Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2013 roku

Sąd Okręgowy w Świdnicy Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Jadwiga Wójcikiewicz

Protokolant Justyna Malczyk

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2013 roku w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniej K. K. (1) reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową D. K.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

  powództwo oddala;

  nie obciąża powódki obowiązkiem zwrotu kosztów procesu stronie pozwanej;

  nakazuje powódce, aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa Sąd Okręgowy w Świdnicy kwotę 4.700 zł tytułem nieuiszczonej części opłaty stosunkowej.

Sygn. akt I C 1193/12

UZASADNIENIE

Powódka małoletnia K. K. (1) reprezentowana przez przedstawicielkę ustawową D. K. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 26 marca 2012 roku do dnia zapłaty, zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 7.200 zł.

W uzasadnieniu powódka podała, że w dniu 22 stycznia 2001 roku jej ojciec, będąc uczestnikiem ruchu, uległ kolizji drogowej, w wyniku której wobec doznanych obrażeń poniósł śmierć. Sprawca wypadku W. K. w dacie zdarzenia była ubezpieczona od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w towarzystwie ubezpieczeniowym strony pozwanej. Powódka wskazała, że pozwany, jako ubezpieczyciel, na mocy zawartej przez niego z W. K. umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za ruch pojazdów mechanicznych, ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka i w związku z tym jest on obowiązany do naprawienia wynikłej z wypadku szkody. Powódka w momencie zdarzenia miała ukończone dwa lata i śmierć ojca spowodowała u niej utratę możliwości dorastania w pełnej rodzinie, powódka pamięta niektóre ze zdarzeń z czasów kiedy żył jej ojciec. Powódka podniosła, że bardzo odczuła śmierć ojca w trakcie różnych uroczystości, m. in. w czasie I Komunii Świętej.

Żądana przez powódkę kwota 100.000 zł od strony pozwanej na jej rzecz stanowić ma wedle treści pozwu, zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłej z naruszenia jej dobra osobistego poprzez bezprawne zerwanie szczególnej więzi emocjonalnej łączącej powódkę z jej ojcem. Powódka zgłosiła swoje roszczenie bezpośrednio stronie pozwanej pismem z dnia 22 lutego 2012 roku, które strona pozwana odebrała w dniu 24 lutego 2012 roku. Termin wypłaty żądanej kwoty upłynąć miał w dniu 25 marca 2012 roku. Strona pozwana nie uznała żądania.

Pełnomocnik powódki wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego w stawce wyższej niż minimalna, uzasadniając to nakładem pracy przejawiającym się w konieczności sporządzenia uzasadnienia opartego na podstawie prawnej i przytoczenia akceptującego go orzecznictwa Sądu Najwyższego i literatury.

Strona pozwana (...) S.A. z siedzibą W. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 7.200 zł, oraz opłatę od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Strona pozwana przyznała, że w dniu 22 stycznia 2001 roku na skutek wypadku z winy W. K. śmierć poniósł ojciec powódki. W. K. była wówczas ubezpieczona od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w towarzystwie ubezpieczeniowym strony pozwanej. Strona pozwana przyznała, iż powódka pismem z dnia 22 lutego 2012 roku zgłosiła mu żądanie o zapłatę tytułem zadośćuczynienia z tytułu naruszenia dóbr osobistych domagając kwoty 150.000 zł. Pozwany pismo odebrał w dniu 27 lutego 2012 roku.

