Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 78/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 9 stycznia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Roman Kuczyński (sprawozdawca)
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
w sprawie z wniosku K. B.-M.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w W.
o prawo do emerytury z tytułu opieki nad dzieckiem ,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 9 stycznia 2012 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 8 października 2010 r.,
oddala skargę kasacyjną.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 21 grudnia 2009 r. Sąd Okręgowy - Sąd Ubezpieczeń
Społecznych oddalił odwołanie K. B.-M. od decyzji z dnia 24 lipca 2007 r. i z dnia
28 sierpnia 2008 r. Powyższe orzeczenie zostało oparte na następujących
ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych Sądu Okręgowego. Sąd
2
Okręgowy ustalił, że ubezpieczona (urodzona w dniu 19 marca 1954 r.), w dniu 2
maja 2007 r. złożyła wniosek o przyznanie jej prawa do wcześniejszej emerytury z
tytułu opieki nad synem Tomaszem (ur. 26 maja 1980 r.) wymagającym stałej
opieki. K. B.-M. po urodzeniu syna pracowała zawodowo w wymiarze pełnego
etatu. Od dnia 1 kwietnia 1975 r. do dnia 28 lutego 1990 r. zatrudniona była w
Związku Polskich Autorów i Kompozytorów ZAKR. W trakcie zatrudnienia od dnia
16 października 1980 r. do dnia 15 października 1983 r. korzystała z urlopu
wychowawczego. W okresie od dnia 1 marca 1990 r. do dnia 3 stycznia 1992 r.
była zatrudniona w Spółce z o.o. „M." na stanowisku głównego księgowego. Od
dnia 1 marca 1990 r. do dnia 31 marca 1991 r. była zatrudniona w
Międzynarodowej Fundacji M. na stanowisku głównego księgowego. Następnie od
dnia 1 stycznia 1992 r. do dnia 28 lutego 1993 r. K. B.-M. była zatrudniona w Biurze
Marketingowym „I.-P." na stanowisku głównego księgowego. W okresie od dnia 1
lutego 1994 r. do dnia 31 marca 1999 r. była zatrudniona na stanowisku głównego
księgowego w pełnym wymiarze czasu pracy. Ponadto w okresie od dnia 1 stycznia
2003 r. do dnia 31 marca 2004 r. zatrudniona była w Zakładzie Gospodarowania
Nieruchomościami w Dzielnicy P. w W., a następnie w okresie od dnia 1 sierpnia
2006 r. do dnia 30 kwietnia 2007 r. w M.-P. M. Dalej ustalono, że syn
ubezpieczonej od 10 roku życia przebywał pod opieką Poradni dla Dzieci z
Nietolerancją i Alergią Pokarmową Instytutu Matki i Dziecka w W. z powodu
niedoboru masy ciała i wzrostu w przebiegu alergii pokarmowej na białko mleka
krowiego i gluten. W wyniku stosowania diety z eliminacją mleka i glutenu objawy
niedoborowe stopniowo ustępowały. W 1998 r. stan zdrowia T. M. nie wymagał już
bezpośredniej opieki ze strony matki. Na podstawie opinii biegłego gastrologa Sąd
Okręgowy ustalił, że w latach 1993-1997 T. M. wymagał bezpośredniej opieki matki
z powodu niedoboru masy ciała w przebiegu zespołu złego wchłaniania. Wobec
wyrównania się stanu odżywienia, w 1998 r. bezpośrednia opieka matki nie była już
niezbędna. Poza tym chory w wieku 17 lat ma wystarczające umiejętności i nawyki
żywieniowe, aby bez pomocy innej osoby stosować dietę eliminacyjną. Opinia
biegłego internisty potwierdziła także, iż T. M. wymagał bezpośredniej opieki matki
w okresie od 1990 r. do 1997 r., a wyrównanie parametrów masy ciała i wzrostu do
normy w dolnych ich granicach oraz osiągnięcie pełnej świadomości co do
3
schorzenia i sposobu jego eliminowania przez właściwie rozwijającego się
psychicznie i umysłowo T. M., pozwoliło wykluczyć w 1998 r. konieczność pomocy
matki przy przestrzeganiu diety eliminacyjnej. Na podstawie łącznej opinii
uzupełniającej biegłych sądowych gastroenterologa i internisty, Sąd Okręgowy
ustalił, że stan zdrowia T. M. w 1998 r. nie wymagał bezpośredniej opieki matki
oraz że w latach 1993-1997 T. M. wymagał opieki matki polegającej na nadzorze
wykluczania mleka krowiego i glutenu z diety.
