Pełny tekst orzeczenia

4/1/B/2006

POSTANOWIENIE
z dnia 8 sierpnia 2005 r.
Sygn. akt Tw 25/05

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Ewa Łętowska,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Forum Przewoźników Ekspresowych o stwierdzenie zgodności:
art. 47 ust. 2 w związku z art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. Nr 130, poz. 1188 ze zm.) z art. 20, art. 22 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.

UZASADNIENIE:

Forum Przewoźników Ekspresowych wnioskiem z 6 maja 2005 r. zwróciło się do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności art. 47 ust. 2 w związku z art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. – prawo pocztowe (Dz. U. Nr 130, poz. 1188 ze zm.; dalej: Prawo pocztowe) z art. 32 Konstytucji w takim zakresie, w jakim przepisy te dopuszczają ustalanie zasad wyłączności świadczenia usług zastrzeżonych przez Dyrektora Generalnego Poczty Polskiej, oraz z art. 20 i art. 22 Konstytucji w takim zakresie, w jakim przepisy te dopuszczają kształtowanie sytuacji prawnej konkurentów (innych operatorów pocztowych) przez Dyrektora Generalnego Poczty Polskiej.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 13 czerwca 2005 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia, w terminie 7 dni od dnia doręczenia zarządzenia, braków formalnych wniosku, poprzez: doręczenie decyzji lub uchwały uprawnionego organu wnioskodawcy, stanowiących podstawę sporządzenia i wniesienia wniosku do Trybunału Konstytucyjnego (pięć egzemplarzy), oraz wskazanie, czy Forum Przewoźników Ekspresowych ma swoje jednostki terenowe lub oddziały oraz przedstawienie ich zbiorczego zestawienia.
W piśmie z 20 czerwca 2005 r. pełnomocnik wnioskodawcy odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał Konstytucyjny braków formalnych wniosku.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek przedstawiony przez ogólnokrajowe władze organizacji pracodawców podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny w składzie jednego sędziego bada, czy złożony wniosek odpowiada wymogom formalnym, czy nie jest oczywiście bezzasadny, a w szczególności, czy pochodzi od uprawnionego podmiotu.
Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji ogólnokrajowym władzom organizacji pracodawców przysługuje kompetencja do inicjowania kontroli konstytucyjności norm. Wola ogólnokrajowej władzy, zazwyczaj organu kolegialnego, znajduje wyraz w podejmowanych przez nią uchwałach. Tryb podjęcia uchwały regulują właściwe przepisy (np. statutu), a treść podjętej uchwały zostaje zapisana w protokole z posiedzenia (zjazdu) takiej władzy. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego uchwała ogólnokrajowej władzy organizacji pracodawców w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego stanowi conditio sine qua non wszczęcia postępowania z wniosku tego podmiotu (por. postanowienia TK z: 14 stycznia 2003 r., sygn. Tw 64/02, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 12; 7 października 2003 r., sygn. Tw 1/03, OTK ZU nr 4/B/2003, poz. 201; 10 października 2003 r., sygn. Tw 11/03, OTK ZU nr 4/B/2003, poz. 203). Uchwała ta powinna wyrażać wolę wyeliminowania z porządku prawnego przepisu (aktu normatywnego), który – zdaniem tej władzy – jest niezgodny z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
Trybunał Konstytucyjny wszczyna postępowanie na podstawie wniosku pochodzącego od uprawnionego podmiotu. Wniosek taki spełnia dwojaką funkcję. Po pierwsze, inicjuje postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym, a przynajmniej – w przypadku wniosku pochodzącego od podmiotów wskazanych w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji – tzw. wstępne rozpoznanie (art. 36 ustawy o TK). Po drugie, wyznacza granice orzekania (art. 66 ustawy o TK). Wymagania formalne, jakie musi spełniać wniosek, określa art. 32 ustawy o TK, a w zakresie w nim nieuregulowanym – przepisy kodeksu postępowania cywilnego (art. 20 ustawy o TK).
Kwestia, czy wniosek odpowiada wymaganiom ustawowym i czy pochodzi od uprawnionego podmiotu, podlega badaniu w postępowaniu przed Trybunałem już w fazie wstępnego rozpoznania (art. 36 ustawy o TK). Dla ustalenia, że wniosek pochodzi od ogólnokrajowej władzy organizacji pracodawców, a nie od osoby fizycznej, która go podpisała, potrzebny jest dowód, że został on wniesiony na podstawie uchwały uprawnionej ogólnokrajowej władzy organizacji pracodawców. Uzasadnia to wymaganie dołączenia do wniosku odpisu uchwały tej władzy. Treść uchwały i wniosku musi być zbieżna, ale to nie oznacza, że sprecyzowane w ustawie o TK wymagania co do treści wniosku odnoszą się także do uchwały. Minimalna zbieżność, która musi cechować wniosek i uchwałę, obejmuje wskazanie przedmiotu postępowania (kwestionowanego przepisu lub aktu normatywnego) przez odpowiednie jego oznaczenie, wyrażenie woli wyeliminowania tego przepisu (aktu normatywnego) z porządku prawnego oraz sformułowanie zarzutu niezgodności z przepisem aktu normatywnego wyższego rzędu, którym w przypadku ustawy może być Konstytucja lub ratyfikowana umowa międzynarodowa (por. postanowienie TK z 10 marca 2004 r., sygn. Tw 30/03, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 9).

2. Jak wynika z załączonego do wniosku protokołu z obrad Zwyczajnego Zjazdu Forum Przewoźników Ekspresowych, treść uchwały nr 8 podjętej 20 sierpnia 2004 r., ogranicza się wyłącznie do stwierdzenia, zgodnie z którym „Zwyczajny Zjazd Forum Przewoźników Ekspresowych postanawia zaskarżyć do Trybunału Konstytucyjnego ustawę o Prawie Pocztowym”.
Trybunał Konstytucyjny ustalił, po pierwsze, że uchwała nie wskazuje konkretnie, które z przepisów Prawa pocztowego są kwestionowane (art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK). Po drugie zaś, uchwała nie formułuje zarzutu niezgodności Prawa pocztowego z wyraźnie wskazanym przepisem (przepisami) Konstytucji (art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK).
Uchwała ta nie zawiera zatem niezbędnych elementów, które umożliwiłyby uznanie jej za podstawę prawną wniosku z 6 maja 2005 r., będącego przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie.

3. Trybunał Konstytucyjny zwraca natomiast uwagę, że skonkretyzowanie przedmiotu kontroli (tzn. oznaczenie art. 47 ust. 2 w związku z art. 51 ust. 1 Prawa pocztowego) oraz wzorców kontroli (tzn. art. 32, art. 20 i art. 22 Konstytucji) nastąpiło we wniosku z 6 maja 2005 r., który sporządził i złożył do Trybunału pełnomocnik umocowany przez Forum Przewoźników Ekspresowych.
W konsekwencji, na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, należało stwierdzić, że „wniosek” pochodzi od nieuprawnionego podmiotu i z tego względu nie może wywołać skutku w postaci wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.

4. Niezależnie od wskazanych wyżej przesłanek odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu, Trybunał Konstytucyjny ustalił, że Forum Przewoźników Ekspresowych nie jest organizacją pracodawców o charakterze ogólnokrajowym, w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji. Wnioskodawca wyjaśnił, że w swojej strukturze organizacyjnej nie posiada „jednostek terenowych lub oddziałów", co potwierdza także brak wpisów w dziale I, rubryce 3 (jednostki terenowe lub oddziały) odpisu aktualnego Krajowego Rejestru Sądowego. Skoro struktura organizacyjna Forum Przewoźników Ekspresowych nie opiera się na jednostkach terenowych (oddziałach), to niemożliwe jest stwierdzenie, że władze tej organizacji pracodawców mają charakter „ogólnokrajowy” (por. postanowienia TK z: 25 marca 2003 r., Tw 75/02, OTK ZU nr 4/B/2003, poz. 199; 10 października 2003 r., Tw 11/03, OTK ZU nr 4/B/2003, poz. 203).

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.