Ts 118/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
320/4/B/2013
POSTANOWIENIE
z dnia 24 kwietnia 2013 r.
Sygn. akt Ts 118/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Leon Kieres,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej T.W. w sprawie zbadania zgodności:
1) art. 156 § 5a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) z art. 2 oraz art. 42 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
2) art. 98 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) z art. 41 ust. 1-3 oraz art. 42 ust. 2 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
1) odrzucić wniosek o przedłużenie terminu do usunięcia braków formalnych ze względu na jego niedopuszczalność,
2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 19 kwietnia 2011 r. (data nadania) T.W. (dalej: skarżąca) zakwestionowała zgodność: po pierwsze, art. 156 § 5a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) z art. 2 oraz art. 42 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji, w zakresie, w jakim przepis ten w postępowaniu przygotowawczym umożliwia prokuratorowi wyłączenie jawności wniosku o zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania; po drugie, art. 98 § 2 k.p.k. z art. 41 ust. 1-3 oraz art. 42 ust. 2 Konstytucji, w zakresie, w jakim na jego podstawie sąd orzekający o zastosowaniu tymczasowego aresztowania może odroczyć sporządzenie uzasadnienia postanowienia o zastosowaniu tego środka na czas do 7 dni.
Skarga konstytucyjna została sformułowana w związku z następującym stanem faktycznym. Skarżąca została zatrzymana 8 grudnia 2010 r., a następnie, 9 grudnia 2010 r., została przekazana do dyspozycji sądu. W toku postępowania przygotowawczego Sąd Rejonowy Katowice-Wschód w Katowicach – Wydział III Karny, postanowieniem z 9 grudnia 2010 r. (sygn. akt III Kp 80/10), zastosował wobec skarżącej środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania oraz na podstawie art. 98 § 2 k.p.k. odroczył sporządzenie uzasadnienia powyższego postanowienia. W trakcie posiedzenia w sprawie zastosowania tymczasowego aresztowania przewodnicząca składu orzekającego na podstawie art. 156 § 5a k.p.k. nie uwzględniła wniosku obrońcy podejrzanej o udostępnienie wniosku prokuratora o zastosowanie tymczasowego aresztowania. Na powyższe postanowienie wniesiono zażalenia w zakresie zastosowania tymczasowego aresztowania oraz odroczenia terminu sporządzenia uzasadnienia postanowienia. W wyniku rozpoznania przedmiotowych zażaleń Sąd Okręgowy w Katowicach postanowieniem z 19 stycznia 2011 r. (sygn. akt VI Kz 1/11) utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie z 9 grudnia 2010 r.
Zarządzeniem z 21 grudnia 2010 r. (sygn. akt Ap V Ds. 69/10/S) prokurator Prokuratury Okręgowej w Katowicach delegowany do Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach odmówił obrońcy skarżącej dostępu do akt śledztwa. W uzasadnieniu prokurator wskazał, że ujawnienie materiałów zgromadzonych w śledztwie przeciwko skarżącej groziłoby uniemożliwieniem ustalenia i ujęcia sprawców innych czynów ujawnionych w toku postępowania. Obrońca skarżącej wniósł na powyższe zarządzenie zażalenie do Prokuratora Generalnego (za pośrednictwem prokuratora Prokuratury Apelacyjnej).
W skardze konstytucyjnej skarżąca zarzuciła, że w wyniku błędnego zastosowania zakwestionowanego art. 156 § 5a k.p.k. przez organy orzekające w jej sprawie zostały naruszone przysługujące jej konstytucyjne prawa i wolności. Skarżąca podniosła, że przepis ten został wprowadzony w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 3 czerwca 2008 r. (K 42/07, OTK ZU nr 5/A/2008, poz. 77), w którym Trybunał Konstytucyjny orzekł niezgodność art. 156 § 5 k.p.k. z art. 2 oraz art. 42 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji, w zakresie, w jakim przepis ten umożliwiał arbitralne wyłączenie jawności materiałów postępowania przygotowawczego, uzasadniających wniosek prokuratora dotyczący tymczasowego aresztowania. Zdaniem skarżącej nieprawidłowa interpretacja wprowadzonej na skutek powyższego orzeczenia Trybunału normy art. 156 § 5a k.p.k., określającej ustawowe przesłanki ograniczenia dostępu do akt w postępowaniu przygotowawczym, powoduje, że przepis ten nie uregulował kwestii udostępniania akt postępowania przygotowawczego osobom tymczasowo aresztowanym.
Niekonstytucyjność art. 98 § 2 k.p.k. skarżąca również upatruje w nietrafnym rozumieniu tego przepisu. W jej ocenie prawidłowa interpretacja, uwzględniająca wykładnię systemową i celowościową tej normy, wyłącza możliwość odroczenia na podstawie jej podstawie sporządzenia uzasadnienia postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania. Zdaniem skarżącej z treści art. 41 ust. 3 Konstytucji wynika jednoznacznie, że postanowienie o tymczasowym aresztowaniu musi zawierać uzasadnienie. Zastosowanie art. 98 § 2 k.p.k. jako podstawy odroczenia sporządzenia uzasadnienia byłoby możliwe – w jej ocenie – jedynie wówczas, gdyby w przepisach Konstytucji wyraźnie wskazano, że odstępstwo od zasady doręczenia postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania wraz z uzasadnieniem przewiduje ustawa. Ponadto skarżąca zarzuciła, że nieprawidłowe zastosowanie przez sąd orzekający w jej sprawie art. 98 § 2 k.p.k. do postanowienia o tymczasowym aresztowaniu uniemożliwiło jej realizację prawa do obrony.
Zarządzeniem z 27 listopada 2012 r. Trybunał Konstytucyjny wezwał skarżącą do: wskazania ostatecznego – w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji – rozstrzygnięcia sądu lub organu władzy publicznej, z wydaniem którego skarżąca łączy zarzut naruszenia przysługujących jej konstytucyjnych wolności lub praw; dokładnego określenia przedmiotu skargi przez wykazanie, że art. 156 § 5a oraz art. 98 § 2 k.p.k. stanowiły podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia; podania daty doręczenia ostatecznego rozstrzygnięcia; doręczenia odpisu oraz 4 kopii orzeczenia wydanego na skutek rozpoznania zażalenia skarżącej na zarządzenie prokuratora Prokuratury Okręgowej w Katowicach delegowanego do Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach z 21 grudnia 2010 r. (sygn. akt V Ds.69/10/S); dokładnego określenia sposobu naruszenia konstytucyjnych praw i wolności skarżącej; do doręczenia pełnomocnictwa szczególnego do sporządzenia skargi konstytucyjnej i reprezentowania skarżącej przed Trybunałem Konstytucyjnym.