W rozważaniach prawnych Sąd Okręgowy wskazał, że § 1 ust. 1
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do
wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi
stałej opieki (wydanego na podstawie art. 27 ust. 3 ustawy z dnia 14 grudnia
1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników ich rodzin.), nie uzależnia
nabycia prawa do wcześniejszej emerytury od ustania stosunku pracy, jednak
przepis uzależnia nabycie prawa do emerytury od konieczności sprawowania przez
rodzica stałej opieki, pielęgnacji, lub pomocy w czynnościach samoobsługowych
chorego dziecka w okresie do dnia 31 grudnia 1998 r. Rozporządzenie to utraciło
moc z dniem 1 stycznia 1999 r. i tylko do tej daty ocenia się spełnienie warunków,
w tym niemożności czy zaprzestania zatrudnienia ze względu na konieczność
sprawowania opieki nad dzieckiem. Uprawnienie do tej emerytury zależało więc od
dokonania wyboru najpóźniej do tej daty, gdyż emerytura ta była szczególnym
rozwiązaniem, które miało swoje określone uzasadnienie, jednak niedopuszczalne
było pozostawanie w zatrudnieniu i jednoczesne uzyskanie tej emerytury. W ocenie
Sądu w myśl art. 186 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prawo do wcześniejszej emerytury
dla pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki na
podstawie przepisów uprzednio obowiązującej ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników i ich rodzin przysługuje wyłącznie matce lub ojcu, która(y) nie mogła
(mógł) kontynuować zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy z powodu stanu
zdrowia dziecka. Uprawnienie to przysługuje więc tylko takiemu pracownikowi, który
pozostaje w zatrudnieniu, lecz zamierza z niego zrezygnować z uwagi na
konieczność opieki nad dzieckiem oraz takiemu, który przerwał zatrudnienie - z
powodu konieczności opieki nad dzieckiem. Zdaniem Sądu pierwszej instancji,
4
bezspornym faktem w sprawie było to, iż w dniu 31 grudnia 1998 r. K. B.-M. była
pracownikiem w wymiarze pełnego etatu. Nie sprawowała więc opieki nad chorym
synem w sposób ciągły i systematyczny. W związku z tym nie mogła nabyć prawa
do emerytury, skoro do dnia 31 grudnia 1998 r. pozostała w zatrudnieniu i
świadczyła faktycznie pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Ponadto Sąd
Okręgowy podzielił stanowisko zawarte w opiniach biegłych sądowych, iż w latach
1993-1997 T. M. wymagał bezpośredniej opieki matki z powodu choroby zespołu
złego wchłaniania w przebiegu alergii pokarmowej na białko mleka krowiego i
gluten. W szczególności Sąd zgodził się z przedstawioną przez biegłych oceną, że
stan zdrowia T. M. w 1998 r. nie wymagał bezpośredniej opieki matki. Oceniono, że
z tych względów wnioskodawczyni pracująca w pełnym wymiarze czasu pracy do
dnia 31 grudnia 1998 r. (i przez to niesprawująca stałej opieki nad synem) nie
spełniała warunków wymaganych od matki ubiegającej się o przyznanie jej
wcześniejszej emerytury. Ponadto jak wykazało postępowanie dowodowe
przeprowadzone w niniejszej sprawie stan zdrowia T. M. nie wymagał
bezpośredniej opieki ze strony matki w 1998 r. Z tych względów Sąd uznał, że K.
B.-M. nie spełnia warunków uprawniających ją do nabycia prawa do wcześniejszej
emerytury.
Na skutek apelacji ubezpieczonej Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 8 października 2010 r. apelację oddalił.
Sąd stwierdził, że w 1993 r., kiedy sprawowała opiekę nad synem -
wnioskodawczyni nie złożyła wniosku o wcześniejszą emeryturę, a zatem nie tylko
nie został uruchomiony mechanizm ustalenia prawa do świadczenia, ale i realizacji
tego prawa. Nie mogła więc być wydana decyzja o przyznaniu prawa do
świadczenia. Wnioskodawczyni nie mogła więc utracić prawa, którego słusznie nie
nabyła. Nie może więc w tej sytuacji powoływać się na prawa słusznie nabyte.
