III CZ 58/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-12-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZ 58/12
POSTANOWIENIE
Dnia 8 sierpnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Maria Szulc
SSA Andrzej Niedużak (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa K. Z.
przeciwko Z. Z.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 8 sierpnia 2012 r.,
zażalenia powoda na postanowienie o kosztach zawarte
w wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 8 marca 2012 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Na skutek apelacji pozwanego, Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 8 marca 2012
r. zmienił wyrok Sądu pierwszej instancji i uwzględniając podniesiony przez
pozwanego zarzut potrącenia, oddalił powództwo, a orzekając o kosztach procesu
w punkcie III.3 wyroku, zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.905 zł
tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.
Na orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego powód złożył
zażalenie. Zarzucał naruszenie art. 100 k.p.c. przez jego niezastosowanie,
wskazując że Sąd Odwoławczy uwzględnił żądanie pozwanego jedynie w 26,9%.
Powód wnosił o zmianę zaskarżonego postanowienia przez zasądzenie na jego
rzecz od pozwanego kwoty 1.315,80 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa
procesowego za postępowanie odwoławcze.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W apelacji od wyroku Sądu Rejonowego, pozwany domagał się zmiany tego
wyroku przez oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jego rzecz kwoty 37.930 zł
stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą nakładów poczynionych na nieruchomość,
którą przedstawił do potrącenia, a ustalonym wynagrodzeniem za bezumowne
korzystanie z nieruchomości. Sąd Okręgowy do żądania zapłaty kwoty 37.930 zł
odniósł się wyłącznie w uzasadnieniu wyroku, wskazując że pozwany nie wytoczył
powództwa wzajemnego, wobec czego zasądzenie na jego rzecz jakiejkolwiek
kwoty z tytułu wierzytelności potrąconej nie było możliwe.
Stosownie do art. 498 §2 k.p.c., w wyniku potrącenia obie wierzytelności
zostają umorzone do wysokości wierzytelności mniejszej. Zarzut potrącenia jest
jedynie środkiem obronnym, a nie formą dochodzenia roszczeń (por. wyroki Sądu
Najwyższego z dnia 7 listopada 2008 r., II CSK 243/08, z dnia 14 listopada 2008 r.,
V CSK 169/08 – niepubl.). Jeżeli zatem przedstawiona w procesie do potrącenia
wierzytelność jest większa od dochodzonej przez powoda, rozpoznający sprawę
sąd powinien oddalić powództwo. Pozostałej po potrąceniu wierzytelności pozwany
może dochodzić w oddzielnym procesie. W rozpoznawanej sprawie pozwany
w apelacji zgłosił jednak żądanie zasądzenia na jego rzecz różnicy między
3
przysługującym mu roszczeniem objętym zarzutem potrącenia, a roszczeniem
powoda. Sąd Okręgowy o tym żądaniu nie orzekł. Jurysdykcyjną częścią wyroku
jest wyłącznie jego sentencja nie zaś jego uzasadnienie. Pominięcie przez sąd
w sentencji orzeczenia kończącego sprawę w instancji o całości żądania, stwarza
stronie uprawnienie do domagania się uzupełnienia orzeczenia, nie daje natomiast
podstawy do zaskarżenia orzeczenia z tej przyczyny (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 14 grudnia 2011 r., I CSK 138/11 – niepubl., z dnia 5 września
2008 r., I CZ 61/08 – niepubl.). Orzeczenie o kosztach procesu powinno
uwzględniać treść rozstrzygnięcia odnośnie do meritum sprawy, zawartego
w sentencji wyroku. Określenie wyniku procesu i dostosowane do niego
postanowienie o kosztach procesu mogą uwzględniać jedynie orzeczenia
istniejące, a więc te zawarte w sentencji wyroku. Oczekiwanie powoda, aby w
orzeczeniu o kosztach procesu uwzględnić żądanie pozwanego, co do którego Sąd
Okręgowy nie orzekał, jest nieuzasadnione (por. postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 5 września 2008 r., I CZ 61/08, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 lutego
2008 r., V CSK 457/07 – niepubl.).
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 39814
k.p.c. w związku z art.
3941
§3 k.p.c., Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 8 sierpnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Maria Szulc
SSA Andrzej Niedużak (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa K. Z.
przeciwko Z. Z.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 8 sierpnia 2012 r.,
zażalenia powoda na postanowienie o kosztach zawarte
w wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 8 marca 2012 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Na skutek apelacji pozwanego, Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 8 marca 2012
r. zmienił wyrok Sądu pierwszej instancji i uwzględniając podniesiony przez
pozwanego zarzut potrącenia, oddalił powództwo, a orzekając o kosztach procesu
w punkcie III.3 wyroku, zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.905 zł
tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.
Na orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego powód złożył
zażalenie. Zarzucał naruszenie art. 100 k.p.c. przez jego niezastosowanie,
wskazując że Sąd Odwoławczy uwzględnił żądanie pozwanego jedynie w 26,9%.
Powód wnosił o zmianę zaskarżonego postanowienia przez zasądzenie na jego
rzecz od pozwanego kwoty 1.315,80 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa
procesowego za postępowanie odwoławcze.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W apelacji od wyroku Sądu Rejonowego, pozwany domagał się zmiany tego
wyroku przez oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jego rzecz kwoty 37.930 zł
stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą nakładów poczynionych na nieruchomość,
którą przedstawił do potrącenia, a ustalonym wynagrodzeniem za bezumowne
korzystanie z nieruchomości. Sąd Okręgowy do żądania zapłaty kwoty 37.930 zł
odniósł się wyłącznie w uzasadnieniu wyroku, wskazując że pozwany nie wytoczył
powództwa wzajemnego, wobec czego zasądzenie na jego rzecz jakiejkolwiek
kwoty z tytułu wierzytelności potrąconej nie było możliwe.
Stosownie do art. 498 §2 k.p.c., w wyniku potrącenia obie wierzytelności
zostają umorzone do wysokości wierzytelności mniejszej. Zarzut potrącenia jest
jedynie środkiem obronnym, a nie formą dochodzenia roszczeń (por. wyroki Sądu
Najwyższego z dnia 7 listopada 2008 r., II CSK 243/08, z dnia 14 listopada 2008 r.,
V CSK 169/08 – niepubl.). Jeżeli zatem przedstawiona w procesie do potrącenia
wierzytelność jest większa od dochodzonej przez powoda, rozpoznający sprawę
sąd powinien oddalić powództwo. Pozostałej po potrąceniu wierzytelności pozwany
może dochodzić w oddzielnym procesie. W rozpoznawanej sprawie pozwany
w apelacji zgłosił jednak żądanie zasądzenia na jego rzecz różnicy między
3
przysługującym mu roszczeniem objętym zarzutem potrącenia, a roszczeniem
powoda. Sąd Okręgowy o tym żądaniu nie orzekł. Jurysdykcyjną częścią wyroku
jest wyłącznie jego sentencja nie zaś jego uzasadnienie. Pominięcie przez sąd
w sentencji orzeczenia kończącego sprawę w instancji o całości żądania, stwarza
stronie uprawnienie do domagania się uzupełnienia orzeczenia, nie daje natomiast
podstawy do zaskarżenia orzeczenia z tej przyczyny (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 14 grudnia 2011 r., I CSK 138/11 – niepubl., z dnia 5 września
2008 r., I CZ 61/08 – niepubl.). Orzeczenie o kosztach procesu powinno
uwzględniać treść rozstrzygnięcia odnośnie do meritum sprawy, zawartego
w sentencji wyroku. Określenie wyniku procesu i dostosowane do niego
postanowienie o kosztach procesu mogą uwzględniać jedynie orzeczenia
istniejące, a więc te zawarte w sentencji wyroku. Oczekiwanie powoda, aby w
orzeczeniu o kosztach procesu uwzględnić żądanie pozwanego, co do którego Sąd
Okręgowy nie orzekał, jest nieuzasadnione (por. postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 5 września 2008 r., I CZ 61/08, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 lutego
2008 r., V CSK 457/07 – niepubl.).
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 39814
k.p.c. w związku z art.
3941
§3 k.p.c., Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.