W piśmie z 10 grudnia 2012 r. skarżąca ustosunkowała się do powyższego zarządzenia, powtarzając w przeważającej części argumentację przedstawioną w skardze konstytucyjnej. Jako ostateczne rozstrzygnięcia w sprawie skarżąca wskazała postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach z 19 stycznia 2011 r. (sygn. akt VI Kz 1/11; doręczone 19 kwietnia 2011 r.) oraz postanowienie Prokuratora Apelacyjnego z 15 lutego 2011 r. (sygn. akt Ap V Ds. 69/10/Sp; doręczone 7 marca 2011 r.). Skarżąca doręczyła także kopię pisma Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach z 15 lutego 2011 r., z którego wynika, że Prokurator Apelacyjny postanowieniem z 15 lutego 2011 r. (sygn. akt Ap V Ds. 69/10/Sp) nie uwzględnił zażalenia na zarządzenie prokuratora Prokuratury Okręgowej w Katowicach delegowanego do Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach z 21 grudnia 2010 r. (sygn. akt Ap V Ds. 69/10/S). Skarżąca złożyła jednocześnie wniosek o przedłużenie terminu do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej w zakresie obowiązku doręczenia odpisu i kserokopii stosownych dokumentów.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony wolności lub praw, który musi spełniać szereg przesłanek określonych w art. 79 ust. 1 Konstytucji, a doprecyzowanych w art. 46-48 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z przywołanymi regulacjami skarga poza realizacją wymogów stawianych pismu procesowemu powinna zawierać: dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją; wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone; uzasadnienie skargi, z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego. Z przytoczonych powyżej przepisów wynika, że zarzuty skargi muszą uprawdopodabniać niekonstytucyjność kwestionowanej regulacji, co oznacza konieczność wywiedzenia z zaskarżonych przepisów określonej normy, powołanie właściwych wzorców konstytucyjnych, zawierających podmiotowe prawa przysługujące osobom fizycznym i – przez porównanie treści płynących z obu regulacji – wykazanie ich wzajemnej niezgodności.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że rozpatrywana skarga konstytucyjna nie spełnia powyższych wymogów.
Istotą zarzutów skargi – zarówno w odniesieniu do art. 156 § 5a k.p.k., jak i art. 98 § 2 k.p.k. – jest kwestia stosowania prawa. Skarżąca przedmiotem skargi konsekwentnie czyni niewłaściwe, jej zdaniem, zastosowanie zaskarżonych przepisów k.p.k. oraz działanie organów postępowania, co jednoznacznie przesądza o konieczności odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
W skardze konstytucyjnej skarżąca podniosła: „[w]skazanie ustawowych ograniczeń [w art. 156 § 5a k.p.k.] nie zniwelowało problemu dostępu do akt postępowania przygotowawczego osób tymczasowo aresztowanych. Tkwi on bowiem w praktyce stosowania prawa, czy wręcz nadużywania tego przepisu przez prokuratorów przekonanych o tym, że regułą powinno być odmawianie dostępu podejrzanym do tych akt”. Także w piśmie uzupełniającym braki formalne skargi skarżąca wskazuje, że naruszenie jej konstytucyjnych praw wynikało z błędnej wykładni art. 156 § 5a k.p.k. Takie sformułowanie zarzutów uzasadnia stwierdzenie, że skarga konstytucyjna w tym zakresie jest skargą na stosowanie prawa.
W zakresie zakwestionowania zgodności z Konstytucją art. 98 § 2 k.p.k. skarżąca poprzestaje na opisaniu uchybień proceduralnych, których to, jej zdaniem, miały się dopuścić sądy orzekające w jej sprawie. Celem wniesionej skargi nie jest zatem de facto zbadanie konstytucyjności zaskarżonego przepisu, a jedynie zwrócenie uwagi na przedstawione nieprawidłowości. Świadczą o tym takie twierdzenia skarżącej, jak: „z całą pewnością do ważnych powodów [uzasadniających odroczenie sporządzania uzasadnienia postanowienia] nie można zaliczyć »późnej pory«, o czym mowa w pkt 2 postanowienia Sądu Rejonowego Katowice-Wschód z dnia 9 grudnia 2010 r. (…) Takie uzasadnienie (…) uchybia godności urzędu”.
Należy podkreślić, że zgodnie z art. 79 ust.1 Konstytucji Trybunał nie podejmuje kontroli konstytucyjności stosowania prawa. Takie badanie sprawy przez Trybunał Konstytucyjny nie jest możliwe, gdyż nie mieści się w jego kognicji, określonej przez art. 188 Konstytucji. Jednocześnie Trybunał podkreśla, że poza zakresem badania sprawy przez Trybunał pozostaje ocena poprawności danej wykładni pod względem merytorycznym (zob. wyrok TK z 24 stycznia 2001 r., SK 30/99, OTK ZU 1/A/2001, poz. 3). Skarga konstytucyjna wedle Konstytucji nie jest skargą „na rozstrzygnięcie”, lecz skargą „na przepis”. Gdy przyczyną zarzucanego naruszenia jest niekonstytucyjne zastosowanie lub zinterpretowanie przepisu zgodnego z Konstytucją – skarga nie przysługuje. Kształtuje to w szczególny sposób dowodowe powinności skarżącego: nawet bowiem wykazanie istnienia związku koniecznego (typu conditio sine qua non) między zarzucanym naruszeniem wolności (praw) konstytucyjnych a rozstrzygnięciem, które ów skutek spowodowało, nie jest tożsame z dowodem, że przyczyną zarzucanego naruszenia jest niekonstytucyjność samego przepisu będącego prawną podstawą rozstrzygnięcia. Niezbędne jest bowiem wykazanie, że związek ten istnieje między brakiem konstytucyjności przepisu a naruszeniem prawa lub wolności (zob. wyrok TK z 15 października 2002 r., SK 6/02, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 65).
