Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PK 241/11
POSTANOWIENIE
Dnia 18 stycznia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Romualda Spyt
w sprawie z powództwa M. A.
przeciwko C. spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.
o zadośćuczynienie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 18 stycznia 2012 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w .
z dnia 27 maja 2011 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G. wyrokiem z
dnia 27 maja 2011 r., w sprawie z powództwa M. A. przeciwko C. Spółce z
ograniczoną odpowiedzialnością w W. o zadośćuczynienie, na skutek apelacji
pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego, Sądu Pracy i Ubezpieczeń w G. z dnia 2
grudnia 2010 r., oddalił apelację.
Pozwana zaskarżyła ten wyrok skargą kasacyjną w całości, zarzucając mu
naruszenie prawa materialnego: art. 943
§ 2 k.p. art. 943
§ 3 k.p., poprzez ich
błędną wykładnię, a także naruszenie przepisów prawa procesowego mających
istotny wpływ na wynik sprawy: art. 227 k.p.c., poprzez uznanie wyłącznej
odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej za stan zdrowia psychicznego
2
powódki ujawniony w 2007 r., co wynika z nieuzasadnionego zaniechania
przeprowadzenia wnioskowanych przez pozwaną czynności dowodowych
zmierzających do zgromadzenia pełnej dokumentacji lekarskiej, przede wszystkim
w celu weryfikacji tego materiału przez biegłych sądowych, co doprowadziło do
wyrokowania przez Sądy obu instancji w oparciu o niekompletny materiał
dowodowy i miało istotny, negatywny wpływ na wynik sprawy.
Skarżąca wniosła o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, podnosząc,
że: „w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne polegające na wzajemnym
odniesieniu przepisów ustawy Kodeks pracy (art. 943
§ 2 i § 3) oraz ustawy Kodeks
cywilny (art. 361) w celu ustalenia czy i w jakim zakresie istnieje związek
przyczynowo-skutkowy między stanem zdrowia (powódki) sprzed okresu
zatrudnienia u pracodawcy a stanem zdrowia (powódki) ustalonym po ustaniu
stosunku pracy”, a także istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących
wątpliwości - art. 943
§ 3 k.p. oraz art. 361 k.c. Ponadto wskazała, że „skarga
kasacyjna jest oczywiście uzasadniona z uwagi na: zastosowanie przez Sąd
Rejonowy i Sąd Okręgowy błędnej wykładni art. 943
§ 2 i § 3 Kodeksu pracy, a w
konsekwencji odniesienie wynikającej z nich ochrony prawnej do każdej
konfliktowej sytuacji powstającej w miejscu pracy i w jakikolwiek sposób
pozostającej w związku z zatrudnieniem; pominięcie, iż zadośćuczynienie
przyznawane jest wyłącznie wtedy, gdy rozstrój zdrowia został wywołany
mobbingiem, a nie wynika z uprzedniego stanu zdrowia pracownika (powódki);
przyjęcie dla interpretacji art. 943
§ 2 Kodeksu pracy wykładni pozajęzykowej,
rozszerzającej zamiast wykładni językowej opartej o definicję legalną, a w
konsekwencji zastosowanie błędnej wykładni tego przepisu - wbrew podstawowej
zasadzie wykładni praw, która w pierwszym rzędzie nakazuje posługiwanie się
wykładnią językową wówczas gdy ustawodawca wprowadził do systemu prawnego
definicję legalną jako wiążące rozumienie poszczególnych terminów prawnych”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne (pkt 1), istnieje
3
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów (pkt 2), zachodzi nieważność
postępowania (pkt 3) lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona (pkt 4). W
związku z tym wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania powinien
wskazywać, że zachodzi przynajmniej jedna z okoliczności wymienionych w
powołanym przepisie, a jego uzasadnienie zawierać argumenty świadczące o tym,
że rzeczywiście, biorąc pod uwagę sformułowane w ustawie kryteria, istnieje
potrzeba rozpoznania skargi.
Skarżąca powołuje się na występowanie w sprawie istotnego zagadnienia
prawnego, jednakże takiego zagadnienia prawidłowo nie formułuje. Sformułowanie
istotnego zagadnienia prawnego w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. powinno
przybrać postać porównywalną z formułowaniem zagadnienia prawnego budzącego
poważne wątpliwości, o którym stanowi na przykład art. 390 § 1 k.p.c. Chodzi więc
o przedstawienie wyraźnych wątpliwości co do określonego przepisu (normy) lub
zespołu przepisów (norm), albo szerzej i bardziej ogólnie – wątpliwości co do
pewnego uregulowania prawnego (instytucji prawnej). Z przedstawionego przez
wnoszącego skargę istotnego zagadnienia prawnego musi jednak wynikać, jaki jest
konkretny problem prawny, na czym polegają istotne wątpliwości (na przykład
interpretacyjne). Sformułowane zagadnienie winno zatem odwoływać się w sposób
generalny i abstrakcyjny do treści przepisu, który nie podlega jednoznacznej
wykładni, a którego wyjaśnienie przez Sąd Najwyższy przyczyni się do rozwoju
jurysprudencji i prawa pozytywnego. Rolą Sądu Najwyższego, jako najwyższego
organu sądowego w Rzeczypospolitej Polskiej, nie jest bowiem działanie w
interesie indywidualnym, lecz powszechnym, poprzez ochronę obowiązującego
porządku prawnego przed dowolnością orzekania i ujednolicanie praktyki
stosowania prawa pozytywnego (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 4
lutego 2000 r., sygn. akt II CZ 178/99, OSNC 2000, nr 7-8, poz. 147, z dnia 16
kwietnia 2008 r., I CZ 11/08, LEX nr 393883). Nie spełnia tych wymagań
przedstawiane w niniejszej skardze zagadnienie prawne. Co więcej, z jego treści
wynika, że nie tyle chodzi o wykładnię przepisów prawa w ujęciu abstrakcyjnym,
lecz ich zastosowanie w okolicznościach niniejszej sprawy. Podkreślić więc należy,
że nie spełnia warunku z art. 3984
§ 1 pkt 3 w związku z art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c.
4
wskazanie w skardze kasacyjnej zagadnienia prawnego, które dotyczy
zastosowania w sprawie konkretnego przepisu, a nie abstrakcyjnego problemu
związanego z jego wykładnią (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22
lutego 2007 r., I UZ 47/06, OSNP 2008 nr 7-8, poz. 11).
Także gdy idzie o potrzebę wykładni przepisów prawnych budzących
poważne wątpliwości, to nie zostały przedstawione argumenty przekonujące o tym,
że skarga powinna zostać przyjęta do rozpoznania przez Sąd Najwyższy. Przede
wszystkim wskazać należy, że nie sprecyzowano, czy potrzeba interpretacji
przepisów art. 943
§ 3 k.p. oraz art. 361 k.c. motywowana jest występowaniem
poważnych wątpliwości co do ich dotychczasowej wykładni, czy też może
stwierdzeniem występujących na ich tle rozbieżności w orzecznictwie sądów. Co za
tym idzie, skarżąca nie wskazała, na czym jej zdaniem polegają związane z tym
poważne wątpliwości, ani nie przedstawiła rozbieżności występujących w
orzecznictwie sądów. Trzeba przy tym zauważyć, że potrzeba wykładni przepisów
prawnych występuje, jeżeli co do konkretnego przepisu prawnego brak jednolitej
lub utrwalonej judykatury, zwłaszcza judykatury Sądu Najwyższego albo też
przyjęta i dominująca wykładnia jest oczywiście błędna lub kontrowersyjna.