Złożenie natomiast wniosku w dniu 2 maja 2007 r. uruchomiło mechanizm ustalania
prawa i jego realizacji na podstawie wyroku z dnia 4 stycznia 2000 r. (K 18/99, OTK
2000/1/1), w którym Trybunał Konstytucyjny orzekł, że wskazany art. 186 ust. 3
ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie,
w jakim uzależnia od urodzenia przed 1 stycznia 1949 r. stosownie - do wniosków o
emeryturę zgłoszonych po dniu wejścia w życie ustawy - przepisów rozporządzenia
5
Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej
emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki
(Dz. U. Nr 28, poz. 149, z 1989 r. Nr 61, poz. 679), jest niezgodny z art. 2
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przez to, że narusza zasadę ochrony praw
nabytych. Wskutek tego orzeczenia wnioski o emeryturę zgłoszone po dniu 31
grudnia 1998 r. przez osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r., które z dniem 1
stycznia 1999 r. spełniały wszystkie warunki nabycia prawa do emerytury z tytułu
opieki nad dzieckiem specjalnej troski podlegają rozpatrzeniu na podstawie
przepisów obowiązujących do dnia wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Skarżąca zatem pomimo złożenia wniosku o emeryturę w dniu 2 maja
2007 r. zachowałaby prawo do tej emerytury, o ile na dzień 1 stycznia 1999 r.
spełniałaby wszystkie warunki niezbędne do nabycia tego prawa. Jak jednak
zasadnie Sąd Okręgowy ustalił, skarżąca w tym dniu pozostawała w stosunku
pracy w pełnym wymiarze czasu pracy jako główna księgowa w Zrzeszeniu
Transportu […], a syn, nad którym miałaby sprawować opiekę, już od 1997 r. (od
uzyskania pełnoletności) nie wymagał jej stałej (ciągłej) bezpośredniej opieki. Nie
został więc spełniony warunek z § 1 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z
dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury
pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki.
Na powyższe orzeczenie ubezpieczona wniosła skargę kasacyjną powołując
jako jej podstawę naruszenie prawa materialnego - art. 186 ust. 3 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(t.j. Dz. U. 2004 Nr 39, poz. 353 ze zm.) poprzez błędną wykładnię, co
doprowadziło do uznania przez Sąd Apelacyjny, iż odwołująca się w dniu 22
czerwca 1993 r. nabyła prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad
dzieckiem wymagającej stałej opieki, a następnie z chwilą podjęcia zatrudnienia od
dnia 1 lutego 1994 r. utraciła to prawo. W uzasadnieniu skargi ubezpieczona
powołuje potrzebę wyjaśnienia zwrotu „do dnia wejścia w życie ustawy" z art. 186
ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych. W ocenie skarżącej zarówno Sąd Okręgowy jak i Sąd
Apelacyjny uznały, iż zwrot „do dnia wejścia w życie ustawy" oznacza, że na dzień
6
31 grudnia 1998 r. konieczne jest spełnienie kumulatywnie przesłanek niezbędnych
do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dzieckiem
wymagającym stałej opieki. Natomiast według skarżącej wskazany zwrot
jednoznacznie wskazuje, że prawo do emerytury z tytułu opieki nad dzieckiem
wymagającym stałej opieki mogło powstać w każdym czasie poprzedzającym dzień
wejścia w życie ustawy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Na uwzględnienie nie zasługuje zarzut naruszenia prawa materialnego.
Rozporządzenie Rady Ministrów z 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do
wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi
stałej opieki (Dz. U. Nr 28, poz. 149 ze zm.), zwane dalej „rozporządzeniem",
wydane zostało na podstawie art. 27 ust. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o
zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze
zm.), zwanej dalej „ustawą o z.e.p.". W dniu 1 stycznia 1999 r. weszła w życie
ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (obecnie jednolity tekst: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.),
powoływana dalej jako „ustawa o emeryturach i rentach", która uchyliła ustawę o
zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Przepis art. 186 ust. 3 ustawy
o emeryturach i rentach utrzymał możliwość skorzystania z dotychczasowych
zasad przechodzenia na emerytury przez osoby urodzone przed dniem 1 stycznia
1949 r., które spełniły warunki do nabycia prawa do tego świadczenia, mimo że do
dnia wejścia w życie ustawy nie zgłosiły wniosku o emeryturę. Trybunał
Konstytucyjny w wyroku z dnia 4 stycznia 2000 r., K 18/99 (OTK 2001 nr 1, poz. 1)
orzekł, że przepis art. 186 ust. 3, w zakresie, w jakim uzależnia od urodzenia
wnioskodawców przed 1 stycznia 1949 r., stosowanie przepisów rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej
emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki do
wniosków o emeryturę zgłoszonych po dniu wejścia w życie ustawy, jest niezgodny
z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przez to, że narusza zasadę ochrony
praw nabytych. Z powyższego wynika jednoznacznie, jak trafnie przyjął Sąd
7
Apelacyjny, że sprawy osób, które przed dniem 1 stycznia 1999 r. spełniały
przesłanki uzyskania świadczeń emerytalnych są rozpoznawane z zastosowaniem
przepisów dotychczasowych. Wcześniejsza emerytura dla pracowników
opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki stanowi rodzaj świadczenia
przewidzianego ustawą z dnia 14 grudnia 1982 r. o z.e.p. Jego podstawę prawną,
jak wskazano wyżej, stanowił art. 27 ust. 3 tej ustawy, który dawał kompetencję
Radzie Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia zasad wcześniejszego
przechodzenia na emeryturę pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi
stałej opieki. Należy przyjąć, że wobec braku odmiennych uregulowań, mechanizm
prawny powstania prawa do tego świadczenia był analogiczny, jak w przypadku
pozostałych świadczeń przewidzianych ustawą o z.e.p. Stosownie do art. 76 tej
ustawy prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia się
wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, a jeżeli pracownik
pobiera zasiłek chorobowy, prawo do emerytury, renty szkoleniowej lub renty
inwalidzkiej powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku. Na gruncie
powołanego przepisu został przyjęty w judykaturze pogląd, że prawo do świadczeń
powstaje ex lege z momentem spełnienia warunków, z którymi przepisy prawa
wiążą jego powstanie. Decyzje organów rentowych mają jedynie charakter
deklaratoryjny, potwierdzający powstanie warunków koniecznych do nabycia prawa
do świadczenia. W uzasadnieniu uchwały całej Izby Administracyjnej, Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych z dnia 20 grudnia 2000 r., III ZP 29/00 (OSNP 2001 nr
12, poz. 418) Sąd Najwyższy stwierdził, że prawo do świadczeń powstaje i istnieje
niezależnie od decyzji organu rentowego, a tylko jego realizacja w postaci wypłaty
świadczenia wymaga potwierdzenia decyzją. Rozporządzenie przewiduje, że prawo
do wcześniejszej emerytury przysługuje matce (a także - w konsekwencji
orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 lipca 1999 r., P 8/98 uznającego
sprzeczność § 2 rozporządzenia z art. 33 Konstytucji, OTK ZU 1999 nr 5, poz. 102 -
ojcu dziecka), która nie mogła lub nie może kontynuować zatrudnienia z powodu
stanu zdrowia dziecka, wymagającego - bez względu na wiek - jej stałej opieki oraz
pielęgnacji lub pomocy w czynnościach samoobsługowych, jeżeli spełnia łącznie
następujące warunki: ma okres zatrudnienia określony w art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy
o z.e.p., sprawuje osobistą opiekę nad dzieckiem, które: a) zostało zaliczone do I
8
grupy inwalidów, bez względu na przyczynę chorobową inwalidztwa, albo b) zostało
zaliczone do II grupy inwalidów z powodu jednego za stanów chorobowych
wymienionych w ust. 3, a inwalidztwo dziecka istnieje od urodzenia albo powstało
przed ukończeniem 18 roku życia. Stosownie do dokonanych ustaleń,
wnioskodawczyni nie spełniała na dzień 31 grudnia 1998 r. przytoczonych
warunków uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury. Z mocy art. 76 ustawy o
z.e.p. okres od 1993 r. do 1997 r. był momentem spełnienia tych warunków i w tym
czasie pełniąc stałą opiekę nad synem mogła nabyć prawo do wcześniejszej
emerytury. Nie oznacza to jednak, wbrew odmiennemu poglądowi skarżącej, iż
prawo to istnieje nadal, niezależnie od tego, iż od 1997 r. odpadł jeden z warunków
wymaganych dla uzyskania świadczenia. Prawo do wcześniejszej emerytury dla
pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki nie ma bowiem
charakteru nieutracalnego. W świetle przepisów rozporządzenia przesłanki
uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury: niemożność kontynuowania
zatrudnienia z powodu stanu zdrowia dziecka, posiadanie wymaganego okresu
zatrudnienia oraz sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem - muszą zachodzić
kumulatywnie. Brak jednej z wymienionych przesłanek powoduje, że prawo do
świadczenia nie powstaje. Ponadto jednak przesłanki te muszą występować przez
cały okres pobierania świadczenia. Świadczenia z ubezpieczenia społecznego, w
tym również świadczenie w postaci wcześniejszej emerytury, mają kompensować w
pewnym stopniu utratę możliwości uzyskiwania przez ubezpieczonego dochodu
własną pracą w razie zaistnienia określonych w prawie ubezpieczenia społecznego
ryzyk. Jeśli więc możliwości takie w części lub w całości ponownie zaistnieją, prawo
do świadczeń lub ich rozmiar podlegają weryfikacji. Sprawy zmian w prawie do
świadczeń oraz ustania prawa do świadczeń regulowały przepisy art. 78 do 87
ustawy o z.e.p. W szczególności przepis art. 87 tej ustawy przewidywał, że prawo
do świadczeń ustaje, gdy odpadnie którykolwiek z warunków wymaganych do
uzyskania tego prawa oraz ze śmiercią osoby uprawnionej. Analogiczną regulację
zawiera art. 101 ustawy o emeryturach i rentach. Wystarczającą przesłanką ustania
prawa do świadczenia jest zatem ustanie któregokolwiek z warunków wymaganych
do uzyskania prawa. W przypadku prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki
nad dzieckiem, warunkiem, który może ustać, jest brak możliwości kontynuowania
9
zatrudnienia z powodu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Drugi warunek
uzyskania tego prawa (posiadanie wymaganego okresu zatrudnienia) ma bowiem
charakter stały, w tym sensie, że jeśli został raz spełniony, to nie może już ustać.
