IV CZ 118/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-12-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CZ 118/11
POSTANOWIENIE
Dnia 19 stycznia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSN Grzegorz Misiurek
w sprawie z powództwa K. P.
przeciwko S. J.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 stycznia 2012 r.,
zażalenia powódki
na postanowienie zawarte w punkcie drugim wyroku
Sądu Okręgowego
z dnia 29 czerwca 2011 r.,
oddala zażalenie i zasądza od powódki na rzecz pozwanej
kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 29 czerwca 2011 r., Sąd Okręgowy w pkt I. oddalił apelację
powódki K. P. od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 22 lutego 2011 r., oddalającego
powództwo przeciwko pozwanej S. J. o zapłatę kwoty 24.100 zł wraz z bliżej
określonymi odsetkami, a w pkt II. zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę
1.200 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego. Jako podstawę
rozstrzygnięcia o kosztach Sąd Okręgowy przyjął art. 98 § 1 w zw. z art. 391 § 1
k.p.c.
Powódka wniosła zażalenie na zawarte w tym wyroku postanowienie
dotyczące kosztów postępowania odwoławczego, w którym zarzuciła naruszenie
art. 102 k.p.c. polegające na jego bezzasadnym niezastosowaniu w sytuacji, gdy
w świetle zgromadzonego materiału dowodowego oraz prawidłowej oceny jej
sytuacji finansowej i rodzinnej uzasadnione było nieobciążanie jej kosztami
postępowania apelacyjnego. Podniosła, że wytoczyła powództwo w uzasadnionym
przekonaniu, iż jej roszczenie zasługuje na ochronę prawną i pomimo negatywnego
rozstrzygnięcia poszukiwała ochrony prawnej przed sądem drugiej instancji.
Z uwagi na obciążenie jej kosztami procesu za pierwszą instancję w wysokości
4.400 zł, obciążenie jej również kosztami postępowania apelacyjnego w kwocie
1.200 zł uznać należy za nadmierne, biorąc pod uwagę dane wynikające
ze złożonego przez nią oświadczenia majątkowego. Powódka wniosła o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy w powyższym zakresie Sądowi
Okręgowemu, ewentualnie o jego zmianę i nieobciążanie jej kosztami
postępowania apelacyjnego, oraz o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej kosztów
postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.
W odpowiedzi na zażalenie pozwana wniosła o jego oddalenie i zasądzenie
od powódki kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie z art. 102 k.p.c., który na
podstawie art. 391 § 1 k.p.c. znajduje odpowiednie zastosowanie w postępowaniu
apelacyjnym i modyfikuje wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. regułę odpowiedzialności
3
za koszty procesu stosownie do wyniku sprawy, w wypadkach szczególnie
uzasadnionych, sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów
albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest
suwerennym uprawnieniem sądu orzekającego i od oceny tego sądu zależy
przesądzenie, że taki szczególnie uzasadniony wypadek nastąpił w rozpoznawanej
sprawie oraz usprawiedliwia odstąpienie od obowiązku ponoszenia kosztów
procesu. Zakwalifikowanie przypadku jako "szczególnie uzasadnionego" wymaga
rozważenia całokształtu okoliczności faktycznych sprawy. Ingerencja w to
uprawnienie, w ramach rozpoznawania środka zaskarżenia od rozstrzygnięcia
o kosztach procesu, następuje jedynie w sytuacji stwierdzenia, że dokonana ocena
jest dowolna, oczywiście pozbawiona uzasadnionych podstaw (tak Sąd Najwyższy
m.in. w postanowieniach z dnia 19 października 2011, II CZ 68/11, nie publ.; z dnia
1 grudnia 2010, I CZ 142/10, nie publ z dnia 13 grudnia 2007 r., I CZ 110/07,
nie publ. oraz.). W ocenie Sądu Najwyższego w niniejszej sprawie sytuacja taka
nie występuje. Sytuacja majątkowa powódki nie stanowi okoliczności wyłącznie
decydującej o zwolnieniu jej od kosztów procesu w pełnym zakresie.
O ile uzasadniać mogła zwolnienie powódki od opłaty od apelacji (postanowienie
k. 259), co łączy się z zagwarantowaniem jej konstytucyjnego prawa do sądu,
to w przypadku kontynuowania przegranego w pierwszej instancji procesu powinna
ona liczyć się z obowiązkiem pokrycia kosztów obrony strony przeciwnej.
Ten słuszny pogląd prezentowany był wielokrotnie w orzecznictwie Sądu
Najwyższego (tak m.in. w postanowieniach: z dnia 25 sierpnia 2011 r., II CZ 51/11,
nie publ.; z dnia 13 lipca 2011 r., III CZ 32/11, nie publ.; z dnia 8 lipca 2011 r.,
IV CZ 23/11, nie publ.).
Z tych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art.
3941
§ 3 k.p.c., postanowił jak w sentencji, o kosztach postępowania kasacyjnego
orzekając w myśl art. 98 § 1 i § 3 w zw. z art. 99, art. 391 § 1, art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz § 12 ust. 2 pkt 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych...
(Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).
POSTANOWIENIE
Dnia 19 stycznia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSN Grzegorz Misiurek
w sprawie z powództwa K. P.
przeciwko S. J.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 stycznia 2012 r.,
zażalenia powódki
na postanowienie zawarte w punkcie drugim wyroku
Sądu Okręgowego
z dnia 29 czerwca 2011 r.,
oddala zażalenie i zasądza od powódki na rzecz pozwanej
kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 29 czerwca 2011 r., Sąd Okręgowy w pkt I. oddalił apelację
powódki K. P. od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 22 lutego 2011 r., oddalającego
powództwo przeciwko pozwanej S. J. o zapłatę kwoty 24.100 zł wraz z bliżej
określonymi odsetkami, a w pkt II. zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę
1.200 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego. Jako podstawę
rozstrzygnięcia o kosztach Sąd Okręgowy przyjął art. 98 § 1 w zw. z art. 391 § 1
k.p.c.
Powódka wniosła zażalenie na zawarte w tym wyroku postanowienie
dotyczące kosztów postępowania odwoławczego, w którym zarzuciła naruszenie
art. 102 k.p.c. polegające na jego bezzasadnym niezastosowaniu w sytuacji, gdy
w świetle zgromadzonego materiału dowodowego oraz prawidłowej oceny jej
sytuacji finansowej i rodzinnej uzasadnione było nieobciążanie jej kosztami
postępowania apelacyjnego. Podniosła, że wytoczyła powództwo w uzasadnionym
przekonaniu, iż jej roszczenie zasługuje na ochronę prawną i pomimo negatywnego
rozstrzygnięcia poszukiwała ochrony prawnej przed sądem drugiej instancji.
Z uwagi na obciążenie jej kosztami procesu za pierwszą instancję w wysokości
4.400 zł, obciążenie jej również kosztami postępowania apelacyjnego w kwocie
1.200 zł uznać należy za nadmierne, biorąc pod uwagę dane wynikające
ze złożonego przez nią oświadczenia majątkowego. Powódka wniosła o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy w powyższym zakresie Sądowi
Okręgowemu, ewentualnie o jego zmianę i nieobciążanie jej kosztami
postępowania apelacyjnego, oraz o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej kosztów
postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.
W odpowiedzi na zażalenie pozwana wniosła o jego oddalenie i zasądzenie
od powódki kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie z art. 102 k.p.c., który na
podstawie art. 391 § 1 k.p.c. znajduje odpowiednie zastosowanie w postępowaniu
apelacyjnym i modyfikuje wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. regułę odpowiedzialności
3
za koszty procesu stosownie do wyniku sprawy, w wypadkach szczególnie
uzasadnionych, sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów
albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest
suwerennym uprawnieniem sądu orzekającego i od oceny tego sądu zależy
przesądzenie, że taki szczególnie uzasadniony wypadek nastąpił w rozpoznawanej
sprawie oraz usprawiedliwia odstąpienie od obowiązku ponoszenia kosztów
procesu. Zakwalifikowanie przypadku jako "szczególnie uzasadnionego" wymaga
rozważenia całokształtu okoliczności faktycznych sprawy. Ingerencja w to
uprawnienie, w ramach rozpoznawania środka zaskarżenia od rozstrzygnięcia
o kosztach procesu, następuje jedynie w sytuacji stwierdzenia, że dokonana ocena
jest dowolna, oczywiście pozbawiona uzasadnionych podstaw (tak Sąd Najwyższy
m.in. w postanowieniach z dnia 19 października 2011, II CZ 68/11, nie publ.; z dnia
1 grudnia 2010, I CZ 142/10, nie publ z dnia 13 grudnia 2007 r., I CZ 110/07,
nie publ. oraz.). W ocenie Sądu Najwyższego w niniejszej sprawie sytuacja taka
nie występuje. Sytuacja majątkowa powódki nie stanowi okoliczności wyłącznie
decydującej o zwolnieniu jej od kosztów procesu w pełnym zakresie.
O ile uzasadniać mogła zwolnienie powódki od opłaty od apelacji (postanowienie
k. 259), co łączy się z zagwarantowaniem jej konstytucyjnego prawa do sądu,
to w przypadku kontynuowania przegranego w pierwszej instancji procesu powinna
ona liczyć się z obowiązkiem pokrycia kosztów obrony strony przeciwnej.
Ten słuszny pogląd prezentowany był wielokrotnie w orzecznictwie Sądu
Najwyższego (tak m.in. w postanowieniach: z dnia 25 sierpnia 2011 r., II CZ 51/11,
nie publ.; z dnia 13 lipca 2011 r., III CZ 32/11, nie publ.; z dnia 8 lipca 2011 r.,
IV CZ 23/11, nie publ.).
Z tych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art.
3941
§ 3 k.p.c., postanowił jak w sentencji, o kosztach postępowania kasacyjnego
orzekając w myśl art. 98 § 1 i § 3 w zw. z art. 99, art. 391 § 1, art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz § 12 ust. 2 pkt 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych...
(Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).