Skarżący powinien bądź to wskazać argumentację przemawiającą za zmianą
dotychczasowej wykładni, bądź też wykazać, że dany przepis prawny, chociaż
budzi poważne wątpliwości, nie doczekał się wyjaśnienia i powinien zostać
zinterpretowany przez Sąd Najwyższy. Inaczej rzecz ujmując, potrzeba wykładni
przepisu budzącego poważne wątpliwości lub wywołującego rozbieżności w
orzecznictwie sądów (art. 3989
§ 1 pkt 2 k.p.c.) zachodzi wtedy, kiedy jego
niejednolita wykładnia wywołuje wyraźnie wskazane przez skarżącego rozbieżności
w orzecznictwie bądź kiedy przepis ten nie doczekał się wykładni w kierunku
wskazywanym przez skarżącego (por. postawienia Sądu Najwyższego: z dnia 13
czerwca 2008 r., III CSK104/08, LEX nr 42436, z dnia 15 października 2002 r., II
CZ 102/02, LEX nr 57231). Wniosek skarżącej żadnej argumentacji tego rodzaju
nie zawiera, a z jego uzasadnienia wynika, że nie chodzi o wątpliwości
interpretacyjne na tle powyższych przepisów, ale o ich zastosowanie w
przywołanych w skardze okolicznościach faktycznych, zresztą niepokrywających z
okolicznościami wynikającymi z podstawy faktycznej wyroku.
5
Odnosząc się natomiast do tezy o oczywistej zasadności skargi kasacyjnej
należy wskazać, że w świetle utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego
oczywista zasadność skargi kasacyjnej zwykle wynika z oczywistego, widocznego
prima facie naruszenia przepisów prawa polegającego na sprzeczności wykładni
lub stosowania prawa z jego brzmieniem lub powszechnie przyjętymi regułami
interpretacji. Nie chodzi zatem o takie naruszenie prawa, które może stanowić
podstawę skargi w rozumieniu art. 3984
k.p.c., lecz o naruszenie kwalifikowane
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 26 lutego 2008 r., II UK 317/07, LEX
nr 453107, z dnia 25 lutego 2008 r., I UK 339/07, LEX nr 453109, z dnia 26 lutego
2001 r., I PKN 15/01, OSNAPiUS 2002 nr 20 poz. 494, z dnia 17 października
2001 r., I PKN 157/01, OSNAPiUS 2003 nr 18, poz. 437, z dnia 8 marca 2002 r., I
PKN 341/01, OSNP 2004 nr 6, poz. 100, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22
stycznia 2008 r., I UK 218/07, LEX nr 375616). Jeżeli więc przesłanką wniosku o
przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania jest twierdzenie skarżącego, iż skarga
jest oczywiście uzasadniona (art. 3984
§ 1 w związku z art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.),
powinien on w uzasadnieniu wniosku zawrzeć wywód prawny wskazujący, w czym
wyraża się ta "oczywistość" i przedstawić argumenty na poparcie tego twierdzenia,
koncentrując się na wykazaniu kwalifikowanej postaci naruszenia przepisów prawa
materialnego lub procesowego polegającej na jego oczywistości, widocznej prima
facie, przy wykorzystaniu podstawowej wiedzy prawniczej (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2003 r., IV CZ 100/03, LEX nr 82274).
Skarżąca wskazuje na oczywiste (kwalifikowane) naruszenie art. 943
§ 2 i § 3 k.p.,
ale z przytoczonej argumentacji wynika, że naruszeń tych upatruje na podstawie
okoliczności faktycznych niewynikających z podstawy faktycznej wyroku. Nie
ustalono w niej bowiem, aby: negatywne wobec powódki zachowania miały
charakter incydentalny, nie miały w zamiarze poniżenie powódki, nie powodowały
u niej zaniżonej oceny przydatności zawodowej ani też, że izolacja powódki w
grupie zawodowej stanowiła skutek „jednostronnego i niewynikającego z mobbingu
zaprzestania kontaktów z grupą pracowniczą”. To samo dotyczy przyczyn rozstroju
zdrowia powódki, który - w ocenie skarżącej - należy wiązać z jej stanem
psychicznym istniejącym przed podjęciem zatrudnienia się w C. Spółce z
ograniczoną odpowiedzialnością w W. W istocie zatem pod pozorem
6
kwalifikowanego naruszenia prawa materialnego skarżąca podnosi zarzut
naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., niedopuszczalny w postępowaniu kasacyjnym ze
względu na treść art. art. 3983
§ 3 k.p.c.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji postanowienia.