Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 397/12
POSTANOWIENIE
Dnia 18 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Kozłowska
w sprawie z powództwa D. C.
przeciwko Skarbowi Państwa - Dyrektorowi Aresztu Śledczego w P.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 18 grudnia 2012 r.,
na skutek skargi kasacyjnej powoda
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 14 marca 2012 r.,
1. odrzuca skargę kasacyjną,
2. oddala wniosek adw. A. Ł. o przyznanie kosztów pomocy
prawnej udzielonej powodowi w postępowaniu
kasacyjnym,
3. oddala wniosek Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa
o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
2
Powód w pozwie skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa – Dyrektorowi
Aresztu Śledczego w P. domagał się zasądzenia kwoty 800.000 zł z czego kwoty
300.000 zł nazwanej odszkodowaniem, za szkodę w postaci uszczerbku na zdrowiu
wywołanym niewłaściwym leczeniem oraz kwoty 500.000 zł tytułem
zadośćuczynienia za niezapewnienie mu godziwych warunków odbywania kary
pozbawienia wolności. Wyrokiem Sądu Okręgowego zasądzono na rzecz powoda
kwotę 800 zł tytułem zadośćuczynienia za przebywanie warunkach przeludnienia, w
pozostałej części powództwo zostało oddalone. Na skutek apelacji powoda, Sąd
Apelacyjny, w punkcie pierwszym wyroku z dnia 14 marca 2012 r., zmienił
zaskarżony wyrok w części orzekającej o kosztach pomocy prawnej udzielonej
powodowi z urzędu, a w punkcie drugim oddalił apelację w pozostałej części. Nadto
Sąd ten orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego.
W skardze kasacyjnej złożonej od wyroku Sądu Apelacyjnego pełnomocnik
powoda powołał art. 3983
§ 1 pkt 1 i 2 k.p.c. oraz wskazał, że wyrok zaskarża
„w punkcie zasądzającym na rzecz powoda 800 zł tytułem zadośćuczynienia za
doznaną krzywdę”. We wnioskach kasacyjnych pełnomocnik powoda domagał się,
aby Sąd Najwyższy ,,uchylił punktu 1. zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego z
dnia 1 lutego 2012 r. i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania”
ewentualnie „zmienił zaskarżony wyrok i orzekł co do istoty sprawy zasądzając od
pozwanego na rzecz powoda kwotę objętą żądaniem pozwu”. Jako wartość
przedmiotu zaskarżenia została wskazana kwota 500.000 zł.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3984
§ 1 k.p.c. do wymogów konstrukcyjnych skargi kasacyjnej
należy, po pierwsze, oznaczenie orzeczenia, od którego skarga kasacyjna jest
wniesiona, ze wskazaniem, czy jest ono zaskarżone w całości czy w części,
po drugie - przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie i po trzecie -
wniosek o uchylenie lub uchylenie i zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu
żądanego uchylenia i zmiany. Jeżeli skarga kasacyjna tych wymogów nie spełnia
podlega, zgodnie z art. 3986
§ 2 k.p.c., odrzuceniu.
3
Skarga powoda podlegała odrzuceniu wobec niespełnienia ustawowych
wymogów. Jak wskazano na wstępie, skarżący w skardze powołał art. 3983
§ 1 i 2
k.p.c. przez co należy rozumieć, że skargę kasacyjną oparł na obu podstawach
wymienionych w tym przepisie, to jest zarówno na zarzutach naruszenia prawa
materialnego jak i naruszeniu przepisów postępowania. Tymczasem w skardze
doprecyzowano jedynie podstawę z art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c. i przedstawiono jej
uzasadnienie, pominięto natomiast podstawę z art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c.
Powołanie się na obie podstawy kasacyjne wymaga przytoczenia ich obu
i uzasadnienia każdej.
Ponadto skarżący podał, że skargą kasacyjną został zaskarżony wyrok Sądu
Apelacyjnego w punkcie zasądzającym na rzecz powoda kwotę 800 zł. Takiego
rozstrzygnięcia wyrok ten nie zawiera. Kwotę tę zasądzono na rzecz powoda
wyrokiem Sądu pierwszej instancji, skarga kasacyjna przysługuje natomiast od
wyroku Sądu drugiej instancji. Ubocznie można też dodać, że zaskarżenie przez
powoda wyroku w części uwzględniającej powództwo nie jest, co do zasady,
wyłączone, ale tak skonstruowany środek zaskarżenia podlega, z braku wykazania
gravamen, odrzuceniu.
