IV CNP 38/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:28-01-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CNP 38/13
POSTANOWIENIE
Dnia 17 grudnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Maria Szulc
w sprawie ze skargi powódki
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
Sądu Okręgowego w L.
z dnia 26 maja 2011 r.,
w sprawie z powództwa B. S.
przeciwko Skarbowi Państwa - Naczelnikowi Trzeciego Urzędu Skarbowego
w L.
o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym
w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 17 grudnia 2013 r.,
1) odrzuca skargę;
2) zasądza od B. S. na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa kwotę 1 350 (jeden tysiąc trzysta
pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania
skargowego.
2
UZASADNIENIE
Skarżąca domagała się stwierdzenia, na podstawie art. 4241
§ 2 k.p.c.,
niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w L. z dnia 26
maja 2011 r. ,sygn. akt II Ca …/11, którym została oddalona jej apelacja od wyroku
Sądu Rejonowego w L. oddalającego powództwo o uzgodnienie treści księgi
wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym poprzez wykreślenie z działu IV księgi
wpisu hipoteki przymusowej zwykłej w kwocie 169.000 zł na rzecz Skarbu Państwa.
W skardze powódka zarzuciła naruszenie art. 31 § 1 k.r.o. oraz naruszenie
przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik postępowania dowodowego
i spowodowało niezgodność wyroku z prawem – art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 230,
231 i 234 k.p.c. i wskazała, że skutkiem naruszenia wyżej wymienionych przepisów
prawa jest niezgodność zaskarżonego wyroku z art. 31 § 1 k.r.o.
Sąd Najwyższy zważył:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
powinna odpowiadać szczególnym wymogom określonym w art. 424 5
§ 1 k.p.c. Są
to wymagania konstrukcyjne skargi nie podlegające sanowaniu, ich zachowanie
podlega badaniu przez Sąd Najwyższy, zaś brak któregokolwiek z elementów
skutkuje jej odrzuceniem (art. 4248
§ 1 k.p.c.). Powołany przez skarżącą, jako
podstawa skargi, art. 4241
§ 2 k.p.c. uzależnia dopuszczalność skargi od
kumulatywnego spełnienia dwóch przesłanek: istnienia wyjątkowego przypadku
oraz występowania niezgodności z prawem o kwalifikowanym charakterze,
wynikającej z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub
konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela. Z brzmienia art. 4245
§ 1 pkt 5 k.p.c. wynika, że w wypadku powołania tej podstawy skargi skarżący
powinien wykazać istnienie wyjątkowego wypadku uzasadniającego jej wniesienie.
Wymóg ten dotyczy zarówno przyczyn niezgodności z prawem zaskarżonego
orzeczenia jak i przyczyn, dla których strona nie skorzystała z przysługujących jej
środków prawnych umożliwiających zaskarżenie orzeczenia. Brak jest podstaw do
przyjęcia, że wskazane przez skarżącą okoliczności stanowiące, w jej ocenie,
usprawiedliwioną przyczynę nie wniesienia skargi kasacyjnej, uzasadniają przyjęcie
3
zaistnienia przesłanki wyjątkowego przypadku. Zgodnie z ustalonym orzecznictwem
Sądu Najwyższego przyczyny te muszą mieć charakter wyjątkowy w znaczeniu
obiektywnym i wystąpić z powodów nadzwyczajnych, niezależnych od strony
i niemożliwych do przezwyciężenia. Jak się wskazuje, taką przyczyną może być
katastrofa, klęska żywiołowa, uzyskanie błędnej informacji od pracownika sądu,
ciężka choroba, czy wyjątkowe okoliczności leżące po stronie osób trzecich
uniemożliwiające zaskarżenie niekorzystnego dla niej orzeczenia (postanowienia
z dnia 2 lutego 2006 r., III CNP 4/06 (OSNC 2006/6/113), z dnia 14 października
2010 r. I CNP 52/10, z dnia 16 maja 2008 r. I CNP 21/08, z dnia 11 maja 2012 r.,
I CNP 1/12, nie publ.). Skarżąca podaje jako przyczynę nie zaskarżenia wyroku
skargą kasacyjną, odrzucenie skargi przez Sąd drugiej instancji wskutek nie
uiszczenia w terminie części opłaty należnej wskutek prawomocnego
postanowienia o zwolnieniu częściowym od kosztów sądowych i powołuje się na
brak wiedzy o niedopuszczalności wniosku o rozłożenie na raty opłaty oraz brak
środków finansowych z powodu trudnej sytuacji zdrowotnej. Sytuacja majątkowa
i osobista skarżącej podlegała badaniu w toku postępowania o zwolnienie od
kosztów sądowych a prawidłowość orzeczenia w tym zakresie mogła być
przedmiotem kontroli w toku postępowania zażaleniowego na odrzucenie skargi
kasacyjnej. Skarżąca nie wskazuje przyczyn nie wykorzystania przysługującego jej
środka prawnego w postaci zażalenia, mimo że w postępowaniu kasacyjnym była
reprezentowana przez pełnomocnika. Nie można zatem uznać, by wykazała, bądź
że zaskarżenie wyroku w drodze innych środków prawnych nie było możliwe, bądź
że zachodzi wyjątkowy wypadek, w rozumieniu wyżej wskazanym, w odniesieniu do
przyczyn, dla których nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych
umożliwiających zaskarżenie orzeczenia.
