Pełny tekst orzeczenia

485/6/B/2009

POSTANOWIENIE

z dnia 15 października 2009 r.

Sygn. akt Ts 397/08



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Teresa Liszcz,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Jerzego D. w sprawie zgodności:

1) art. 10 ust. 2 i 3 dekretu z dnia 26 października 1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym (Dz. U. Nr 49, poz. 445, ze zm.);

2) § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 grudnia 1975 r. w sprawie kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym (Dz. U. Nr 46, poz. 254, ze zm.);

3) pkt 11 załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 grudnia 1975 r. w sprawie kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym (Dz. U. Nr 46, poz. 254, ze zm.), stanowiącego taryfę wynagrodzenia biegłych z zakresu medycyny w postępowaniu przed sądami, z

art. 2, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 18 grudnia 2008 r. zarzucono, że art. 10 ust. 2 i 3 dekretu z dnia 26 października 1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym (Dz. U. Nr 49, poz. 445, ze zm.; dalej: dekret) oraz § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 grudnia 1975 r. w sprawie kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym (Dz. U. Nr 46, poz. 254, ze zm.; dalej: rozporządzenie) oraz pkt 11 załącznika nr 1 do tegoż rozporządzenia, stanowiącego taryfę wynagrodzenia biegłych z zakresu medycyny w postępowaniu przed sądami (dalej: taryfa), są niezgodne z art. 2, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji.

W ocenie skarżącego, ustanowione przez Ministra Sprawiedliwości w rozporządzeniu i taryfie odrębne stawki kwotowe wynagrodzenia biegłych sądowych z dziedziny medycyny w porównaniu do biegłych innych specjalności, którzy są wynagradzani według stawek za godzinę pracy – przy braku kryteriów weryfikacji godzin poświęconych na sporządzenie opinii – prowadzi do nieuzasadnionego zróżnicowania wynagrodzenia biegłych z zakresu medycyny względem biegłych innych specjalności, tym samym narusza wyrażoną w art. 32 Konstytucji zasadę równości. Zaskarżone przepisy naruszają również zasadę przyzwoitej legislacji, określoną w art. 2 Konstytucji. W przekonaniu skarżącego, ogólne wytyczne art. 10 ust. 2 i 3 zaskarżonego dekretu są niezgodne z art. 92 ust. 1 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującą sprawą. Skarżący, będący biegłym sądowym z zakresu medycyny, zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy Żoliborza z 17 maja 2008 r. o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego lekarza neurologa, sporządził opinię na piśmie z 7 czerwca 2008 r., za co przedstawił rachunek na kwotę 562,15 zł. W przedstawionym przez siebie rachunku skarżący (biegły) wniósł o przyznanie mu wynagrodzenia wyliczonego według podwyższonej o 50% stawki, z uwagi na szczególną zawiłość sprawy. Postanowieniem z 1 lipca 2008 r. referendarz sądowy przyznał skarżącemu wynagrodzenie w kwocie 374,77 zł, oddalając wniosek skarżącego o przyznanie wynagrodzenia w pozostałym zakresie. Skarga na orzeczenie referendarza sądowego nie została uwzględniona. Postanowieniem z 27 sierpnia 2008 r. (sygn. akt I Ns 563/07) Sąd Rejonowy dla Warszawy Żoliborza w Warszawie – I Wydział Cywilny utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie. Powyższe postanowienie zostało doręczone skarżącemu 22 września 2008 r.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony konstytucyjnych wolności lub praw, mającym na celu usunięcie z systemu prawnego przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, które stanowiły podstawę ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej naruszającego konstytucyjne wolności lub prawa skarżącego. Zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.), obowiązkiem skarżącego jest sprecyzowanie, jakie przysługujące mu konstytucyjne prawa lub wolności i w jaki sposób – jego zdaniem – zostały naruszone przez zakwestionowane unormowania. Wykonanie tego obowiązku powinno polegać na określeniu konstytucyjnego wzorca kontroli zakwestionowanych przepisów. Wykluczone jest przy tym doprecyzowanie bądź korygowanie tak wyznaczonego wzorca przez działający z własnej inicjatywy Trybunał Konstytucyjny. Stanowi to konsekwencję zasady wyrażonej w art. 66 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Zgodnie z jej treścią, Trybunał, orzekając, jest związany granicami skargi konstytucyjnej.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należy stwierdzić, że niniejsza skarga konstytucyjna nie spełnia wymogów warunkujących dopuszczalność korzystania z tego środka ochrony praw i wolności. Sformułowaniu przez skarżącego zarzutu niezgodności z Konstytucją zaskarżonego przepisu dekretu oraz rozporządzenia nie towarzyszy argumentacja pozwalająca na niezbędne doprecyzowanie, jakiej treści prawa podmiotowe skarżącego doznały ograniczenia lub uszczerbku. Wymogu, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, nie spełnia zaś samo odwołanie się przez skarżącego do zarzutu naruszenia konstytucyjnych zasad: przyzwoitej legislacji oraz równości wobec prawa. Oceniając argumentację skargi w tym zakresie, należy stwierdzić, że w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wskazywano już na ograniczoną dopuszczalność traktowania powyższych zasad jako wzorca kontroli unormowań kwestionowanych za pomocą skargi konstytucyjnej. O dopuszczalności powoływania się na art. 32 Konstytucji, jako na źródło konstytucyjnych praw lub wolności, których naruszenie legitymuje do wniesienia skargi konstytucyjnej, wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z 24 października 2001 r. wydanym w pełnym składzie (SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Trybunał Konstytucyjny stwierdził w nim, że wynikająca z art. 32 Konstytucji zasada równości stanowi samodzielnie jedynie zasadę ogólną, mającą charakter niejako prawa „drugiego stopnia”, tzn. przysługującego w związku z konkretnymi normami prawnymi, a nie w oderwaniu od nich – „samoistnie”. W związku z powyższym, dopuszczalność powołania się w skardze konstytucyjnej na naruszenie zasady równości winna zostać ograniczona wyłącznie do przypadków, w których zostanie wskazane konkretne podmiotowe prawo, wolność lub obowiązek o charakterze konstytucyjnym, w zakresie których zasada ta została naruszona. Podkreślić należy, że we wniesionej skardze takie doprecyzowanie nie zostało zawarte.

