Pełny tekst orzeczenia

74/4/A/2008

POSTANOWIENIE
z dnia 27 maja 2008 r.
Sygn. akt SK 18/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Mirosław Granat – przewodniczący
Maria Gintowt-Jankowicz – sprawozdawca
Teresa Liszcz
Andrzej Rzepliński
Bohdan Zdziennicki,

po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 27 maja 2008 r., skargi konstytucyjnej Pawła Sitki o zbadanie zgodności:
1) art. 202 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) w zakresie, w jakim od lekarzy biegłych psychiatrów orzekających o konieczności obserwacji nie wymaga stopnia specjalizacji;
2) art. 203 w związku z art. 202 ustawy powołanej w punkcie 1 w zakresie, w jakim nie określa wprost rodzaju zakładu leczniczego (zamknięty, otwarty, półotwarty w zależności od okoliczności oraz od rodzaju zaburzeń i stopnia szkodliwości społecznej popełnionego czynu), przez co dopuszcza do dowolności, a tym samym możliwości wykonywania obserwacji również w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym;
– z art. 41 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 1 i 2, art. 30, art. 2 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz art. 5 ust. 1 lit. e Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.),

p o s t a n a w i a:

na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070 oraz z 2005 r. Nr 169, poz. 1417) umorzyć postępowanie:

a) w zakresie dotyczącym badania zgodności art. 203 § 1, 2 i 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) z art. 41 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 1 i 2, art. 30, art. 2 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji ze względu na zbędność wydania wyroku,

b) w pozostałym zakresie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.

UZASADNIENIE

I

1. W skardze konstytucyjnej Pawła Sitki z 6 października 2006 r. została zarzucona niezgodność: 1) art. 202 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) w zakresie, w jakim od lekarzy biegłych psychiatrów orzekających o konieczności obserwacji nie wymaga stopnia specjalizacji, oraz 2) art. 203 w związku z art. 202 k.p.k. w zakresie, w jakim nie określa wprost rodzaju zakładu leczniczego (zamknięty, otwarty, półotwarty w zależności od okoliczności oraz od rodzaju zaburzeń i stopnia szkodliwości społecznej popełnionego czynu), przez co dopuszcza do dowolności, a tym samym możliwości wykonywania obserwacji również w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym, z art. 41 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 1 i 2, art. 30, art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz art. 5 ust. 1 lit. e Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.; dalej: europejska Konwencja).
Skarga konstytucyjna została wniesiona na tle następującego stanu faktycznego:
Skarżący był podejrzany o spowodowanie rozległych ran ciętych u dwóch, nieznanych mu, przypadkowo napotkanych mężczyzn, których zaatakował na ulicy w niewielkim odstępie czasu, posługując się nożem chirurgicznym, co wypełnia znamiona przestępstwa określonego w art. 157 § 1 k.k. W toku postępowania przygotowawczego, prokurator, zgodnie z art. 202 k.p.k., zlecił biegłym z zakresu psychiatrii i psychologii sporządzenie, na podstawie badania ambulatoryjnego, opinii dotyczącej stanu zdrowia podejrzanego. Postanowieniem z 4 września 2006 r. (sygn. akt III Kp 1929/06) Sąd Rejonowy w Białymstoku, III Wydział Karny, przychylając się do opinii biegłych, postanowił, na wniosek prokuratora, o umieszczeniu podejrzanego na obserwacji psychiatrycznej w SPP ZOZ w Choroszczy w celu poddania go dalszym badaniom. Postanowieniem z 20 września 2006 r. Sąd Okręgowy w Białymstoku, VIII Wydział Karny Odwoławczy, zaskarżone postanowienie utrzymał w mocy (sygn. akt VIII Kz 933/06).
Zdaniem skarżącego umieszczenie osoby badanej w zakładzie psychiatrycznym oznacza de facto pozbawienie jej wolności na czas trwania obserwacji, dlatego skorzystanie z tego środka powinno mieć miejsce w sytuacjach wyjątkowych, w oparciu o jasno określone kryteria. Fundamentalny charakter prawa do wolności osobistej wymaga od ustawodawcy szczególnej przejrzystości i zupełności w tworzeniu prawa w tym zakresie. Wymagania tego nie spełniają art. 202 i art. 203 k.p.k., które określają jedynie w sposób ogólny podstawę działania wskazanych tam organów w zakresie podejmowanych decyzji ingerujących w wolność osobistą jednostki. Przepisy te charakteryzują się niedookreślonością i brakiem precyzji. Nie wskazują przyczyn upoważniających sąd lub prokuratora do zasięgnięcia opinii sądowo-psychiatrycznej, nie precyzują kwalifikacji biegłych psychiatrów, w szczególności nie formułują wymogu posiadania przez biegłych drugiego stopnia specjalizacji oraz dodatkowej specjalizacji w zakresie psychologii sądowej, nie określają sposobu przeprowadzania badań przez biegłych ani sposobu sporządzania przez nich opinii, nie przewidują także merytorycznej kontroli kierowanego przez biegłych wniosku o przeprowadzenie obserwacji.
W opinii skarżącego mechanizm ten jest niezgodny z zasadą demokratycznego państwa prawnego. Prowadzi on bowiem do głębokiej ingerencji w wolność osobistą człowieka, nie zapewniając jednocześnie żadnych gwarancji ochrony przed ewentualnymi nadużyciami.
Ponadto zaskarżone przepisy nie precyzują dokładnie terminu przeprowadzenia badań w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym. W praktyce oznacza to, że sądy, nie zważając na dolegliwość tego środka, prawie zawsze stosują maksymalny termin obserwacji, tj. 6 tygodni. Dodatkowo okres ten może być na wniosek zakładu leczniczego przedłużany przez sąd, a zaskarżenie postanowienia o przedłużaniu badania nie stanowi przeszkody do przeprowadzenia badania. Ustawodawca nie przewidział także terminu, w którym zażalenie na to postanowienie powinno zostać rozpoznane. Zdaniem skarżącego czas trwania obserwacji powinien przede wszystkim uwzględniać zakres koniecznych badań, jakim musi poddać się w warunkach izolacji. Preferowane powinno być przeprowadzanie badań psychiatrycznych w warunkach ambulatoryjnych, co wynika z zagwarantowanych konstytucyjnie praw podmiotowych do wolności oraz poszanowania godności.

2. Prokurator Generalny w piśmie z 11 marca 2008 r. wniósł o umorzenie postępowania, na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), w zakresie badania konstytucyjności:
– art. 202 k.p.k. ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku,
– art. 203 § 1-3 k.p.k. ze względu na zbędność orzekania,
– w pozostałym zakresie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.
Stanowisko powyższe zostało uzasadnione w oparciu o następujące argumenty:
Przepis art. 202 k.p.k. reguluje sprawy powoływania przez organ procesowy biegłych lekarzy psychiatrów w celu wydania opinii o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego. Nie był on zatem podstawą orzeczenia o obserwacji psychiatrycznej, pociągającej za sobą pozbawienie wolności osobistej i w związku z tym nie może być samodzielnym przedmiotem skargi konstytucyjnej. Dlatego też postępowanie w tym zakresie należy umorzyć ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.
Powyższy argument nie dotyczy art. 203 § 1, 2 i 3 k.p.k. Przepisy tego artykułu zostały bowiem zastosowane w postanowieniu kierującym skarżącego na obserwację psychiatryczną. W związku z tym mogą być przedmiotem kontroli w trybie skargi konstytucyjnej. W przypadku skarżącego nie doszło jednak do przedłużenia terminu obserwacji, dlatego art. 203 § 3 k.p.k. może podlegać kontroli konstytucyjnej tylko w zakresie, w jakim wyznacza 6-tygodniowy termin obserwacji.
Art. 203 § 4 k.p.k., któremu skarżący zarzuca, że nie przewiduje wstrzymania wykonania postanowień o skierowaniu na obserwację i przedłużeniu czasu jej trwania, dotyczy zaniechania ustawodawcy, które nie może być przedmiotem skargi konstytucyjnej. Postępowanie w tym zakresie powinno zatem zostać umorzone ze względu na niedopuszczalność orzekania. Z tego samego powodu niedopuszczalność wydania orzeczenia zachodzi w stosunku do art. 203 § 5 k.p.k. w zakresie „domniemania, iż osoby, które trafiają na obserwacje psychiatryczne, przebywają przez cały okres badania z osobami chorymi psychicznie”. Domniemanie to skarżący wywodzi z zaniechania ustawodawcy.
Art. 203 § 1, 2 i 3 k.p.k. był już przedmiotem kontroli Trybunału Konstytucyjnego (zob. wyrok TK z 10 lipca 2007 r., sygn. SK 50/06, OTK ZU nr 7/A/2007, poz. 75). Zarówno przedmiot kontroli, jak i powołane wzorce w obu sprawach są tożsame. W tej sytuacji zastosowanie znajduje zasada ne bis in idem, rozumiana jako zakaz ponownego orzekania w tym samym przedmiocie. Mając na uwadze ugruntowaną praktykę Trybunału Konstytucyjnego dotyczącą tej zasady, postępowanie w tym zakresie należy umorzyć ze względu na zbędność orzekania.

3. Marszałek Sejmu w piśmie z 27 marca 2008 r. wniósł o umorzenie postępowania na podstawie art. 39 ust. 1 ustawy o TK.
W swoim uzasadnieniu Marszałek Sejmu, podobnie jak Prokurator Generalny, powołał się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca 2007 r. w sprawie o sygn. SK 50/06. Zdaniem Marszałka sytuacja w niniejszej sprawie jest analogiczna. Postępowanie w zakresie dotyczącym oceny konstytucyjności art. 202 k.p.k. należy zatem umorzyć ze względu na niedopuszczalność wydania orzeczenia. Przepis ten nie był bowiem podstawą ostatecznego orzeczenia o wolnościach, prawach lub obowiązkach skarżącego. Natomiast w pozostałym zakresie, tj. art. 203 § 1 i 2, wydanie orzeczenia jest zbędne w związku z wyrokiem TK w sprawie o sygn. SK 50/06, z którego wynika niezgodność tych przepisów z Konstytucją.

II

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Trybunał Konstytucyjny – co wielokrotnie podkreślał w swoim orzecznictwie – na każdym etapie postępowania powinien badać, czy nie zachodzą ujemne przesłanki, których zaistnienie skutkuje obligatoryjnym umorzeniem postępowania (zob. postanowienia TK: z 27 stycznia 2004 r., sygn. SK 50/03, OTK ZU nr 1/A/2004, poz. 6; z 14 grudnia 2004 r., sygn. SK 29/03, OTK ZU nr 11/A/2004, poz. 124). Zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK Trybunał umarza na posiedzeniu niejawnym postępowanie, jeżeli wydanie orzeczenia jest zbędne lub niedopuszczalne. O zbędności wydania orzeczenia przesądza m.in. wystąpienie ujemnej przesłanki procesowej – ne bis in idem. Z przesłanką tą mamy do czynienia w wypadku wystąpienia tożsamości przedmiotowej, a więc wówczas, gdy kwestia niekonstytucyjności przepisu została ostatecznie rozstrzygnięta, co prowadzi do uznania orzekania za zbędne (zob. postanowienia TK: z 3 października 2001 r., sygn. SK 3/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 218; z 25 lutego 2004 r., sygn. K 35/03, OTK ZU nr 2/A/2004, poz. 15). Sytuacja taka ma niewątpliwie miejsce, gdy zaskarżony przepis prawny był już przedmiotem kontroli jego zgodności z Konstytucją w innej sprawie (zob. postanowienia: z 25 listopada 2002 r., sygn. SK 30/01, OTK ZU nr 6/A/2002, poz. 88, s. 1142 oraz z 26 marca 2002 r., sygn. P 3/02, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 22, s. 298, z 4 maja 2006 r., sygn. SK 53/05, OTK ZU nr 5/A/2006, poz. 60).
Niniejsza sprawa została zainicjowana w trybie skargi konstytucyjnej. Jest to nadzwyczajny środek ochrony konstytucyjnych praw i wolności, a jego wniesienie uwarunkowane zostało spełnieniem szeregu wymogów wynikających z art. 79 ust. 1 Konstytucji, sprecyzowanych w ustawie o TK. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna może dotyczyć wyłącznie takiego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo o obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Przepis ten nakłada zatem m.in. obowiązek ustalenia, czy na podstawie zaskarżonego przepisu zapadło ostateczne orzeczenie sądu lub organu administracji publicznej. Niespełnienie tego wymogu skutkuje umorzeniem postępowania ze względu na niedopuszczalność orzekania.
Zgodnie z powyższym Trybunał Konstytucyjny uznał, że w przypadku niniejszej skargi konstytucyjnej zachodzą przesłanki skutkujące obligatoryjnym umorzeniem postępowania.