Art. 4241
§ 2 k.p.c. wymaga nadto wykazania, że zachodzi wyjątkowy
wypadek w odniesieniu do przyczyn niezgodności z prawem, należy wykazać
zatem, że wynikają one z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub
konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela. Skarga nie zawiera
wywody jurydycznego wykazującego, że takie zasady zostały naruszone.
Powołanie omawianej podstawy skargi nie eliminuje nadto obowiązku
konieczności uprawdopodobnienia wyrządzenia szkody spowodowanej
4
zaskarżonym orzeczeniem (art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c.). Niezbędne jest zatem
dokonanie wyodrębnionego wywodu i uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody ze
wskazaniem, że już nastąpiła oraz określeniem jej zakresu i rozmiaru. Skarżący
powinien nadto wykazać w skardze istnienie związku przyczynowego pomiędzy
szkodą a zaskarżonym wyrokiem. Nie jest spełnieniem tego wymagania odwołanie
się do szkody przyszłej hipotetycznej, czy mogącej powstać w przyszłości
(postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2011 r., III CNP 5/11; z dnia
25 sierpnia 2011 r., I CNP 12/11; z dnia 19 lipca 2012 r., I CNP 14/12 – niepubl.).
Skarżąca wskazuje jako szkodę narastanie odsetek od kwoty długu oraz kosztów
egzekucyjnych, natomiast nie wykazuje związku przyczynowego pomiędzy tymi
kwotami traktowanymi jako szkoda i prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym
a wpisem hipoteki, która stanowi zabezpieczenie oznaczonej wierzytelności.
Brak spełnienia w skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia wymagań określonych w art. 4245
§ 1 pkt 4 i 5 k.p.c.
powoduje odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej (art. 4248
§ 1 k.p.c.), wobec
czego orzeczono jak w sentencji, o kosztach rozstrzygając zgodnie z art. 98, 99
i 108 k.p.c. w zw. z § 7 pkt 8, § 6 pkt 6 oraz § 13 ust. 5 pkt 2 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013, poz. 461).
es
POSTANOWIENIE
Dnia 17 grudnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Maria Szulc
w sprawie ze skargi powódki
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
Sądu Okręgowego w L.
z dnia 26 maja 2011 r.,
w sprawie z powództwa B. S.
przeciwko Skarbowi Państwa - Naczelnikowi Trzeciego Urzędu Skarbowego
w L.
o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym
w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 17 grudnia 2013 r.,
1) odrzuca skargę;
2) zasądza od B. S. na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa kwotę 1 350 (jeden tysiąc trzysta
pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania
skargowego.
2
UZASADNIENIE
Skarżąca domagała się stwierdzenia, na podstawie art. 4241
§ 2 k.p.c.,
niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w L. z dnia 26
maja 2011 r. ,sygn. akt II Ca …/11, którym została oddalona jej apelacja od wyroku
Sądu Rejonowego w L. oddalającego powództwo o uzgodnienie treści księgi
wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym poprzez wykreślenie z działu IV księgi
wpisu hipoteki przymusowej zwykłej w kwocie 169.000 zł na rzecz Skarbu Państwa.
W skardze powódka zarzuciła naruszenie art. 31 § 1 k.r.o. oraz naruszenie
przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik postępowania dowodowego
i spowodowało niezgodność wyroku z prawem – art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 230,
231 i 234 k.p.c. i wskazała, że skutkiem naruszenia wyżej wymienionych przepisów
prawa jest niezgodność zaskarżonego wyroku z art. 31 § 1 k.r.o.
Sąd Najwyższy zważył:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
powinna odpowiadać szczególnym wymogom określonym w art. 424 5
§ 1 k.p.c. Są
to wymagania konstrukcyjne skargi nie podlegające sanowaniu, ich zachowanie
podlega badaniu przez Sąd Najwyższy, zaś brak któregokolwiek z elementów
skutkuje jej odrzuceniem (art. 4248
§ 1 k.p.c.). Powołany przez skarżącą, jako
podstawa skargi, art. 4241
§ 2 k.p.c. uzależnia dopuszczalność skargi od
kumulatywnego spełnienia dwóch przesłanek: istnienia wyjątkowego przypadku
oraz występowania niezgodności z prawem o kwalifikowanym charakterze,
wynikającej z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub
konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela. Z brzmienia art. 4245
§ 1 pkt 5 k.p.c. wynika, że w wypadku powołania tej podstawy skargi skarżący
powinien wykazać istnienie wyjątkowego wypadku uzasadniającego jej wniesienie.
