V CZ 103/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:29-07-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 103/12
POSTANOWIENIE
Dnia 17 kwietnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Owczarek (przewodniczący)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie ze skargi W. J.
o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym wyrokiem zaocznym Sądu Okręgowego
w B.
z dnia 24 października 2006 r., w sprawie z powództwa Skarbu Państwa -
Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w B.
przeciwko W. J.
o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 17 kwietnia 2013 r.,
zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 20 marca 2012 r.,
oddala zażalenie i zasądza od powoda na rzecz pozwanego
kwotę 300 (trzysta zł) tytułem kosztów postępowania
zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 20 marca 2012 r. wydanym w postępowaniu
zażaleniowym Sąd Apelacyjny oddalił zażalenie skarżącego W. J. i orzekł o
kosztach postępowania zażaleniowego, stosując w tym zakresie art. 102 k.p.c.
Wyjaśnił, że za takim rozstrzygnięciem przemawiała niekorzystna sytuacja
materialna pozwanego oraz przyczyna, dla której skorzystał on z postępowania
zażaleniowego. Przyczyną tą była nieprawidłowa czynność Sądu Okręgowego w B.
z dnia 20 lutego 2012 r. polegająca na wydaniu mu przez ten Sąd odpisu wyroku w
trybie art. 9 § 1 k.p.c. zamiast dokonania prawidłowego doręczenia tego wyroku na
podstawie art. 344 § 1 k.p.c. Przyczyną odrzucenie złożonej przez pozwanego
skargi o wznowienie postępowania było zaś stanowisko o nieprawomocności
zaskarżonego skargą orzeczenia, spowodowanego jego nieprawidłowym
doręczeniem.
Postanowienie o kosztach postępowania zażaleniowego zaskarżył powód
Skarb Państwa – Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w B., zarzucając
naruszenie art. 102 w zw. z art. 391 § 1 i art. 397 § 2 k.p.c. Wniósł o jego zmianę
przez zasądzenie na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu
Państwa tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego kwoty 3.600 zł oraz
kosztów niniejszego postępowania według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może
zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej
w ogóle kosztami. Przytoczony przepis urzeczywistnia zasadę słuszności,
a jednocześnie stanowi odstępstwo od podstawowej zasady orzekania o kosztach
procesu, jaką jest zasada odpowiedzialności za wynik sporu (art. 98 § 1 k.p.c.).
Kwalifikacja „wypadków szczególnie uzasadnionych” należy do sądu, który - mając
na względzie okoliczności konkretnej sprawy - powinien kierować się poczuciem
własnej sprawiedliwości (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia
2010 r., II CZ 87/09, niepubl.). Przepis art. 102 k.p.c. przyznaje sądowi uprawnienie
o charakterze dyskrecjonalnym. Wprawdzie zasadność skorzystania z tego
uprawnienia może być objęta kontrolą sądu wyższego rzędu, jednak ewentualna
3
zmiana zaskarżonego orzeczenia o kosztach powinna być dokonywana tylko
wyjątkowo (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2012 r.,
IV CZ 69/12, LEX nr 1232622), gdy ocenie przeprowadzonej przez sąd niższej
instancji można przypisać cechy dowolności (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 5 października 2012 r., IV CZ 63/12, LEX nr 1232814).
Przesłanki, jakimi kierował się Sad Apelacyjny nie noszą cech dowolności.
Niekorzystna sytuacja materialna pozwanego opisana jest w oświadczeniu
przedstawiającym jego stan rodzinny, majątek, dochody i źródła utrzymania.
Trudna sytuacja majątkowa, uniemożliwiająca pokrycie przez powoda kosztów
procesu należnych przeciwnikowi może w szczególnych wypadkach uzasadniać
odstąpienie od zasady wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. Również okoliczności leżące
po stronie sądu, usprawiedliwiające zaskarżenie postanowienia sądu pierwszej
instancji z uwagi na to, że działania podjęte przez sąd w sprawie, której dotyczy
skarga o wznowienie postępowania, przeczyły przyjętemu w postanowieniu
o odrzuceniu tej skargi poglądowi o nieprawomocności wyroku zaocznego, mogą
przemawiać za przyjęciem, że zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony
w rozumieniu art. 102 k.p.c.
