Ts 68/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
126/1/B/2012
POSTANOWIENIE
z dnia 16 czerwca 2011 r.
Sygn. akt Ts 68/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Andrzej Rzepliński,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Marketingu w Chrzanowie w sprawie zgodności:
art. 154 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, ze zm.) z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 28 lutego 2011 r. Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Marketingu w Chrzanowie (dalej: skarżąca) zarzuciła niezgodność art. 154 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, ze zm.) w zakresie, w jakim nakłada na uczelnie niepubliczne obowiązek wypłaty dodatku stażowego z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym. Sąd Rejonowy w Chrzanowie – IV Wydział Pracy wyrokami z 21 maja 2010 r. (sygn. akt IV P 42/10 oraz IV P 53/10) zasądził od skarżącej na rzecz dwóch jej byłych pracownic określone kwoty pieniężne tytułem niewypłaconego dodatku stażowego. Wyrokami z 21 października 2010 r. (sygn. akt VI Pa 179/10) oraz z 4 listopada 2010 r. (sygn. akt VI Pa 189/10), doręczonymi pełnomocnikowi skarżącej 2 grudnia 2010 r. oraz 4 stycznia 2011 r., Sąd Okręgowy w Krakowie – Wydział VI Pracy oddalił apelacje skarżącej.
Zdaniem skarżącej zaskarżony przepis, przyznający pracownikom uczelni wyższych dodatek za staż pracy, w zakresie, w jakim nakłada obowiązek wypłaty tego dodatku na uczelnie niepubliczne, narusza konstytucyjną zasadę równości (art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji) oraz zasadę demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji). Zobowiązuje on bowiem uczelnie niepubliczne do wypłaty pracownikom dodatkowego składnika wynagrodzenia za pracę, w sytuacji, w której wydatek ten nie jest uczelni rekompensowany z budżetu państwa, jak ma to miejsce w wypadku uczelni publicznych, co stawia uczelnie niepubliczne w gorszej sytuacji finansowej. Ponadto, zdaniem skarżącej, taka regulacja powoduje nierówność pomiędzy uczelniami niepublicznymi a innymi pracodawcami niepublicznymi, którzy nie są zobowiązani do wypłaty dodatku stażowego.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, zakwestionować zgodność z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego prawach lub wolnościach albo obowiązkach określonych w Konstytucji. Zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka ochrony wolności i praw, precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm., dalej: ustawa o TK). W świetle powyższych unormowań konstytucyjnych i ustawowych nie ulega wątpliwości, że przesłanką dopuszczalności złożenia skargi konstytucyjnej nie jest każde naruszenie Konstytucji, ale tylko naruszenie wyrażonych w niej norm regulujących wolności lub prawa człowieka i obywatela. Skarga konstytucyjna musi zatem zawierać zarówno wskazanie konstytucyjnych wolności lub praw, które zostały naruszone, jak i określenie sposobu ich naruszenia (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK). Skarga złożona w niniejszej sprawie nie spełnia tego wymogu.
2. Skarżąca zarzuca zaskarżonym przepisom niezgodność z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji. Nie powołuje jednocześnie żadnych innych wzorców kontroli. Tymczasem zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego ani art. 2, ani art. 32 Konstytucji nie mogą stanowić samodzielnych wzorców kontroli w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej (zob. np. wyroki TK z 13 stycznia 2004 r., SK 10/03, OTK ZU nr 1/A/2004, poz. 2 oraz 13 maja 2008 r., SK 91/06, OTK ZU nr 4/A/2008, poz. 59; a także postanowienie TK z 20 lutego 2008 r., SK 27/07, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 22).