We wnioskach kasacyjnych, które powinny być skorelowane z zakresem
zaskarżenia, skarżący domagał się uchylenia punktu pierwszego wyroku Sądu
Apelacyjnego. W tym punkcie zaskarżonego wyroku Sąd Apelacyjny rozstrzygał
o kosztach pomocy prawnej udzielonej z urzędu powodowi w postępowaniu przed
Sądem pierwszej instancji. Od rozstrzygnięcia o kosztach pomocy prawnej kodeks
postępowania cywilnego skargi kasacyjnej nie przewiduje.
We wniosku kasacyjnym ewentualnym skarżący ogólnie powołując
„zaskarżony wyrok” wskazał, że domaga się jego zmiany i zasądzenia „kwoty
objętej żądaniem pozwu”, co oznaczałoby, że uwzględniając już zasądzoną kwotę
800 zł, dalszemu zasądzeniu winna podlegać kwota 499.200 zł, a nie „objęta
żądaniem pozwu” i wskazana jako wartość przedmiotu zaskarżenia kwota
500.000 zł.
Z przedstawionych przeto przyczyn Sąd Najwyższy na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. odrzucił skargę kasacyjną.
4
Oddaleniu podlegał wniosek pełnomocnika powoda o przyznanie kosztów
pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu w postępowaniu kasacyjnym.
Pomoc ta, jak to już wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 14 sierpnia
1997 r. II CZ 88/97 (OSNC 1998, z. 3, poz. 40) powinna być udzielana zgodnie
z wymaganiami stawianymi profesjonaliście. W niniejszej sprawie „pomoc prawna”
udzielona powodowi polegała na sporządzeniu i wniesieniu skargi kasacyjnej
nie spełniającej - jak to wyżej przedstawiono - podstawowych warunków
proceduralnych, co spowodowało konieczność jej odrzucenia. Obok tych
kardynalnych błędów, nie można nie zauważyć, że cześć wstępna skargi zawiera
też dalsze błędy w postaci wadliwej daty wyroku Sądu Apelacyjnego, błędu
w nazwisku powoda i błędu w określeniu wysokości kwoty już zasądzonej na jego
rzecz. Rażąco sprzeczne z zasadami zwykłej staranności a przede wszystkim
z zasadami profesjonalizmu czynności adwokata ustanowionego z urzędu nie
upoważniają go do skutecznego domagania się przyznania mu kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej (zob. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego
1999 r., II CKN 341/98, OSNC 1999, nr 6, poz. 123, z dnia 20 września 2007 r.,
II CZ 69/07, OSNC 2008, nr 3, poz. 41 oraz z dnia 11 maja 2011 r., II CSK 699/10,
OSNC Zb. Dod. 2011, nr C, poz. 72).
Oddaleniu podlegał również wniosek Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa
o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego. W odpowiedzi na skargę
kasacyjną Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa, zastępująca przed Sądem
Najwyższym pozwanego, domagała się wydania postanowienia o odmowie
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, a w razie nieuwzględnienia tego
wniosku, wnosiła o oddalenie skargi kasacyjnej i tylko z tymi wnioskami został
powiązany wniosek o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów zastępstwa
procesowego w postępowaniu kasacyjnym. Skarga kasacyjna podlegała
odrzuceniu czego w odpowiedzi na skargę kasacyjną nie dostrzeżono. Podzielić
należy prezentowany w judykaturze pogląd, że nie ma podstaw do przyznania
kosztów postępowania kasacyjnego stronie, która w odpowiedzi na skargę
kasacyjną nie dostrzegła wady skargi prowadzącej do jej odrzucenia, a wniosek
o koszty wiązała z innymi oczekiwanymi rozstrzygnięciami (por. orzeczenie Sądu
Najwyższego z dnia 15 listopada 1934 r. C.II.1677/34, Zb. Urz. 1935, poz. 204 oraz
5
postanowienia z dnia 11 stycznia 2002 r. III CKN 563/01, z dnia 29 marca 2011 r.
IV CSK 593/10 i z dnia 8 sierpnia 2012 r. II CSK 112/12).