Trybunał Konstytucyjny w swoim orzecznictwie zwracał uwagę, że rzeczywista treść wielu przepisów prawnych kształtuje się dopiero w procesie ich stosowania. Jeżeli określony sposób rozumienia przepisu ustawy utrwalił się już w sposób oczywisty, a zwłaszcza jeśli znalazł jednoznaczny i autorytatywny wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego bądź Naczelnego Sądu Administracyjnego, to należy uznać, że przepis ten – w praktyce stosowania – nabrał takiej właśnie treści, jaką odnalazły w nim najwyższe instancje sądowe. Jeżeli zaś tak rozumianego przepisu nie da się pogodzić z normami, zasadami lub wartościami konstytucyjnymi, to Trybunał Konstytucyjny może orzec o jego niezgodności z Konstytucją i tym sposobem umożliwić ustawodawcy bardziej precyzyjne i jednoznaczne uregulowanie danej kwestii (zob. wyrok TK z 9 maja 2005 r., SK 14/04, OTK ZU nr 5/A/2005, poz. 47). W takiej sytuacji jednakże to na skarżącym spoczywa ciężar wykazania, że utrwalona wykładnia przepisu jest sprzeczna z konstytucyjnym prawem lub wolnością, jak również udowodnienia, na czym ta niezgodność polega. W rozpatrywanej skardze skarżąca – ograniczając się do zakwestionowania aktów stosowania prawa – nie spełniła tego wymogu ani w odniesieniu do art. 156 § 5a k.p.k., ani w zakresie zarzutów wysuniętych przeciwko art. 98 § 2 k.p.k. Przesądza to o konieczności odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Niezależnie od powyższej przesłanki, stanowiącej samodzielną podstawę odmowy nadania skardze dalszego biegu, Trybunał Konstytucyjny postanowił wskazać na pozostałe braki formalne skargi. Zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK obowiązkiem skarżącego jest wskazanie konstytucyjnych wolności lub praw oraz wskazanie, w jaki sposób – jego zdaniem – zostały one naruszone przez kwestionowane przepisy aktu normatywnego. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wielokrotnie podkreślano, że prawidłowe wykonanie przez skarżącego tego obowiązku polega nie tylko na wskazaniu w petitum skargi postanowień Konstytucji, z którymi – w ocenie skarżącego – niezgodne są kwestionowane przepisy, ale również na precyzyjnym przedstawieniu treści praw lub wolności wywodzonych z tych postanowień, a naruszonych przez ustawodawcę. Z powyższego nie może zwolnić skarżącego działający niejako z własnej inicjatywy Trybunał Konstytucyjny, który – zgodnie z art. 66 ustawy o TK – orzekając, jest związany granicami skargi konstytucyjnej (zob. postanowienie TK z 14 stycznia 2009 r., Ts 21/07, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 91).
W odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 2 oraz art. 42 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji przez zakwestionowany art. 156 § 5a k.p.k. przesłanka wynikająca z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK nie została spełniona. Należy zauważyć, że skarżąca ani w skardze konstytucyjnej, ani w piśmie stanowiącym odpowiedź na zarządzenie sędziego Trybunału Konstytucyjnego nie określiła – poza ogólnymi odwołaniami do treści art. 2, art. 31 ust. 3 oraz art. 42 ust. 2 Konstytucji – sposobu naruszenia praw lub wolności określonych we wskazanych przepisach Konstytucji. Okoliczność ta w tym zakresie stanowi samoistną podstawę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Ponadto Trybunał przypomina, że zawierający klauzulę demokratycznego państwa prawnego art. 2 – zamieszczony w rozdziale I Konstytucji – należy do tych fundamentalnych przepisów ustawy zasadniczej, które określają podstawowe i szczególnie chronione cechy ustrojowe Rzeczypospolitej Polskiej. Dla organów władzy publicznej stanowi on niezwykle ważną dyrektywę w zakresie stanowienia i stosowania prawa w zgodzie ze standardami demokratycznego państwa prawnego. Może on zatem stanowić podstawę do wywodzenia – niewyrażonych wprost w Konstytucji – zasad konstytucyjnych działania tych organów. Jednakże dla ochrony konstytucyjnych wolności i praw w trybie skargi konstytucyjnej podstawy poszukiwać należy nie w ogólnej klauzuli demokratycznego państwa prawnego, lecz w konkretnych postanowieniach Konstytucji (zob. wyroki TK z: 23 listopada 1998 r., SK 7/98, OTK ZU nr 7/1998, poz. 114 oraz 10 lipca 2000 r., SK 21/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 144).
W odniesieniu do zarzutu niezgodności art. 98 § 2 k.p.k. z art. 41 ust. 1-3 Konstytucji skarżąca, pomimo wezwania przez sędziego Trybunału Konstytucyjnego, również nie wskazała – stosownie do art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK – sposobu naruszenia konstytucyjnych praw i wolności, co na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK uniemożliwia nadanie biegu skardze konstytucyjnej.
W niniejszej sprawie w skarżąca nie wskazała expressis verbis art. 42 ust. 2 Konstytucji jako wzorca kontroli zgodności art. 98 § 2 k.p.k. Kierując się jednak regułą, zgodnie z którą istotą skargi konstytucyjnej są treści wyrażone zarówno w petitum, jak i w jej uzasadnieniu (zasada falsa demonstratio non nocet), Trybunał uznaje, że art. 42 ust.2 Konstytucji został w niniejszej sprawie wskazany jako wzorzec kontroli w zakresie badania konstytucyjności art. 98 § 2 k.p.k. Trybunał stwierdza jednak, że skarżąca, poza ogólnym odwołaniem się do prawa do obrony, nie określiła sposobu naruszenia przez zaskarżony przepis tego konstytucyjnego prawa. Nie uczyniła tego także w odpowiedzi na wezwanie zawarte w zarządzeniu dotyczącym braków formalnych skargi. Trybunał wielokrotnie podkreślał, że istotą skargi konstytucyjnej nie jest wskazanie jakiejkolwiek niezgodności przepisu prawa z postanowieniami Konstytucji, ale wskazanie sposobu, w jaki kwestionowany przepis narusza unormowania konstytucyjne, będące podstawą podmiotowych praw skarżącego (zob. postanowienie z 21 sierpnia 2000 r., Ts 47/00, OTK ZU nr 6/A/2000, poz. 229).
