Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 21/12
POSTANOWIENIE
Dnia 23 maja 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jacek Gudowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Anna Owczarek
w sprawie z powództwa W. S. przeciwko K. S.
o rozwiązanie umowy dożywocia,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 maja 2012 r.,
zażalenia powódki
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 25 stycznia 2012 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 18 października 2011 r. oddalił apelację
powódki W. S. od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 12 lipca 2011 r. Powódka
wniosła skargę kasacyjną, w której wskazała jako wartość przedmiotu zaskarżenia
kwotę 100 000 zł, chociaż w pozwie określiła wartość przedmiotu sporu na kwotę
25 000 zł, a w apelacji, zaskarżającej wyrok Sądu pierwszej instancji w całości,
wskazała jako wartość przedmiotu zaskarżenia kwotę 10 000 zł.
Postanowieniem z dnia 25 stycznia 2012 r. Sąd Okręgowy odrzucił skargę
kasacyjną powódki jako niedopuszczalną ze względu na wartość przedmiotu
zaskarżenia nieprzekraczającą progu określonego w art. 3982
§ 1 k.p.c. Sąd
Okręgowy podniósł, że oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia należy do
powoda, a wskazana przez niego kwota nie podlega zmianom w toku instancji,
chyba że zostanie sprawdzona przez sąd na podstawie art. 25 k.p.c. albo
gdy dojdzie do rozszerzenia powództwa lub orzeczenia ponad żądanie (art. 368 § 2
k.p.c.). Wartość przedmiotu sporu, która nie została sprawdzona przez sąd
pozostaje aktualna zarówno w postępowaniu apelacyjnym, jak i kasacyjnym. Skoro
powódka w apelacji oznaczyła wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 10 000 zł,
to kwota podana w skardze kasacyjnej nie może być od niej wyższa.
W zażaleniu powódka zarzuciła naruszenie art. 3982
, 3984
i 3986
i nast. k.p.c.
przez przyjęcie, że „w sprawie ma zastosowanie przepis ograniczający możliwość
złożenia skargi kasacyjnej z uwagi na wartość przedmiotu zaskarżenia w sytuacji,
gdy w skardze kasacyjnej uzasadniono należycie wskazaną wartość”. Podniosła,
że Sąd Najwyższy, sprawdzając, czy wskazana w skardze kasacyjnej wartość
przedmiotu zaskarżenia jest prawidłowa, powinien brać pod uwagę przedmiot
sporu i treść roszczenia wskazanego w pozwie. Skoro przedmiotem zaskarżenia
jest ½ część nieruchomości zabudowanej trzykondygnacyjnym budynkiem,
a do dyspozycji powódki jest tylko parter, to przy uwzględnieniu wartości jednego
metra kwadratowego powierzchni użytkowej budynku po 1 000 zł, co daje łącznie
200 000 zł, powódka przyjęła wartość przedmiotu zaskarżenia kasacyjnego na
kwotę 100 000 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
W postępowaniu kasacyjnym – na postawie odesłania zawartego w art.
39821
k.p.c. – ma odpowiednie zastosowanie art. 368 § 2 k.p.c., przewidujący,
że wartość przedmiotu zaskarżenia może być wyższa od wskazanej w pozwie
wartości przedmiotu sporu jedynie wtedy, gdy powód rozszerzył powództwo lub sąd
orzekł ponad żądanie. „Podwyższenie” wartości przedmiotu sprawy może nastąpić
– na podstawie odrębnego przepisu (art. 684 w związku z art. 567 § 3 k.p.c.) –
także w sprawach tzw. działowych rozpoznawanych w postępowaniu
nieprocesowym, gdy sąd ustali wartość przedmiotu sprawy na kwotę wyższą niż
wskazana przez wnioskodawcę we wniosku lub w apelacji. Inaczej mówiąc,
ustawodawca ustanowił zasadę stałości wartości przedmiotu sporu, której
towarzyszy zakaz jej zmieniania, chyba że zachodzą wskazane wyjątki albo
że doszło do sprawdzenia wartości przedmiotu sporu na podstawie art. 25 k.p.c.
Sąd Najwyższy wielokrotnie przy tym podkreślał, że strona nie może dowolnie
manipulować wartością przedmiotu sporu (zaskarżenia), w szczególności w celu
obejścia przepisów o dopuszczalności skargi kasacyjnej. W związku z tym
w judykaturze ugruntował się pogląd, że wskazana przez powoda wartość
przedmiotu sporu, która nie została sprawdzona przez sąd pierwszej instancji
(art. 25 k.p.c.), pozostaje aktualna w postępowaniu apelacyjnym (art. 368 § 2 k.p.c.)
oraz w postępowaniu kasacyjnym (art. 368 § 2 w związku z art. 3984
§ 3 i art. 39821
k.p.c.) (por. np. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2008 r.,
I PZ 26/08, OSNP 2010, nr 5-6, poz. 67, oraz z dnia 23 września 2010 r.,
III CZ 35/10, „Izba Cywilna” 2011, nr 5, s. 37).
W tej sytuacji orzeczenie Sądu Okręgowego jest oczywiście trafne,
co prowadzi do oddalenia zażalenia, wspartego argumentami, które nie mają
żadnego uzasadnienia w stanie normatywnym oraz orzecznictwie (art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).

III CZ 21/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia