V CZ 5/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:07-04-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 5/14
POSTANOWIENIE
Dnia 13 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Kazimierz Zawada (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa W. J.
przeciwko R. C.
o ochronę dóbr osobistych i o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 lutego 2014 r.,
zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 21 października 2013 r.,
1) oddala zażalenie;
2) zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1 217 zł (
jeden tysiąc dwieście siedemnaście złotych ) tytułem zwrotu
kosztów postępowania zażaleniowego.
2
UZASADNIENIE
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 21 października 2013 r. Sąd
Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną pozwanego od wyroku tego Sądu z dnia 18
czerwca 2013 r. stwierdzając, że postanowieniem z dnia 30 września 2013 r.
oddalony został wniosek pozwanego o zwolnienie od kosztów sądowych
w postępowaniu kasacyjnym, którego odpis doręczono zawodowemu
pełnomocnikowi pozwanego w dniu 11 października 2013 r. Ponieważ nie uiścił on
należnej opłaty w terminie tygodniowym od doręczenia postanowienia, skarga
kasacyjna podlegała odrzuceniu na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. w związku z art.
112 ust. 3 u.k.s.c., gdyż w takiej sytuacji nie ma zastosowania art. 112 ust. 2
u.k.s.c., przewidujący wszczęcie procedury naprawczej.
W zażaleniu na powyższe postanowienie pozwany, zarzucając naruszenie
art. 3986
k.p.c. w zw. z art. 112 § 2 i 3 u.k.s.c., jak również w zw. z art. 2, art. 32
ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 oraz art. 87 ust. 1 Konstytucji RP, a także w zw.
z art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych
wolności, wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia wskazując, że przyjęta
w nim wykładnia art. 112 ust. 3 u.k.s.c. narusza zasadę równości wszystkich
wobec prawa, nakładając nieuzasadnione dodatkowe obowiązki na stronę
ubiegającą się o zwolnienie od kosztów sądowych i reprezentowaną przez
zawodowego pełnomocnika.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Jak słusznie wskazał Sąd Apelacyjny, obowiązek uiszczenia opłaty sądowej
powstaje przy wnoszeniu do sądu pisma podlegającego opłacie (art. 10 u.k.s.c.).
W sytuacji, gdy strona reprezentowana jest przez zawodowego pełnomocnika,
obowiązany jest on samodzielnie obliczyć należną opłatę i ją uiścić. Jednakże
w obecnym stanie prawnym, po skreśleniu art. 1302
§ 3 k.p.c., co do zasady nie
istnieje możliwość odrzucenia podlegającego opłacie sądowej środka zaskarżenia,
bez wdrożenia procedury naprawczej, co musi nastąpić także wtedy, gdy środek
taki wnosi zawodowy pełnomocnik.
3
Jedyny wyjątek od tej zasady przewidziany jest w art. 112 ust. 3 zd. trzecie
u.k.s.c., obowiązującym od dnia 19 kwietnia 2010 r. w związku z wejściem w życie
ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. nowelizującej kodeks postępowania cywilnego
(Dz. U. Nr 7, poz. 45). W przepisie tym został wprowadzony obowiązek opłacenia
przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego wniesionego pisma
w razie prawomocnego oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych.
Termin do dopełnienia tego obowiązku jest tygodniowy i biegnie od doręczenia
postanowienia sądu drugiej instancji lub ogłoszenia go na posiedzeniu jawnym.
W takiej sytuacji nie ma zastosowania art. 112 ust. 2 u.k.s.c., przewidujący
obowiązek wezwania strony występującej osobiście, do uiszczenia opłaty, a zatem
zawodowy pełnomocnik, w razie oddalenia wniosku o zwolnienie od opłaty sądowej,
ma obowiązek, bez wezwania sądu, uiścić należną opłatę (porównaj między innymi
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2011 r., V CZ 116/10, z dnia
21 lipca 2011 r., V CZ 30/11 i z dnia 24 maja 2012 r. V CZ 12/12, niepubl.).
Regulacja ta ma na celu usprawnienie i przyspieszenie postępowania.
Wbrew zarzutom skarżącego, nie jest ona sprzeczna ze wskazanymi w zażaleniu
przepisami Konstytucji ani Konwencji o ochronie praw człowieka i nie narusza
zasady równości obywateli wobec prawa ani prawa do sądu. Odnosi się bowiem
wyłącznie do strony reprezentowanej przez fachowego pełnomocnika, który zna
przepisy prawa, w szczególności te, które kreują jego obowiązki jako
reprezentanta strony i jest w stanie - po zapoznaniu się z decyzją sądu o odmowie
zwolnienia strony od opłaty - samodzielnie określić wysokość należnej opłaty i ją
uiścić.
Biorąc to pod uwagę Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w zw. z art.
3941
§ 3 k.p.c. oddalił zażalenie jako nieuzasadnione.