Wynika stąd, że w wypadku np. poprawy stanu zdrowia dziecka, gdy zbędne staje
się sprawowanie nad nim stałej opieki oraz pielęgnacji, czy też w razie podjęcia
zatrudnienia przez matkę dziecka prawo do wcześniejszej emerytury ustaje ex lege.
Występowanie wskazanego wyżej, zmiennego (dotyczącego okoliczności, które
mogą ulec zmianie lub ustać) warunku odróżnia wcześniejszą emeryturę z tytułu
opieki nad dzieckiem od emerytury przysługującej na zasadach ogólnych i już z
tego względu świadczenie to nie może być uznane za nieutracalne. Analogiczny
pogląd Sąd Najwyższy wyrażał już kilkakrotnie, między innymi, w wyroku z dnia 2
czerwca 1998 r., I UKN 95/98, OSNP 1999 nr 11, poz. 376; uchwale z dnia 28
listopada 2002 r., III UZP 9/02, OSNP 2003 nr 12, poz. 296; wyroku z dnia 2
grudnia 2003 r., II UK 199/03, OSNP 2004 nr 18, poz. 319; wyroku z dnia 25
listopada 2004 r., III UK 153/04 niepublikowany; czy wyroku z dnia 3 marca 2005 r.,
I UK 189/04, OSNP 2006 nr 1 - 2, poz. 23). W szczególności w uchwale z 28
listopada 2002 r. Sąd Najwyższy wskazał na nietrafne utożsamianie
wcześniejszych emerytur przysługujących pracownikom opiekującym się dziećmi z
emeryturami przysługującymi na zasadach ogólnych, tj. z tytułu osiągnięcia wieku
emerytalnego i posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego.
Emerytura przyznana na zasadach ogólnych, przy założeniu, że wymagane okresy
składkowe i nieskładkowe zostały ustalone prawidłowo, stanowi świadczenie
nieutracalne. Nie dotyczy to jednak emerytury wcześniejszej, w przypadku której
przesłanki jej nabycia, w szczególności przesłanka niemożności kontynuowania
zatrudnienia w związku z poprawą stanu zdrowia dziecka, czy zmianą warunków
rodzinnych, mogą ustać.
Reasumując, gdyby ubezpieczona spełniła na dzień 31 grudnia 1998 r. - z
ustalonego stanu faktycznego wynika, że konieczny warunek sprawowania stałej
opieki spełniała do 1997 r. – wskazane wyżej warunki, to pomimo utraty mocy
obowiązującej rozporządzenia jej wniosek o świadczenie złożony po dniu 31
grudnia 1998 r. byłby rozpatrywany na podstawie przepisów tego rozporządzenia.
Nawet gdyby takie okoliczności faktyczne w niniejszej sprawie zachodziły, nie
10
oznaczałoby to zarazem konieczności przyznania ubezpieczonej emerytury, bo
prawo do tego świadczenia podlega weryfikacji pod kątem spełnienia przesłanek go
warunkujących. Nie jest zatem możliwe uzyskanie prawa do emerytury w sytuacji,
gdy osoba wnioskująca nie spełnia choć jednego z tych warunków. W
rozpoznawanej sprawie jest bezsporne, że od 1997 r. do dnia złożenia wniosku i po
tym dniu syn skarżącej nie potrzebował stałej opieki z jej strony, co potwierdza
bezzasadność wniosku ubezpieczonej o wcześniejsza emeryturę.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji wyroku.