I CZ 144/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:12-02-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I CZ 144/12
POSTANOWIENIE
Dnia 25 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku E. NG POLSKA Spółki z o.o.
przy uczestnictwie E. NG POLSKA Spółki z o.o.
reprezentowanej przez D. K.
o zmianę wpisu,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 października 2012 r.,
zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Okręgowego Sądu Gospodarczego w W.
z dnia 25 lipca 2012 r.,
odrzuca zażalenie, pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania zażaleniowego Sądowi Rejonowemu.
2
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy po rozpoznaniu skargi na orzeczenie referendarza sądowego
postanowieniem z dnia 23 grudnia 2011 r. utrzymał w całości w mocy zaskarżony
wpis w rejestrze przedsiębiorców, dotyczący wykreślenia dotychczasowego
i wpisania nowego wspólnika oraz zmiany w składzie zarządu wnioskodawcy.
W wyniku apelacji uczestnika Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 25 lipca
2012 r. uchylił postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 23 grudnia 2011 r.
i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
Wnioskodawca zaskarżył postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 25 lipca
2012 r. zażaleniem do Sądu Najwyższego opartym na art. 3941
§ 11
k.p.c.
Uczestnik wniósł o odrzucenie zażalenia ze względu na jego
niedopuszczalność w świetle art. 3941
§ 11
w związku z art. 6947
i art. 13 § 2 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Postępowanie apelacyjne obejmuje merytoryczne rozpoznanie sprawy. Sąd
odwoławczy, kontynuując postępowanie przed sądem pierwszej instancji,
rozpoznaje sprawę na nowo w sposób w zasadzie nieograniczony (art. 378 § 1
i art. 382). W związku z tym w razie uwzględnienia apelacji sąd drugiej instancji
z reguły zmienia - zgodnie z art. 386 § 1 k.p.c. - zaskarżony wyrok i orzeka co do
istoty sprawy (zob. co do wskazanych założeń postępowania apelacyjne, przede
wszystkim: uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - zasada prawna -
z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, a ponadto: uchwała składu siedmiu
sędziów Sądu Najwyższego - zasada prawna - z dnia 23 marca 1999 r., III CZP
59/98, oraz np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia z dnia 15 listopada 2002 r.,
V CKN 1325/00, z dnia 19 grudnia 2003 r., III CK 80/02, z dnia 2 grudnia 2005 r.,
II CK 287/05 i z dnia 22 czerwca 2006 r., V CSK 70/06).
Poza przypadkami, w których zaskarżony apelacją wyrok podlega uchyleniu
z przyczyn określonych w art. 386 § 2 k.p.c. (nieważność postępowania) i art. 386
§ 3 k.p.c. (podstawy do odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania), sąd
drugiej instancji może uchylić zaskarżony wyrok - przekazując jednocześnie
sprawę do ponownego rozpoznania - tylko w razie nierozpoznania przez sąd
3
pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga
przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości (art. 386 § 4 k.p.c.).
W celu przeciwdziałania bezzasadnemu stosowaniu przez sądy odwoławcze
art. 386 § 4 k.p.c., tj. uchylaniu zaskarżonych apelacją wyroków i przekazywaniu
spraw do ponownego rozpoznania sądom pierwszej instancji mimo braku
przewidzianych w art. 386 § 4 k.p.c. przesłanek, ustawodawca dopuścił zażalenie
do Sądu Najwyższego na kasatoryjne orzeczenia sądu drugiej instancji (art. 3941
§ 11
k.p.c.). Zażalenie to służy kontroli prawidłowości wyboru przez sąd drugiej
instancji orzeczenia kasatoryjnego; sprawdzeniu wystąpienia w danym przypadku
podstawy do wydania takiego orzeczenia w postaci nierozpoznania istoty sprawy
przez sąd pierwszej instancji lub konieczności przeprowadzenia w sprawie
postępowania dowodowego w całości.
Artykuł 3941
§ 11
k.p.c. ma na podstawie odesłania zawartego w art. 13 § 2
k.p.c. odpowiednio zastosowanie także do postanowień orzekających co do istoty
sprawy w postępowaniu nieprocesowym. Przewidziana w art. 13 § 2 k.p.c. formuła
„odpowiedniego stosowania” nie przesądza jednak sama przez się o stosowaniu
się art. 3941
§ 11
k.p.c. do postanowień uwzględniających środek odwoławczy od
wydanego w postępowaniu rejestrowym orzeczenia dotyczącego wpisu
w Krajowym Rejestrze Sądowym. Zgodnie z powszechnie przyjmowanym
poglądem, odpowiednie stosowanie przepisów normujących proces w innych
rodzajach postępowań musi uwzględniać różnice zachodzące między tymi
postępowaniami a procesem. W konsekwencji niektóre przepisy regulujące proces
będą mogły być stosowane w innych postępowaniach jedynie z odpowiednimi
modyfikacjami, a niektórych z nich ze względu na skalę występujących
odmienności danego postępowania w porównaniu z procesem nie będzie można
w ogóle stosować.
W sprawie zasadnicze znaczenie ma zatem odpowiedź na pytanie, czy
stosowaniu art. 3941
§ 11
k.p.c. w postępowaniu rejestrowym nie sprzeciwiają się
odrębności tego postępowania.
Zgodnie z art. 6947
k.p.c., w razie uwzględnienia środka odwoławczego od
orzeczenia wydanego w postępowaniu rejestrowym, dotyczącego wpisu do
Krajowego Rejestru Sądowego, sąd drugiej instancji uchyla zaskarżone orzeczenie
4
i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi rejestrowemu. Do istoty
postępowania rejestrowego należy zatem nakaz wydania przez sąd drugiej
instancji w razie uwzględnienia apelacji orzeczenia kasatoryjnego. Różni to
postępowanie rejestrowe w sposób zasadniczy od procesu, w którym, zgodnie
z art. 386 § 1 k.p.c., regułą jest, jak wyjaśniono, orzekanie przez sąd drugiej
instancji w razie uwzględniania apelacji reformatoryjnie, a orzekanie kasatoryjne -
wyjątkiem dopuszczonym jedynie w przypadkach określonych w art. 386 § 4 k.p.c.
Skoro zatem orzeczenie kasatoryjne należy do istoty postępowania rejestrowego,
w postępowaniu tym - inaczej niż w procesie, - nie ma miejsca na kontrolę
prawidłowości wyboru przez sąd drugiej instancji między rozstrzygnięciem
kasatoryjnym a reformatoryjnym. Innymi słowy, wyłączenie stosowania
w postępowaniu rejestrowym art. 386 § 1 i § 4 k.p.c. wyklucza także możliwość
stosowania w tym postępowaniu art. 3941
§ 11
k.p.c., dopuszczającego zażalenie
służące kontroli prawidłowości orzeczenia kasatoryjnego przez sąd drugiej instancji
na podstawie art. 386 § 4 k.p.c., stanowiącego wyjątek od reguły wyrażonej w art.
386 § 1 k.p.c.
Ze względu na niedopuszczalność wniesionego zażalenia Sąd Najwyższy na
podstawie art. 3986
§ 3 w związku z art. 3941
§ 3 orzekł jak w sentencji.
db
POSTANOWIENIE
Dnia 25 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku E. NG POLSKA Spółki z o.o.
przy uczestnictwie E. NG POLSKA Spółki z o.o.
reprezentowanej przez D. K.
o zmianę wpisu,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 października 2012 r.,
zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Okręgowego Sądu Gospodarczego w W.
z dnia 25 lipca 2012 r.,
odrzuca zażalenie, pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania zażaleniowego Sądowi Rejonowemu.
2
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy po rozpoznaniu skargi na orzeczenie referendarza sądowego
postanowieniem z dnia 23 grudnia 2011 r. utrzymał w całości w mocy zaskarżony
wpis w rejestrze przedsiębiorców, dotyczący wykreślenia dotychczasowego
i wpisania nowego wspólnika oraz zmiany w składzie zarządu wnioskodawcy.
W wyniku apelacji uczestnika Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 25 lipca
2012 r. uchylił postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 23 grudnia 2011 r.
i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
Wnioskodawca zaskarżył postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 25 lipca
2012 r. zażaleniem do Sądu Najwyższego opartym na art. 3941
§ 11
k.p.c.
Uczestnik wniósł o odrzucenie zażalenia ze względu na jego
niedopuszczalność w świetle art. 3941
§ 11
w związku z art. 6947
i art. 13 § 2 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Postępowanie apelacyjne obejmuje merytoryczne rozpoznanie sprawy. Sąd
odwoławczy, kontynuując postępowanie przed sądem pierwszej instancji,
rozpoznaje sprawę na nowo w sposób w zasadzie nieograniczony (art. 378 § 1
i art. 382). W związku z tym w razie uwzględnienia apelacji sąd drugiej instancji
z reguły zmienia - zgodnie z art. 386 § 1 k.p.c. - zaskarżony wyrok i orzeka co do
istoty sprawy (zob. co do wskazanych założeń postępowania apelacyjne, przede
wszystkim: uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - zasada prawna -
z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, a ponadto: uchwała składu siedmiu
sędziów Sądu Najwyższego - zasada prawna - z dnia 23 marca 1999 r., III CZP
59/98, oraz np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia z dnia 15 listopada 2002 r.,
V CKN 1325/00, z dnia 19 grudnia 2003 r., III CK 80/02, z dnia 2 grudnia 2005 r.,
II CK 287/05 i z dnia 22 czerwca 2006 r., V CSK 70/06).
Poza przypadkami, w których zaskarżony apelacją wyrok podlega uchyleniu
z przyczyn określonych w art. 386 § 2 k.p.c. (nieważność postępowania) i art. 386
§ 3 k.p.c. (podstawy do odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania), sąd
drugiej instancji może uchylić zaskarżony wyrok - przekazując jednocześnie
sprawę do ponownego rozpoznania - tylko w razie nierozpoznania przez sąd
3
pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga
przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości (art. 386 § 4 k.p.c.).
W celu przeciwdziałania bezzasadnemu stosowaniu przez sądy odwoławcze
art. 386 § 4 k.p.c., tj. uchylaniu zaskarżonych apelacją wyroków i przekazywaniu
spraw do ponownego rozpoznania sądom pierwszej instancji mimo braku
przewidzianych w art. 386 § 4 k.p.c. przesłanek, ustawodawca dopuścił zażalenie
do Sądu Najwyższego na kasatoryjne orzeczenia sądu drugiej instancji (art. 3941
§ 11
k.p.c.). Zażalenie to służy kontroli prawidłowości wyboru przez sąd drugiej
instancji orzeczenia kasatoryjnego; sprawdzeniu wystąpienia w danym przypadku
podstawy do wydania takiego orzeczenia w postaci nierozpoznania istoty sprawy
przez sąd pierwszej instancji lub konieczności przeprowadzenia w sprawie
postępowania dowodowego w całości.
Artykuł 3941
§ 11
k.p.c. ma na podstawie odesłania zawartego w art. 13 § 2
k.p.c. odpowiednio zastosowanie także do postanowień orzekających co do istoty
sprawy w postępowaniu nieprocesowym. Przewidziana w art. 13 § 2 k.p.c. formuła
„odpowiedniego stosowania” nie przesądza jednak sama przez się o stosowaniu
się art. 3941
§ 11
k.p.c. do postanowień uwzględniających środek odwoławczy od
wydanego w postępowaniu rejestrowym orzeczenia dotyczącego wpisu
w Krajowym Rejestrze Sądowym. Zgodnie z powszechnie przyjmowanym
poglądem, odpowiednie stosowanie przepisów normujących proces w innych
rodzajach postępowań musi uwzględniać różnice zachodzące między tymi
postępowaniami a procesem. W konsekwencji niektóre przepisy regulujące proces
będą mogły być stosowane w innych postępowaniach jedynie z odpowiednimi
modyfikacjami, a niektórych z nich ze względu na skalę występujących
odmienności danego postępowania w porównaniu z procesem nie będzie można
w ogóle stosować.
W sprawie zasadnicze znaczenie ma zatem odpowiedź na pytanie, czy
stosowaniu art. 3941
§ 11
k.p.c. w postępowaniu rejestrowym nie sprzeciwiają się
odrębności tego postępowania.
Zgodnie z art. 6947
k.p.c., w razie uwzględnienia środka odwoławczego od
orzeczenia wydanego w postępowaniu rejestrowym, dotyczącego wpisu do
Krajowego Rejestru Sądowego, sąd drugiej instancji uchyla zaskarżone orzeczenie
4
i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi rejestrowemu. Do istoty
postępowania rejestrowego należy zatem nakaz wydania przez sąd drugiej
instancji w razie uwzględnienia apelacji orzeczenia kasatoryjnego. Różni to
postępowanie rejestrowe w sposób zasadniczy od procesu, w którym, zgodnie
z art. 386 § 1 k.p.c., regułą jest, jak wyjaśniono, orzekanie przez sąd drugiej
instancji w razie uwzględniania apelacji reformatoryjnie, a orzekanie kasatoryjne -
wyjątkiem dopuszczonym jedynie w przypadkach określonych w art. 386 § 4 k.p.c.
Skoro zatem orzeczenie kasatoryjne należy do istoty postępowania rejestrowego,
w postępowaniu tym - inaczej niż w procesie, - nie ma miejsca na kontrolę
prawidłowości wyboru przez sąd drugiej instancji między rozstrzygnięciem
kasatoryjnym a reformatoryjnym. Innymi słowy, wyłączenie stosowania
w postępowaniu rejestrowym art. 386 § 1 i § 4 k.p.c. wyklucza także możliwość
stosowania w tym postępowaniu art. 3941
§ 11
k.p.c., dopuszczającego zażalenie
służące kontroli prawidłowości orzeczenia kasatoryjnego przez sąd drugiej instancji
na podstawie art. 386 § 4 k.p.c., stanowiącego wyjątek od reguły wyrażonej w art.
386 § 1 k.p.c.
Ze względu na niedopuszczalność wniesionego zażalenia Sąd Najwyższy na
podstawie art. 3986
§ 3 w związku z art. 3941
§ 3 orzekł jak w sentencji.
db