Ponadto Trybunał ustalił, że podniesiony w skardze zarzut naruszenia art. 41 ust. 1-3 Konstytucji przez zakwestionowany art. 98 § 2 k.p.k. jest oczywiście bezzasadny. Trybunał przypomina, że z oczywistą bezzasadnością mamy do czynienia w sytuacji, w której sformułowane wobec kwestionowanej regulacji zarzuty „choćby w najmniejszym stopniu nie uprawdopodabniają negatywnej jej kwalifikacji konstytucyjnej” (zob. postanowienie z 12 lipca 2004 r., Ts 32/03, OTK ZU nr 3/B/2004, poz. 174). Wysunięty przez skarżącą zarzut, w myśl którego art. 98 § 2 k.p.k. nie może stanowić podstawy odroczenia sporządzenia uzasadnienia postanowienia w sprawie zastosowania tymczasowego aresztowania, gdyż w art. 41 ust. 3 Konstytucji nie przewidziano możliwości wprowadzenia wyjątku od obowiązku doręczenia postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania wraz z pisemnym uzasadnieniem, oparty jest jedynie na propozycji dowolnej wykładni przepisów dokonanej przez skarżącą, co w żadnym stopniu nie uprawdopodabnia zarzutu niekonstytucyjności zaskarżonego przepisu. Należy zatem stwierdzić, że podnoszone zarzuty w sposób oczywisty nie znajdują uzasadnienia i są oczywiście pozbawione podstaw w zakresie wskazanych konstytucyjnych praw i wolności.
Trybunał przypomina, że – co zostało wskazane powyżej – zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 27 listopada 2012 r. skarżąca została wezwana do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez: wskazanie ostatecznego – w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji – rozstrzygnięcia sądu lub organu władzy publicznej, z wydaniem którego skarżąca łączy zarzut naruszenia przysługujących jej konstytucyjnych wolności lub praw; dokładne określenie przedmiotu skargi przez wykazanie, że art. 156 § 5a oraz art. 98 § 2 k.p.k. stanowiły podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia; podanie daty doręczenia ostatecznego rozstrzygnięcia; doręczenie odpisu oraz 4 kopii orzeczenia wydanego na skutek rozpoznania zażalenia skarżącej na zarządzenie prokuratora Prokuratury Okręgowej w Katowicach delegowanego do Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach z 21 grudnia 2010 r. (sygn. akt V Ds.69/10/S); dokładne określenie sposobu naruszenia konstytucyjnych praw i wolności skarżącej; doręczenie pełnomocnictwa szczególnego do sporządzenia skargi konstytucyjnej i reprezentowania skarżącej przed Trybunałem Konstytucyjnym.
Pismem z 10 grudnia 2012 r. skarżąca odniosła się do zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego, jednak należy stwierdzić, że uzupełniła braki w sposób nieprawidłowy. Po pierwsze, w piśmie stanowiącym wykonanie zarządzenia Sędziego Trybunału Konstytucyjnego skarżąca nie określiła, w jaki sposób art. 98 § 2 k.p.k. stanowił podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia. Po drugie, nie określiła dokładnie sposobu naruszenia przysługujących jej konstytucyjnych praw i wolności. Po trzecie, nie nadesłała odpisu oraz 4 kopii orzeczenia wydanego na skutek rozpoznania zażalenia skarżącej na zarządzenie prokuratora Prokuratury Okręgowej w Katowicach delegowanego do Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach z 21 grudnia 2010 r. (sygn. akt V Ds.69/10/S).
Skarżąca złożyła wniosek o przedłużenie terminu do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej w zakresie obowiązku doręczenia odpisu i kserokopii stosownych dokumentów. W odniesieniu do wniosku skarżącej Trybunał wskazuje, że termin do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej jest terminem ustawowym, określonym w art. 36 ust. 2 ustawy o TK. W związku z takim uregulowaniem instytucja przedłużenia terminu do dokonania czynności procesowej, określona w art. 166 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.), nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie, ponieważ dotyczy ona wyłącznie terminów sądowych (zob. postanowienie TK z 9 lutego 1999 r., Ts 148/98, OTK nr 3/1999, poz. 55; J. Bodio, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Jakubecki, wyd. 3, Warszawa 2008, s. 241; M. Jędrzejewska, K. Weitz [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1: Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, wyd. 3, Warszawa 2009, s. 465; J. Jodłowski, Z. Resich, J. Lapierre, T. Misiuk-Jodłowska, K. Weitz, Postępowanie cywilne, wyd. 6, Warszawa 2009, s. 296; E. Marszałkowska-Krześ, [w:] Postępowanie cywilne, red. E. Marszałkowska-Krześ, Warszawa 2008, s. 242; M. Eliasz, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, wyd. 2, Warszawa 2008, s. 238; A. Zieliński, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, wyd. 4, Warszawa 2010, s. 308). Podkreślić należy, że do dnia rozpoznania skargi konstytucyjnej skarżąca nie doręczyła wymaganych dokumentów wraz ze złożeniem wniosku o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej na podstawie art. 168 § 1 k.p.c. w zw. z art. 20 ustawy o TK. Mając powyższe na uwadze, Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 199 § 1 pkt 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. w zw. z art. 20 ustawy o TK – odrzucił wniosek o przedłużenie terminu do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej ze względu na jego niedopuszczalność.
Trybunał Konstytucyjny odmawia nadania dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej w przypadku, w którym braki skargi konstytucyjnej nie zostały uzupełnione w wyznaczonym terminie. Nie budzi przy tym wątpliwości, że nieuzupełnienie braków skargi zachodzi zarówno w sytuacji, w której skarżący nie nadesłał do Trybunału żadnego pisma w ustawowym 7-dniowym terminie, jak i w przypadku, w którym takie pismo procesowe wprawdzie zostało nadesłane, ale nie zawiera uzupełnienia wskazanych w zarządzeniu sędziego TK braków skargi konstytucyjnej (zob. postanowienia TK z: 2 grudnia 2009 r., Ts 207/08, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 28; 2 grudnia 2009 r., Ts 275/08, OTK ZU 1/B/2010, poz. 34; 7 czerwca 2011 r., Ts 74/11, OTK ZU nr 5/B/2011, poz. 396). Okoliczność ta stanowi samoistną podstawę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
W tym stanie rzeczy należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
POSTANOWIENIE
z dnia 24 kwietnia 2013 r.
