Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PK 132/11
POSTANOWIENIE
Dnia 21 lutego 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Józef Iwulski
w sprawie z powództwa S. S.
przeciwko B. P. i J. S.
o odprawę i odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 21 lutego 2012 r.,
skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 25 marca 2011 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 25 marca 2011 r., Sąd Apelacyjny oddalił apelację powódki
S. S. od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z
dnia 12 sierpnia 2010 r., w sprawie przeciwko pozwanym B. P. i J. S. o odprawę i
odszkodowanie.
Od wyroku Sądu Apelacyjnego powódka wniosła skargę kasacyjną, w której
wniosek o przyjęcie jej do rozpoznania uzasadniła powołaniem się na nieważność
postępowania związaną z tym, że "w składzie Sądu Apelacyjnego, który wydawał
zaskarżone orzeczenie zasiadał Sędzia podlegający wyłączeniu z mocy ustawy,
zgodnie z art. 48 pkt 5 k.p.c., bądź który to Sędzia co najmniej winien zawiadomić
Sąd o zachodzącej podstawie swego wyłączenia i wstrzymać się od udziału w
sprawie stosownie do treści art. 51 k.p.c., a w drugim przypadku w składzie Sądu
2
Okręgowego (Y) zasiadała Sędzia, która to również orzekała w sprawie o to samo
roszczenie w Sądzie drugiej instancji (sygn. akt … Sąd Okręgowy Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych)". Drugą z powołanych przez skarżącą okoliczności
mających uzasadnić przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania było
nieustanowienie dla powódki adwokata lub radcy prawnego z urzędu, mimo że
"taka potrzeba istniała ze względu na oczywistą nieporadność powódki", wobec
czego doszło do naruszenia art. 117 § 5 w związku z art. 5 k.p.c. Powódka wniosła
o uchylenie w całości wyroku Sądu Apelacyjnego i poprzedzającego go wyroku
Sądu Okręgowego i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego
rozpoznania oraz o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, gdy w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność
postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Zdaniem
powódki, w sprawie najprawdopodobniej doszło do nieważności postępowania,
gdyż w składzie Sądu Apelacyjnego, który wydał zaskarżone skargą orzeczenie,
zasiadał sędzia podlegający wyłączeniu z mocy art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c. (z mocy
prawa), bądź też sędzia, który powinien przynajmniej zawiadomić Sąd o
zachodzącej podstawie swego wyłączenia i wstrzymać się od udziału w sprawie w
myśl art. 51 k.p.c.
Sąd Najwyższy tych zarzutów nie podziela. Przede wszystkim należy
stwierdzić, że podstawą przyjęcia skargi kasacyjnej z uwagi na nieważność
postępowania (art. 3989
§ 1 pkt 3 k.p.c.) jest wyłącznie nieważność postępowania
przed Sądem drugiej (a nie pierwszej) instancji, czyli w rozpoznawanej sprawie
przed Sądem Apelacyjnym (przykładowo wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10
lutego 1998 r., II CKN 600/97, OSP 1999 nr 3, poz. 58, z glosą W. Broniewicza; z
dnia 23 czerwca 2009 r., III UK 16/09, LEX nr 518055 i z dnia 22 lipca 2009 r., I UK
63/09, LEX nr 529764 oraz postanowienia z dnia 17 lutego 2004 r., III CK 38/04,
3
LEX nr 172804; z dnia 13 sierpnia 2003 r., V CK 218/03, LEX nr 365067; z dnia 24
maja 2007 r., V CSK 62/07, LEX nr 442605 i z dnia 16 listopada 2006 r., II CSK
177/06, LEX nr 445245). W sprawie brak jest podstaw przyjęcia nieważności
postępowania odwoławczego, gdyż w składzie orzekającym Sądu drugiej instancji
nie brał udziału sędzia wyłączony z mocy ustawy. Zgodnie z art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c.,
sędzia jest wyłączony z mocy ustawy w sprawach, w których w instancji niższej brał
udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jak też w sprawach o ważność aktu
prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w
sprawach, w których występował jako prokurator. Wyrok Sądu Apelacyjnego, od
którego powódka wniosła skargę kasacyjną, został wydany w składzie SSA J. P.
(przewodniczący, sprawozdawca), SSA K. B. oraz SSA M. P. W takim razie do
nieważności postępowania z przyczyn podanych przez powódkę mogłoby dojść
wyłącznie, gdyby okazało się, że którykolwiek z wymienionych sędziów wyrokował
w tej samej sprawie w Sądzie Okręgowym (sądzie pierwszej instancji). Tymczasem
wyrok Sądu Okręgowego z dnia 12 sierpnia 2010 r., który był przedmiotem kontroli
Sądu Apelacyjnego, został wydany jednoosobowo przez SSO E. K. Z tego względu
nie może być mowy o nieważności postępowania odwoławczego z przyczyn
wskazanych w art. 379 pkt 4 w związku z art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c.
Sąd Najwyższy zauważa, iż sędzia M. P. (wówczas jako sędzia Sądu
Okręgowego) uczestniczył w wydaniu wyroku Sądu Okręgowego z dnia 24
października 2001 r. (sądu drugiej instancji). Jednak dotyczyło to innej
(poprzedniej) sprawy w ujęciu procesowym niż rozpoznawana. Tymczasem
wyłączenie sędziego, o którym mowa w art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c. dotyczy jedynie
orzekania przez tego samego sędziego w tej samej sprawie. Zatem to, że w
poprzedniej sprawie, która toczyła się pomiędzy tymi samymi stronami, orzekał
sędzia M.P. biorący udział w wydaniu przez Sąd Apelacyjny orzeczenia objętego
skargą kasacyjną, nie stanowi przesłanki nieważności postępowania
odwoławczego.
Nietrafnie też powódka powołuje się na nieważność postępowania
apelacyjnego, gdyż "w składzie Sądu Apelacyjnego, który wydawał zaskarżone
orzeczenie zasiadał Sędzia..., który co najmniej winien zawiadomić Sąd o
zachodzącej podstawie swego wyłączenia i wstrzymać się od udziału w sprawie
4
stosownie do treści art. 51 k.p.c. Nieważność postępowania w rozumieniu art. 379
pkt 4 k.p.c. dotyczy bowiem tylko udziału sędziego wyłączonego z mocy ustawy, a
nie podlegającego wyłączeniu na wniosek. Takiego zarzutu nie można ponadto
rozpoznawać w kategoriach oczywistego, rażącego naruszenia przepisów
proceduralnych przez Sąd drugiej instancji, skoro powódka nawet nie przedstawiła
stosownego wywodu, z którego wynikałaby taka oczywistość, a zwłaszcza
potwierdzającego tezę, że sugerowane uchybienie mogło mieć istotny wpływ na
wynik sprawy w Sądzie Apelacyjnym. Z analogicznych względów na uwzględnienie
nie zasługuje zarzut dotyczący nieustanowienia dla powódki zawodowego
pełnomocnika procesowego, zwłaszcza że w postępowaniu apelacyjnym powódka
w ogóle nie złożyła wniosku w tym przedmiocie.
Z powołanych względów Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej
do rozpoznania na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13