Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 161/11
POSTANOWIENIE
Dnia 10 maja 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Agencji Nieruchomości Rolnych w W.
przeciwko D. R. i K. R.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 10 maja 2012 r.,
zażalenia pozwanych
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 września 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 26 września 2011 r. Sąd Apelacyjny odrzucił na
podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. skargę kasacyjną pozwanych z powodu jej
nieopłacenia w terminie.
Sąd ustalił, że w dniu 27 lipca 2011 r. doręczono pełnomocnikowi
pozwanych postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 13 lipca 2011 r. oddalające
wniosek pozwanych o zwolnienie ich od kosztów sądowych w całości.
Ponieważ skarga kasacyjna pozwanych podlegała opłacie w wysokości
stosunkowej i została złożona przez adwokata, to powinien on ją opłacić w terminie
tygodniowym od doręczenia mu postanowienia o oddaleniu wniosku pozwanych
o zwolnienie od kosztów sądowych, tj. do dnia 3 sierpnia 2011 r., czego nie uczynił,
stwierdził Sąd Apelacyjny. W ocenie Sądu Apelacyjnego, z mocy art. 112 ust. 3
u.k.s.c. nie stosuje się przepisu art. 112 ust. 2 u.k.s.c., przewidującego wezwanie
strony przez przewodniczącego do opłacenia pisma, jeżeli pismo podlegające
opłacie m.in. w wysokości stosunkowej zostało wniesione przez profesjonalnego
pełnomocnika procesowego.
Pozwani zaskarżyli w całości powyższe postanowienie zarzucając obrazę
art. 1302
k.p.c. w zw. z art. 130 § 1 k.p.c. przez brak jakiegokolwiek wezwania
pozwanych do uiszczenia wpisu sądowego od skargi kasacyjnej, twierdząc,
że do tego zobowiązany był przewodniczący.
Żalący zarzucili nadto naruszenie art. 112 ust. 2 i 3 u.k.s.c., ponieważ w ich
ocenie termin od opłacenia skargi nie zaczął biec, gdyż przewodniczący nie wezwał
strony do uiszczenia wpisu sądowego od skargi kasacyjnej, do czego był
zobligowany z mocy art. 130 § 1 w zw. z art. 1302
§ 2 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Żalący powołując się na naruszenie art. 1302
k.p.c. w zw. z art. 130 § 1 k.p.c.
oraz art. 112 ust. 2 i 3 u.k.s.c. podejmują próbę zakwestionowania prawidłowości
postanowienia Sądu Apelacyjnego odrzucającego wniesioną przez nich skargę
kasacyjną z powodu nieuiszczenia należnej od niej opłaty stosunkowej. W ich
3
ocenie, z przywołanych powyżej przepisów wynika obowiązek sądu wezwania
strony reprezentowanej przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika
patentowego, do uiszczenia należnej opłaty sądowej w sytuacji, gdy sąd ten oddalił
złożony w terminie wniosek o zwolnienie strony od opłaty sądowej. W oparciu o to
żalący twierdzą, że w przedmiotowej sprawie Sąd drugiej instancji nie był
uprawniony do odrzucenia skargi kasacyjnej ze względu na nieuiszczenie należnej
opłaty sądowej, gdyż wobec braku stosowanego wezwania sądu, nie otworzył się
jeszcze termin do jej uiszczenia.
Prezentowane w zażaleniu stanowisko całkowicie abstrahuje od treści
przywołanych w zarzutach przepisów. Zgodnie bowiem z art. 112 ust. 3 ustawy
z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w brzmieniu
nadanym ustawą z 17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania
cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2010 r. Nr 7, poz. 45), nie wzywa
się strony do uiszczenia opłaty od złożonego pisma procesowego, jeżeli podlega
ono opłacie stałej lub stosunkowej, obliczonej od wskazanego przez stronę wartości
przedmiotu sporu, a pismo to zostało wniesione przez adwokata, radcę prawnego
lub rzecznika patentowego. Natomiast w sytuacji, gdy opłata nie została uiszczona
z tego powodu, że wnoszący pismo, przed upływem terminu do jego opłacenia,
złożył wniosek o zwolnienia od kosztów sądowych lecz wniosek ten został oddalony
- tygodniowy termin do opłacenia pisma biegnie do dnia doręczenia stronie
postanowienia, a w razie jego zaskarżenia - od dnia doręczenia stronie
postanowienia oddalającego zażalenie.
Przepis art. 112 u.k.s.c., co należy podkreślić, nie statuuje zatem obowiązku
sądu wezwania strony reprezentowanej przez adwokata, radcę prawnego lub
rzecznika patentowego do uiszczenia należnej opłaty sądowej w wysokości stałej
lub stosunkowej od nieopłaconego pisma. Z jego treści wynika, że bieg
tygodniowego terminu do uiszczenia opłaty sądowej rozpoczyna się z dniem
doręczenia stronie, reprezentowanej przez adwokata, radcę prawnego lub
rzecznika patentowego, postanowienia sądu oddalającego wniosek o zwolnienie
od kosztów sądowych (por. postanowienie SN z dnia 22 września 2011 r., sygn. akt
V CZ 67/11, niepubl.; postanowienie SN z dnia 1 czerwca 2011 r., sygn. akt II CZ
19/11; niepubl.).
4
Oznacza to, że de lege lata zdarzeniem określającym początek biegu
terminu do wykonania obowiązku uiszczenia należnej od pisma opłaty sądowej
w wysokości stałej lub stosunkowej, w odniesieniu do strony reprezentowanej przez
adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, jest doręczenie stronie
postanowienia sądu oddalającego wniosek o zwolnienie od obowiązku uiszczenia
należnej opłaty sądowej.
Zaznaczyć również należy, że wbrew stanowisku skarżących, nie ma
podstaw do wywodzenia obowiązku wezwania strony reprezentowanej przez
adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego do uiszczania należnej
od pisma procesowego opłaty w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej,
na podstawie wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu z art. 1302
k.p.c.
Przepis ten jednoznacznie bowiem wskazuje, że pismo wniesione przez adwokata,
radcę prawnego lub rzecznika patentowego, które nie zostało należycie opłacone,
przewodniczący zwraca bez wezwania do uiszczenia opłaty, jeżeli podlegało ono
opłacie stałej lub stosunkowej obliczanej od wskazanej przez stronę wartości
przedmiotu sporu.
Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, że w przedmiotowej
sprawie skarżący, reprezentowani przez adwokata, nie uiścili należnej opłaty
sądowej od skargi kasacyjnej w terminie tygodniowym od dnia doręczenia
postanowienia z dnia 13 lipca 2011 r. oddalającego złożony wniosek o zwolnienie
od kosztów sądowych, a mianowicie od należnej od skargi kasacyjnej opłaty
sądowej w wysokości stosunkowej, wobec czego Sąd Apelacyjny zasadnie odrzucił
skargę kasacyjną jako nieopłaconą.
Z tych też względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c.
w związku z art. 3941
k.p.c. postanowił jak w sentencji.