3. W odniesieniu do art. 32 Konstytucji Trybunał stwierdził w sprawie SK 10/01, że prawo do równego traktowania ma „charakter niejako prawa »drugiego stopnia« (»metaprawa«), tzn. przysługuje ono w związku z konkretnymi normami prawnymi lub innymi działaniami organów władzy publicznej, a nie w oderwaniu od nich – niejako »samoistnie«. Jeżeli te normy lub działania nie mają odniesienia do konkretnych określonych w Konstytucji wolności i praw, prawo do równego traktowania nie ma w pełni charakteru prawa konstytucyjnego, a to sprawia, że nie może ono być chronione za pomocą skargi konstytucyjnej” (postanowienie TK z 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Art. 32 Konstytucji może więc być powołany jako wzorzec kontroli w postępowaniu skargowym tylko wówczas, gdy zostanie odniesiony do treści innych norm konstytucyjnych chroniących poszczególne wolności i prawa naruszone kwestionowaną w skardze konstytucyjnej regulacją (zob. np. postanowienie TK z 3 marca 2002 r., Ts 108/01, OTK ZU nr 2/B/2002, poz. 138 i tam cytowane orzecznictwo). Trybunał stwierdza, że w niniejszej sprawie skarżąca nie wskazała, aby naruszenie zasady równości pozostawało w związku z jakimkolwiek konstytucyjnie chronionym prawem podmiotowym.
4. Z kolei w odniesieniu do art. 2 Konstytucji Trybunał zauważa, że skarżąca, wskazując ten przepis jako wzorzec kontroli zaskarżonej regulacji, powołała się jedynie ogólnie na zasadę demokratycznego państwa prawnego, nie wskazując konkretnej wynikającej z niej zasady szczegółowej. Stwierdziła jedynie, że państwo prawne nie może tolerować nierównego traktowania podmiotów prawa. Jak wielokrotnie wskazywał Trybunał Konstytucyjny, tak sformułowany na gruncie art. 2 Konstytucji zarzut nie może być przedmiotem rozpoznania w procedurze inicjowanej wniesieniem skargi konstytucyjnej. Zasada demokratycznego państwa prawnego, z której wynikają bardziej szczegółowe zasady ustrojowe, nie przybiera bowiem postaci konstytucyjnej wolności lub prawa podmiotowego, których ochronie służy – w myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji – skarga konstytucyjna (zob. np. postanowienia TK z 26 czerwca 2002 r., SK 1/02, OTK ZU nr 4/A/2002, poz. 53 oraz 15 grudnia 2009 r., Ts 5/08, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 13).
5. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału wynikające z art. 2 Konstytucji zasady mogą stanowić w postępowaniu skargowym jedynie pomocniczy wzorzec kontroli, pod warunkiem jednoczesnego wskazania innej naruszonej normy konstytucyjnej statuującej wolność lub prawo (zob. wyrok TK z 26 kwietnia 2005 r., SK 36/03, OTK ZU nr 4/A/2005, poz. 40). Zarzut niezgodności z tymi zasadami mógłby być więc rozpatrywany wyłącznie w ramach oceny sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności i praw (zob. postanowienie TK z 26 czerwca 2002 r., SK 1/02 oraz wyrok TK z 13 stycznia 2004 r., SK 10/03, OTK ZU nr 1/A/2004, poz. 2). Nie jest tak w niniejszej sprawie, skarżąca nie wskazuje, aby naruszenie zasady demokratycznego państwa prawnego miało związek z naruszeniem jakiegokolwiek innego przepisu Konstytucji gwarantującego prawa lub wolności jednostki.
6. Powołanie jako jedynych wzorców kontroli zaskarżonych przepisów art. 2 oraz art. 32 Konstytucji powoduje, że skarga konstytucyjna nie spełnia wymagań określonych w art. 79 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK. Z obowiązku wskazania przepisów mogących stanowić wzorzec kontroli konstytucyjności w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej nie może zwolnić skarżącej, działający niejako z własnej inicjatywy Trybunał Konstytucyjny, który – zgodnie z art. 66 ustawy o TK – orzekając, jest związany granicami skargi konstytucyjnej (zob. np. postanowienie TK z 14 stycznia 2009 r., Ts 21/07, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 91).
Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
POSTANOWIENIE
z dnia 16 czerwca 2011 r.
Sygn. akt Ts 68/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Andrzej Rzepliński,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Marketingu w Chrzanowie w sprawie zgodności:
art. 154 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, ze zm.) z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 28 lutego 2011 r. Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Marketingu w Chrzanowie (dalej: skarżąca) zarzuciła niezgodność art. 154 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, ze zm.) w zakresie, w jakim nakłada na uczelnie niepubliczne obowiązek wypłaty dodatku stażowego z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym. Sąd Rejonowy w Chrzanowie – IV Wydział Pracy wyrokami z 21 maja 2010 r. (sygn. akt IV P 42/10 oraz IV P 53/10) zasądził od skarżącej na rzecz dwóch jej byłych pracownic określone kwoty pieniężne tytułem niewypłaconego dodatku stażowego. Wyrokami z 21 października 2010 r. (sygn. akt VI Pa 179/10) oraz z 4 listopada 2010 r. (sygn. akt VI Pa 189/10), doręczonymi pełnomocnikowi skarżącej 2 grudnia 2010 r. oraz 4 stycznia 2011 r., Sąd Okręgowy w Krakowie – Wydział VI Pracy oddalił apelacje skarżącej.
Zdaniem skarżącej zaskarżony przepis, przyznający pracownikom uczelni wyższych dodatek za staż pracy, w zakresie, w jakim nakłada obowiązek wypłaty tego dodatku na uczelnie niepubliczne, narusza konstytucyjną zasadę równości (art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji) oraz zasadę demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji). Zobowiązuje on bowiem uczelnie niepubliczne do wypłaty pracownikom dodatkowego składnika wynagrodzenia za pracę, w sytuacji, w której wydatek ten nie jest uczelni rekompensowany z budżetu państwa, jak ma to miejsce w wypadku uczelni publicznych, co stawia uczelnie niepubliczne w gorszej sytuacji finansowej. Ponadto, zdaniem skarżącej, taka regulacja powoduje nierówność pomiędzy uczelniami niepublicznymi a innymi pracodawcami niepublicznymi, którzy nie są zobowiązani do wypłaty dodatku stażowego.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, zakwestionować zgodność z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego prawach lub wolnościach albo obowiązkach określonych w Konstytucji. Zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka ochrony wolności i praw, precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm., dalej: ustawa o TK). W świetle powyższych unormowań konstytucyjnych i ustawowych nie ulega wątpliwości, że przesłanką dopuszczalności złożenia skargi konstytucyjnej nie jest każde naruszenie Konstytucji, ale tylko naruszenie wyrażonych w niej norm regulujących wolności lub prawa człowieka i obywatela. Skarga konstytucyjna musi zatem zawierać zarówno wskazanie konstytucyjnych wolności lub praw, które zostały naruszone, jak i określenie sposobu ich naruszenia (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK). Skarga złożona w niniejszej sprawie nie spełnia tego wymogu.
2. Skarżąca zarzuca zaskarżonym przepisom niezgodność z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji. Nie powołuje jednocześnie żadnych innych wzorców kontroli. Tymczasem zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego ani art. 2, ani art. 32 Konstytucji nie mogą stanowić samodzielnych wzorców kontroli w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej (zob. np. wyroki TK z 13 stycznia 2004 r., SK 10/03, OTK ZU nr 1/A/2004, poz. 2 oraz 13 maja 2008 r., SK 91/06, OTK ZU nr 4/A/2008, poz. 59; a także postanowienie TK z 20 lutego 2008 r., SK 27/07, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 22).