2. W skardze konstytucyjnej zakwestionowane zostały dwa przepisy: art. 202 oraz art. 203 w związku z art. 202 k.p.k. Art. 202 k.p.k. reguluje sprawy powoływania przez organ procesowy biegłych lekarzy psychiatrów w celu wydania opinii o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego (§ 1), powoływania biegłych innych specjalności (§ 2), gwarancji bezstronności biegłych (§ 3) oraz treści opinii psychiatrycznej (§ 4). Natomiast art. 203 k.p.k. dotyczy zastosowania jednej z metod badawczych, jaką jest badanie psychiatryczne połączone z obserwacją w zakładzie leczniczym. Reguluje on warunki zastosowania tej metody (§ 1), wyłączną kompetencję sądu do orzekania o przeprowadzeniu obserwacji (§ 2), czas trwania obserwacji (§ 3), dopuszczalność zaskarżenia postanowień o umieszczeniu w zakładzie leczniczym i przedłużeniu obserwacji (§ 4) oraz zawiera upoważnienie do wydania rozporządzenia wykonawczego (§ 5). Przepisy te dotyczą zatem dwóch odrębnych postanowień sądu. Pierwsze, wydane na podstawie art. 202 k.p.k., dotyczy powołania przez organ procesowy biegłych lekarzy psychiatrów w celu wydania opinii o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego. Drugie z kolei dotyczy umieszczenia oskarżonego na obserwacji w zakładzie leczniczym (art. 203 k.p.k.). Skarżący jako ostateczne orzeczenie w sprawie wskazał postanowienie Sądu Okręgowego utrzymujące w mocy postanowienie o skierowaniu go na obserwację psychiatryczną na okres 6 tygodni, wydane na podstawie art. 203 § 1, 2 i 3 k.p.k. Przepisy te stanowiły podstawę prawną tego postanowienia, a zatem zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, mogą być oceniane przez Trybunał Konstytucyjny. W przypadku skarżącego nie doszło jednak do przedłużenia terminu obserwacji, dlatego art. 203 § 3 k.p.k. może podlegać kontroli tylko w zakresie, w jakim wyznacza 6-tygodniowy termin obserwacji.