Z przedstawionych przyczyn Sąd Najwyższy oddalił zażalenie powoda jako
niezasadne (art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
es
POSTANOWIENIE
Dnia 17 kwietnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Owczarek (przewodniczący)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie ze skargi W. J.
o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym wyrokiem zaocznym Sądu Okręgowego
w B.
z dnia 24 października 2006 r., w sprawie z powództwa Skarbu Państwa -
Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w B.
przeciwko W. J.
o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 17 kwietnia 2013 r.,
zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 20 marca 2012 r.,
oddala zażalenie i zasądza od powoda na rzecz pozwanego
kwotę 300 (trzysta zł) tytułem kosztów postępowania
zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 20 marca 2012 r. wydanym w postępowaniu
zażaleniowym Sąd Apelacyjny oddalił zażalenie skarżącego W. J. i orzekł o
kosztach postępowania zażaleniowego, stosując w tym zakresie art. 102 k.p.c.
Wyjaśnił, że za takim rozstrzygnięciem przemawiała niekorzystna sytuacja
materialna pozwanego oraz przyczyna, dla której skorzystał on z postępowania
zażaleniowego. Przyczyną tą była nieprawidłowa czynność Sądu Okręgowego w B.
z dnia 20 lutego 2012 r. polegająca na wydaniu mu przez ten Sąd odpisu wyroku w
trybie art. 9 § 1 k.p.c. zamiast dokonania prawidłowego doręczenia tego wyroku na
podstawie art. 344 § 1 k.p.c. Przyczyną odrzucenie złożonej przez pozwanego
skargi o wznowienie postępowania było zaś stanowisko o nieprawomocności
zaskarżonego skargą orzeczenia, spowodowanego jego nieprawidłowym
doręczeniem.
Postanowienie o kosztach postępowania zażaleniowego zaskarżył powód
Skarb Państwa – Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w B., zarzucając
naruszenie art. 102 w zw. z art. 391 § 1 i art. 397 § 2 k.p.c. Wniósł o jego zmianę
przez zasądzenie na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu
Państwa tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego kwoty 3.600 zł oraz
kosztów niniejszego postępowania według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może
zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej
w ogóle kosztami. Przytoczony przepis urzeczywistnia zasadę słuszności,
a jednocześnie stanowi odstępstwo od podstawowej zasady orzekania o kosztach
procesu, jaką jest zasada odpowiedzialności za wynik sporu (art. 98 § 1 k.p.c.).
Kwalifikacja „wypadków szczególnie uzasadnionych” należy do sądu, który - mając
na względzie okoliczności konkretnej sprawy - powinien kierować się poczuciem
własnej sprawiedliwości (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia
2010 r., II CZ 87/09, niepubl.). Przepis art. 102 k.p.c. przyznaje sądowi uprawnienie
o charakterze dyskrecjonalnym. Wprawdzie zasadność skorzystania z tego
uprawnienia może być objęta kontrolą sądu wyższego rzędu, jednak ewentualna
3
zmiana zaskarżonego orzeczenia o kosztach powinna być dokonywana tylko
wyjątkowo (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2012 r.,
IV CZ 69/12, LEX nr 1232622), gdy ocenie przeprowadzonej przez sąd niższej
instancji można przypisać cechy dowolności (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 5 października 2012 r., IV CZ 63/12, LEX nr 1232814).
Przesłanki, jakimi kierował się Sad Apelacyjny nie noszą cech dowolności.
Niekorzystna sytuacja materialna pozwanego opisana jest w oświadczeniu
przedstawiającym jego stan rodzinny, majątek, dochody i źródła utrzymania.
Trudna sytuacja majątkowa, uniemożliwiająca pokrycie przez powoda kosztów
procesu należnych przeciwnikowi może w szczególnych wypadkach uzasadniać
odstąpienie od zasady wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. Również okoliczności leżące
po stronie sądu, usprawiedliwiające zaskarżenie postanowienia sądu pierwszej
instancji z uwagi na to, że działania podjęte przez sąd w sprawie, której dotyczy
skarga o wznowienie postępowania, przeczyły przyjętemu w postanowieniu
o odrzuceniu tej skargi poglądowi o nieprawomocności wyroku zaocznego, mogą
przemawiać za przyjęciem, że zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony
w rozumieniu art. 102 k.p.c.
Z przedstawionych przyczyn Sąd Najwyższy oddalił zażalenie powoda jako
niezasadne (art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
es