Strona pozwana zarzuciła, iż nie posiada w sprawie legitymacji biernej, ponieważ powódka nie doznała w wyniku krytycznego zdarzenia żadnego bezpośredniego naruszenia dobra osobistego. W czasie zaistniałego zdarzenia nie istniały natomiast przepisy statuujące odpowiedzialność z tytułu naruszenia dobra osobistego najbliższych członków rodziny zmarłego. Strona pozwana wskazała, że czynu W. K. nie można uznać za bezpośredni skutek krzywdy powódki, a naruszenie dobra osobistego jest jedynie dalszą konsekwencją zaistniałego zdarzenia, w związku z czym, zgodnie z obowiązującym stanem prawnym w czasie wypadku, w sprawach, w których doszło do śmierci poszkodowanego, nie jest on biernie legitymowany w zakresie roszczeń wynikających z naruszenia dobra osobistego najbliższych członków rodziny zmarłego. Strona pozwana podniosła również, że powódka nie udowodniła, by doszło do naruszenia jej dobra osobistego i wskazała, że wypłaciła powódce kwotę 80.000 zł tytułem odszkodowania za pogorszenie się sytuacji życiowej rodziny matki powódki i samej powódki. Strona pozwana podniosła, że odsetki, w razie uwzględnia roszczeń powódki winny być zasądzone od daty wydania wyroku w sprawie. Pełnomocnik pozwanego wniósł o zasądzenie na jego rzecz podwójnej stawki kosztów zastępstwa procesowego uzasadniając to charakterem sprawy, analizą orzecznictwa i literatury.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 22 stycznia 2001 roku ojciec powódki P. K. kierując samochodem osobowym marki D. (...) o nr rej. (...) brał udział w kolizji drogowej na drodze publicznej nr (...) na odcinku Ś. – K.. Do kolizji tej doprowadziła W. K. kierująca w tym czasie pojazdem marki F. (...) o nr rej. (...). Ojciec powódki P. K. zmarł na skutek zaistniałego zdarzenia w dniu 22 stycznia 2001 roku.

W. K. została uznana wyrokiem Sądu Rejonowego w Świdnicy II Wydział Karny z dnia 29 listopada 2001 roku wydanym w sprawie sygn. akt II K 388/01 winną popełnienia czynu z art. 177 § 2 k.k. polegającego na tym, że w dniu 22 stycznia 2001 roku na drodze publicznej nr (...) Ś. – K. kierując samochodem osobowym marki D. (...) naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że wykonując manewr wyprzedzania jadącego przed nią pojazdu, doprowadziła do czołowego zderzenia z jadącym prawidłowo z naprzeciwka pojazdem marki F. (...) wskutek czego śmierć poniósł P. K. i za który to czyn W. K. skazana została na karę dwóch lat pozbawienia wolności zawieszoną na okres pięciu lat próby.

Do dnia 22 stycznia 2001 roku małoletnia powódka K. K. (1) osiągnęła wiek dwudziestu dwóch miesięcy życia.

Dowód: wyrok z 29 listopada 2001 roku Sądu Rejonowego w Świdnicy wydany w sprawie sygn. akt II K 388/01 w aktach szkodowych (...) – akta w załączeniu,

odpis skrócony aktu zgonu P. K.w aktach szkodowych (...) – akta w załączeniu,

odpis skrócony aktu urodzenia K. K. (1)w aktach szkodowych (...) – akta w załączeniu.

W czasie zdarzenia W. K. była ubezpieczona u strony pozwanej w (...) S.A. od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkodę wyrządzoną w związku z ruchem tych pojazdów.

Bezsporne.

Dotychczas strona pozwana wypłaciła przedstawicielce ustawowej małoletniej powódki i powódce odszkodowanie za pogorszenie ich sytuacji życiowej po śmierci męża w kwocie 80.000 zł, a nadto kwotę 918 zł tytułem odszkodowania za szkodę w pojeździe, oraz 363 zł odszkodowania tytułem zwrotu kosztów ujętych fakturach VAT nr (...).

Małoletnia powódka pismem z dnia 22 lutego 2012 roku sporządzonym przez reprezentujące ją (...) S.A. zgłosiła roszczenie do strony pozwanej o zapłatę kwoty 150.000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią ojca P. K.. Strona pozwana otrzymała pismo w dniu 27 lutego 2012 roku i wskazała, iż brak jest podstaw do pozytywnego rozpatrzenia wniesionych roszczeń.

