Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 30.07.2014r. Sąd Rejonowy w Nowym Sączu oddalił powództwo Z. P. przeciwko D. S. o uznanie umowy za bezskuteczną (punkt I sentencji) i zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (punkt II sentencji).

Sąd Rejonowy ustalił, że J. S. jako prezes (...) sp. z o.o. zawarł umowę leasingu z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.. Dla zabezpieczenia roszczeń z tej umowy w kwietniu 1996r. wystawił weksel, którego poręczycielką była powódka. Wyrokiem z dnia 26.02.2008r., sygn. akt XXV C 3875/05, Sąd Okręgowy w Warszawie zasądził od J. S., S. K. i Z. P. solidarnie na rzecz (...) sp. z o.o. kwotę 98.578,90 zł z odsetkami i kosztami postępowania. Wyrok uprawomocnił się w stosunku do powódki i J. S. wskutek oddalenia ich apelacji przez Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 28.05.2009r. w sprawie VI ACa 1432/08. Na podstawie tego orzeczenia przeciwko powódce toczy się postępowanie egzekucyjne z wniosku wierzyciela (...) sp. z o.o. – do dnia 12.07.2013r. komornik wyegzekwował od niej kwotę 4.012,16 zł, a postępowanie jest w toku. Wyrokiem z dnia 12.07.2013r., sygn. akt IC 220/13, Sąd Rejonowy w Nowym Sączu zasądził od J. S. na rzecz powódki kwotę 4.012,16 zł. Aktualne zadłużenie powódki wobec (...) wynosi około 180.000 zł, komornik ściąga z jej emerytury kwoty po 521 zł miesięcznie.

Dłużnik J. S. był wraz z żoną H. S. właścicielem nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym nr (...) i zabudowaniami gospodarczymi, a nadto nowym budynkiem mieszkalnym w stanie surowym, położonej w B., gmina P., o pow. 2,82 ha utworzonej z dz. ewid. nr (...)objętej księgą wieczystą (...).

Sąd ustalił, że syn J. i H. S. – pozwany D. S. w dniu (...) ukończył 18 lat. W dniu 24.11.2008r. J. S. i H. S. przenieśli na rzecz syna D. własność wskazanej wyżej nieruchomości wraz z częściami składowymi. W zamian za to pozwany zobowiązał się zapewnić im dożywotnie utrzymanie. Wartość nieruchomości określono na 120.000 zł. Nieruchomość ta była jedynym składnikiem majątku dłużnika. Sąd Rejonowy wskazał, że D. S. w dacie zawarcia umowy z rodzicami uczył się w technikum, mieszkał w domu rodzinnym i nie był informowany o problemach finansowych ojca. O jego zadłużeniu dowiedział się w 2012 r.

W dniu 16.08.2012 r. J. S. zawarł z wierzycielem (...) sp. z o.o. ugodę, na mocy której zobowiązał się dobrowolnie spłacać zadłużenie według ustalonego harmonogramu: kwotę 20.000 zł w terminie do 7 dni od dnia zawarcia ugody, kwotę 10.000 zł w terminie do dnia 31.12.2013. oraz kwotę 73.909,90 zł w 48 miesięcznych ratach po 1.500 zł i 49 rata w kwocie 1.909,90 zł począwszy od dnia 10.06.2014r. Na zabezpieczenie części kwot stwierdzonych wyrokiem z dnia 26.02.2008r. H. S. oświadczeniem z dnia 23.02.2012r. ustanowiła hipotekę umowną do kwoty 150.000 zł na nieruchomości położonej w T., będącej jej wyłączną własnością.

Sąd wskazał, że powódka obecnie jest wierzycielem J. S., jednak nie była nim w dacie dokonania kwestionowanej czynności prawnej, która miała miejsce w dniu 24.11.2008r. Powódka uzyskała wyrok zasądzający od dłużnika na jej rzecz kwotę 4.012,16 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu dopiero w dniu 12.07.2013r., a zatem działania dłużnika należało oceniać na podstawie art. 530 k.c., w kontekście pokrzywdzenia przyszłego wierzyciela.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie, ponieważ nie zaistniały przesłanki wymagane do uznania czynności dłużnika jako dokonanej z zamiarem pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. Zdaniem Sądu w wyniku przeniesienia własności nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie z dnia 24.11.2008r. dłużnik nie stał się niewypłacalny, ani też bardziej niewypłacalny niż był wcześniej. Sąd wskazał, że dłużnik realizuje postanowienia ugody zawartej z (...) sp. z o.o. dokonując terminowo wpłat na poczet zadłużenia, dodatkowo uiszczał na rachunek Sądu Okręgowego w Warszawie comiesięczne kwoty po 510 zł tytułem kosztów sądowych, zaś w dniu 12.05.2014r. wpłacił na rzecz Z. P. kwotę 5.129,16 zł tytułem realizacji zobowiązania wynikającego z wyroku wydanego w sprawie I C 220/13 Sądu Rejonowego w Nowym Sączu. Nie toczyło się przeciwko dłużnikowi jakiekolwiek postępowanie egzekucyjne, ponadto pobiera on wynagrodzenie za pracę w kwocie około 2.500 zł miesięcznie. Sąd Rejonowy wskazał, że wprawdzie doszło do zawarcia umowy z dnia 24.11.2008r., na mocy której pozwany uzyskał korzyść majątkową, jednak powódka nie wykazała, że dłużnik zawierając tę umowę dokonał jej pokrzywdzenia i działał z zamiarem jej pokrzywdzenia.

Sąd Rejonowy podkreślił też, że pozwany obalił domniemanie z art. 527 § 3 k.c., bowiem dowiódł, iż pomimo bliskiej relacji z dłużnikiem nie wiedział, iż działał on ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli i nawet przy dołożeniu należytej staranności nie mógł się dowiedzieć.

W związku z powyższym Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw do uznania czynności prawnej dłużnika za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycielki.

Powyższy wyrok powódka zaskarżyła apelacją w całości zarzucając:

1.  naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 k.p.c., polegające na braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i jego błędnej ocenie poprzez dokonanie tej oceny w sposób przekraczający zakres swobodnej oceny dowodów, sprzecznie z zasadami logiki formalnej, bez należytego uwzględnienia zasad doświadczenia życiowego, w szczególności poprzez uznanie za udowodnione przez pozwanego okoliczności świadczących o braku jego wiedzy odnośnie zobowiązań J. S., co skutkowało następnie dokonaniem błędnych ustaleń faktycznych,

2.  błąd w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę wyroku, polegający na ustaleniu, że pozwany jako osoba bliska nie wiedział i przy należytej staranności nie mógł się dowiedzieć o stanie zadłużenia J. S., jak również na ustaleniu, że wskutek przeniesienia własności nieruchomości w 2008r. na rzecz pozwanego, J. S. nie stał się niewypłacalny ani w całości ani w większym stopniu niż to miało miejsce przed zawarciem umowy,

3.  naruszenie prawa materialnego poprzez niezastosowanie art. 528 k.c. w sytuacji uzyskania przez pozwanego nieodpłatnie korzyści majątkowej w wyniku umowy przenoszącej własność nieruchomości.

Wskazując na powyższe apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uznanie, że umowa o dożywocie obejmująca przeniesienie własności nieruchomości objętej KW (...) zawarta w dniu 24.11.2008 r., Rep. (...), nr (...), pomiędzy D. S. i J. S. jest bezskuteczna wobec Z. P. co do wierzytelności wynikającej z wyroku Sądu Rejonowego w Nowym Sączu z dnia 12.07.2013r., sygn. akt I C 220/13 oraz dalszych kwot zapłaconych przez Z. P. na rzecz (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 26.02.2008 r., sygn. akt XXV C 3875/05. Ewentualnie apelująca domagała się uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, a także zasądzenia od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W sprawie nie zaszły uchybienia skutkujące nieważnością postępowania, a których wystąpienie sąd odwoławczy ma obowiązek rozpatrzyć z urzędu – art. 378 § 1 k.p.c.

Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe i dokonał ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy akceptuje i uznaje za swoje, za wyjątkiem kwestionowanego w apelacji ustalenia co do braku wiedzy pozwanego w dacie zawarcia umowy o dożywocie o zobowiązaniach majątkowych jego ojca. Jednakże ustalenie to – co zostanie wykazane niżej – nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy nie podziela natomiast przedstawionej przez Sąd I instancji oceny prawnej.

Zgodzić się należy z Sądem Rejonowym, który uznał, że żądanie powódki należało rozpoznać w oparciu o przepis art. 530 k.c., który stanowi, że przepisy art. 527 – 529 k.c. stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dłużnik działał w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli.

Przyszli wierzyciele w rozumieniu art. 530 k.c. to tacy, których wierzytelności powstały po dokonaniu przez dłużnika czynności prawnej krzywdzącej wierzycieli, z tym że chroniona wierzytelność powinna powstać najpóźniej w chwili wniesienia skargi pauliańskiej, albo co najmniej istnieć w chwili wyrokowania. Jest to jedna z koniecznych przesłanek roszczenia wynikającego z art. 530 k.c. w związku z art. 527 § 2 k.c., bez zaistnienia której występuje czasowy brak legitymacji czynnej, ze względu na który powództwo jako przedwczesne podlega oddaleniu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 30.03.1995r., sygn. akt I ACr 73/95, OSA 1995/9/59).

W niniejszej sprawie w dacie zawarcia umowy o dożywocie z dnia 24.11.2008r. powódka nie posiadała jeszcze wierzytelności względem J. S.. W kwietniu 1996 r. poręczyła mu weksel na zabezpieczenie umowy leasingu zawartej ze spółką (...), jednak czynność ta nie rodziła jeszcze stosunku zobowiązaniowego pomiędzy powódką a J. S.. W orzecznictwie przyjmuje się, że dopiero zapłata przez poręczyciela zobowiązania wynikającego z weksla kreuje zobowiązanie pomiędzy nim a głównym zobowiązanym z tego weksla i daje poręczycielowi przymiot wierzyciela w stosunku do tego, za kogo poręczył. W związku z tym zaspokojenie przez powódkę wierzytelności (...) sp. z o.o. w wyniku egzekucji komorniczej prowadzonej przeciwko powódce przez tę Spółkę od 2012 r. skutkowało powstaniem po jej stronie roszczenia regresowego względem J. S.. W postępowaniu egzekucyjnym toczącym się na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 26.02.2008 r., sygn. akt XXV C 3875/05, Komornik regularnie potrąca z emerytury powódki kwoty po 521 zł miesięcznie. Stan zadłużenia powódki na dzień 8.07.2014r. wynosił 88.854,30 zł tytułem należności głównej oraz 86.838,41 zł tytułem odsetek (postanowienie Komornika – k. 113). Z uwagi na fakt, że dłużnik nie regulował zadłużenia względem powódki, Sąd Rejonowy w Nowym Sączu wyrokiem z dnia 12.07.2013r., sygn. akt I C 220/13, zasądził od niego na jej rzecz kwotę 4.012,16 zł. W dacie wniesienia skargi pauliańskiej, tj. w dniu 5.11.2013r., powódka była już zatem wierzycielem J. S.. Dnia 12.05.2014 r. dłużnik zapłacił powódce wynikającą ze wskazanego wyżej wyroku należność, po stronie J. S. powstawało jednak dalsze zadłużenie. Dnia 15.12.2014r. wpłacił on na rzecz powódki kolejną kwotę w wysokości 4.273,34 zł tytułem roszczenia regresowego za okres do kwietnia 2014 r., którą powódka dochodzi w sprawie I C 2382/14 Sądu Rejonowego w Nowym Sączu (dowód wpłaty – k. 144). Za okres od kwietnia 2014 r. zaległość nie została uregulowana.

Zgodnie z art. 530 k.c. zaskarżenie przez wierzyciela czynności prawnej dłużnika dokonanej przed powstaniem jego wierzytelności jest dopuszczalne tylko w wypadku, gdy dłużnik w chwili dokonywania czynności zdawał sobie sprawę lub przynajmniej mógł zdawać sobie sprawę przy zachowaniu należytej staranności, że w przyszłości będzie odpowiadał za dług i dokonał czynności w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli.

W ocenie Sądu Okręgowego wymagany przez art. 530 k.c. zamiar pokrzywdzenia nie powinien podlegać zawężającej wykładni, gdyż z konieczności rzeczy czyniłoby to iluzoryczną ochronę przyszłych wierzycieli. W związku z tym świadomość możliwego pokrzywdzenia jest również wystarczająca do przyjęcia zamiaru pokrzywdzenia, albowiem działanie ludzkie obejmuje w zasadzie nie tylko następstwa zamierzone, ale i te, których jakkolwiek nie chce się wywołać, przewiduje się jako możliwe, a zarazem objęte i wolą. Oznacza to, że zamiar pokrzywdzenia przyjąć należy także u tego, kto w chwili dokonywania czynności liczył się z tym, że w związku z jego działalnością może mieć wierzycieli i że czynność jego może być połączona z ich krzywdą (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7.02.2008r., V CSK 434/07, Lex nr 393901).

W dacie zawarcia umowy o dożywocie J. S. wiedział, że wystawił weksel, którego poręczycielką była powódka. Wiedział także, że w sprawie XXV C 3875/05 Sąd Okręgowy w Warszawie w dniu 26.02.2008r. wydał nieprawomocny wyrok uwzględniający powództwo (...) sp. z o.o. w W. o zapłatę przeciwko niemu oraz poręczycielom wekslowym S. K. i Z. P.. Miał zatem świadomość, że ewentualne postępowanie egzekucyjne zostanie skierowane nie tylko przeciwko niemu, ale również w stosunku do powódki. Wobec powyższego zdawał on sobie sprawę z tego, że w związku z tym wyrokiem może mieć wierzycieli, a także z tego, że podjęta przez niego czynność polegająca na wyzbyciu się jedynego wartościowego składnika majątku, którego był właścicielem, może wiązać się z ich pokrzywdzeniem. W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznał, że J. S. działał w zamiarze pokrzywdzenia powódki jako przyszłej wierzycielki. Na działanie w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli wskazują także okoliczności, w jakich miało miejsce przeniesienie własności nieruchomości na rzecz pozwanego. Zauważyć należy, że do przeniesienia własności nieruchomości doszło po wydaniu wyroku zasądzającego świadczenie od dłużnika i poręczycieli, niezwłocznie po ukończeniu przez pozwanego 18 lat. Podkreślenia wymaga także, iż na podstawie umowy z dnia 24.11.2008r. pozwany zobowiązał się do utrzymania rodziców. Jak wskazał Sąd Rejonowy, w dacie zawarcia umowy pozwany był uczniem technikum, mieszkał w domu rodzinnym, nie pracował i sam pozostawał na utrzymaniu rodziców. Nie był zatem wówczas w stanie wywiązać się z zawartej umowy.

W celu zaskarżenia przez wierzyciela czynności dłużnika dokonanej przed powstaniem jego wierzytelności jest ponadto konieczne, aby osoba trzecia w chwili uzyskania korzyści majątkowej wiedziała lub – przy zachowaniu należytej staranności – mogła się dowiedzieć, że dłużnik – dokonując czynności – działał w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. W tym zakresie ustawa inaczej jedynie potraktowała sytuację, gdy w wyniku czynności prawnej dłużnika osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową odpłatnie. W tym przypadku wierzyciel nie może żądać uznania czynności za bezskuteczną, gdy osoba trzecia jedynie przy zachowaniu należytej staranności mogła dowiedzieć się, że dłużnik działał w zamiarze pokrzywdzenia wierzycieli. Stosownie bowiem do treści art. 530 zd. 2 k.c., jeżeli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową odpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną tylko wtedy, gdy osoba trzecia o zamiarze dłużnika związanym z pokrzywdzeniem przyszłego wierzyciela wiedziała. Wobec czego do sytuacji tej nie znajduje zastosowania domniemanie z art. 527 § 3 k.c.

Przez pojęcie "odpłatność", użyte w art. 530 zd. 2 k.c., należy rozumieć w zasadzie pełny ekwiwalent korzyści majątkowej (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12.05.2005r., V CK 559/04, Lex nr 311327). Także w doktrynie przyjmuje się, że norma art. 530 zd. 2 k.c. ma charakter wyjątkowy i nie dotyczy przypadku, gdy osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową tylko częściowo odpłatnie (A. Ohanowicz, w: System…, str. 948).

W okolicznościach niniejszej sprawy należy zgodzić się z apelującą, że przeniesienie własności nieruchomości na pozwanego w dniu 24.11.2008r. miało charakter czynności nieodpłatnej w rozumieniu art. 530 zd. 2 k.c. i uznać za trafny zarzut naruszenia art. 528 k.c.

Własność nieruchomość została przeniesiona na pozwanego w zamian za ustanowienie na rzecz J. S. i H. S. prawa dożywocia. Przeciwko uznaniu umowy za odpłatną przemawia brak pełnej ekwiwalentności świadczeń. Wartość nieruchomości została w akcie notarialnym określona na kwotę 120.000 zł, zaś wartość prawa dożywocia na kwotę 6.000 zł. Pozwany zaś nie wykazywał odpłatnego charakteru tejże czynności.

Wobec uznania, że pozwany uzyskał korzyść majątkową na podstawie nieodpłatnej czynności prawnej stan jego świadomości nie miał znaczenia z uwagi na treść art. 528 k.c., który stanowi, że jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Zgodnie z art. 527 § 2 k.c. czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności.

Rację ma apelująca gdy zarzuca, iż niezasadnie uznał Sąd Rejonowy, że J. S. wskutek przeniesienia własności nieruchomości w 2008 r. na rzecz pozwanego nie stał się niewypłacalny ani w całości, ani w większym stopniu, niż to miało miejsce przed zawarciem umowy. Stanowisko w tej kwestii Sąd Rejonowy uzasadniał tym, iż J. S. na bieżąco wywiązuje się z postanowień ugody zawartej w dniu 16.08.2012 r. ze spółką (...), spłacił także swoje zadłużenie względem powódki wynikające z wyroku Sądu Rejonowego w Nowym Sączu z dnia 12.07.2013r. wydanego w sprawie I C 220/13.

Sąd Okręgowy nie podziela powyższego poglądu Sądu I instancji i wyraża ocenę, że J. S. na skutek umowy przenoszącej na pozwanego własność nieruchomości stał się niewypłacalny bądź niewypłacalny w stopniu wyższym niż był przed dokonaniem czynności.

W judykaturze powszechnie akceptowany jest pogląd, że niewypłacalność dłużnika w rozumieniu art. 527 k.c. oznacza taki stan jego majątku, w którym egzekucja prowadzona zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego nie może przynieść zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej przeciwko temu dłużnikowi. Fakt dobrowolnego regulowania nawet przeważającej części zobowiązań nie ma znaczenia dla oceny stanu niewypłacalności dłużnika, jeżeli w jego majątku brak jest składników majątkowych umożliwiających przymusowe zaspokojenie wierzytelności podlegającej ochronie. Niewypłacalność, o jakiej mowa w art. 527 § 2 k.c., nie jest jednak synonimem braku jakiegokolwiek majątku po stronie dłużnika. Wystarczy bowiem, aby czynność prawna zakłóciła zdolności płatnicze dłużnika i uprzywilejowywała jednego z jego wierzycieli. Za niewypłacalnego można uznać nawet takiego dłużnika, którego aktywa majątkowe równoważą zobowiązania, ale są niedostępne dla wierzyciela roszczeń pieniężnych. Dłużnik jest niewypłacalny, gdy cały jego majątek nie wystarcza na pokrycie długów, a niewypłacalność musi mieć charakter rzeczywisty, istnieć realnie. Dłużnik staje się niewypłacalny w wyższym stopniu w rozumieniu art. 527 § 2 k.c. także wtedy, gdy zaspokojenie można uzyskać z dodatkowym znacznym nakładem kosztów, czasu i ryzyka (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 6.12.2013r., I ACa 560/13, Lex nr 1409077, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 30.07.2013r., I ACa 260/13, Lex nr 1350387, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11.07.2013r., I ACa 417/13, Lex nr 1349916, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 4.06.2013r., I ACa 98/13, Lex nr 1339397, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5.04.2013r., I ACa 1250/12, Lex nr 1312107, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7.05.2014r., I ACa 99/14, Lex nr 1477089).

W rozpoznawanej sprawie dłużnik J. S. w wyniku przekazania pozwanemu nieruchomości w dniu 24.11.2008 r. wyzbył się jedynego majątku, który stanowił jego własność. Obecnie utrzymuje się on jednie z wynagrodzenia za pracę, które jak zeznał, kształtuje się w granicach 2.500 do 3.000 zł miesięcznie. W ramach ugody zawartej ze spółką (...), od 10.06.2014 r. wpłaca na jej rzecz po 1.500 zł miesięcznie. Zadłużenie J. S. względem tej Spółki na dzień 10.06.2014r. wynosiło 73.909,90 zł.

Błędnie przyjął Sąd Rejonowy, że o braku niewypłacalności J. S. świadczy fakt, iż w toku niniejszego procesu spełnił on na rzecz powódki świadczenie wynikające z wyroku Sądu Rejonowego w Nowym Sączu z dnia 12.07.2013r. wydanego w sprawie I C 220/13. Oznaczając wierzytelność przysługującą względem J. S. powódka wskazała, że składa się na nią zarówno wierzytelność wynikająca z w/w wyroku, jak i dalsze kwoty zapłacone przez nią na rzecz (...) sp. z o.o. na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 26.02.2008r., sygn. akt XXV C 3875/05 (k. 1). J. S. nie zwrócił powódce dalszych zapłaconych przez nią w postępowaniu egzekucyjnym kwot, wobec czego zmuszona była wystąpić o ich zapłatę na drogę sądową (sprawa I C 2382/14 Sądu Rejonowego w Nowym Sączu). Dnia 15.12.2014r. dłużnik dokonał na rzecz powódki wpłaty kwoty 4.273,34 zł dochodzonej przez nią w sprawie I C 2382/14 obejmującej należność wyegzekwowaną od niej przez komornika do marca 2014r. Powódka posiada jednak względem dłużnika niezaspokojoną wierzytelność stanowiącą kwoty egzekwowane od niej przez Komornika za okres od kwietnia 2014r.

