Ts 181/07
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
113/2/B/2009
POSTANOWIENIE
z dnia 8 stycznia 2008 r.
Sygn. akt Ts 181/07
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Ewa Łętowska,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Piotra Kamińskiego w sprawie zgodności:
art. 40 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.) oraz art. 70 § 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz. U. Nr 117, poz. 753, ze zm.) z art. 2, art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 45, art. 47, art. 51 ust. 4, art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej Piotra Kamińskiego, złożonej 16 sierpnia 2007 r., zarzucono, że art. 40 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.) oraz art. 70 § 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz. U. Nr 117, poz. 753, ze zm.) są niezgodne z art. 2, art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 45, art. 47, art. 51 ust. 4, art. 77 ust. 2 Konstytucji oraz art. 3, art. 6 ust. 1, art. 13, art. 14, art. 18 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.).
Skarżący wskazał, że Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z 19 kwietnia 2007 r. (sygn. akt Z. 47/07) wytknął Wojskowemu Sądowi Garnizonowemu w Warszawie uchybienia przepisom art. 463 § 1 w zw. z art. 286 kodeksu postępowania karnego, stwierdzone przy rozpoznawaniu zażalenia świadka na postanowienie Wojskowego Sądu Garnizonowego w Warszawie z 13 lutego 2007 r. (sygn. akt Sg. 374/05). W opinii skarżącego, wytknięcie uchybienia na podstawie art. 40 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych w zw. z art. 70 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów wojskowych narusza jego prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez niezależny, bezstronny i niezawisły sąd, wyrażone w art. 45 ust. 1 Konstytucji. Skarżący podnosi ponadto, iż zostało ograniczone jego prawo do żądania usunięcia nieprawdziwych informacji z akt osobowych bądź ich sprostowania, ze względu na niemożność zaskarżania postanowienia, co z kolei pozostaje w sprzeczności z art. 51 ust. 4 Konstytucji. Ponadto, postanowienie wydane na podstawie art. 40 podważa zaufanie do skarżącego, piętnuje go, przed czym skarżący nie może się obronić. Niezgodność wyżej wskazanego przepisu z Konstytucją polega więc na naruszeniu zasady godności i czci, prawa do ochrony czci i dobrego imienia. Zdaniem skarżącego, art. 40 godzi także w zasadę równości wobec prawa, stawiając w gorszej pozycji sędziów względem innych grup zawodowych (prokuratorów, komorników, organów policji).
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Artykuł 40 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, przewiduje instytucję wytyku orzeczniczego. Przepis ten jest umieszczony w rozdziale piątym ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, zatytułowanym „Nadzór nad działalnością administracyjną sądów”. Wytyk zostaje udzielony „właściwemu sądowi”, w razie stwierdzenia – przez sąd odwoławczy, przy okazji rozpatrywania środka odwoławczego – oczywistej obrazy przepisów prawa przez sąd instancji niższej. Adresatem wytyku jest więc sąd, jako organ władzy publicznej w rozumieniu art. 10 ust. 2 i art. 175 ust. 1 Konstytucji. Wytyk z art. 40 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych nie jest więc udzielany indywidualnie oznaczonemu sędziemu, lecz sądowi rozumianemu jako cały skład, orzekający w danej sprawie. Sąd odwoławczy udzielający wytyku nie przeprowadza indywidualizacji odpowiedzialności poszczególnych członków składu orzekającego za popełnione uchybienie. O wskazanym wyżej charakterze wytyku przesądza również charakter orzeczenia sądu pierwszej instancji, które jest podstawą jego udzielenia oraz tryb, w jakim wytyk zostaje udzielony. Podstawą wytyku może być tylko oczywista obraza przepisów prawa, stwierdzona przy rozpoznawaniu sprawy przez sąd. Przedmiotem oceny formułowanej przez sąd odwoławczy nie jest więc zachowanie osoby, która korzysta z konstytucyjnie gwarantowanych jej wolności lub praw, lecz działanie organu władzy publicznej. Próba weryfikacji tej oceny za pomocą skargi konstytucyjnej byłaby sprzeczna z ratio legis skargi, której funkcją jest ochrona jednostki przed działaniami władzy publicznej, wkraczającymi w jej indywidualne publiczne prawa podmiotowe, gwarantowane konstytucyjnie. Skarga konstytucyjna nie jest bowiem instrumentem, za pomocą którego są kształtowane wzajemne relacje organów władzy publicznej, w tym wypadku sądów (zob. postanowienie TK z 6 września 2006 r., Ts 103/05, OTK ZU nr 5/B/2006, poz. 185).
Konstytucja nie stwarza sądowi i sędziemu podstawy do formułowania roszczeń o odpowiednie ukształtowanie nadzoru w zakresie orzekania. Kwestia ta ma istotne znaczenie konstytucyjne, ale ma charakter stricte ustrojowy (zob. postanowienie TK z 14 października 2006 r., Ts 94/05, OTK ZU nr 5/B/2006, poz. 183). Powyższe ustalenia nie wykluczają badania zgodności z Konstytucją zaskarżonych przepisów ustaw. Badanie takie jest jednak dopuszczalne tylko w przypadku złożenia wniosku lub pytania prawnego, które nie wymagają wykazania naruszenia konstytucyjnych praw osoby. Na marginesie należy zauważyć, że 1 października 2007 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, w którym KRS wnosi m.in. o uznanie art. 40 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych za niezgodny z art. 2 Konstytucji.
Przesłanki odmowy nadania dalszego biegu dotyczące art. 40 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych przesądzają o niedopuszczalności rozpoznania skargi konstytucyjnej w zakresie odnoszącym się do art. 70 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów wojskowych.
Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 8 stycznia 2008 r.
Sygn. akt Ts 181/07
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Ewa Łętowska,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Piotra Kamińskiego w sprawie zgodności:
art. 40 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.) oraz art. 70 § 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz. U. Nr 117, poz. 753, ze zm.) z art. 2, art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 45, art. 47, art. 51 ust. 4, art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej Piotra Kamińskiego, złożonej 16 sierpnia 2007 r., zarzucono, że art. 40 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.) oraz art. 70 § 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz. U. Nr 117, poz. 753, ze zm.) są niezgodne z art. 2, art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 45, art. 47, art. 51 ust. 4, art. 77 ust. 2 Konstytucji oraz art. 3, art. 6 ust. 1, art. 13, art. 14, art. 18 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.).
Skarżący wskazał, że Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z 19 kwietnia 2007 r. (sygn. akt Z. 47/07) wytknął Wojskowemu Sądowi Garnizonowemu w Warszawie uchybienia przepisom art. 463 § 1 w zw. z art. 286 kodeksu postępowania karnego, stwierdzone przy rozpoznawaniu zażalenia świadka na postanowienie Wojskowego Sądu Garnizonowego w Warszawie z 13 lutego 2007 r. (sygn. akt Sg. 374/05). W opinii skarżącego, wytknięcie uchybienia na podstawie art. 40 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych w zw. z art. 70 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów wojskowych narusza jego prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez niezależny, bezstronny i niezawisły sąd, wyrażone w art. 45 ust. 1 Konstytucji. Skarżący podnosi ponadto, iż zostało ograniczone jego prawo do żądania usunięcia nieprawdziwych informacji z akt osobowych bądź ich sprostowania, ze względu na niemożność zaskarżania postanowienia, co z kolei pozostaje w sprzeczności z art. 51 ust. 4 Konstytucji. Ponadto, postanowienie wydane na podstawie art. 40 podważa zaufanie do skarżącego, piętnuje go, przed czym skarżący nie może się obronić. Niezgodność wyżej wskazanego przepisu z Konstytucją polega więc na naruszeniu zasady godności i czci, prawa do ochrony czci i dobrego imienia. Zdaniem skarżącego, art. 40 godzi także w zasadę równości wobec prawa, stawiając w gorszej pozycji sędziów względem innych grup zawodowych (prokuratorów, komorników, organów policji).
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Artykuł 40 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, przewiduje instytucję wytyku orzeczniczego. Przepis ten jest umieszczony w rozdziale piątym ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, zatytułowanym „Nadzór nad działalnością administracyjną sądów”. Wytyk zostaje udzielony „właściwemu sądowi”, w razie stwierdzenia – przez sąd odwoławczy, przy okazji rozpatrywania środka odwoławczego – oczywistej obrazy przepisów prawa przez sąd instancji niższej. Adresatem wytyku jest więc sąd, jako organ władzy publicznej w rozumieniu art. 10 ust. 2 i art. 175 ust. 1 Konstytucji. Wytyk z art. 40 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych nie jest więc udzielany indywidualnie oznaczonemu sędziemu, lecz sądowi rozumianemu jako cały skład, orzekający w danej sprawie. Sąd odwoławczy udzielający wytyku nie przeprowadza indywidualizacji odpowiedzialności poszczególnych członków składu orzekającego za popełnione uchybienie. O wskazanym wyżej charakterze wytyku przesądza również charakter orzeczenia sądu pierwszej instancji, które jest podstawą jego udzielenia oraz tryb, w jakim wytyk zostaje udzielony. Podstawą wytyku może być tylko oczywista obraza przepisów prawa, stwierdzona przy rozpoznawaniu sprawy przez sąd. Przedmiotem oceny formułowanej przez sąd odwoławczy nie jest więc zachowanie osoby, która korzysta z konstytucyjnie gwarantowanych jej wolności lub praw, lecz działanie organu władzy publicznej. Próba weryfikacji tej oceny za pomocą skargi konstytucyjnej byłaby sprzeczna z ratio legis skargi, której funkcją jest ochrona jednostki przed działaniami władzy publicznej, wkraczającymi w jej indywidualne publiczne prawa podmiotowe, gwarantowane konstytucyjnie. Skarga konstytucyjna nie jest bowiem instrumentem, za pomocą którego są kształtowane wzajemne relacje organów władzy publicznej, w tym wypadku sądów (zob. postanowienie TK z 6 września 2006 r., Ts 103/05, OTK ZU nr 5/B/2006, poz. 185).
Konstytucja nie stwarza sądowi i sędziemu podstawy do formułowania roszczeń o odpowiednie ukształtowanie nadzoru w zakresie orzekania. Kwestia ta ma istotne znaczenie konstytucyjne, ale ma charakter stricte ustrojowy (zob. postanowienie TK z 14 października 2006 r., Ts 94/05, OTK ZU nr 5/B/2006, poz. 183). Powyższe ustalenia nie wykluczają badania zgodności z Konstytucją zaskarżonych przepisów ustaw. Badanie takie jest jednak dopuszczalne tylko w przypadku złożenia wniosku lub pytania prawnego, które nie wymagają wykazania naruszenia konstytucyjnych praw osoby. Na marginesie należy zauważyć, że 1 października 2007 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, w którym KRS wnosi m.in. o uznanie art. 40 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych za niezgodny z art. 2 Konstytucji.
Przesłanki odmowy nadania dalszego biegu dotyczące art. 40 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych przesądzają o niedopuszczalności rozpoznania skargi konstytucyjnej w zakresie odnoszącym się do art. 70 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów wojskowych.
Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.