Wymóg ten dotyczy zarówno przyczyn niezgodności z prawem zaskarżonego
orzeczenia jak i przyczyn, dla których strona nie skorzystała z przysługujących jej
środków prawnych umożliwiających zaskarżenie orzeczenia. Brak jest podstaw do
przyjęcia, że wskazane przez skarżącą okoliczności stanowiące, w jej ocenie,
usprawiedliwioną przyczynę nie wniesienia skargi kasacyjnej, uzasadniają przyjęcie
3
zaistnienia przesłanki wyjątkowego przypadku. Zgodnie z ustalonym orzecznictwem
Sądu Najwyższego przyczyny te muszą mieć charakter wyjątkowy w znaczeniu
obiektywnym i wystąpić z powodów nadzwyczajnych, niezależnych od strony
i niemożliwych do przezwyciężenia. Jak się wskazuje, taką przyczyną może być
katastrofa, klęska żywiołowa, uzyskanie błędnej informacji od pracownika sądu,
ciężka choroba, czy wyjątkowe okoliczności leżące po stronie osób trzecich
uniemożliwiające zaskarżenie niekorzystnego dla niej orzeczenia (postanowienia
z dnia 2 lutego 2006 r., III CNP 4/06 (OSNC 2006/6/113), z dnia 14 października
2010 r. I CNP 52/10, z dnia 16 maja 2008 r. I CNP 21/08, z dnia 11 maja 2012 r.,
I CNP 1/12, nie publ.). Skarżąca podaje jako przyczynę nie zaskarżenia wyroku
skargą kasacyjną, odrzucenie skargi przez Sąd drugiej instancji wskutek nie
uiszczenia w terminie części opłaty należnej wskutek prawomocnego
postanowienia o zwolnieniu częściowym od kosztów sądowych i powołuje się na
brak wiedzy o niedopuszczalności wniosku o rozłożenie na raty opłaty oraz brak
środków finansowych z powodu trudnej sytuacji zdrowotnej. Sytuacja majątkowa
i osobista skarżącej podlegała badaniu w toku postępowania o zwolnienie od
kosztów sądowych a prawidłowość orzeczenia w tym zakresie mogła być
przedmiotem kontroli w toku postępowania zażaleniowego na odrzucenie skargi
kasacyjnej. Skarżąca nie wskazuje przyczyn nie wykorzystania przysługującego jej
środka prawnego w postaci zażalenia, mimo że w postępowaniu kasacyjnym była
reprezentowana przez pełnomocnika. Nie można zatem uznać, by wykazała, bądź
że zaskarżenie wyroku w drodze innych środków prawnych nie było możliwe, bądź
że zachodzi wyjątkowy wypadek, w rozumieniu wyżej wskazanym, w odniesieniu do
przyczyn, dla których nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych
umożliwiających zaskarżenie orzeczenia.
Art. 4241
§ 2 k.p.c. wymaga nadto wykazania, że zachodzi wyjątkowy
wypadek w odniesieniu do przyczyn niezgodności z prawem, należy wykazać
zatem, że wynikają one z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub
konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela. Skarga nie zawiera
wywody jurydycznego wykazującego, że takie zasady zostały naruszone.
Powołanie omawianej podstawy skargi nie eliminuje nadto obowiązku
konieczności uprawdopodobnienia wyrządzenia szkody spowodowanej
4
zaskarżonym orzeczeniem (art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c.). Niezbędne jest zatem
dokonanie wyodrębnionego wywodu i uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody ze
wskazaniem, że już nastąpiła oraz określeniem jej zakresu i rozmiaru. Skarżący
powinien nadto wykazać w skardze istnienie związku przyczynowego pomiędzy
szkodą a zaskarżonym wyrokiem. Nie jest spełnieniem tego wymagania odwołanie
się do szkody przyszłej hipotetycznej, czy mogącej powstać w przyszłości
(postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2011 r., III CNP 5/11; z dnia
25 sierpnia 2011 r., I CNP 12/11; z dnia 19 lipca 2012 r., I CNP 14/12 – niepubl.).
Skarżąca wskazuje jako szkodę narastanie odsetek od kwoty długu oraz kosztów
egzekucyjnych, natomiast nie wykazuje związku przyczynowego pomiędzy tymi
kwotami traktowanymi jako szkoda i prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym
a wpisem hipoteki, która stanowi zabezpieczenie oznaczonej wierzytelności.
Brak spełnienia w skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia wymagań określonych w art. 4245
§ 1 pkt 4 i 5 k.p.c.
powoduje odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej (art. 4248
§ 1 k.p.c.), wobec
czego orzeczono jak w sentencji, o kosztach rozstrzygając zgodnie z art. 98, 99
i 108 k.p.c. w zw. z § 7 pkt 8, § 6 pkt 6 oraz § 13 ust. 5 pkt 2 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013, poz. 461).
es