Także art. 2 Konstytucji – zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego – nie może stanowić samoistnej podstawy skargi konstytucyjnej (zob. przede wszystkim postanowienia z: 12 grudnia 2000 r. i 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 59 i 60). Przepis ten wyraża bowiem zespół zasad ustrojowych, ale jako taki nie formułuje wolności lub prawa podmiotowego. Powołanie się zatem na zasadę poprawnej legislacji, stanowiącą element zasady państwa prawnego, nie może być samoistną podstawą skargi konstytucyjnej (zob. postanowienie z 23 listopada 2005 r., Ts 7/05, OTK ZU nr 6/B/2005, poz. 244).

Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że powołany w skardze art. 92 ust. 1 Konstytucji nie jest również adekwatnym wzorcem kontroli w postępowaniu skargowym. Z utrwalonej już linii orzeczniczej wynika, że wskazany przepis, normujący konstytucyjne zasady wydawania aktów wykonawczych do ustawy, nie jest samoistnym źródłem praw podmiotowych, ochrony których skarżący mógłby domagać się w skardze konstytucyjnej. Artykuł 92 Konstytucji jest unormowaniem skierowanym do niektórych organów władzy publicznej, wyznaczającym standardy tworzenia rozporządzeń wykonawczych. Nie wprowadza tym samym konkretnej wolności czy konkretnego prawa. Odniesienie tych ustaleń do art. 79 ust. 1 Konstytucji stanowiącego, że prawo złożenia skargi konstytucyjnej przysługuje każdemu, czyje konstytucyjne prawa lub wolności zostały naruszone w wyniku wydania w jego sprawie ostatecznego, opartego na niezgodnym z Konstytucją przepisie ustawy lub innego aktu normatywnego, prowadzi do wniosku, że powyższa przesłanka nie została w niniejszej sprawie spełniona. Dla dopuszczalności skargi konstytucyjnej nie wystarczy wskazanie, że doszło do naruszenia postanowienia Konstytucji, trzeba też wskazać, że chodzi o postanowienie wyrażające prawo podmiotowe skarżącego (por. postanowienia TK z: 6 listopada 2001 r., Ts 142/01, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 110; 16 lipca 2007 r., Ts 68/07, niepubl.).



Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, na podstawie art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, odmówiono nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.