3. Art. 203 k.p.k. był już przedmiotem kontroli Trybunału Konstytucyjnego w kontekście tych samych wzorców konstytucyjnych. W sprawie o sygn. SK 50/06 Trybunał ocenił konstytucyjność umieszczenia osoby badanej w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym na podstawie wskazanej regulacji. Przepisom tym zarzucono, że jedynie ogólnie wskazują podstawę działania sądu kierującego podejrzanego lub oskarżonego na badanie w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym, podczas gdy środek ten powinien mieć charakter ostateczny, a jego zastosowanie powinno być możliwe tylko w oparciu o jasno określone kryteria. Pozostałe zarzuty dotyczyły m.in. kwalifikacji biegłych sądowych, przesłanek zasięgania przez sąd lub prokuratora opinii sądowo-psychiatrycznej, maksymalnego okresu badań w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym, a także sytuacji osób skierowanych na badania i umieszczonych w zakładach zamkniętych razem z chorymi.
Wyrokiem z 10 lipca 2007 r., sygn. SK 50/06 (OTK ZU nr 7/A/2007, poz. 75), Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 203 § 1 k.p.k. w zakresie, w jakim nie stwarza wystarczających gwarancji procesowych zapewniających sądową weryfikację zgłoszonej przez biegłych konieczności połączenia badania psychiatrycznego oskarżonego z obserwacją w zakładzie psychiatrycznym, oraz art. 203 § 2 w związku z art. 203 § 3 k.p.k. w zakresie, w jakim nie wskazuje maksymalnego czasu trwania obserwacji psychiatrycznej w zakładzie leczniczym, jest niezgodny z art. 41 ust. 1 w związku z art. 30, art. 31 ust. 1 oraz art. 2 Konstytucji. W pozostałym zakresie Trybunał Konstytucyjny umorzył postępowanie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.
W uzasadnieniu powyższego wyroku Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że badanie psychiatryczne połączone z obserwacją w zakładzie leczniczym stanowi swoistą formę pozbawienia oskarżonego wolności osobistej, dlatego warunkiem zastosowania tej drastycznej metody powinno być uprzednie ustalenie istnienia wysokiego prawdopodobieństwa popełnienia przez oskarżonego zarzucanego mu czynu zabronionego. Ochrona wolności ma bowiem większe znaczenie niż ustalenie poczytalności oskarżonego, nawet jeśli takie ustalenie pozwoli na wyłączenie jego odpowiedzialności karnej. Warunku tego nie spełnia art. 203 § 1 k.p.k., który jest na tyle nieprecyzyjny, że umożliwia sądom nadmierną i nieproporcjonalną ingerencję w sferę konstytucyjnie gwarantowanej wolności osobistej.
Trybunał Konstytucyjny uznał też, że wymogów precyzji i jednoznaczności nie spełnia art. 203 § 2 w związku z art. 203 § 3 k.p.k., dotyczący czasu trwania obserwacji psychiatrycznej. Granice czasowe ograniczenia wolności osobistej powinny być bowiem wyznaczone w taki sposób, aby kontrolę nad ich przestrzeganiem mógł sprawować sąd. Tymczasem wyznaczony w zaskarżonym przepisie 6-tygodniowy termin obserwacji w zakładzie może być przedłużony przez sąd na czas „niezbędny do zakończenia obserwacji”, a sąd nie ma żadnej możliwości zweryfikowania przyczyny niezakończenia obserwacji w terminie 6-tygodniowym.
Należy zatem rozważyć, czy zakresy obu spraw są tożsame i w związku z tym czy w niniejszej sprawie nie zachodzi zbędność orzekania uzasadniająca umorzenie postępowania w tym zakresie.
Z petitum niniejszej skargi wynika, że skarżący wnosi o zbadanie zgodności art. 203 k.p.k. w zakresie, w jakim nie określa wprost rodzaju zakładu leczniczego (zamknięty, otwarty, półotwarty w zależności od okoliczności oraz od rodzaju zaburzeń i stopnia szkodliwości społecznej popełnionego czynu), przez co dopuszcza do dowolności, a tym samym możliwości wykonywania obserwacji również w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym. Jednak przedmiot zaskarżenia został sprecyzowany przede wszystkim w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej. Analiza jego treści wskazuje, że zarzuty podniesione przez skarżącego skupiają się na zbyt ogólnym charakterze zaskarżonych przepisów, braku jasnych kryteriów umieszczenia podejrzanego w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym, a także braku gwarancji ochrony przed ewentualnymi nadużyciami. Ponadto przepisy te nie precyzują dokładnie terminu przeprowadzenia badań w takim zakładzie. Argumenty te świadczą, że w istocie przedmiot niniejszej sprawy jest tożsamy z materią, co do której Trybunał Konstytucyjny wypowiedział się szczegółowo we wspomnianym wyroku z 10 lipca 2007 r., sygn. SK 50/06. W związku z powyższym postępowanie w zakresie badania zgodności art. 203 § 1, 2 i 3 k.p.k. ze wskazanymi wzorcami konstytucyjnymi należało umorzyć ze względu na zbędność wydania wyroku.

