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 7, poz. 45), tygodniowy termin do
wniesienia opłaty biegnie od doręczenia stronie postanowienia rozstrzygającego
negatywnie o jej wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, a od nie od daty
wezwania do uiszczenia tej opłaty, o ile wezwanie takie nastąpiło, wbrew treści
powołanego przepisu.
Zażalenie na to postanowienie złożył pozwany zarzucając naruszenie art.
233 k.p.c. i art. 112 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
przez przyjęcie, że ten ostatni przepis ma zastosowanie również w razie
częściowego zwolnienia strony od kosztów sądowych. Zarzucając powyższe
skarżący domagał się uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy
Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest nieuzasadnione. Skarżący nietrafnie dowodzi, że wezwanie
do uiszczenia opłaty stosunkowej należnej od środka zaskarżenia, obliczonej od
wskazanej przez stronę wartości przedmiotu zaskarżenia, nie może być zastąpione
doręczeniem stronie odpisu postanowienia o częściowym zwolnieniu od kosztów
sądowych. Pogląd ten istotnie dominował w judykaturze i piśmiennictwie, ale stracił
aktualność w następstwie zmiany art. 112 ustawy o kosztach sądowych
3
w sprawach cywilnych dokonanej ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie
ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.
z 2010 r. Nr 7, poz. 45), która weszła w życie z dniem 19 kwietnia 2010 r. i zgodnie
z art. 4 ust. 2 tej ustawy miała zastosowanie w sprawie.
Z art. 112 u.k.s.c., w brzmieniu nadanym tą ustawą wynika, że jeżeli wniosek
o zwolnienie od kosztów sądowych zgłoszony przed upływem terminu do opłacenia
pisma został prawomocnie oddalony, przewodniczący wzywa stronę do opłacenia
złożonego pisma, na podstawie art. 130 k.p.c. (ust. 2), przy czym przepisu tego nie
stosuje się, jeżeli pismo podlegające opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej
obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu lub wartości
przedmiotu zaskarżenia, zostało wniesione przez adwokata, radcę prawnego
lub rzecznika patentowego. W takim przypadku, jeżeli wniosek o zwolnienie od
kosztów sądowych złożony przed upływem terminu do opłacenia pisma został
oddalony, tygodniowy termin do opłacenia pisma biegnie od dnia doręczenia stronie
postanowienia, a gdy postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym – od
dnia jego ogłoszenia (ust. 3).
Zgodnie, z utrwaloną już linią orzeczniczą (por. postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 13 stycznia 2011 r., III CZ 70/10; z dnia 23 marca 2011 r.,
V CZ 116/10; z dnia 2 czerwca 2011 r., I CZ 51/11, z dnia 6 lipca 2011 r., I CZ
72/11), którą Sąd Najwyższy w niniejszym składzie podziela, szczególna regulacja
przewidziana w art. 112 ust. 3 u.k.s.c. dotyczy oddalenia wniosku
o zwolnienie od kosztów sądowych zarówno w całości jak i w części.
Uregulowanie to jest funkcjonalne, usprawnia postępowanie sądowe,
a jednocześnie nie utrudnia stronom realizacji ich uprawnień procesowych,
ponieważ powołany przepis obowiązuje tylko przy profesjonalnym zastępstwie
prawnym. Prawomocne oddalenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych
(tak w całości jak i w części) stanowi czytelną informację dla profesjonalnego
pełnomocnika, jaką opłatę sądową obowiązany jest uiścić w terminie 7 dni od daty
doręczenia postanowienia.
Uwzględniając przeto powyższe stwierdzić należy, że tygodniowy termin
do uiszczenia opłaty należnej od apelacji biegł, w okolicznościach sprawy,
4
od 27 sierpnia 2010 r., to jest od dnia doręczenia pełnomocnikowi pozwanego
postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 19 sierpnia 2010 r., mocą którego
pozwanego zwolniono od opłaty od apelacji częściowo, ponad kwotę 500 zł,
oddalając w pozostałej części jego wniosek. Bez znaczenia dla rozpoczęcia biegu
tego terminu było wezwanie przez sąd pełnomocnika pozwanego do uiszczenia
opłaty we wskazanej kwocie, błędne bowiem czynności procesowe sądu ani
nie niweczą ani nie wstrzymują skutków upływu terminu regulowanego przepisami
ustawy. Termin do uiszczenia opłaty od apelacji upłynął w dniu 3 września 2010 r.,
stąd uiszczenie opłaty w dniu 1 października 2010 r. było spóźnione
i Sąd Apelacyjny zobowiązany był do odrzucenia apelacji na podstawie art. 373
k.p.c.
Postanowienie o odrzuceniu apelacji było zatem prawidłowe, a zażalenie
pozwanego na to postanowienie podlega oddaleniu na podstawie art. 39814
w zw.
z art. 3941
§ 3 k.p.c.