Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 57/13
POSTANOWIENIE
Dnia 30 października 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
ze skargi Z. B.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem
Sądu Okręgowego w S.
z dnia 31 października 2012 r., wydanym w sprawie z wniosku M. B.
przy uczestnictwie Z. B.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 30 października 2013 r.,
zażalenia skarżącego Z. B.
na postanowienie Sądu Okręgowego w S.
z dnia 28 marca 2013 r.,
odrzuca zażalenie.
UZASADNIENIE
2
Postanowieniem z dnia 28 marca 2013 r. Sąd Okręgowy w S. odrzucił, jako
nieopartą na przesłance ustawowej, skargę uczestnika Z. B. o wznowienie
postępowania w sprawie z wniosku M. B. z jego udziałem, o podział majątku
dorobkowego, zakończonej prawomocnym postanowieniem tego Sądu z dnia 31
października 2012 r., zmieniającym postanowienie Sądu Rejonowego w S. z dnia
25 maja 2012 r., oraz oddalił wniosek skarżącego o wstrzymanie wykonania
postanowienia Sądu Okręgowego.
W zażaleniu na postanowienie Sądu Okręgowego uczestnik zarzucił
naruszenie art. 403 § 2, art. 410 § 1 oraz art. 414 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. oraz
zarzucił niezasadne przyjęcie, że nie uprawdopodobnił, iż grozi mu niepowetowana
szkoda, a w następstwie - nietrafne oddalenie wniosku o wstrzymanie wykonania
zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności rozważenia wymaga dopuszczalność zażalenia na
postanowienie o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania.
Sąd Okręgowy odrzucając skargę, orzekał jako sąd drugiej instancji,
właściwy do wznowienia postępowania na podstawie art. 405 k.p.c. Postanowienie
odrzucające skargą należy zatem do kategorii postanowień sądu drugiej instancji
kończących postępowanie w sprawie. Nie zostało ono jednak objęte treścią art.
3941
§ 1 k.p.c. (w brzmieniu tego przepisu obowiązującym do dnia 3 maja 2012 r.)
i dlatego o dopuszczalności zażalenia przesądza uregulowanie ujęte w § 2 tego
artykułu. Oznacza to, że zażalenie na postanowienie sądu drugiej instancji
odrzucające skargę o wznowienie postępowania dopuszczalne jest w sprawach,
w których przysługuje skarga kasacyjna. O dopuszczalności skargi kasacyjnej
w postępowaniu ze skargi o wznowienie postępowania decyduje zatem
przedmiot sprawy w postępowaniu zakończonym prawomocnym orzeczeniem,
którego dotyczy skarga o wznowienie (zob. postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 30 października 2002 r., II CZ 111/02, niepubl., z dnia 14 listopada 2006 r.,
II CZ 85/06, niepubl., z dnia 20 czerwca 2008 r., IV CZ 36/08, niepubl., z dnia
4 lipca 2008 r., I CZ 139/07, OSNC-ZD 2009, nr A, poz. 18, z dnia 17 lipca 2008 r.,
3
II CZ 53/08, niepubl., z dnia 14 maja 2010 r., II CZ 36/10, niepubl. oraz z dnia
26 stycznia 2011 r. II CZ 190/10, niepubl). Wypada zaznaczyć, że Trybunał
Konstytucyjny potwierdził zgodność art. 3941
§ 2 k.p.c. z art. 45 ust. 1 i z art. 77 ust.
2 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie,
w jakim nie przewiduje zażalenia do Sądu Najwyższego na postanowienie sądu
drugiej instancji o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania w sprawach,
w których nie przysługuje skarga kasacyjna (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 12 stycznia 2010 r., SK 2/09, OTK-A 2010, nr 1, poz. 1).
Zgodnie z art. 5191
§ 2 k.p.c., dopuszczalność skargi kasacyjnej w sprawach
o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między
małżonkami zależy od wartości przedmiotu zaskarżenia. Jeżeli jest ona niższa niż
sto pięćdziesiąt tysięcy złotych, skarga kasacyjna jest niedopuszczalna.
W judykaturze wyjaśniono, że sprawy działowe, do których zalicza się
między innymi sprawy o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej
wspólności majątkowej, skupiają wiele kwestii prawnych oraz dotyczą
zróżnicowanych, często sprzecznych, interesów majątkowych uczestników.
Z natury tych spraw wynika, że interesy poszczególnych uczestników ograniczają
się – w wymiarze majątkowym – do wysokości udziałów (części ułamkowych)
w poddawanym podziałowi majątku. Z tego względu, w wypadku zaskarżania
postanowienia co do istoty sprawy, mocą którego sąd dokonał działu, wartością
przedmiotu zaskarżenia – nawet wtedy, gdy orzeczenie zaskarżono „w całości” –
jest z reguły nie wartość całego dzielonego majątku, ale wartość konkretnego
interesu (roszczenia, żądania) lub składnika majątkowego, którego środek
odwoławczy dotyczy. Tylko wyjątkowo, np. gdy uczestnik podważa samą zasadę
podziału, twierdząc np. że dzielony majątek nie stanowi wspólności
(współwłasności), albo gdy zaskarża rozstrzygnięcie dotyczące roszczeń
dochodzonych z tytułu posiadania rzeczy wspólnej lub tytułem zwrotu pożytków
albo rozliczenia nakładów w wysokości przekraczającej wartość udziału, wartość
przedmiotu zaskarżenia może być wyższa niż wartość udziału (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2003 r., III CZ 153/02, OSNC 2004 Nr 4,
poz. 60).
4
Wskazana przez skarżącego wartość przedmiotu zaskarżenia nie jest przy
tym wiążąca ani dla sądu drugiej instancji, ani dla Sądu Najwyższego. Sądy mogą
poddać ją weryfikacji na podstawie akt sprawy z pominięciem zasad określonych
w art. 25 i 26 k.p.c. (zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 24 maja
2001 r., IV CZ 20/01, niepubl., z dnia 21 listopada 2001 r., I CZ 152/01, niepubl.
i z dnia 6 listopada 2002 r., III CZ 98/02, OSNC 2004, nr 1, poz. 11).
W skardze o wznowienie postępowania uczestnik wskazał, że Sąd
Okręgowy nie uwzględnił treści dokumentów, z których nie mógł skorzystać
w poprzednim postępowaniu, wskazujących na dokonanie przez osoby trzecie
nakładów w wysokości 75 000 zł na jego majątek osobisty. Tym samym, Sąd
Okręgowy zawyżył - zdaniem skarżącego - wartość nakładu z majątku wspólnego
na majątek osobisty uczestnika postępowania o 75 000 zł. W związku z powyższym
skarżący w skardze o wznowienie postępowania domagał się obniżenia kwoty
zasądzonej przez Sąd Okręgowy od niego na rzecz wnioskodawczyni
spłaty z kwoty 148 894,43 zł do kwoty 112 568,50 zł. Z tego względu należy
uznać, że interes skarżącego wyrażał się w kwocie stanowiącej różnicę między
w/w kwotami.
Ustalona w wyniku tej weryfikacji wartość przedmiotu zaskarżenia, niższa od
dolnego progu określonego w art. 5191
§ 2 k.p.c. wskazuje, że uczestnikowi nie
przysługiwałaby skarga kasacyjna, gdyby sprawę tę rozpoznawano ponownie.
W takiej sytuacji trzeba zatem przyjąć, że nie przysługuje też zażalenie do Sądu
Najwyższego na postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające skargę
o wznowienie postępowania.
Z przytoczonych wyżej powodów, Sąd Najwyższy na podstawie art. 373
w związku z art. 370, art. 397 § 2, art. 391 § 1, art. 39821,
art. 3941
§ 3 i art. 13 § 2
k.p.c. odrzucił zażalenie na postanowienie o odrzuceniu skargi o wznowienie
postępowania, jako niedopuszczalne.
Zażalenie skierowane przeciwko rozstrzygnięciu zawartemu w punkcie
drugim zaskarżonego postanowienia podlegało również odrzuceniu, jako
niedopuszczalne. Przepisy kodeksu postępowania cywilnego (art. 3941
§ 1 i 2 k.p.c.)
nie przewidują bowiem zażalenia do Sądu Najwyższego na postanowienie
5
w przedmiocie wstrzymania wykonania prawomocnego orzeczenia do czasu
rozstrzygnięcia skargi o wznowienie postępowania. Zażalenie, którego
nie przewiduje ustawa, jako niedopuszczalne, podlega odrzuceniu (art. 3941
§ 3
w związku z art. 39821
, art. 397 § 2 k.p.c., art. 373, art. 370 i art. 13 § 2 k.p.c.).
jw

II CZ 57/13

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia