Ts 132/01
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
312
POSTANOWIENIE
z dnia 18 września 2001 r.
Sygn. Ts 132/01
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Lech Garlicki
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Romualda K. w sprawie zgodności:
art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. Nr 48, poz. 554) z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Uzasadnienie:
W skardze konstytucyjnej Romualda K. złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 24 sierpnia 2001 r. zarzucono, iż art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. Nr 48, poz. 554) jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Skarżący wskazał, iż postanowieniem z 29 września 2000 r. (sygn. akt III Ca 703/00) Sąd Okręgowy w Łodzi odrzucił kasację skarżącego od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z 6 lipca 2000 r. stwierdzając, iż z 1 lipca 2000 r. weszła w życie ustawa z 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, zaś w myśl art. 5 ust. 2 tej ustawy do złożenia i rozpoznania środków zaskarżenia od orzeczeń wydanych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe, zaś do orzeczeń wydanych po 1 lipca 2000 r. stosuje się zmienione przepisy kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którymi kasacja nie przysługuje w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 10.000 złotych (art. 392 § 1 kpc). W tej sytuacji Sąd Okręgowy uznał kasację za niedopuszczalną i odrzucił w oparciu o przepis art. 3935 kpc.
Na postanowienie Sądu Okręgowego w Łodzi skarżący wniósł zażalenie, które zostało oddalone przez Sąd Najwyższy postanowieniem z 12 kwietnia 2001 r. (sygn. akt II CZ 129/00).
Zdaniem skarżącego w dniu wnoszenia pozwu, tj. w grudniu 1999 r. miał on zagwarantowane prawo do wniesienia kasacji do Sądu Najwyższego, co wynikało z treści art. 393 § 1 kpc przed nowelizacją, zgodnie z którym kasacja przysługiwała w sprawach o świadczenia, w których wartość przedmiotu sporu przekraczała 5.000 zł. Odrzucenie kasacji po wejściu w życie zakwestionowanych regulacji prawnych doprowadziło do naruszenia jednego z podstawowych praw konstytucyjnych tj. ochrony praw nabytych, które stanowi trzon zasady demokratycznego państwa prawnego. Postanowienie Sądu Okręgowego w Łodzi pozbawiło także skarżącego prawa do skorzystania z trójinstancyjności postępowania zagwarantowanej w chwili wytoczenia powództwa.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej podstawą wystąpienia ze skargą konstytucyjną może być wyłącznie naruszenie podmiotowych praw lub wolności konstytucyjnych przysługujących skarżącemu.
Zasada ochrony praw nabytych nie ma charakteru samoistnego prawa lub wolności konstytucyjnej o charakterze podmiotowym. Ma ona natomiast charakter zasady gwarancyjnej, wyznaczającej granice ingerencji władzy publicznej w sferę praw podmiotowych. Naruszenie tej zasady może uzasadniać zarzut niedopuszczalnego wkroczenia przez tę władzę w sferę konstytucyjnie chronionych praw lub wolności jednostki. Dopóki wszakże skarżący nie wskaże, w zakresie jakich przysługujących mu praw lub wolności konstytucyjnych sąd lub organ administracji publicznej wydał decyzję lub orzeczenie sprzeczne z zasadą ochrony praw nabytych, samo odwołanie się do zasady państwa prawnego nie jest wystarczające w perspektywie warunków wynikających z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (por. postanowienia TK z: 17 lutego 1999 r., sygn. Ts 154/99, OTK ZU Nr 2/1999, poz. 34, s. 190; 3 lutego 2000 r., sygn. Ts 58/99, OTK ZU Nr 1/2000, poz. 7, s. 81).
Skarżący powołał się także na naruszenie “prawa do skorzystania z trójinstancyjności postępowania zagwarantowanej w chwili wytaczania powództwa”. Także wszakże i to uprawnienie nie ma charakteru prawa konstytucyjnego. Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje w tym zakresie pogląd wyrażony w wyroku z 10 lipca 2000 r. (sygn. SK 12/99, OTK ZU Nr 5/2000, poz. 143), iż wyłączenie pewnych spraw spod kontroli kasacyjnej nie narusza prawa do sądu w kształcie, jaki mu nadała obowiązująca Konstytucja, zaś ustawodawca posiada określoną swobodę kreowania środków zaskarżenia orzeczeń zapadłych w drugiej instancji. Podobnie w postanowieniu z 15 grudnia 1999 r. (sygn. Ts 111/99, OTK ZU Nr 1/2000, poz. 23, s. 116) Trybunał Konstytucyjny podkreślił, iż “art. 45 ust. 1 Konstytucji wśród elementów prawa do rzetelnego postępowania sądowego nie wymienia uprawnienia do wniesienia kasacji. Natomiast art. 78 Konstytucji RP wyraża prawo jednostki do zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Prawo to przysługuje zresztą tylko w granicach określonych w ustawie, która może nie tylko określić tryb zaskarżania, ale i wyłączyć możliwość wniesienia zaskarżenia. Prawo do kasacji nie ma charakteru konstytucyjnego i wynika wyłącznie z ustawy regulującej tryb postępowania sądowego”.
Mając powyższe na uwadze należało postanowić jak na wstępie.
POSTANOWIENIE
z dnia 18 września 2001 r.
Sygn. Ts 132/01
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Lech Garlicki
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Romualda K. w sprawie zgodności:
art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. Nr 48, poz. 554) z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Uzasadnienie:
W skardze konstytucyjnej Romualda K. złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 24 sierpnia 2001 r. zarzucono, iż art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. Nr 48, poz. 554) jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Skarżący wskazał, iż postanowieniem z 29 września 2000 r. (sygn. akt III Ca 703/00) Sąd Okręgowy w Łodzi odrzucił kasację skarżącego od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z 6 lipca 2000 r. stwierdzając, iż z 1 lipca 2000 r. weszła w życie ustawa z 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, zaś w myśl art. 5 ust. 2 tej ustawy do złożenia i rozpoznania środków zaskarżenia od orzeczeń wydanych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe, zaś do orzeczeń wydanych po 1 lipca 2000 r. stosuje się zmienione przepisy kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którymi kasacja nie przysługuje w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 10.000 złotych (art. 392 § 1 kpc). W tej sytuacji Sąd Okręgowy uznał kasację za niedopuszczalną i odrzucił w oparciu o przepis art. 3935 kpc.
Na postanowienie Sądu Okręgowego w Łodzi skarżący wniósł zażalenie, które zostało oddalone przez Sąd Najwyższy postanowieniem z 12 kwietnia 2001 r. (sygn. akt II CZ 129/00).
Zdaniem skarżącego w dniu wnoszenia pozwu, tj. w grudniu 1999 r. miał on zagwarantowane prawo do wniesienia kasacji do Sądu Najwyższego, co wynikało z treści art. 393 § 1 kpc przed nowelizacją, zgodnie z którym kasacja przysługiwała w sprawach o świadczenia, w których wartość przedmiotu sporu przekraczała 5.000 zł. Odrzucenie kasacji po wejściu w życie zakwestionowanych regulacji prawnych doprowadziło do naruszenia jednego z podstawowych praw konstytucyjnych tj. ochrony praw nabytych, które stanowi trzon zasady demokratycznego państwa prawnego. Postanowienie Sądu Okręgowego w Łodzi pozbawiło także skarżącego prawa do skorzystania z trójinstancyjności postępowania zagwarantowanej w chwili wytoczenia powództwa.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej podstawą wystąpienia ze skargą konstytucyjną może być wyłącznie naruszenie podmiotowych praw lub wolności konstytucyjnych przysługujących skarżącemu.
Zasada ochrony praw nabytych nie ma charakteru samoistnego prawa lub wolności konstytucyjnej o charakterze podmiotowym. Ma ona natomiast charakter zasady gwarancyjnej, wyznaczającej granice ingerencji władzy publicznej w sferę praw podmiotowych. Naruszenie tej zasady może uzasadniać zarzut niedopuszczalnego wkroczenia przez tę władzę w sferę konstytucyjnie chronionych praw lub wolności jednostki. Dopóki wszakże skarżący nie wskaże, w zakresie jakich przysługujących mu praw lub wolności konstytucyjnych sąd lub organ administracji publicznej wydał decyzję lub orzeczenie sprzeczne z zasadą ochrony praw nabytych, samo odwołanie się do zasady państwa prawnego nie jest wystarczające w perspektywie warunków wynikających z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (por. postanowienia TK z: 17 lutego 1999 r., sygn. Ts 154/99, OTK ZU Nr 2/1999, poz. 34, s. 190; 3 lutego 2000 r., sygn. Ts 58/99, OTK ZU Nr 1/2000, poz. 7, s. 81).
Skarżący powołał się także na naruszenie “prawa do skorzystania z trójinstancyjności postępowania zagwarantowanej w chwili wytaczania powództwa”. Także wszakże i to uprawnienie nie ma charakteru prawa konstytucyjnego. Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje w tym zakresie pogląd wyrażony w wyroku z 10 lipca 2000 r. (sygn. SK 12/99, OTK ZU Nr 5/2000, poz. 143), iż wyłączenie pewnych spraw spod kontroli kasacyjnej nie narusza prawa do sądu w kształcie, jaki mu nadała obowiązująca Konstytucja, zaś ustawodawca posiada określoną swobodę kreowania środków zaskarżenia orzeczeń zapadłych w drugiej instancji. Podobnie w postanowieniu z 15 grudnia 1999 r. (sygn. Ts 111/99, OTK ZU Nr 1/2000, poz. 23, s. 116) Trybunał Konstytucyjny podkreślił, iż “art. 45 ust. 1 Konstytucji wśród elementów prawa do rzetelnego postępowania sądowego nie wymienia uprawnienia do wniesienia kasacji. Natomiast art. 78 Konstytucji RP wyraża prawo jednostki do zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Prawo to przysługuje zresztą tylko w granicach określonych w ustawie, która może nie tylko określić tryb zaskarżania, ale i wyłączyć możliwość wniesienia zaskarżenia. Prawo do kasacji nie ma charakteru konstytucyjnego i wynika wyłącznie z ustawy regulującej tryb postępowania sądowego”.
Mając powyższe na uwadze należało postanowić jak na wstępie.