Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 41/11
POSTANOWIENIE
Dnia 23 listopada 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Roman Kuczyński (przewodniczący)
SSN Bogusław Cudowski (sprawozdawca)
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
w sprawie z wniosku K. W.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o zasiłek chorobowy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 23 listopada 2011 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w P. z dnia 16 czerwca 2011 r.,
odrzuca zażalenie w części dotyczącej odmowy przywrócenia
terminu i oddala zażalenie w pozostałej części.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w P. – VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
postanowieniem z 16 czerwca 2011 r. oddalił wniosek K. W. o przywrócenie
terminu do doręczenia wyroku z uzasadnieniem i odrzucił wniosek o sporządzenie
uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego z 11 stycznia 2008 r.
W uzasadnieniu podniesiono, że wyrokiem z 11 stycznia 2008 r. Sąd
Okręgowy oddalił apelację odwołującego się od wyroku Sądu Rejonowego z 31
2
sierpnia 2007 r. oddalającego odwołanie od decyzji organu rentowego z 21 kwietnia
2006 r.
11 stycznia 2008 r. na rozprawie apelacyjnej, po zamknięciu której Sąd
Okręgowy ogłosił wyrok, stawiła się adw. M. L. z substytucji adw. P. S. –
pełnomocnika apelującego. Apelujący, jak i jego pełnomocnik odpowiednio 24
kwietnia 2008 r. i 6 czerwca 2008 r. zażądali sporządzenia kserokopii z akt sprawy
m. in. wyroku Sądu Okręgowego z 11 stycznia 2008 r., a powód dodatkowo
sporządzonej przez pełnomocnika apelacji i protokołu rozprawy apelacyjnej.
18 kwietnia 2011 r. złożono wniosek o przywrócenie terminu do żądania
uzasadnienia i doręczenia odpisu wyroku Sądu Okręgowego z 11 stycznia 2008 r.
Podniesiono w nim, że profesjonalny pełnomocnik powoda, zaniechał zażądania
uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego z 11 stycznia 2008 r. Nie może to jednak
wywoływać negatywnych konsekwencji dla samego powoda. On sam nie mógł w
odpowiednim czasie podjąć stosownych czynności procesowych z uwagi na
przewlekłą chorobę sercowo-naczyniową, która w istotnym stopniu utrudniała i
utrudnia mu normalne funkcjonowanie. Dodatkowo apelujący wskazał, że był
trzykrotnie hospitalizowany w 2000 r. i w 1999 r. i że po wydaniu wyroku Sądu
Okręgowego z 11 stycznia 2008 r. nie przebywał już w szpitalu.
Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd Okręgowy podkreślił przede wszystkim, że
apelujący nie przebywał w szpitalu w okresie biegnącego terminu do złożenia
wniosku o sporządzenie i doręczenie wyroku Sądu Okręgowego wraz
z uzasadnieniem. W 2008 r. złożył wniosek o wydanie kserokopii apelacji
sporządzonej przez jego pełnomocnika i protokołu z rozprawy apelacyjnej, a więc
samodzielnie dokonywał czynności w sprawie. Znał treść niekorzystnego dla niego
rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego. W ocenie Sądu charakter jego schorzenia sam
w sobie nie wyłącza możliwości posłużenia się inną osobą do dokonania
wymaganej prawem czynności, co w przypadku odwołującego się było o tyle
ułatwione, że ustanowił on w sprawie profesjonalnego pełnomocnika. Dodatkowo,
jak wynika z akt sprawy, odwołujący się, korzystał przy prowadzeniu działalności
gospodarczej z pomocy swojej żony i syna. Z powołaniem się na orzecznictwo,
podniesiono jednocześnie, że niezachowanie terminu przez przedstawiciela
ustawowego i pełnomocnika procesowego musi być traktowane jako zaniechanie
3
samej strony, która nie może twierdzić, że za działanie tych osób nie ponosi
odpowiedzialności (postanowienia SN z 27 października 2009 r., II UZ 35/09, LEX
nr 564801, z 30 maja 2007 r., II CSK 167/07, LEX nr 346193, postanowienie SA
w Lublinie z 25 lutego 1999 r., I ACa 17/99, Apel.-Lub. 1999, nr 2, poz. 5).
K. W. złożył zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego z 16 czerwca
2011 r., skarżąc je w całości. Podniesiono zarzuty naruszenia: 1) art. 168 § 1 k.p.c.
poprzez uznanie, że powód nie zachował terminu do żądania doręczenia odpisu
wyroku z własnej winy, 2) art. 169 § 4 k.p.c. poprzez niesłuszne uznanie, że w
sprawie nie zachodzi wypadek wyjątkowy uzasadniający przywrócenie terminu
pomimo upływu jednego roku od uchybionego terminu, podczas gdy z materiału
dowodowego sprawy wynika, że zaniechanie żądania doręczenia uzasadnienia
wyroku przez powoda spowodowane było odstąpieniem od tego żądania przez
pełnomocnika, czego powód nie był świadomy. Zły stan zdrowia powoda,
utrzymujący się nieprzerwanie do chwili obecnej, uniemożliwiał powodowi
samodzielne podjęcie czynności w stosownym terminie.
Wniesiono o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez przywrócenie K.
W. terminu do żądania doręczenia uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego z 11
stycznia 2008 r., o uchylenie rozstrzygnięcia w przedmiocie odmowy uzasadnienia i
doręczenia tego wyroku oraz o przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w celu
sporządzenia uzasadnienia wyroku i doręczenia go powodowi.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie z art. 328 § 1 k.p.c.
uzasadnienie wyroku sporządza się na żądanie strony, zgłoszone w terminie
tygodniowym od dnia ogłoszenia sentencji wyroku. Żądanie spóźnione sąd odrzuci
na posiedzeniu niejawnym. Z kolei art. 168 § 1 k.p.c. stanowi, że jeżeli strona nie
dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek
postanowi przywrócenie terminu. Ustawowa regulacja instytucji przywrócenia
terminu (art. 168-172 k.p.c.) przesłankę braku winy czyni pierwszoplanową.
Rozpoznając wniosek o przywrócenie terminu (art. 168 § 1 k.p.c.), sąd
w celu dokonania oceny, czy uchybienie terminu nastąpiło z winy strony, powinien
4
brać pod uwagę wszystkie ustalone w sprawie okoliczności (postanowienie SN z 22
lipca 1999 r., I PKN 273/99, OSNP 2000, nr 20, poz. 757), uwzględniając
obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej
należycie o swoje interesy (postanowienia SN z 14 stycznia 1972 r., II CRN 448/71,
OSPiKA 1972, z. 7-8, poz. 144, z 12 stycznia 2011 r., II PK 186/10, LEX nr
786379).
W ocenie Sądu Najwyższego, Sąd Okręgowy prawidłowo uznał, oceniając
zebrany materiał, że nie było podstaw do przywrócenia terminu (postanowienie SN
z 6 maja 1999 r., I PKN 184/99, OSNAPiUS 2000, nr 13, poz. 516). Po pierwsze,
ze względu na fakt, że apelujący w okresie biegnącego terminu do złożenia
wniosku o sporządzenie i doręczenie wyroku wraz z uzasadnieniem miał
obiektywną możliwość dokonania wymaganej czynności procesowej. Po drugie,
nawet jeśli uznać, że skarżący nie poniósł winy w uchybieniu terminowi z art. 328
§ 1 k.p.c., to i tak w niniejszej sprawie nie zmienia to oceny Sądu Okręgowego.
Skarżący miał bowiem profesjonalnego pełnomocnika, którego traktuje się jak
stronę. Jego błędy i zaniechania procesowe obciążają stronę (postanowienie SN
z 30 maja 2007 r., II CSK 167/07 LEX nr 346193). Zaniedbanie pełnomocników
powoduje, że nie można uznać braku winy samej strony w uchybieniu terminowi
(postanowienie SN z 12 marca 1999 r., I PKN 76/99, OSNP 2000, nr 11, poz. 431).
Jednolicie przyjmuje się więc, że wniosku o przywrócenie terminu nie można
opierać na tym, że to nie strona, a jej pełnomocnik zaniedbał dokonania czynności
procesowej (postanowienia SN z 30 maja 2007 r., II CSK 167/07, LEX nr 346193,
z 27 października 2009 r., II UZ 35/09, LEX nr 564801).
Postanowienie Sądu Okręgowego z 16 czerwca 2011 r. zaskarżono
w całości, czyli nie tylko w zakresie odrzucającym wniosek o sporządzenie
i doręczenie uzasadnienia wyroku, ale także w części odnoszącej się do oddalenia
wniosku o przywrócenie terminu do dokonania tej czynności procesowej.
Z powyższych względów zażalenie na postanowienie oddalające wniosek
o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie
uzasadnienia wyroku podlega - jako niedopuszczalne - odrzuceniu na podstawie
art. 3941
§ 2 i 3 w związku z art. 39821
i art. 373 k.p.c. oraz oddaleniu w pozostałej
części z mocy art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.