Na wniosek zawarty w odpowiedzi na zażalenie zasądzono od pozwanego
na rzecz powoda zwrot kosztów postępowania zażaleniowego na podstawie art. 98
w zw. z art. 108 § 1, art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c.
es
4
POSTANOWIENIE
Dnia 13 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Kazimierz Zawada (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa W. J.
przeciwko R. C.
o ochronę dóbr osobistych i o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 lutego 2014 r.,
zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 21 października 2013 r.,
1) oddala zażalenie;
2) zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1 217 zł (
jeden tysiąc dwieście siedemnaście złotych ) tytułem zwrotu
kosztów postępowania zażaleniowego.
2
UZASADNIENIE
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 21 października 2013 r. Sąd
Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną pozwanego od wyroku tego Sądu z dnia 18
czerwca 2013 r. stwierdzając, że postanowieniem z dnia 30 września 2013 r.
oddalony został wniosek pozwanego o zwolnienie od kosztów sądowych
w postępowaniu kasacyjnym, którego odpis doręczono zawodowemu
pełnomocnikowi pozwanego w dniu 11 października 2013 r. Ponieważ nie uiścił on
należnej opłaty w terminie tygodniowym od doręczenia postanowienia, skarga
kasacyjna podlegała odrzuceniu na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. w związku z art.
112 ust. 3 u.k.s.c., gdyż w takiej sytuacji nie ma zastosowania art. 112 ust. 2
u.k.s.c., przewidujący wszczęcie procedury naprawczej.
W zażaleniu na powyższe postanowienie pozwany, zarzucając naruszenie
art. 3986
k.p.c. w zw. z art. 112 § 2 i 3 u.k.s.c., jak również w zw. z art. 2, art. 32
ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 oraz art. 87 ust. 1 Konstytucji RP, a także w zw.
z art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych
wolności, wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia wskazując, że przyjęta
w nim wykładnia art. 112 ust. 3 u.k.s.c. narusza zasadę równości wszystkich
wobec prawa, nakładając nieuzasadnione dodatkowe obowiązki na stronę
ubiegającą się o zwolnienie od kosztów sądowych i reprezentowaną przez
zawodowego pełnomocnika.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Jak słusznie wskazał Sąd Apelacyjny, obowiązek uiszczenia opłaty sądowej
powstaje przy wnoszeniu do sądu pisma podlegającego opłacie (art. 10 u.k.s.c.).
W sytuacji, gdy strona reprezentowana jest przez zawodowego pełnomocnika,
obowiązany jest on samodzielnie obliczyć należną opłatę i ją uiścić. Jednakże
w obecnym stanie prawnym, po skreśleniu art. 1302
§ 3 k.p.c., co do zasady nie
istnieje możliwość odrzucenia podlegającego opłacie sądowej środka zaskarżenia,
bez wdrożenia procedury naprawczej, co musi nastąpić także wtedy, gdy środek
taki wnosi zawodowy pełnomocnik.
3
Jedyny wyjątek od tej zasady przewidziany jest w art. 112 ust. 3 zd. trzecie
u.k.s.c., obowiązującym od dnia 19 kwietnia 2010 r. w związku z wejściem w życie
ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. nowelizującej kodeks postępowania cywilnego
(Dz. U. Nr 7, poz. 45). W przepisie tym został wprowadzony obowiązek opłacenia
przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego wniesionego pisma
w razie prawomocnego oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych.
Termin do dopełnienia tego obowiązku jest tygodniowy i biegnie od doręczenia
postanowienia sądu drugiej instancji lub ogłoszenia go na posiedzeniu jawnym.
W takiej sytuacji nie ma zastosowania art. 112 ust. 2 u.k.s.c., przewidujący
obowiązek wezwania strony występującej osobiście, do uiszczenia opłaty, a zatem
zawodowy pełnomocnik, w razie oddalenia wniosku o zwolnienie od opłaty sądowej,
ma obowiązek, bez wezwania sądu, uiścić należną opłatę (porównaj między innymi
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2011 r., V CZ 116/10, z dnia
21 lipca 2011 r., V CZ 30/11 i z dnia 24 maja 2012 r. V CZ 12/12, niepubl.).
Regulacja ta ma na celu usprawnienie i przyspieszenie postępowania.
Wbrew zarzutom skarżącego, nie jest ona sprzeczna ze wskazanymi w zażaleniu
przepisami Konstytucji ani Konwencji o ochronie praw człowieka i nie narusza
zasady równości obywateli wobec prawa ani prawa do sądu. Odnosi się bowiem
wyłącznie do strony reprezentowanej przez fachowego pełnomocnika, który zna
przepisy prawa, w szczególności te, które kreują jego obowiązki jako
reprezentanta strony i jest w stanie - po zapoznaniu się z decyzją sądu o odmowie
zwolnienia strony od opłaty - samodzielnie określić wysokość należnej opłaty i ją
uiścić.
Biorąc to pod uwagę Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w zw. z art.
3941
§ 3 k.p.c. oddalił zażalenie jako nieuzasadnione.
Na wniosek zawarty w odpowiedzi na zażalenie zasądzono od pozwanego
na rzecz powoda zwrot kosztów postępowania zażaleniowego na podstawie art. 98
w zw. z art. 108 § 1, art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c.
es
4