Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 43/11
POSTANOWIENIE
Dnia 26 kwietnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kwaśniewski
w sprawie z powództwa Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością w D. przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów
o naruszenie zbiorowych interesów konsumentów i nałożenie kary pieniężnej,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 26 kwietnia 2012 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego z
dnia 3 czerwca 2011 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej
270 zł (dwieście siedemdziesiąt) tytułem zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia 24 marca 2009 r., Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i
Konsumentów:
- uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów określoną
w art. 24 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i
konsumentów (Dz.U. z 2007 r. Nr 50, poz. 331 ze zm.) bezprawne zachowanie
Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Spółki z o.o. w D. polegające na tym,
że:
2
a) w treści zawieranych z konsumentami umów o zaopatrzenie w wodę i
odprowadzanie ścieków - wbrew wymogowi określonemu w art. 6 ust. 3 pkt 3 i 4
ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
odprowadzaniu ścieków (Dz.U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm.; dalej jako:
„ustawa zaopatrzeniowa”) nie zamieszczono postanowień określających
uprawnienia przedsiębiorstwa wodociągowo kanalizacyjnego w zakresie wstępu na
teren nieruchomości odbiorcy usług lub należących do niego obiektów celem
przeprowadzenia czynności, o których mowa w art. 7 ustawy zaopatrzeniowej oraz
określających warunki przeprowadzania tych czynności, w tym postanowień
dotyczących procedur i warunków kontroli urządzeń wodociągowych i
kanalizacyjnych i nakazał zaniechanie jej stosowania;
b) w treści zawieranych z konsumentami umów o zaopatrzenie w wodę i
odprowadzanie ścieków - wbrew wymogowi określonemu w art. 6 ust. 3 pkt 3
ustawy zaopatrzeniowej nie zamieszczono pełnej informacji na temat praw i
obowiązków stron umowy przez zaniechanie objęcia treścią ww. umów
postanowień określających obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowo
kanalizacyjnego w zakresie standardów (terminów udzielania, na żądanie
konsumentów, informacji dotyczących świadczonych usług oraz prawidłowego
sposobu wykonywania umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków,
które wynikają z obowiązującego na terenie Gminy D. Regulaminu dostarczania
wody i odprowadzania ścieków i nakazał zaniechanie jej stosowania;
- na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie konkurencji i
konsumentów nałożył na Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółkę z o.o.
w D. karę pieniężną płatną do budżetu państwa w wysokości 38. 981 zł. z tytułu
naruszenia zakazu, o którym mowa w art. 24 ust. 1 i ust. 2 ustawy o ochronie
konkurencji i konsumentów.
Powodowe przedsiębiorstwo złożyło odwołanie od powyższej decyzji
Prezesa UOKiK.
Wyrokiem z dnia 10 września 2010 r. Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony
Konkurencji i Konsumentów oddalił odwołanie.
Strona powodowa zaskarżyła powyższy wyrok apelacją.
3
Wyrokiem z dnia 3 czerwca 2011 r. Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385
k.p.c. oddalił apelację.
Od powyższego wyroku Sądu Apelacyjnego strona powodowa wniosła
skargę kasacyjną. We wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania
wskazano, że w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne: „czy
przedsiębiorca wodociągowy ma obowiązek zamieszczać w umowach o
zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, zawieranych z konsumentami,
wszystkie przepisy powszechnie obowiązujące, które określają prawa i obowiązki
stron umowy”.
Ponadto wskazano na potrzebę wykładni przepisów art. 6 ust. 3 pkt 3 ustawy
o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków w związku
z art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, budzących
poważne wątpliwości.
