Ts 108/01
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
138
POSTANOWIENIE
z dnia 13 marca 2002 r.
Sygn. akt Ts 108/01
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marian Grzybowski – przewodniczący
Marek Mazurkiewicz – sprawozdawca
Andrzej Mączyński
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 5 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), zażalenia z 28 stycznia 2002 r. na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 14 stycznia 2002 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Stanisława Piekutowskiego,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE:
W skardze konstytucyjnej Stanisława Piekutowskiego zakwestionowano zgodność z Konstytucją art. 111 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.). Zaskarżonemu przepisowi zarzucono, że wprowadzając zmianę zasad waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych doprowadził do zróżnicowania wysokości emerytur i rent dla osób mających jednakowy staż pracy i wskaźnik podstawy wymiaru. W ocenie skarżącego prowadzi to do naruszenia zasady równości wyrażonej w art. 32 Konstytucji.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego wezwano pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, m.in. poprzez wskazanie naruszonych praw lub wolności konstytucyjnych, jak również sprecyzowanie, na czym polega niezgodność kwestionowanego przepisu z art. 32 Konstytucji.
W piśmie pełnomocnika skarżącego ponownie wskazano na złamanie zasady równości, polegające na zróżnicowanym traktowaniu pracowników przechodzących na renty lub emerytury w zależności od terminu, w jakim kończą okres zatrudnienia.
Postanowieniem z 14 stycznia 2002 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia stwierdzono, że skarżący nie dopełnił podstawowego obowiązku warunkującego merytoryczne rozpoznanie skargi, tj. wskazania jakie konstytucyjne prawa lub wolności skarżącego i w jaki sposób zostały naruszone zakwestionowaną regulacją ustawową. Uzasadnienie zarzutu naruszenia zasady równości, polegające na zakwestionowaniu przyjętego w ustawie mechanizmu waloryzacji, nie zostało odniesione do treści zaskarżonego przepisu. Ponadto w zaskarżonym postanowieniu wskazano na stwierdzoną w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego konstytucyjność mechanizmu waloryzacji kosztowej.
Zażalenie na powyższe postanowienie skierował 28 stycznia 2002 r. pełnomocnik skarżącego. Podniósł w nim, że konsekwencją konstytucyjnej zasady równości jest nakaz przyjęcia przez ustawodawcę takiego mechanizmu obliczania świadczeń emerytalno-rentowych, który zagwarantuje, że wszystkie świadczenia będą liczone od aktualnej kwoty bazowej.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.
Jak to już podkreślano w zaskarżonym postanowieniu o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, warunkiem korzystania z tego środka ochrony jest wskazanie, jakie konstytucyjne prawa lub wolności i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone przez zaskarżone przepisy ustawy lub innego aktu normatywnego. Ustawowym obowiązkiem skarżącego (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym) jest więc nie tylko sprecyzowanie przedmiotu skargi oraz konstytucyjnego wzorca dla jego kontroli, ale także wykazanie i uzasadnienie istoty wadliwości zachodzącej między tymi unormowaniami.
Jak to słusznie wykazano w zaskarżonym postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego powyższe przesłanki nie zostały w niniejszej sprawie spełnione. Przede wszystkim trzeba zauważyć, że argumenty sformułowane w skardze, a mające uzasadnić postawiony zarzut niekonstytucyjności, są nieadekwatne dla jej przedmiotu. Skoncentrowanie się na problemie zmiany mechanizmu waloryzacji spowodowało, że uzasadnienie skargi zasadniczo nie odpowiada określonemu przez skarżącego jej przedmiotowi. Trzeba przy tym podkreślić, że konsekwencją unormowania art. 66 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym jest zakaz samodzielnego (z inicjatywy własnej) poszerzania przedmiotu skargi przez Trybunał Konstytucyjny. Zgodnie bowiem z tym przepisem, Trybunał orzekając jest związany granicami skargi konstytucyjnej.