4. W powoływanym wyroku z 10 lipca 2007 r. Trybunał Konstytucyjny umorzył postępowanie w zakresie art. 203 § 4 k.p.k., ze względu na niedopuszczalność orzekania. Trybunał Konstytucyjny uznał, że zarzut przedstawiony przez skarżących dotyczy zaniechania ustawodawcy, dlatego art. 203 § 4 k.p.k. nie może zostać objęty kontrolą konstytucyjną. W niniejszej sprawie sytuacja jest analogiczna. Skarżący nie zakwestionował zamieszczonej w art. 203 § 4 k.p.k. regulacji dotyczącej możliwości zaskarżenia w drodze zażalenia postanowień o skierowaniu na obserwację i przedłużeniu czasu jej trwania, ale zarzucił, że przepis ten nie przewiduje wstrzymania wykonania tych postanowień do czasu rozpatrzenia środków odwoławczych.
Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wypowiadał się w kwestii niedopuszczalności składania skarg konstytucyjnych na zaniechanie ustawodawcy. Zadaniem Trybunału Konstytucyjnego jest orzekanie w sprawach zgodności z Konstytucją aktów normatywnych, w celu wyeliminowania przepisów prawnych niezgodnych z Konstytucją. Pełni on rolę ustawodawcy negatywnego. Nie należy natomiast do jego uprawnień nowelizacja przepisów prawnych, nie ma on także kompetencji prawotwórczych (zob. postanowienie TK z: 8 września 2004 r., sygn. SK 55/03, OTK ZU nr 8/A/2004, poz. 86). W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wyrażono pogląd, że „zarzuty (…) nie mogą polegać na wskazaniu, że przepis nie zawiera konkretnej regulacji, której istnienie zadowalałoby wnioskodawcę” (wyrok z 19 listopada 2001 r., sygn. K. 3/00, OTK ZU nr 8/2001, poz. 251).
Z tego samego powodu niedopuszczalność orzekania zachodzi w stosunku do art. 203 § 5 k.p.k., który zawiera upoważnienie dla Ministra Zdrowia do wydania rozporządzenia wykonawczego do ustawy. Skarżący zarzuca, że w wydanym na podstawie tego przepisu rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 2 grudnia 2004 r. w sprawie wykazu zakładów psychiatrycznych i zakładów leczenia odwykowego przeznaczonych do wykonywania obserwacji oraz sposobu finansowania obserwacji, a także warunków zabezpieczenia zakładów dla osób pozbawionych wolności (Dz. U. Nr 269, poz. 2679, ze zm.) nie znajdują się żadne przepisy, które gwarantowałyby izolację osób skierowanych na obserwację psychiatryczną od osób chorych psychicznie. Skarżący kwestionuje w istocie zaniechanie ustawodawcy, które, jak już wspomniano wyżej, nie może być przedmiotem skargi konstytucyjnej. Sformułowane w skardze konstytucyjnej zarzuty wskazujące na lukę występującą w kwestionowanych przepisach nie mogą być zatem przedmiotem oceny konstytucyjności, a postępowanie w tym zakresie podlega umorzeniu ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.

5. Kolejny zarzut skarżącego odnosi się do art. 202 k.p.k. Przepis ten dotyczy postanowienia o powołaniu biegłych w celu wydania opinii o stanie zdrowia oskarżonego, a więc postanowienia, które nie zostało przez skarżącego zakwestionowane i nie było podstawą ostatecznego orzeczenia w jego sprawie. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał w swych orzeczeniach, że jednym z warunków koniecznych dla skorzystania ze skargi konstytucyjnej jest wskazanie ostatecznego rozstrzygnięcia sądu lub organu administracji publicznej, wydanego na podstawie kwestionowanych w skardze przepisów, które naruszają konstytucyjne prawa bądź wolności skarżącego (zob. postanowienie TK z 8 września 2004 r., sygn. SK 55/03). Warunku tego nie spełnia art. 202 k.p.k., dlatego nie może on zostać objęty kontrolą konstytucyjną. Z tego powodu postępowanie w tym zakresie podlega umorzeniu ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.

6. Wśród wzorców kontroli skarżący wskazał art. 5 ust. 1 lit. e europejskiej Konwencji.
W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji, wzorcem kontroli w trybie skargi konstytucyjnej, mogą być jedynie przepisy Konstytucji wyrażające prawa lub wolności skarżącego. Badanie przez Trybunał Konstytucyjny w tym trybie aktów normatywnych pod kątem zgodności z aktami prawa międzynarodowego jest niedopuszczalne (zob. wyroki TK z: 10 lipca 2000 r., sygn. SK 21/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 144; 6 lutego 2002 r., sygn. SK 11/01, OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 2). Z tego względu w niniejszym postępowaniu nie może zostać rozpatrzony zarzut naruszenia przez zaskarżone przepisy art. 5 ust. 1 lit. e europejskiej Konwencji, a postępowanie w tym zakresie, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, podlega umorzeniu ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.

Z powyższych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.