Wskazano, że umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzenie ścieków
należą do umów często zwieranych w praktyce życia codziennego. Art. 6 ust. 3 pkt
3 ustawy zaopatrzeniowej, stanowiący podstawę zasad formułowania tych umów
jest bardzo lakoniczny. Zdaniem skarżącego bezzasadne jest stanowisko Prezesa
UOKiK oraz sądów obydwu instancji, że w takiej umowie przedsiębiorca
wodociągowy powinien sprecyzować wszystkie prawa i obowiązki stron, w tym
także te które wynikają z przepisów powszechnie obowiązujących, czyli de facto
przepisać do umowy obowiązujące przepisy prawa powszechnego, ponieważ ich
pominięcie będzie traktowane jako praktyka naruszająca zbiorowe interesy
konsumentów (art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. W
ocenie skarżącego art. 6 ust. 3 pkt 3 ustawy zaopatrzeniowej należy interpretować
w ten sposób, że umowa o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków powinna
zawierać te prawa i obowiązki, które nie są uregulowane przepisami prawa
mającymi charakter bezwzględnie obowiązujący (ius cogens), lecz tylko takie
obowiązki, których przepisy prawa albo w ogóle nie regulują albo są w tym zakresie
dyspozytywne i strony wyrażają wolę odmiennej regulacji. Taka interpretacja nie
stawia konsumenta w pozycji mniej uprzywilejowanej; nie narusza prawa
konsumenta do rzetelnej i pełnej informacji. Przepisy powszechnie obowiązujące
każdy konsument powinien znać.
4
W odpowiedzi na skargę kasacyjną strona przeciwna – pozwany Prezes
UOKiK wniósł o wydanie orzeczenia o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania, a w przypadku nieuwzględnienia tego wniosku, o oddalenie skargi
kasacyjnej, a także – w obydwu przypadkach – o zasądzenie od powoda na rzecz
pozwanego kosztów postępowania kasacyjnego, w tym kosztów zastępstwa
procesowego, według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Postawione we wniosku pytanie nie ujawnia zagadnienia prawnego, które
mogłoby wynikać w rozpoznawanej sprawie. Tak w tym pytaniu jak i w
przedstawionej w uzasadnieniu argumentacji, uwaga wnoszącego skargę i
wysunięte wątpliwości odnoszą się do kwestionowania obowiązku zamieszczenia w
umowie „wszystkich przepisów powszechnie obowiązujących, które określają prawa
i obowiązki stron umowy”. Taki problem o tak totalnym zakresie obowiązku
regulowania w umowach – takich jak objęta sporem sprawy – praw i obowiązków
stron umowy nie występuje w rozpoznawanej sprawie. W sprawie chodzi bowiem
tylko o ściśle sprecyzowane dwie kategorie obowiązków i praw stron umowy, które
były przedmiotem decyzji Prezesa UOKiK, których określenie – według ustaleń
Sądów obu instancji – było niezbędne nie tylko dla usprawiedliwionej ochrony
konsumentów, ale także dla zachowania niezbędnego dopełnienia
(zrównoważenia) praw przedsiębiorstwa wyraźnie w umowie określonych.
Zgodnie z dotychczasowym orzecznictwem Sądu Najwyższego, przyjęcie
skargi kasacyjnej do rozpoznania z uwagi na potrzebę wykładni przepisów prawa
wymaga natomiast od skarżącego określenia, które przepisy wymagają wykładni
Sądu Najwyższego, ze wskazaniem, na czym polegają związane z tym poważne
wątpliwości, lub z przedstawieniem rozbieżności występujących w orzecznictwie
sądów (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2002 r., III
CKN 570/01, Biuletyn SN 2002 nr 7, s. 10). Autor skargi nie powołał się na
orzeczenia, które mogłyby świadczyć o rozbieżnościach w interpretacji
przytoczonych przez niego przepisów, ani nie wyjaśnił – w formie odpowiedniego
5
wywodu jurydycznego, na czym polegają poważne wątpliwości związane z ich
wykładnią.
Stwierdzając, że nie zachodzą przyczyny przyjęcia skargi, określone w art.
3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy postanowił zgodnie z art. 3989
§ 2 k.p.c.
Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego ma swoją podstawę § 12
ust. 4 pkt 2 w związku z § 14 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z
dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).