W ocenie Sądu Okręgowego okoliczność, że J. S. dobrowolnie spłaca zadłużenie na rzecz (...) Spółki z o.o., a także iż dokonał dwukrotnej spłaty należności na rzecz powódki, nie świadczy o tym, że jest wypłacalny. Dłużnik obecnie nie posiada żadnego majątku, utrzymuje się wyłącznie z niewielkiego wynagrodzenia za pracę. Aktualnie jest to jedyny składnik majątku dłużnika, z którego powódka mogłaby żądać zaspokojenia. Porównanie wysokości dochodów dłużnika z ogólną kwotą jego zadłużenia i fakt, że powódka nie jest jego jedynym wierzycielem, prowadzą do wniosku, że w ramach postępowania egzekucyjnego skierowanego przeciwko J. S. miałaby ona niewielkie szanse na skuteczne dochodzenie swojej należności, a postępowanie byłoby długotrwałe. Nie bez znaczenia dla kwestii niewypłacalności jest także fakt, że w obecnych realiach ekonomicznych sytuacja na rynku pracy jest niestabilna i nie gwarantuje pewności zatrudnienia, czy dochodu, a tym samym czyni niepewną możliwość skutecznego egzekwowania przez powódkę jej wierzytelności. Nie można też pomijać faktu, że dłużnik ma problemy zdrowotne – żona dłużnika H. S.zeznała, że jest on po udarze mózgu i ma nadciśnienie (k. 105). Gdyby utracił pracę, powódka zostałaby pozbawiona możliwości zaspokojenia swojej wierzytelności.

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uznał za bezskuteczną w stosunku do powódki umowę o dożywocie z dnia 24.11.2008 r., na mocy której pozwany nabył własność nieruchomości, co do wierzytelności przysługującej powódce względem J. S., a obejmującej kwoty płacone przez nią począwszy od kwietnia 2014r. na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 26.02.2008r., sygn. akt XXV C 3875/05. Skoro dłużnik J. S. zwrócił powódce wierzytelność wyegzekwowaną od niej przez Komornika za okres do marca 2014 r., wobec czego w dacie wyrokowania przez Sąd Okręgowy, tj. dnia 30.12.2014r., powódka posiadała wierzytelność względem dłużnika obejmującą należności zapłacone przez nią w postępowaniu egzekucyjnym począwszy od kwietnia 2014 r. i tylko w stosunku do tej wierzytelności możliwe było uznanie kwestionowanej umowy za bezskuteczną. W odniesieniu do tej części wierzytelności powódki, która została zaspokojona przez dłużnika, powódka nie posiada już w stosunku do niego statusu wierzyciela wobec czego w tym zakresie powództwo należało oddalić.

Zmiana rozstrzygnięcia w sprawie wiązała się z koniecznością odmiennego rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu. Skoro powódka uległa tylko co do nieznacznej części swego żądania Sąd Okręgowy uznał, że w oparciu o przepis art. 100 zd. 2 k.p.c. należy jej się zwrot wszystkich poniesionych przez nią kosztów za pierwszą instancję. Na zasądzoną na jej rzecz od pozwanego kwotę 918 zł złożyły się: wynagrodzenie dla reprezentującego ją pełnomocnika w kwocie 600 zł, obliczone na podstawie § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461), opłata od pozwu w wysokości 201 zł, opłata od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz opłata od wniosku o udzielenie zabezpieczenia w kwocie 100 zł.

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. i art. 385 k.p.c. Oddalenie apelacji w pozostałym zakresie nastąpiło z tych samych przyczyn, które były podstawą częściowego oddalenia powództwa – tj. odnośnie tej części wierzytelności, która została już względem powódki zaspokojona.

O kosztach postępowania apelacyjnego, identycznie jak o kosztach za I instancję - Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. Na koszty te złożyły się: wynagrodzenie dla reprezentującego powódkę adwokata w kwocie 300 zł, ustalone na podstawie § 13 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461) oraz opłata od apelacji w kwocie 201 zł.

(...)