Sygn. akt Ts 118/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Leon Kieres,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej T.W. w sprawie zbadania zgodności:
1) art. 156 § 5a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) z art. 2 oraz art. 42 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
2) art. 98 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) z art. 41 ust. 1-3 oraz art. 42 ust. 2 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
1) odrzucić wniosek o przedłużenie terminu do usunięcia braków formalnych ze względu na jego niedopuszczalność,
2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 19 kwietnia 2011 r. (data nadania) T.W. (dalej: skarżąca) zakwestionowała zgodność: po pierwsze, art. 156 § 5a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) z art. 2 oraz art. 42 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji, w zakresie, w jakim przepis ten w postępowaniu przygotowawczym umożliwia prokuratorowi wyłączenie jawności wniosku o zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania; po drugie, art. 98 § 2 k.p.k. z art. 41 ust. 1-3 oraz art. 42 ust. 2 Konstytucji, w zakresie, w jakim na jego podstawie sąd orzekający o zastosowaniu tymczasowego aresztowania może odroczyć sporządzenie uzasadnienia postanowienia o zastosowaniu tego środka na czas do 7 dni.
Skarga konstytucyjna została sformułowana w związku z następującym stanem faktycznym. Skarżąca została zatrzymana 8 grudnia 2010 r., a następnie, 9 grudnia 2010 r., została przekazana do dyspozycji sądu. W toku postępowania przygotowawczego Sąd Rejonowy Katowice-Wschód w Katowicach – Wydział III Karny, postanowieniem z 9 grudnia 2010 r. (sygn. akt III Kp 80/10), zastosował wobec skarżącej środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania oraz na podstawie art. 98 § 2 k.p.k. odroczył sporządzenie uzasadnienia powyższego postanowienia. W trakcie posiedzenia w sprawie zastosowania tymczasowego aresztowania przewodnicząca składu orzekającego na podstawie art. 156 § 5a k.p.k. nie uwzględniła wniosku obrońcy podejrzanej o udostępnienie wniosku prokuratora o zastosowanie tymczasowego aresztowania. Na powyższe postanowienie wniesiono zażalenia w zakresie zastosowania tymczasowego aresztowania oraz odroczenia terminu sporządzenia uzasadnienia postanowienia. W wyniku rozpoznania przedmiotowych zażaleń Sąd Okręgowy w Katowicach postanowieniem z 19 stycznia 2011 r. (sygn. akt VI Kz 1/11) utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie z 9 grudnia 2010 r.
Zarządzeniem z 21 grudnia 2010 r. (sygn. akt Ap V Ds. 69/10/S) prokurator Prokuratury Okręgowej w Katowicach delegowany do Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach odmówił obrońcy skarżącej dostępu do akt śledztwa. W uzasadnieniu prokurator wskazał, że ujawnienie materiałów zgromadzonych w śledztwie przeciwko skarżącej groziłoby uniemożliwieniem ustalenia i ujęcia sprawców innych czynów ujawnionych w toku postępowania. Obrońca skarżącej wniósł na powyższe zarządzenie zażalenie do Prokuratora Generalnego (za pośrednictwem prokuratora Prokuratury Apelacyjnej).
W skardze konstytucyjnej skarżąca zarzuciła, że w wyniku błędnego zastosowania zakwestionowanego art. 156 § 5a k.p.k. przez organy orzekające w jej sprawie zostały naruszone przysługujące jej konstytucyjne prawa i wolności. Skarżąca podniosła, że przepis ten został wprowadzony w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 3 czerwca 2008 r. (K 42/07, OTK ZU nr 5/A/2008, poz. 77), w którym Trybunał Konstytucyjny orzekł niezgodność art. 156 § 5 k.p.k. z art. 2 oraz art. 42 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji, w zakresie, w jakim przepis ten umożliwiał arbitralne wyłączenie jawności materiałów postępowania przygotowawczego, uzasadniających wniosek prokuratora dotyczący tymczasowego aresztowania. Zdaniem skarżącej nieprawidłowa interpretacja wprowadzonej na skutek powyższego orzeczenia Trybunału normy art. 156 § 5a k.p.k., określającej ustawowe przesłanki ograniczenia dostępu do akt w postępowaniu przygotowawczym, powoduje, że przepis ten nie uregulował kwestii udostępniania akt postępowania przygotowawczego osobom tymczasowo aresztowanym.
Niekonstytucyjność art. 98 § 2 k.p.k. skarżąca również upatruje w nietrafnym rozumieniu tego przepisu. W jej ocenie prawidłowa interpretacja, uwzględniająca wykładnię systemową i celowościową tej normy, wyłącza możliwość odroczenia na podstawie jej podstawie sporządzenia uzasadnienia postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania. Zdaniem skarżącej z treści art. 41 ust. 3 Konstytucji wynika jednoznacznie, że postanowienie o tymczasowym aresztowaniu musi zawierać uzasadnienie. Zastosowanie art. 98 § 2 k.p.k. jako podstawy odroczenia sporządzenia uzasadnienia byłoby możliwe – w jej ocenie – jedynie wówczas, gdyby w przepisach Konstytucji wyraźnie wskazano, że odstępstwo od zasady doręczenia postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania wraz z uzasadnieniem przewiduje ustawa. Ponadto skarżąca zarzuciła, że nieprawidłowe zastosowanie przez sąd orzekający w jej sprawie art. 98 § 2 k.p.k. do postanowienia o tymczasowym aresztowaniu uniemożliwiło jej realizację prawa do obrony.
Zarządzeniem z 27 listopada 2012 r. Trybunał Konstytucyjny wezwał skarżącą do: wskazania ostatecznego – w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji – rozstrzygnięcia sądu lub organu władzy publicznej, z wydaniem którego skarżąca łączy zarzut naruszenia przysługujących jej konstytucyjnych wolności lub praw; dokładnego określenia przedmiotu skargi przez wykazanie, że art. 156 § 5a oraz art. 98 § 2 k.p.k. stanowiły podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia; podania daty doręczenia ostatecznego rozstrzygnięcia; doręczenia odpisu oraz 4 kopii orzeczenia wydanego na skutek rozpoznania zażalenia skarżącej na zarządzenie prokuratora Prokuratury Okręgowej w Katowicach delegowanego do Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach z 21 grudnia 2010 r. (sygn. akt V Ds.69/10/S); dokładnego określenia sposobu naruszenia konstytucyjnych praw i wolności skarżącej; do doręczenia pełnomocnictwa szczególnego do sporządzenia skargi konstytucyjnej i reprezentowania skarżącej przed Trybunałem Konstytucyjnym.
W piśmie z 10 grudnia 2012 r. skarżąca ustosunkowała się do powyższego zarządzenia, powtarzając w przeważającej części argumentację przedstawioną w skardze konstytucyjnej. Jako ostateczne rozstrzygnięcia w sprawie skarżąca wskazała postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach z 19 stycznia 2011 r. (sygn. akt VI Kz 1/11; doręczone 19 kwietnia 2011 r.) oraz postanowienie Prokuratora Apelacyjnego z 15 lutego 2011 r. (sygn. akt Ap V Ds. 69/10/Sp; doręczone 7 marca 2011 r.). Skarżąca doręczyła także kopię pisma Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach z 15 lutego 2011 r., z którego wynika, że Prokurator Apelacyjny postanowieniem z 15 lutego 2011 r. (sygn. akt Ap V Ds. 69/10/Sp) nie uwzględnił zażalenia na zarządzenie prokuratora Prokuratury Okręgowej w Katowicach delegowanego do Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach z 21 grudnia 2010 r. (sygn. akt Ap V Ds. 69/10/S). Skarżąca złożyła jednocześnie wniosek o przedłużenie terminu do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej w zakresie obowiązku doręczenia odpisu i kserokopii stosownych dokumentów.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony wolności lub praw, który musi spełniać szereg przesłanek określonych w art. 79 ust. 1 Konstytucji, a doprecyzowanych w art. 46-48 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z przywołanymi regulacjami skarga poza realizacją wymogów stawianych pismu procesowemu powinna zawierać: dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją; wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone; uzasadnienie skargi, z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego. Z przytoczonych powyżej przepisów wynika, że zarzuty skargi muszą uprawdopodabniać niekonstytucyjność kwestionowanej regulacji, co oznacza konieczność wywiedzenia z zaskarżonych przepisów określonej normy, powołanie właściwych wzorców konstytucyjnych, zawierających podmiotowe prawa przysługujące osobom fizycznym i – przez porównanie treści płynących z obu regulacji – wykazanie ich wzajemnej niezgodności.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że rozpatrywana skarga konstytucyjna nie spełnia powyższych wymogów.
Istotą zarzutów skargi – zarówno w odniesieniu do art. 156 § 5a k.p.k., jak i art. 98 § 2 k.p.k. – jest kwestia stosowania prawa. Skarżąca przedmiotem skargi konsekwentnie czyni niewłaściwe, jej zdaniem, zastosowanie zaskarżonych przepisów k.p.k. oraz działanie organów postępowania, co jednoznacznie przesądza o konieczności odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
W skardze konstytucyjnej skarżąca podniosła: „[w]skazanie ustawowych ograniczeń [w art. 156 § 5a k.p.k.] nie zniwelowało problemu dostępu do akt postępowania przygotowawczego osób tymczasowo aresztowanych. Tkwi on bowiem w praktyce stosowania prawa, czy wręcz nadużywania tego przepisu przez prokuratorów przekonanych o tym, że regułą powinno być odmawianie dostępu podejrzanym do tych akt”. Także w piśmie uzupełniającym braki formalne skargi skarżąca wskazuje, że naruszenie jej konstytucyjnych praw wynikało z błędnej wykładni art. 156 § 5a k.p.k. Takie sformułowanie zarzutów uzasadnia stwierdzenie, że skarga konstytucyjna w tym zakresie jest skargą na stosowanie prawa.
W zakresie zakwestionowania zgodności z Konstytucją art. 98 § 2 k.p.k. skarżąca poprzestaje na opisaniu uchybień proceduralnych, których to, jej zdaniem, miały się dopuścić sądy orzekające w jej sprawie. Celem wniesionej skargi nie jest zatem de facto zbadanie konstytucyjności zaskarżonego przepisu, a jedynie zwrócenie uwagi na przedstawione nieprawidłowości. Świadczą o tym takie twierdzenia skarżącej, jak: „z całą pewnością do ważnych powodów [uzasadniających odroczenie sporządzania uzasadnienia postanowienia] nie można zaliczyć »późnej pory«, o czym mowa w pkt 2 postanowienia Sądu Rejonowego Katowice-Wschód z dnia 9 grudnia 2010 r. (…) Takie uzasadnienie (…) uchybia godności urzędu”.
Należy podkreślić, że zgodnie z art. 79 ust.1 Konstytucji Trybunał nie podejmuje kontroli konstytucyjności stosowania prawa. Takie badanie sprawy przez Trybunał Konstytucyjny nie jest możliwe, gdyż nie mieści się w jego kognicji, określonej przez art. 188 Konstytucji. Jednocześnie Trybunał podkreśla, że poza zakresem badania sprawy przez Trybunał pozostaje ocena poprawności danej wykładni pod względem merytorycznym (zob. wyrok TK z 24 stycznia 2001 r., SK 30/99, OTK ZU 1/A/2001, poz. 3). Skarga konstytucyjna wedle Konstytucji nie jest skargą „na rozstrzygnięcie”, lecz skargą „na przepis”. Gdy przyczyną zarzucanego naruszenia jest niekonstytucyjne zastosowanie lub zinterpretowanie przepisu zgodnego z Konstytucją – skarga nie przysługuje. Kształtuje to w szczególny sposób dowodowe powinności skarżącego: nawet bowiem wykazanie istnienia związku koniecznego (typu conditio sine qua non) między zarzucanym naruszeniem wolności (praw) konstytucyjnych a rozstrzygnięciem, które ów skutek spowodowało, nie jest tożsame z dowodem, że przyczyną zarzucanego naruszenia jest niekonstytucyjność samego przepisu będącego prawną podstawą rozstrzygnięcia. Niezbędne jest bowiem wykazanie, że związek ten istnieje między brakiem konstytucyjności przepisu a naruszeniem prawa lub wolności (zob. wyrok TK z 15 października 2002 r., SK 6/02, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 65).
Trybunał Konstytucyjny w swoim orzecznictwie zwracał uwagę, że rzeczywista treść wielu przepisów prawnych kształtuje się dopiero w procesie ich stosowania. Jeżeli określony sposób rozumienia przepisu ustawy utrwalił się już w sposób oczywisty, a zwłaszcza jeśli znalazł jednoznaczny i autorytatywny wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego bądź Naczelnego Sądu Administracyjnego, to należy uznać, że przepis ten – w praktyce stosowania – nabrał takiej właśnie treści, jaką odnalazły w nim najwyższe instancje sądowe. Jeżeli zaś tak rozumianego przepisu nie da się pogodzić z normami, zasadami lub wartościami konstytucyjnymi, to Trybunał Konstytucyjny może orzec o jego niezgodności z Konstytucją i tym sposobem umożliwić ustawodawcy bardziej precyzyjne i jednoznaczne uregulowanie danej kwestii (zob. wyrok TK z 9 maja 2005 r., SK 14/04, OTK ZU nr 5/A/2005, poz. 47). W takiej sytuacji jednakże to na skarżącym spoczywa ciężar wykazania, że utrwalona wykładnia przepisu jest sprzeczna z konstytucyjnym prawem lub wolnością, jak również udowodnienia, na czym ta niezgodność polega. W rozpatrywanej skardze skarżąca – ograniczając się do zakwestionowania aktów stosowania prawa – nie spełniła tego wymogu ani w odniesieniu do art. 156 § 5a k.p.k., ani w zakresie zarzutów wysuniętych przeciwko art. 98 § 2 k.p.k. Przesądza to o konieczności odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Niezależnie od powyższej przesłanki, stanowiącej samodzielną podstawę odmowy nadania skardze dalszego biegu, Trybunał Konstytucyjny postanowił wskazać na pozostałe braki formalne skargi. Zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK obowiązkiem skarżącego jest wskazanie konstytucyjnych wolności lub praw oraz wskazanie, w jaki sposób – jego zdaniem – zostały one naruszone przez kwestionowane przepisy aktu normatywnego. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wielokrotnie podkreślano, że prawidłowe wykonanie przez skarżącego tego obowiązku polega nie tylko na wskazaniu w petitum skargi postanowień Konstytucji, z którymi – w ocenie skarżącego – niezgodne są kwestionowane przepisy, ale również na precyzyjnym przedstawieniu treści praw lub wolności wywodzonych z tych postanowień, a naruszonych przez ustawodawcę. Z powyższego nie może zwolnić skarżącego działający niejako z własnej inicjatywy Trybunał Konstytucyjny, który – zgodnie z art. 66 ustawy o TK – orzekając, jest związany granicami skargi konstytucyjnej (zob. postanowienie TK z 14 stycznia 2009 r., Ts 21/07, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 91).
W odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 2 oraz art. 42 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji przez zakwestionowany art. 156 § 5a k.p.k. przesłanka wynikająca z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK nie została spełniona. Należy zauważyć, że skarżąca ani w skardze konstytucyjnej, ani w piśmie stanowiącym odpowiedź na zarządzenie sędziego Trybunału Konstytucyjnego nie określiła – poza ogólnymi odwołaniami do treści art. 2, art. 31 ust. 3 oraz art. 42 ust. 2 Konstytucji – sposobu naruszenia praw lub wolności określonych we wskazanych przepisach Konstytucji. Okoliczność ta w tym zakresie stanowi samoistną podstawę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Ponadto Trybunał przypomina, że zawierający klauzulę demokratycznego państwa prawnego art. 2 – zamieszczony w rozdziale I Konstytucji – należy do tych fundamentalnych przepisów ustawy zasadniczej, które określają podstawowe i szczególnie chronione cechy ustrojowe Rzeczypospolitej Polskiej. Dla organów władzy publicznej stanowi on niezwykle ważną dyrektywę w zakresie stanowienia i stosowania prawa w zgodzie ze standardami demokratycznego państwa prawnego. Może on zatem stanowić podstawę do wywodzenia – niewyrażonych wprost w Konstytucji – zasad konstytucyjnych działania tych organów. Jednakże dla ochrony konstytucyjnych wolności i praw w trybie skargi konstytucyjnej podstawy poszukiwać należy nie w ogólnej klauzuli demokratycznego państwa prawnego, lecz w konkretnych postanowieniach Konstytucji (zob. wyroki TK z: 23 listopada 1998 r., SK 7/98, OTK ZU nr 7/1998, poz. 114 oraz 10 lipca 2000 r., SK 21/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 144).
W odniesieniu do zarzutu niezgodności art. 98 § 2 k.p.k. z art. 41 ust. 1-3 Konstytucji skarżąca, pomimo wezwania przez sędziego Trybunału Konstytucyjnego, również nie wskazała – stosownie do art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK – sposobu naruszenia konstytucyjnych praw i wolności, co na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK uniemożliwia nadanie biegu skardze konstytucyjnej.
W niniejszej sprawie w skarżąca nie wskazała expressis verbis art. 42 ust. 2 Konstytucji jako wzorca kontroli zgodności art. 98 § 2 k.p.k. Kierując się jednak regułą, zgodnie z którą istotą skargi konstytucyjnej są treści wyrażone zarówno w petitum, jak i w jej uzasadnieniu (zasada falsa demonstratio non nocet), Trybunał uznaje, że art. 42 ust.2 Konstytucji został w niniejszej sprawie wskazany jako wzorzec kontroli w zakresie badania konstytucyjności art. 98 § 2 k.p.k. Trybunał stwierdza jednak, że skarżąca, poza ogólnym odwołaniem się do prawa do obrony, nie określiła sposobu naruszenia przez zaskarżony przepis tego konstytucyjnego prawa. Nie uczyniła tego także w odpowiedzi na wezwanie zawarte w zarządzeniu dotyczącym braków formalnych skargi. Trybunał wielokrotnie podkreślał, że istotą skargi konstytucyjnej nie jest wskazanie jakiejkolwiek niezgodności przepisu prawa z postanowieniami Konstytucji, ale wskazanie sposobu, w jaki kwestionowany przepis narusza unormowania konstytucyjne, będące podstawą podmiotowych praw skarżącego (zob. postanowienie z 21 sierpnia 2000 r., Ts 47/00, OTK ZU nr 6/A/2000, poz. 229).
Ponadto Trybunał ustalił, że podniesiony w skardze zarzut naruszenia art. 41 ust. 1-3 Konstytucji przez zakwestionowany art. 98 § 2 k.p.k. jest oczywiście bezzasadny. Trybunał przypomina, że z oczywistą bezzasadnością mamy do czynienia w sytuacji, w której sformułowane wobec kwestionowanej regulacji zarzuty „choćby w najmniejszym stopniu nie uprawdopodabniają negatywnej jej kwalifikacji konstytucyjnej” (zob. postanowienie z 12 lipca 2004 r., Ts 32/03, OTK ZU nr 3/B/2004, poz. 174). Wysunięty przez skarżącą zarzut, w myśl którego art. 98 § 2 k.p.k. nie może stanowić podstawy odroczenia sporządzenia uzasadnienia postanowienia w sprawie zastosowania tymczasowego aresztowania, gdyż w art. 41 ust. 3 Konstytucji nie przewidziano możliwości wprowadzenia wyjątku od obowiązku doręczenia postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania wraz z pisemnym uzasadnieniem, oparty jest jedynie na propozycji dowolnej wykładni przepisów dokonanej przez skarżącą, co w żadnym stopniu nie uprawdopodabnia zarzutu niekonstytucyjności zaskarżonego przepisu. Należy zatem stwierdzić, że podnoszone zarzuty w sposób oczywisty nie znajdują uzasadnienia i są oczywiście pozbawione podstaw w zakresie wskazanych konstytucyjnych praw i wolności.
Trybunał przypomina, że – co zostało wskazane powyżej – zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 27 listopada 2012 r. skarżąca została wezwana do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez: wskazanie ostatecznego – w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji – rozstrzygnięcia sądu lub organu władzy publicznej, z wydaniem którego skarżąca łączy zarzut naruszenia przysługujących jej konstytucyjnych wolności lub praw; dokładne określenie przedmiotu skargi przez wykazanie, że art. 156 § 5a oraz art. 98 § 2 k.p.k. stanowiły podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia; podanie daty doręczenia ostatecznego rozstrzygnięcia; doręczenie odpisu oraz 4 kopii orzeczenia wydanego na skutek rozpoznania zażalenia skarżącej na zarządzenie prokuratora Prokuratury Okręgowej w Katowicach delegowanego do Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach z 21 grudnia 2010 r. (sygn. akt V Ds.69/10/S); dokładne określenie sposobu naruszenia konstytucyjnych praw i wolności skarżącej; doręczenie pełnomocnictwa szczególnego do sporządzenia skargi konstytucyjnej i reprezentowania skarżącej przed Trybunałem Konstytucyjnym.
Pismem z 10 grudnia 2012 r. skarżąca odniosła się do zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego, jednak należy stwierdzić, że uzupełniła braki w sposób nieprawidłowy. Po pierwsze, w piśmie stanowiącym wykonanie zarządzenia Sędziego Trybunału Konstytucyjnego skarżąca nie określiła, w jaki sposób art. 98 § 2 k.p.k. stanowił podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia. Po drugie, nie określiła dokładnie sposobu naruszenia przysługujących jej konstytucyjnych praw i wolności. Po trzecie, nie nadesłała odpisu oraz 4 kopii orzeczenia wydanego na skutek rozpoznania zażalenia skarżącej na zarządzenie prokuratora Prokuratury Okręgowej w Katowicach delegowanego do Prokuratury Apelacyjnej w Katowicach z 21 grudnia 2010 r. (sygn. akt V Ds.69/10/S).
Skarżąca złożyła wniosek o przedłużenie terminu do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej w zakresie obowiązku doręczenia odpisu i kserokopii stosownych dokumentów. W odniesieniu do wniosku skarżącej Trybunał wskazuje, że termin do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej jest terminem ustawowym, określonym w art. 36 ust. 2 ustawy o TK. W związku z takim uregulowaniem instytucja przedłużenia terminu do dokonania czynności procesowej, określona w art. 166 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.), nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie, ponieważ dotyczy ona wyłącznie terminów sądowych (zob. postanowienie TK z 9 lutego 1999 r., Ts 148/98, OTK nr 3/1999, poz. 55; J. Bodio, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Jakubecki, wyd. 3, Warszawa 2008, s. 241; M. Jędrzejewska, K. Weitz [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1: Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, wyd. 3, Warszawa 2009, s. 465; J. Jodłowski, Z. Resich, J. Lapierre, T. Misiuk-Jodłowska, K. Weitz, Postępowanie cywilne, wyd. 6, Warszawa 2009, s. 296; E. Marszałkowska-Krześ, [w:] Postępowanie cywilne, red. E. Marszałkowska-Krześ, Warszawa 2008, s. 242; M. Eliasz, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, wyd. 2, Warszawa 2008, s. 238; A. Zieliński, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, wyd. 4, Warszawa 2010, s. 308). Podkreślić należy, że do dnia rozpoznania skargi konstytucyjnej skarżąca nie doręczyła wymaganych dokumentów wraz ze złożeniem wniosku o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej na podstawie art. 168 § 1 k.p.c. w zw. z art. 20 ustawy o TK. Mając powyższe na uwadze, Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 199 § 1 pkt 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. w zw. z art. 20 ustawy o TK – odrzucił wniosek o przedłużenie terminu do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej ze względu na jego niedopuszczalność.
Trybunał Konstytucyjny odmawia nadania dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej w przypadku, w którym braki skargi konstytucyjnej nie zostały uzupełnione w wyznaczonym terminie. Nie budzi przy tym wątpliwości, że nieuzupełnienie braków skargi zachodzi zarówno w sytuacji, w której skarżący nie nadesłał do Trybunału żadnego pisma w ustawowym 7-dniowym terminie, jak i w przypadku, w którym takie pismo procesowe wprawdzie zostało nadesłane, ale nie zawiera uzupełnienia wskazanych w zarządzeniu sędziego TK braków skargi konstytucyjnej (zob. postanowienia TK z: 2 grudnia 2009 r., Ts 207/08, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 28; 2 grudnia 2009 r., Ts 275/08, OTK ZU 1/B/2010, poz. 34; 7 czerwca 2011 r., Ts 74/11, OTK ZU nr 5/B/2011, poz. 396). Okoliczność ta stanowi samoistną podstawę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
W tym stanie rzeczy należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.