3. W odniesieniu do art. 32 Konstytucji Trybunał stwierdził w sprawie SK 10/01, że prawo do równego traktowania ma „charakter niejako prawa »drugiego stopnia« (»metaprawa«), tzn. przysługuje ono w związku z konkretnymi normami prawnymi lub innymi działaniami organów władzy publicznej, a nie w oderwaniu od nich – niejako »samoistnie«. Jeżeli te normy lub działania nie mają odniesienia do konkretnych określonych w Konstytucji wolności i praw, prawo do równego traktowania nie ma w pełni charakteru prawa konstytucyjnego, a to sprawia, że nie może ono być chronione za pomocą skargi konstytucyjnej” (postanowienie TK z 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Art. 32 Konstytucji może więc być powołany jako wzorzec kontroli w postępowaniu skargowym tylko wówczas, gdy zostanie odniesiony do treści innych norm konstytucyjnych chroniących poszczególne wolności i prawa naruszone kwestionowaną w skardze konstytucyjnej regulacją (zob. np. postanowienie TK z 3 marca 2002 r., Ts 108/01, OTK ZU nr 2/B/2002, poz. 138 i tam cytowane orzecznictwo). Trybunał stwierdza, że w niniejszej sprawie skarżąca nie wskazała, aby naruszenie zasady równości pozostawało w związku z jakimkolwiek konstytucyjnie chronionym prawem podmiotowym.
4. Z kolei w odniesieniu do art. 2 Konstytucji Trybunał zauważa, że skarżąca, wskazując ten przepis jako wzorzec kontroli zaskarżonej regulacji, powołała się jedynie ogólnie na zasadę demokratycznego państwa prawnego, nie wskazując konkretnej wynikającej z niej zasady szczegółowej. Stwierdziła jedynie, że państwo prawne nie może tolerować nierównego traktowania podmiotów prawa. Jak wielokrotnie wskazywał Trybunał Konstytucyjny, tak sformułowany na gruncie art. 2 Konstytucji zarzut nie może być przedmiotem rozpoznania w procedurze inicjowanej wniesieniem skargi konstytucyjnej. Zasada demokratycznego państwa prawnego, z której wynikają bardziej szczegółowe zasady ustrojowe, nie przybiera bowiem postaci konstytucyjnej wolności lub prawa podmiotowego, których ochronie służy – w myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji – skarga konstytucyjna (zob. np. postanowienia TK z 26 czerwca 2002 r., SK 1/02, OTK ZU nr 4/A/2002, poz. 53 oraz 15 grudnia 2009 r., Ts 5/08, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 13).
5. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału wynikające z art. 2 Konstytucji zasady mogą stanowić w postępowaniu skargowym jedynie pomocniczy wzorzec kontroli, pod warunkiem jednoczesnego wskazania innej naruszonej normy konstytucyjnej statuującej wolność lub prawo (zob. wyrok TK z 26 kwietnia 2005 r., SK 36/03, OTK ZU nr 4/A/2005, poz. 40). Zarzut niezgodności z tymi zasadami mógłby być więc rozpatrywany wyłącznie w ramach oceny sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności i praw (zob. postanowienie TK z 26 czerwca 2002 r., SK 1/02 oraz wyrok TK z 13 stycznia 2004 r., SK 10/03, OTK ZU nr 1/A/2004, poz. 2). Nie jest tak w niniejszej sprawie, skarżąca nie wskazuje, aby naruszenie zasady demokratycznego państwa prawnego miało związek z naruszeniem jakiegokolwiek innego przepisu Konstytucji gwarantującego prawa lub wolności jednostki.
6. Powołanie jako jedynych wzorców kontroli zaskarżonych przepisów art. 2 oraz art. 32 Konstytucji powoduje, że skarga konstytucyjna nie spełnia wymagań określonych w art. 79 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK. Z obowiązku wskazania przepisów mogących stanowić wzorzec kontroli konstytucyjności w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej nie może zwolnić skarżącej, działający niejako z własnej inicjatywy Trybunał Konstytucyjny, który – zgodnie z art. 66 ustawy o TK – orzekając, jest związany granicami skargi konstytucyjnej (zob. np. postanowienie TK z 14 stycznia 2009 r., Ts 21/07, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 91).
Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.