Ts 308/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
157/1/B/2012
POSTANOWIENIE
z dnia 9 grudnia 2011 r.
Sygn. akt Ts 308/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Stanisław Biernat,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Janusza B. w sprawie zgodności:
art. 110 § 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848, ze zm.) z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 4 listopada 2011 r. (data nadania) Janusz B. (dalej: skarżący) zarzucił niezgodność art. 110 § 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848, ze zm.; dalej: k.p.w.) z art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym. Postanowieniem z 4 sierpnia 2011 r. (sygn. akt III KK 23/11), wydanym na rozprawie, Sąd Najwyższy pozostawił bez rozpoznania wniesioną przez skarżącego kasację od wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 14 października 2010 r. (sygn. akt II AKa 89/10) w sprawie o odszkodowanie za niesłuszne zatrzymanie w postępowaniu o wykroczenie. Sąd Najwyższy uznał bowiem, że do postępowania o odszkodowanie za szkodę i krzywdę wyrządzone niesłusznym zastosowaniem środków przymusu w postępowaniu w sprawie o wykroczenie, znajduje zastosowanie art. 110 § 1 k.p.w., wyłączający możliwość wniesienia kasacji przez strony postępowania.
Zdaniem skarżącego zaskarżony art. 110 § 1 k.p.w. w zakresie, w jakim wyłącza możliwość wniesienia przez pełnomocnika strony kasacji od wyroku wydanego w trybie przepisów rozdziału 20 k.p.w., a więc dotyczącego odszkodowania za niesłuszne ukaranie lub zatrzymanie, narusza art. 32 ust. 1 Konstytucji. Zaskarżony przepis w nieuzasadniony sposób różnicuje bowiem sytuację osób ubiegających się o odszkodowanie w postępowaniu w sprawach o wykroczenia w porównaniu do osób występujących z takim roszczeniem w postępowaniu karnym. Skarżący podnosi, że o ile w wypadku wyroków skazujących lub uniewinniających od zarzutu popełnienia wykroczenia lub przestępstwa odmienne określenie katalogu podmiotów uprawnionych do wniesienia kasacji jest uzasadnione, to nie znajduje ono podstaw przy domaganiu się odszkodowania za niesłuszne zastosowanie wobec obwinionego lub oskarżonego środków przymusu.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, zakwestionować zgodność z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego prawach lub wolnościach albo obowiązkach określonych w Konstytucji. Zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka ochrony wolności i praw, precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W świetle powyższych unormowań konstytucyjnych i ustawowych nie ulega wątpliwości, że przesłanką dopuszczalności złożenia skargi konstytucyjnej nie jest każde naruszenie Konstytucji, ale tylko naruszenie wyrażonych w niej norm regulujących wolności lub prawa człowieka i obywatela. Skarga konstytucyjna musi zatem zawierać zarówno wskazanie konstytucyjnych wolności lub praw, które zostały naruszone, jak i określenie sposobu ich naruszenia (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK). Skarga złożona w niniejszej sprawie nie spełnia tego wymogu.
Skarżący zarzuca zaskarżonemu przepisowi niezgodność z art. 32 ust. 1 Konstytucji. Nie powołuje jednocześnie żadnych innych wzorców kontroli. Tymczasem, jak wynika z utrwalonego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, art. 32 ust. 1 Konstytucji nie może stanowić samodzielnego wzorca kontroli w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej (zob. np. postanowienia TK z 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225 oraz 20 lutego 2008 r., SK 27/07, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 22 oraz wyrok TK z 13 stycznia 2004 r., SK 10/03, OTK ZU nr 1/A/2004, poz. 2).
Jak stwierdził bowiem Trybunał Konstytucyjny w sprawie o sygn. SK 10/01, gwarantowane w art. 32 ust. 1 prawo do równego traktowania ma „charakter niejako prawa »drugiego stopnia« (»metaprawa«), tzn. przysługuje ono w związku z konkretnymi normami prawnymi lub innymi działaniami organów władzy publicznej, a nie w oderwaniu od nich – niejako »samoistnie«. Jeżeli te normy lub działania nie mają odniesienia do konkretnych określonych w Konstytucji wolności i praw, prawo do równego traktowania nie ma w pełni charakteru prawa konstytucyjnego, a to sprawia, że nie może ono być chronione za pomocą skargi konstytucyjnej” (postanowienie TK z 24 października 2001 r.). Wynika z tego, że art. 32 ust. 1 Konstytucji może być powołany jako wzorzec kontroli w postępowaniu skargowym tylko wówczas, gdy zostanie odniesiony do treści innych norm konstytucyjnych chroniących poszczególne wolności i prawa naruszone kwestionowaną w skardze konstytucyjnej regulacją (zob. np. postanowienie TK z 3 marca 2002 r., Ts 108/01, OTK ZU nr 2/B/2002, poz. 138 i tam cytowane orzecznictwo).
W niniejszej sprawie skarżący nie wskazał natomiast, aby naruszenie zasady równości pozostawało w związku z jakimkolwiek konstytucyjnie chronionym prawem podmiotowym. Wobec powyższego Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że skarga konstytucyjna nie spełnia wymagań określonych w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, co przesądza o konieczności odmowy nadania jej dalszego biegu.
Jednocześnie Trybunał podkreśla, że z obowiązku wskazania przepisów mogących stanowić wzorzec kontroli konstytucyjności w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej nie może zwolnić skarżącego, działający niejako z własnej inicjatywy Trybunał Konstytucyjny, który – zgodnie z art. 66 ustawy o TK – orzekając, jest związany granicami skargi konstytucyjnej (zob. np. postanowienie TK z 14 stycznia 2009 r., Ts 21/07, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 91).
Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 9 grudnia 2011 r.
Sygn. akt Ts 308/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Stanisław Biernat,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Janusza B. w sprawie zgodności:
art. 110 § 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848, ze zm.) z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 4 listopada 2011 r. (data nadania) Janusz B. (dalej: skarżący) zarzucił niezgodność art. 110 § 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848, ze zm.; dalej: k.p.w.) z art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym. Postanowieniem z 4 sierpnia 2011 r. (sygn. akt III KK 23/11), wydanym na rozprawie, Sąd Najwyższy pozostawił bez rozpoznania wniesioną przez skarżącego kasację od wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 14 października 2010 r. (sygn. akt II AKa 89/10) w sprawie o odszkodowanie za niesłuszne zatrzymanie w postępowaniu o wykroczenie. Sąd Najwyższy uznał bowiem, że do postępowania o odszkodowanie za szkodę i krzywdę wyrządzone niesłusznym zastosowaniem środków przymusu w postępowaniu w sprawie o wykroczenie, znajduje zastosowanie art. 110 § 1 k.p.w., wyłączający możliwość wniesienia kasacji przez strony postępowania.
Zdaniem skarżącego zaskarżony art. 110 § 1 k.p.w. w zakresie, w jakim wyłącza możliwość wniesienia przez pełnomocnika strony kasacji od wyroku wydanego w trybie przepisów rozdziału 20 k.p.w., a więc dotyczącego odszkodowania za niesłuszne ukaranie lub zatrzymanie, narusza art. 32 ust. 1 Konstytucji. Zaskarżony przepis w nieuzasadniony sposób różnicuje bowiem sytuację osób ubiegających się o odszkodowanie w postępowaniu w sprawach o wykroczenia w porównaniu do osób występujących z takim roszczeniem w postępowaniu karnym. Skarżący podnosi, że o ile w wypadku wyroków skazujących lub uniewinniających od zarzutu popełnienia wykroczenia lub przestępstwa odmienne określenie katalogu podmiotów uprawnionych do wniesienia kasacji jest uzasadnione, to nie znajduje ono podstaw przy domaganiu się odszkodowania za niesłuszne zastosowanie wobec obwinionego lub oskarżonego środków przymusu.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, zakwestionować zgodność z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego prawach lub wolnościach albo obowiązkach określonych w Konstytucji. Zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka ochrony wolności i praw, precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W świetle powyższych unormowań konstytucyjnych i ustawowych nie ulega wątpliwości, że przesłanką dopuszczalności złożenia skargi konstytucyjnej nie jest każde naruszenie Konstytucji, ale tylko naruszenie wyrażonych w niej norm regulujących wolności lub prawa człowieka i obywatela. Skarga konstytucyjna musi zatem zawierać zarówno wskazanie konstytucyjnych wolności lub praw, które zostały naruszone, jak i określenie sposobu ich naruszenia (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK). Skarga złożona w niniejszej sprawie nie spełnia tego wymogu.
Skarżący zarzuca zaskarżonemu przepisowi niezgodność z art. 32 ust. 1 Konstytucji. Nie powołuje jednocześnie żadnych innych wzorców kontroli. Tymczasem, jak wynika z utrwalonego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, art. 32 ust. 1 Konstytucji nie może stanowić samodzielnego wzorca kontroli w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej (zob. np. postanowienia TK z 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225 oraz 20 lutego 2008 r., SK 27/07, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 22 oraz wyrok TK z 13 stycznia 2004 r., SK 10/03, OTK ZU nr 1/A/2004, poz. 2).
Jak stwierdził bowiem Trybunał Konstytucyjny w sprawie o sygn. SK 10/01, gwarantowane w art. 32 ust. 1 prawo do równego traktowania ma „charakter niejako prawa »drugiego stopnia« (»metaprawa«), tzn. przysługuje ono w związku z konkretnymi normami prawnymi lub innymi działaniami organów władzy publicznej, a nie w oderwaniu od nich – niejako »samoistnie«. Jeżeli te normy lub działania nie mają odniesienia do konkretnych określonych w Konstytucji wolności i praw, prawo do równego traktowania nie ma w pełni charakteru prawa konstytucyjnego, a to sprawia, że nie może ono być chronione za pomocą skargi konstytucyjnej” (postanowienie TK z 24 października 2001 r.). Wynika z tego, że art. 32 ust. 1 Konstytucji może być powołany jako wzorzec kontroli w postępowaniu skargowym tylko wówczas, gdy zostanie odniesiony do treści innych norm konstytucyjnych chroniących poszczególne wolności i prawa naruszone kwestionowaną w skardze konstytucyjnej regulacją (zob. np. postanowienie TK z 3 marca 2002 r., Ts 108/01, OTK ZU nr 2/B/2002, poz. 138 i tam cytowane orzecznictwo).
W niniejszej sprawie skarżący nie wskazał natomiast, aby naruszenie zasady równości pozostawało w związku z jakimkolwiek konstytucyjnie chronionym prawem podmiotowym. Wobec powyższego Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że skarga konstytucyjna nie spełnia wymagań określonych w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, co przesądza o konieczności odmowy nadania jej dalszego biegu.
Jednocześnie Trybunał podkreśla, że z obowiązku wskazania przepisów mogących stanowić wzorzec kontroli konstytucyjności w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej nie może zwolnić skarżącego, działający niejako z własnej inicjatywy Trybunał Konstytucyjny, który – zgodnie z art. 66 ustawy o TK – orzekając, jest związany granicami skargi konstytucyjnej (zob. np. postanowienie TK z 14 stycznia 2009 r., Ts 21/07, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 91).
Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.