Dowód: zawiadomienie z 8 lutego 2002 roku, lista wypłat odszkodowań, pismo powódki z 22 lutego 2012 roku i pismo strony pozwanej z 19 marca 2012 roku - akta szkody (...) – akta w załączeniu.

Powódka, mająca na dzień dzisiejszy trzynaście lat nie przejawia objawów zaburzeń lękowych, depresyjnych, psychotycznych, zaburzeń osobowości. Jest osobą prawidłowo przystosowaną społecznie, emocjonalnie i intelektualnie. Cechuje ją ambicja, plany na przyszłość, empatia. W momencie krytycznego dnia miała ukończone dwadzieścia dwa miesiące i na tym etapie rozwoju nie mogła świadomie przeżyć traumy związanej z nagłą śmiercią ojca, ani nie mogła doświadczyć doznań i procesów psychicznych charakterystycznych dla żałoby. Dziecko do trzeciego roku życia nie jest w stanie utrzymać trwale wspomnień. U powódki obraz jej ojca został utrzymany przez wspomnienia osób najbliższych. Biegła sądowa z zakresu psychologii stwierdziła, iż z analizy akt sprawy i badania psychologicznego małoletniej powódki nie wynika, aby śmierć ojca wywołała u niej zaburzenia emocjonalne, które miałyby negatywnie wpłynąć na jej funkcjonowanie w dalszych etapach rozwoju, w szczególności w sferze osobistej i społecznej. Nie wymaga ona z powodu zdarzenia z dnia 22 stycznia 2001 roku terapii psychologicznej, ani leczenia psychiatrycznego. W czasie śmierci ojca nie była w stanie zrozumieć pojęcia śmierci. Małoletnia powódka nie pamięta, kiedy uświadomiła sobie, że nie ma ojca, chociaż twierdzi, że było to z pewnością po ukończeniu przez nią czterech lat, kiedy wyjechała do Włoch. Do tego czasu otoczona była opieką ze strony matki, dziadków i wujostwa. Do dnia dzisiejszego powódce brakuje raczej wyobrażenia ojca, niż konkretnej osoby jaką był P. K., ponieważ ze względu na wiek nie miała okazji dobrze go poznać.

Dowód: opinia sądowo – psychologiczna z dnia 1 grudnia 2012 roku biegłego sądowego z zakresu psychologii J. O. k. 50 – 56.

W 2001 roku małoletnia powódka mieszkała u babci w B., wychowywana była wspólnie przez rodziców: D. K. i zmarłego P. K.. Po śmierci ojca małoletnia powódka wychowywana była samotnie przez matkę przy istotnym wsparciu ze strony jej rodziny – matki i brata. Wszyscy członkowie rodziny powódki silnie przeżyli śmierć ojca powódki P. K.. Małoletnia powódka K. K. (1) nie zdawała sobie sprawy z tego, co wydarzyło się, choć płakała i wyglądała przez okno, kilka dni po śmierci wspominała ojca słowami „tata”, a nadto zapamiętała czerwony kolor samochodu F. (...), który brał udział w wypadku. Małoletnia powódka K. K. (1) mieszka od ukończenia szóstego roku życia na stałe we Włoszech, do których zabrała ją matka D. K.. Małoletnia powódka, gdy rozpoczęła naukę w szkole jeszcze bardziej zaczęła odczuwać brak ojca. Matka powódki nie ma partnera, pracuje na terenie Włoch i zarabia około 50 euro – 60 euro tygodniowo, poza tym pobiera na siebie i małoletnia powódkę rentę z ZUS – u w kwocie 830 zł.

Dowód: zeznania świadka K. K. (2) k. 113 – 113 v,

zeznania świadka J. L. k. 113 v – 114,

zeznania przedstawiciela ustawowego małoletniej powódki D. K. k.114 – 114 v.

Sąd zważył co następuje:

Zdaniem Sądu powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności, za bezsporne Sąd uznał, iż w dniu 22 stycznia 2001 roku na skutek kolizji drogowej z winy W. K. śmierć poniósł ojciec powódki P. K.. Wynika to zarówno ze zgodnych zeznań świadków, oświadczeń stron i wyroku Sądu Rejonowego w Świdnicy z dnia 29 listopada 2001 roku, sygn. akt II K 388/01. W myśl bowiem art. 11 zd. 1 k.p.c. ustalenia wydane w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym.

W pierwszej kolejności odnieść się należy do zarzutu strony pozwanej odnośnie braku legitymacji biernej strony pozwanej, o ile chodzi o żądanie oparte o art. 24 kc w zw. z art. 448 kc. Strona pozwana wskazała, że osobom najbliższym zmarłego nie przysługują środki ochrony przewidziane na gruncie art. 23 kc i art. 24 kc oraz art. 448 kc, w tym prawo do zadośćuczynienia. Sąd rozpoznający niniejszą sprawę z takim stanowiskiem się nie zgadza. Niewątpliwym jest, iż w niniejszej sprawie nie mógł mieć zastosowania art. 446§4 kc odnośnie przyznania zadośćuczynienia pieniężnego za śmierć osoby najbliższej, bowiem nie ma on zastosowania do zdarzeń, które miały miejsce przed jego wejściem w życie tj. przed dniem 3 sierpnia 2008 roku, tymczasem zdarzenie z którego powódka wywodzi swoje roszczenie zaszło w dniu 22 stycznia 2001 roku. Nie znaczy to jednak, iż do zdarzeń zaistniałych przed dniem 3 sierpnia 2008 roku brak jest podstawy prawnej do dochodzenia zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej. Nie można bowiem pominąć art. 448 kc jako możliwej podstawy dochodzenia zadośćuczynienia w sytuacji, gdy śmierć osoby bliskiej może być uznana za działanie naruszające dobra osobiste członków rodziny zmarłego. W konkretnym stanie faktycznym spowodowanie śmierci osoby bliskiej może stanowić naruszenie dóbr osobistych członków jej rodziny i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 kc. Sąd rozpoznający niniejszą sprawę w pełni zgadza się z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z 14 stycznia 2010 roku sygn. akt IV CSK 307/09, opubl. OSP 2011/2/15, iż art. 446§4 kc w relacji do art. 448 kc poszerzył możliwość uzyskania zadośćuczynienia. Wprowadzenie przepisu art. 446§4 kc nie powinno być rozumiane w ten sposób, że w dotychczasowym stanie prawnym art. 448 kc nie mógł stanowić podstawy do przyznania zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej. Takie stwierdzenie oznaczałoby, że chwila, w której zaszło zdarzenie będące źródłem szkody, decydująca – zgodnie z wyborem ustawodawcy – o możliwości zastosowania art. 446§4 kc, rozstrzygałaby definitywnie o istnieniu lub braku istnienia uprawnienia do uzyskania zadośćuczynienia za krzywdę spowodowaną śmiercią osoby bliskiej. Prowadziłoby to do radykalnego zróżnicowania sytuacji osób, które doznałaby krzywdy o podobnym charakterze, nawet w krótkich odstępach czasu, co jest trudne do zaakceptowania. W ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą sprawy jest niczym nie wytłumaczalne, aby do zdarzeń zaistniałych przed 3 sierpnia 2008 roku i będących źródłem szkody nie mogły mieć zastosowania przepisy przyznające takim osobom stosowne zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej. Takie działanie, zdaniem Sądu, mogłoby w obywatelach spowodować poczucie braku elementarnej sprawiedliwości społecznej i powodowałoby brak zaufania obywatela do ustawodawcy i byłoby niewątpliwe krzywdzące z czysto ludzkiego punktu widzenia. Z uzasadnienia do projektu ustawy z 30 maja 2008 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, która wprowadziła art. 446§4 kc wynika, iż Rzecznik Praw Obywatelskich w 2006 roku zwracał się do Ministra Sprawiedliwości, ażeby - w celu zwiększenia ochrony ofiar wypadków komunikacyjnych - w Kodeksie cywilnym zamieszczony został przepis o zadośćuczynieniu pieniężnym za krzywdę z powodu śmierci osoby najbliższej. W wystąpieniu podniesiono przy tym, że skoro istnieje możliwość zadośćuczynienia w przypadku naruszenia dóbr osobistych wskazanych w art. 23 K.c. (art. 24 w zw. z art. 448 K.c.), "tym bardziej taka możliwość powinna istnieć w przypadku śmierci osoby bliskiej, co w sposób istotny narusza sferę psychicznych odczuć jednostki". Akceptowane było więc przyznanie zadośćuczynienia jużelie na skutek śmierci osoby bliskiej doszło do naruszenia dóbr osobistych, a art. 446§4 kc miał niejako jeszcze wzmocnić tą ochronę. W tej sytuacji niczym nie uprawnione i krzywdzące dla powódki jest twierdzenie strony pozwanej, iż wykorzystuje ona nową interpretację Sądu Najwyższego art. 448 kc w zw. z art. 24 kc, ponadto sprawą strony jest kiedy z roszczeniem zechce wystąpić na drogę sądową i nie może stanowić to zarzutu ze strony pozwanej.

Jeżeli chodzi o stwierdzenie, czy mamy do czynienia z naruszeniem dobra osobistego to Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 25 maja 2011 roku, II CSK 537/10, opubl. LEX nr 846563 wskazuje na aktualne orzecznictwo Sądu Najwyższego, w którym została przyjęta koncepcja, iż więź emocjonalna łącząca osoby bliskie jest dobrem osobistym, a więc doznany na skutek śmierci osoby bliskiej uszczerbek może polegać nie tylko na osłabieniu jej aktywności życiowej i motywacji do przezwyciężania trudności, lecz jest także następstwem naruszenia tej relacji między osobą zmarłą a jej najbliższymi (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2009 r., I CSK 149/09, z dnia 14 stycznia 2010 r., IV CSK 307/09, z dnia 10 listopada 2010 r., II CSK 248/10, niepublikowane i uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2010 r., III CZP 76/10, Biul. SN 2010, nr 10 s. 11.).

Zdaniem Sądu rację ma strona pozwana twierdząc, że powódka nie udowodniła istotnej przesłanki naruszenia dobra osobistego. Sąd podziela stanowisko, że śmierć poszkodowanego nie stanowi wystarczającej podstawy do żądania zadośćuczynienia za w ten sposób wyrządzoną krzywdę. Ochronie w istocie podlegają negatywne skutki w postaci naruszenia dobra osobistego spowodowanego śmiercią, o ile takie negatywne skutki obiektywnie wystąpią i będą uzasadniać przyjęcie krzywdy w wyniku tego powstałej. Sąd ma przy tym na uwadze wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 16 października 2012 roku, sygn. akt I ACa 435/12, który wskazuje te z czynników, które mają decydujący wpływ na określenie rozmiaru krzywdy, są nimi dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy i wiek pokrzywdzonego.

Sąd wskazuje, że powódka w momencie śmierci ojca miała ukończone niespełna 2 lata a tym samym była osobą zbyt młodą, aby mogła zapamiętać zdarzenia, których była wówczas świadkiem lub uczestnikiem. Również 22 miesiące to zbyt mało czasu, aby w powódce mogła wykształcić się silna więź i przywiązanie do jej ojca. Wspomnienia powódki i obrazy z czasu, który nastąpił bezpośrednio po śmierci P. K. są skutkiem jej projekcji opartej na przekazywanych wspomnieniach przez osoby jej najbliższe. W roku 2001 powódka była osobą zbyt młodą by mogła pojąć, zrozumieć i w pełni odczuć znaczenie utraty osoby najbliższej. Mimo utraty rodzica, powódka rozwijała się i rozwija prawidłowo. Nie izoluje się, nie cierpi również na zaburzenia psychiczne, które mogły powstać na skutek tego zdarzenia. Za podstawę do ustalenia stanu faktycznego w tym zakresie stanowiła opinia psycholog J. O., którą należy uznać za w pełni wiarygodną, bowiem została sporządzona przez osobę mającą fachową wiedzę w tym zakresie, ponadto jest w sposób logiczny i zrozumiały umotywowana. Również z zeznań świadka J. L. wynika, iż małoletnia powódka nie zdawała sobie sprawy z tego co się działo, gdy zginął jej ojciec. Świadek K. K. (2), oraz przedstawicielka ustawowa małoletniej zeznały, iż małoletnia K. K. (1) płakała po śmierci ojca, ale z całokształtu wiarygodnego materiału dowodowego wynika, iż małoletnia powódka nie miała świadomości, iż zginął jej ojciec.

Na podstawie art. 102 kpc w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis ten urzeczywistnia zasadę słuszności i jest wyjątkiem od obowiązującej zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Do kręgu okoliczności branych pod uwagę przez Sąd przy ocenie przesłanek z art. 102 kpc należą fakty związane z przebiegiem procesu. Sąd uznał, że w niniejszej sprawę zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek z uwagi na subiektywne przeświadczenie małoletniej powódki o słuszności dochodzonego roszczenia. Sąd Najwyższy w postanowieniu z 19 października 2012 roku sygn. akt V CZ 43/12, opubl. LEX nr 1243106 do wypadków szczególnie uzasadnionych w rozumieniu art. 102 kpc zaliczył także sytuacje wynikające z charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu sądu. Za taką przesłankę powszechnie uważana jest również zła sytuacja majątkowa i trudna sytuacja rodzinna strony przegrywającej, wyrażająca się w niemożności zwrotu kosztów procesu stronie przeciwnej, bez uszczerbku koniecznego utrzymania siebie i rodziny. Małoletnia powódka otrzymuje wprawdzie wraz ze swą matką rentę z ZUS – u w kwocie 830 zł, ale zdaniem Sądu nie świadczy to o tym, iż sytuacja materialna małoletniej powódki pozwala jej na uiszczenie kosztów procesu stronie pozwanej. Nie można pominąć faktu, że małoletnia powódka jest wychowana samotnie przez matkę, więc renta uzyskiwana z ZUS-u z całą pewnością jedynie częściowo rekompensuje jej środki pieniężne jakie byłyby przeznaczane na jej utrzymanie, gdyby miała oboje rodziców. Również dochód uzyskiwany przez matkę powódki nie pozwala jej na uiszczenia kosztów procesu stronie przeciwnej. Z tych też względów Sąd nie obciążył powódki obowiązkiem zwrotu kosztów procesu stronie pozwanej.

Sąd nakazał powódce, aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Świdnicy kwotę 4.700 zł tytułem nieuiszczonej części opłaty stosunkowej, od uiszczenia której powódka była zwolniona. Postanowieniem z 6 czerwca 2012 roku małoletnia powódka została zwolniona o każdej z opłat sądowych i od każdego wydatku ponad kwotę 300 zł. Następnie 9 stycznia Sąd cofnął małoletniej powódce zwolnienie od kosztów sądowych orzeczone w punkcie I postanowienia Sądu Okręgowego w Świdnicy z 6 czerwca 2012 roku. Na podstawie art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Wartość dochodzonego przez powódkę roszczenia to 100.000 zł, a więc opłata stosunkowa od pozwu wynosi 5.000 zł (100.000 zł x 5 %), powódka dotychczas uiściła opłatę od pozwu w kwocie 300 zł, wobec powyższego powódka powinna jeszcze uiścić na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Świdnicy kwotę 4.700 zł tytułem brakującej części opłaty stosunkowej.