Niezależnie od powyższego należy podkreślić wadliwość określonego w niniejszej skardze wzorca konstytucyjnego dla kontroli kwestionowanego przepisu. W ocenie skarżącego winien nim być art. 32 Konstytucji i statuowana w nim zasada równości. Jak to podkreślano w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego zasada równości i wywodzone z niej prawo do równego traktowania tylko wyjątkowo stanowić może wzorzec dla kontroli przepisów kwestionowanych w trybie skargi konstytucyjnej. Jest to możliwe w sytuacji, gdy prawo to zostanie odniesione do treści konkretnych chronionych konstytucyjnie wolności i praw. W skardze konstytucyjnej konieczne jest więc wskazanie w charakterze wzorca nie tylko unormowania wyrażającego zasadę równości jako taką, ale także tych przepisów konstytucyjnych, które dają podstawę dla wyinterpretowania konkretnych podmiotowych praw jednostki, naruszonych kwestionowaną regulacją (por. postanowienia TK z: 27 kwietnia 1998 r., sygn. akt Ts 47/98, OTK ZU nr I/1999, poz. 41; 17 czerwca 1998 r., sygn. akt Ts 48/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 59; 27 kwietnia 1998 r., sygn. akt Ts 46/98, OTK ZU nr I/1999, poz. 40; 3 listopada 1998 r., sygn. akt Ts 116/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 10; 1 marca 1999 r., sygn. akt Ts 57/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 72 oraz wydane przez pełny skład TK postanowienie z 24 października 2001 r., sygn. akt SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). W skardze niniejszej tego rodzaju odniesienie zasady równości do konkretnego prawa skarżącego nie nastąpiło.
Niezależnie od powyższych okoliczności, samoistnie przesądzających o zasadności postanowienia o odmowie nadania skardze dalszego biegu, warto jeszcze raz przywołać pogląd wyrażony w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Akcentując konieczność zagwarantowania prawodawcy parlamentarnemu swobody w kształtowaniu mechanizmu waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych, Trybunał Konstytucyjny potwierdził konstytucyjność wprowadzenia przez ustawodawcę waloryzacji kosztowej w miejsce mechanizmu waloryzacji płacowej (por. np. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2001 r., sygn. akt SK 16/01, OTK ZU Nr 7/2001, poz. 214).
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
POSTANOWIENIE
z dnia 13 marca 2002 r.
Sygn. akt Ts 108/01
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marian Grzybowski – przewodniczący
Marek Mazurkiewicz – sprawozdawca
Andrzej Mączyński
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 5 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), zażalenia z 28 stycznia 2002 r. na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 14 stycznia 2002 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Stanisława Piekutowskiego,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE:
W skardze konstytucyjnej Stanisława Piekutowskiego zakwestionowano zgodność z Konstytucją art. 111 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.). Zaskarżonemu przepisowi zarzucono, że wprowadzając zmianę zasad waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych doprowadził do zróżnicowania wysokości emerytur i rent dla osób mających jednakowy staż pracy i wskaźnik podstawy wymiaru. W ocenie skarżącego prowadzi to do naruszenia zasady równości wyrażonej w art. 32 Konstytucji.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego wezwano pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, m.in. poprzez wskazanie naruszonych praw lub wolności konstytucyjnych, jak również sprecyzowanie, na czym polega niezgodność kwestionowanego przepisu z art. 32 Konstytucji.
W piśmie pełnomocnika skarżącego ponownie wskazano na złamanie zasady równości, polegające na zróżnicowanym traktowaniu pracowników przechodzących na renty lub emerytury w zależności od terminu, w jakim kończą okres zatrudnienia.
Postanowieniem z 14 stycznia 2002 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia stwierdzono, że skarżący nie dopełnił podstawowego obowiązku warunkującego merytoryczne rozpoznanie skargi, tj. wskazania jakie konstytucyjne prawa lub wolności skarżącego i w jaki sposób zostały naruszone zakwestionowaną regulacją ustawową. Uzasadnienie zarzutu naruszenia zasady równości, polegające na zakwestionowaniu przyjętego w ustawie mechanizmu waloryzacji, nie zostało odniesione do treści zaskarżonego przepisu. Ponadto w zaskarżonym postanowieniu wskazano na stwierdzoną w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego konstytucyjność mechanizmu waloryzacji kosztowej.
Zażalenie na powyższe postanowienie skierował 28 stycznia 2002 r. pełnomocnik skarżącego. Podniósł w nim, że konsekwencją konstytucyjnej zasady równości jest nakaz przyjęcia przez ustawodawcę takiego mechanizmu obliczania świadczeń emerytalno-rentowych, który zagwarantuje, że wszystkie świadczenia będą liczone od aktualnej kwoty bazowej.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.
Jak to już podkreślano w zaskarżonym postanowieniu o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, warunkiem korzystania z tego środka ochrony jest wskazanie, jakie konstytucyjne prawa lub wolności i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone przez zaskarżone przepisy ustawy lub innego aktu normatywnego. Ustawowym obowiązkiem skarżącego (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym) jest więc nie tylko sprecyzowanie przedmiotu skargi oraz konstytucyjnego wzorca dla jego kontroli, ale także wykazanie i uzasadnienie istoty wadliwości zachodzącej między tymi unormowaniami.
Jak to słusznie wykazano w zaskarżonym postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego powyższe przesłanki nie zostały w niniejszej sprawie spełnione. Przede wszystkim trzeba zauważyć, że argumenty sformułowane w skardze, a mające uzasadnić postawiony zarzut niekonstytucyjności, są nieadekwatne dla jej przedmiotu. Skoncentrowanie się na problemie zmiany mechanizmu waloryzacji spowodowało, że uzasadnienie skargi zasadniczo nie odpowiada określonemu przez skarżącego jej przedmiotowi. Trzeba przy tym podkreślić, że konsekwencją unormowania art. 66 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym jest zakaz samodzielnego (z inicjatywy własnej) poszerzania przedmiotu skargi przez Trybunał Konstytucyjny. Zgodnie bowiem z tym przepisem, Trybunał orzekając jest związany granicami skargi konstytucyjnej.
Niezależnie od powyższego należy podkreślić wadliwość określonego w niniejszej skardze wzorca konstytucyjnego dla kontroli kwestionowanego przepisu. W ocenie skarżącego winien nim być art. 32 Konstytucji i statuowana w nim zasada równości. Jak to podkreślano w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego zasada równości i wywodzone z niej prawo do równego traktowania tylko wyjątkowo stanowić może wzorzec dla kontroli przepisów kwestionowanych w trybie skargi konstytucyjnej. Jest to możliwe w sytuacji, gdy prawo to zostanie odniesione do treści konkretnych chronionych konstytucyjnie wolności i praw. W skardze konstytucyjnej konieczne jest więc wskazanie w charakterze wzorca nie tylko unormowania wyrażającego zasadę równości jako taką, ale także tych przepisów konstytucyjnych, które dają podstawę dla wyinterpretowania konkretnych podmiotowych praw jednostki, naruszonych kwestionowaną regulacją (por. postanowienia TK z: 27 kwietnia 1998 r., sygn. akt Ts 47/98, OTK ZU nr I/1999, poz. 41; 17 czerwca 1998 r., sygn. akt Ts 48/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 59; 27 kwietnia 1998 r., sygn. akt Ts 46/98, OTK ZU nr I/1999, poz. 40; 3 listopada 1998 r., sygn. akt Ts 116/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 10; 1 marca 1999 r., sygn. akt Ts 57/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 72 oraz wydane przez pełny skład TK postanowienie z 24 października 2001 r., sygn. akt SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). W skardze niniejszej tego rodzaju odniesienie zasady równości do konkretnego prawa skarżącego nie nastąpiło.
Niezależnie od powyższych okoliczności, samoistnie przesądzających o zasadności postanowienia o odmowie nadania skardze dalszego biegu, warto jeszcze raz przywołać pogląd wyrażony w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Akcentując konieczność zagwarantowania prawodawcy parlamentarnemu swobody w kształtowaniu mechanizmu waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych, Trybunał Konstytucyjny potwierdził konstytucyjność wprowadzenia przez ustawodawcę waloryzacji kosztowej w miejsce mechanizmu waloryzacji płacowej (por. np. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2001 r., sygn. akt SK 16/01, OTK ZU Nr 7/2001, poz. 214).
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.