Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 77/13
POSTANOWIENIE
Dnia 9 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa E. B.
przeciwko K. B.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 stycznia 2014 r.,
zażalenia pozwanego na wyrok Sądu Okręgowego w W.
z dnia 27 lutego 2013 r.,
oddala zażalenie z pozostawieniem rozstrzygnięcia
o kosztach postępowania zażaleniowego orzeczeniu
kończącemu postępowanie w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 27 lutego 2013 r. Sąd Okręgowy uchylił wyrok Sądu
Rejonowego z dnia 9 sierpnia 2012 r., zniósł postępowanie objęte rozprawą z dnia
9 sierpnia 2012 r. i przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu
sprawę z powództwa E. B. przeciwko K. B. o zapłatę odszkodowania
i zadośćuczynienia w łącznej wysokości 42 200 złotych. Nastąpiło to w wyniku
rozpoznania apelacji powódki od powołanego wyroku Sądu Rejonowego, którym
oddalone zostało powództwo. Przyczyną oddalenia powództwa, jak wynika
z uzasadnienia było nieudowodnienie przez powódkę jakichkolwiek faktów na
okoliczność zdarzenia, będącego podstawą roszczenia, przy czym powódka oraz
jej pełnomocnik nie stawili się na rozprawę, na której sprawa była rozpoznawana,
a Sąd nie uwzględnił wniosku o odroczenie rozprawy ze względu na urlop, w tym
czasie, pełnomocnika powódki.
Wnosząc apelację, strona powodowa wnioskowała o zmianę zaskarżonego
wyroku i zasądzenie na jej rzecz żądanej kwoty, ewentualnie o uchylenie tego
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania z powodu nierozpoznania
sprawy co do istoty, oraz zasądzenia kosztów. Sąd drugiej instancji rozstrzygnął
apelację, jak w sentencji wyroku zaskarżonego zażaleniem, uznając rażące
naruszenie art. 299 w związku z art. 217 i art. 227 k.p.c., a zatem uchybienia
procesowe, mające wpływ na pozbawienie powódki prawa do obrony, co
skutkowało nieważnością postępowania (art. 379 pkt 5 k.p.c.).
W zażaleniu na wyrok Sądu drugiej instancji pozwany zarzucił naruszenie art.
379 pkt 5, art. 233 par. 1 oraz art. 214 par. 1 k.p.c., wnosząc o uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego
rozpoznania oraz zasądzenie od strony powodowej kosztów postępowania,
ewentualnie ich przyznania od Skarbu Państwa, ze względu na reprezentowanie
pozwanego z urzędu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Zgodnie z art. 394 § 11
k.p.c. do Sądu Najwyższego przysługuje zażalenie
w razie uchylenia przez sąd drugiej instancji wyroku sądu pierwszej instancji
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Z treści zażalenia w niniejszej
sprawie wynika, że pełnomocnik pozwanego złożył je w oparciu o wskazany przepis,
chociaż go w żadnym miejscu nie powołał i tylko pośrednio wskazał na okoliczności,
z których ma wynikać zasadność zażalenia i zgłoszonych w nim wniosków co do
dalszego postępowania w sprawie.
Od czasu wejścia w życie art. 394 § 11
k.p.c., tzn. od 3 maja 2012 r. utrwaliło
się stanowisko orzecznictwa Sądu Najwyższego, według którego zażalenie
o którym mowa w tym przepisie jest zasadne wtedy, gdy uchylenie wyroku sądu
pierwszej instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania uchybia
w szczególności zasadzie pełnej apelacji, tzn. gdy sąd drugiej instancji w ramach
kontroli instancyjnej nie przeprowadza własnego postępowania rozpoznawczego,
w szczególności postępowania dowodowego, zmierzającego do wydania
merytorycznego rozstrzygnięcia. Innymi słowy, gdy sąd drugiej instancji ogranicza
się wyłącznie do kontroli prawidłowości postępowania pierwszo-instancyjnego (zob.
postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 6 grudnia 2012 r., IV CZ 124/12, niepubl.,
z dnia 10 stycznia 2013 r., IV CZ 166/12, niepubl., z dnia 13 marca 2013 r., IV CZ
15/13, niepubl., z dnia 8 maja 2013 r., I CZ 26/13, niepubl., z dnia 4 lipca 2013 r.,
I CZ 61/13, niepubl. i z dnia 26 września 2013 r., II CZ 41/13, niepubl.).
W niniejszej sprawie taka sytuacja nie miała miejsca. Sąd Okręgowy
rozpoznając apelację stwierdził na podstawie art. 379 pkt 5 k.p.c. nieważność
postępowania przed Sądem Rejonowym, co brane jest pod uwagę z urzędu (art.
378 § 1 k.p.c.). W uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego przytoczone zostały
okoliczności wskazujące na pozbawienie powódki możności obrony jej praw.
Okoliczności te mogły zostać uznane przez Sąd za spełniające przesłanki
określone w art. 379 pkt 5 k.p.c. i w tym zakresie nie nastąpiło ani naruszenie tego
przepisu, ani art. 233 § 1 oraz art. 214 § 1 k.p.c., na co również powołuje się
skarżący w zażaleniu. W uzasadnieniu Sądu Okręgowego znajduje się odwołanie
do orzecznictwa Sądu Najwyższego, idącego w tym kierunku przy interpretacji
zastosowanych przepisów, jaki przyjął Sąd drugiej instancji.
4
Decydujące przy rozpoznawaniu zażalenia jest wynikające z motywów Sądu
drugiej instancji przekonanie, że na skutek okoliczności prowadzących do
nieważności postępowania, w niniejszej sprawie w ogóle nie zostało
przeprowadzone postępowanie dowodowe co do istoty roszczenia strony
powodowej. Jeżeli by to postępowanie miał w zastępstwie sądu pierwszej instancji
przeprowadzić Sąd Okręgowy, to w rezultacie doszłoby do jednoinstancyjnego
rozpoznania sprawy. To zaś przeczy zasadom konstytucyjnym i z pewnością nie
stanowiło przyczyn, dla których wprowadzone zostało uprawnienie strony do
wniesienia zażalenia na wyrok drugo-instancyjny, uchylający wyrok sądu pierwszej
instancji.
Z tych względów na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
należało zażalenie oddalić, rozstrzygając o kosztach postępowania na podstawie
art. 108 w związku z art. 391 § 1, art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c.
es

V CZ 77/13

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia