Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2014 r. w Szczecinie

sprawy M. J. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o wysokość świadczenia i waloryzację świadczenia

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 5 czerwca 2013 r. sygn. akt VI U 2358/12

oddala apelację.

SSA Anna Polak SSA Barbara Białecka SSO del. Gabriela Horodnicka

- Stelmaszczuk

Sygn. akt III AUa 106/14

UZASADNIENIE

Decyzją z 25 kwietnia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w S. po rozpatrzeniu wniosku ubezpieczonego z 26 marca 2012 r., odmówił M. J. (1) prawa do ponownego obliczenia wysokości emerytury wskazując, że ubezpieczony nie przedłożył nowych dowodów umożliwiających przeliczenie świadczenia.

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji wskazując, że wnosi
o przeliczenie należnego mu świadczenia zgodnie z wnioskiem z 1 października 2011 r. tj. przeliczenie emerytury od 27 września 2007 r., przy przyjęciu przeciętnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego polskiego okresu ubezpieczenia, tj. z lat 1964-1967, 1973-2007 oraz o wypłatę wyrównania wraz z odsetkami w związku z zaniżeniem jego świadczenia emerytalnego. Ubezpieczony wyjaśnił przy tym, że mimo iż pierwszy wniosek o przeliczenie świadczenia złożył już w grudniu 2007 r., do chwili obecnej - mimo składania kolejnych wniosków w tym zakresie - nie przeliczono mu emerytury w sposób przez niego proponowany. Dodatkowo wskazał, że domaga się doliczenia do jego stażu ubezpieczeniowego w Polsce okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 kwietnia 1980 r. do 7 lutego 1985 r. oraz okresu, kiedy pozostawał osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku, tj. okresu od 7 czerwca 1990 r. do 26 września
2007 r.

W piśmie procesowym z 9 sierpnia 2012 r. ubezpieczony dodatkowo wskazał, że organ rentowy nie uwzględnił również jego wniosku z 1 października 2011 r.
o doliczenie do stażu ubezpieczeniowego okresu jego zatrudnienia w Australii od 21 kwietnia 1986 r. do 19 grudnia 1988 r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.
W uzasadnieniu wskazano, że organ nie mógł przeliczyć świadczenia zgodnie
z wnioskiem ubezpieczonego, gdyż nie przedłożył on - mimo wezwania - dokumentów potwierdzających wysokość zarobków w oryginale. Odnośnie możliwości doliczenia do stażu ubezpieczeniowego okresu prowadzenia działalności gospodarczej od
1 kwietnia 1980 r. do 7 lutego 1985 r., organ rentowy stwierdził, że w tym czasie ubezpieczony nie opłacił składek na ubezpieczenie. Odnośnie zaś okresu od 7 czerwca 1990 r. do 26 września 2007 r., organ rentowy wyjaśnił, że w stażu ubezpieczeniowym nie uwzględnia się okresów zarejestrowania w PUP bez prawa do zasiłku. Dodatkowo wskazano, że prawidłowość rozstrzygnięcia organu rentowego w tym zakresie została już potwierdzona w prawomocnych orzeczeniach Sądu Okręgowego w Suwałkach (wyrok z 6 listopada 2007 r., III U 718/07, z 12 czerwca 2008 r., III U 197/08 zł
oraz z 3 marca 2009 r. sygn. akt III U 156/09).

Decyzją z 30 października 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w S., rozpatrując wniosek ubezpieczonego z 12 czerwca 2012 r., przeliczył należną ubezpieczonemu emeryturę od 1 czerwca 2012 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia tj. z lat 1964-1967, 1973-1981, 1989-1994, 1996 jako wariant najkorzystniejszy. WWPW wyniósł 65,02 %. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru (65,02%) przez kwotę bazową (2059,92 zł) wyniosła 1479,45 zł (po waloryzacji od 1 marca 2011 r.
- 1764,25 zł, od 1 marca 2012 r. - 1885,98 zł). Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił ubezpieczonemu 16 lat i 6 miesięcy okresów składkowych oraz 5 lat okresów nieskładkowych. Wysokość świadczenia wyniosła 1100,73 zł.

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji wskazując, ze organ rentowy nadal nie uwzględnił w jego stażu ubezpieczeniowym okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 kwietnia 1980 r. do 7 lutego 1985 r., okresu, kiedy pozostawał osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku, tj. okresu od 1 stycznia 1990 r. do 5 sierpnia 1999 r., od 1 listopada 1999 r. do 21 lutego 2005 r. oraz od 23 czerwca 2005 r. do 26 września 2007 r., okresu pracy w Danii i Australii. Dodatkowo wskazał, że organ rentowy nie uwzględnił przy przeliczaniu emerytury okresu od 27 września 2007 r. do 12 czerwca 2012 r. Nadto ubezpieczony zakwestionował prawidłowość przyjęcia przez ZUS za okres od 1 września 1964 r. do 31 stycznia 1968 r. i od 16 listopada 1973 r. do 1 maja 1980 r. zarobków w kwotach minimalnych. Dodatkowo ubezpieczony podkreślił, ze nie składał 12 czerwca 2012 r. wniosku o przeliczenie emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, ze dokonał przeliczenia od miesiąca złożenia przez ubezpieczonego wniosku wraz z dodatkowymi dokumentami potwierdzającymi okresy zatrudnienia i zarobki złożonymi w oryginale. Decyzją z 20 marca 2012 r. dokonano waloryzacji emerytury przysługującej M. J. (1). Wysokość zwaloryzowanej emerytury ustalono przez dodanie do kwoty świadczenia przysługującego na dzień 29 lutego 2012 r., tj. 832,60 zł kwoty 71,00 zł. Emerytura po waloryzacji od 1 marca 2012 r. wynosi 903,60 zł.

Decyzją z 15 marca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w S. dokonał waloryzacji emerytury przysługującej M. J. (1). Wysokość waloryzowanej emerytury ustalono przez dodanie do kwoty świadczenia przysługującego na dzień 28 lutego 2013 r., tj. 1100,73 zł przez wskaźnik waloryzacji 104,00 %. Emerytura po waloryzacji od 1 marca 2013 r. wynosi 1144,76 zł. Podstawa wymiaru emerytury po podwyższeniu wskaźnikiem waloryzacji 104,00% od 1 marca 2013 r. wyniosła 1961,42 zł (tj. 1885,98 zł x 104,00%).

Ubezpieczony odwołał się od powyższych decyzji wskazując, że w związku
z odmową przeliczenia emerytury zgodnie z jego wnioskiem, wysokość świadczenia jest zaniżona. Ubezpieczony nie zakwestionował przy tym prawidłowości samego sposobu dokonania przez organ rentowy waloryzacji.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie.
W kolejnych pismach procesowych ubezpieczony podtrzymał dotychczasowe stanowisko. Wskazał, że ZUS w B. i w S. bezprawnie przyjął do obliczenia wysokości świadczenia zarobki minimalne z 20 lat ubezpieczenia z całego okresu 1964-2007.

Postanowieniami z 11 lipca 2012 r., 6 marca 2013 r. oraz z 13 maja 2013 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych połączył sprawy z powyższych odwołań do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Wyrokiem z 5 czerwca 2013 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy
i (...) oddalił odwołania.

Sąd I instancji ustalił, że M. J. (1), urodzony (...),
w dniu 6 sierpnia 2007 r. złożył w organie rentowym wniosek o emeryturę. Wskazał, iż do ustalenia podstawy wymiaru emerytury wnosi o przyjęcie wariantu jak najbardziej korzystnego.

Decyzją z 3 października 2007 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w S. przyznał M. J. (1) prawo do emerytury od 27 września
2007 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Wysokość emerytury ustalono na kwotę 691,07 zł. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 lat kalendarzowych: od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. jako wariant najkorzystniejszy (w 1989 - 2900689 zł, w 1990 - 8700540, w 1991 r. - 8513700 zł, w 1992 - 20510569, w 1992 - 36304600 zł, w 1994 r. - 13636000 zł, w latach 1995-1988 - 0,00 zł). WWPW wyniósł 38,27 %. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru (38,27%) przez kwotę bazową (2059,92 zł) wyniosła 788,33 zł. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił 16 lat i 6 miesięcy okresów składkowych oraz 5 lat okresów nieskładkowych. Na dzień wydawania decyzji organ rentowy dysponował następującą dokumentacją:

- świadectwami pracy potwierdzającymi okresy zatrudnienia

- zaświadczeniami RP 7 dokumentującymi zarobki ubezpieczonego w latach 1989-1990, 1992-1993 (w 1989 r. - 2538100 zł z tytułu zatrudnienia w Urzędzie Statystycznym oraz 362589 zł z tytułu zatrudnienia w Fabryce (...), w 1990 r. 4731740 zł z tytułu zatrudnienia w Urzędzie Statystycznym, w 1992 r. - 12921400 zł
z tytułu zatrudnienia w Zespole Szkół Zawodowych, w 1993 r. 30706600 zł z tytułu zatrudnienia w Zespole Szkół Zawodowych);

- zaświadczeniami wystawionymi przez PUP w S., w których wskazano, że ubezpieczony był zarejestrowany w Urzędzie Pracy jako bezrobotny
w okresach od 7 czerwca 1990 r. do 19 marca 1991 r., od 20 czerwca 1991 r. do 31 sierpnia 1992 r., od 2 września 1993 r. do 29 lutego 1996 r., od 25 kwietnia 1996 r. do 14 kwietnia 1997 r., od 16 lipca 1997 r. do 9 czerwca 1998 r., od 11 września 1998 r. do 5 sierpnia 1999 r. oraz od 10 listopada 1999 r. do 21 lutego 2005 r. oraz od 23 czerwca 2005 r., w tym z prawem do zasiłku w okresach od 15 czerwca 1990 r. do 19 marca 1991 r. od 21 czerwca 1991 r. do 31 sierpnia 1992 r., od 3 września 1993 r. do 2 września 1994 r. (zasiłek w wysokości 3968800 zł w 1990 r., 8513700 zł w 1991 r., 7589169 zł w 1992 r., 5598000 zł w 1993 r., 13636000 zł w 1994 r.);

- zaświadczeniem wystawionym przez Politechnikę (...) potwierdzającym okres studiów od 20 lutego 1968 r. do 31 października 1973 r.;

- zaświadczeniem wystawionym przez Cech (...) w dniu 7 czerwca 1988 r., w którym potwierdzono, że w okresie od 1 kwietnia 1980 r. do 7 lutego 1985 r. ubezpieczony był rzemieślnikiem zrzeszonym w Cechu i prowadził
w tym czasie Zakład (...).

Organ rentowy nie uwzględnił w stażu pracy ubezpieczonego okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 kwietnia 1980 r. do 7 lutego 1985 r.,
z uwagi na brak potwierdzenia opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne.

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji wskazując, że w jego ocenie nie wybrano wariantu najkorzystniejszego. Nadto wniósł o doliczenie do jego stażu ubezpieczeniowego również okresów, kiedy zarejestrowany był w PUP jako bezrobotny bez prawa od zasiłku oraz okresu prowadzenia działalności gospodarczej.

Wyrokiem z 6 listopada 2007 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach, sygn. akt III U 718/07, oddalił odwołanie. Wyrokiem z 1 kwietnia 2008 r. Sąd Apelacyjny
w B., sygn. akt III AUa 184/08, oddalił apelację ubezpieczonego

Decyzją z 6 marca 2008 r. organ rentowy ponownie ustalił wysokość emerytury wobec zakończenia potrąceń z powodu egzekucji sądowej. Wysokość emerytury ustalono na kwotę 720,09 zł.

Decyzją z 15 marca 2008 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w S. dokonał waloryzacji emerytury przysługującej M. J. (1). Wysokość waloryzowanej emerytury ustalono przez dodanie do kwoty świadczenia przysługującego na dzień 29 lutego 2008 r., tj. 691,07 zł przez wskaźnik waloryzacji 104,20 %. Emerytura po waloryzacji od 1 marca 2008 r. wynosi 720,09 zł.

Ubezpieczony odwołał się od powyższych decyzji wskazując, że organ rentowy w związku z odmową przeliczenia emerytury zgodnie z jego wnioskiem, zaniżył wysokość świadczenia. Ponownie wskazał, że w jego ocenie nie wybrano wariantu najkorzystniejszego. Nadto wniósł o doliczenie do jego stażu ubezpieczeniowego dodatkowo okresów, kiedy zarejestrowany był w PUP jako bezrobotny bez prawa od zasiłku oraz okresu prowadzenia działalności gospodarczej.

Wyrokiem z 12 czerwca 2008 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach, sygn. akt III U 197/08, oddalił odwołanie. Wyrokiem z 2 września 2008 r. Sąd Apelacyjny
w B., sygn. akt III AUa 184/08, oddalił apelację ubezpieczonego.

W dniu 3 listopada 2007 r. ubezpieczony złożył w ZUS wniosek od doliczenie do jego stażu ubezpieczeniowego w Polsce okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 kwietnia 1980 r. do 7 lutego 1985 r., wskazując, że opłacał składki z tego tytułu. Dodatkowo w dniu 22 listopada 2007 r. złożył wniosek o ponowne przeliczenie emerytury z uwzględnieniem okresu zatrudnienia od 1965 r. do 1986 r. Do wniosku załączył kserokopię decyzji, z której wynikało, że w okresie od 5 lutego 1989 r. do 6 czerwca 1990 r. prowadził działalność gospodarczą. W dniu 20 grudnia 2007 r. złożył z kolei wniosek o ustalenie podstawy emerytury przy uwzględnieniu zarobków z 20 lat pracy. W dniu 29 września 2008 r. ubezpieczony złożył wniosek
o ponowne przeliczenie emerytury z uwzględnieniem okresów, kiedy zarejestrowany był w PUP jako bezrobotny bez prawa od zasiłku. Kolejne wnioski o przeliczenie świadczenia ubezpieczony złożył 17 października 2008 r.

W odpowiedzi na powyższe pisma organ rentowy pismem z 3 listopada 2008 r. poinformował ubezpieczonego, że brak jest podstaw do uwzględnienia w stażu pracy ubezpieczonego okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 kwietnia 1980 r. do 7 lutego 1985 r., z uwagi braku potwierdzenia opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne w tym okresie. Odnośnie zaś wniosku o uwzględnienie okresów, kiedy zarejestrowany był w PUP jako bezrobotny bez prawa od zasiłku, organ rentowy wyjaśnił, że do stażu ubezpieczeniowego wlicza się wyłącznie okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Dodatkowo organ rentowy wyjaśnił, że wybrał najkorzystniejszy dla ubezpieczonego wariant ustalenia podstawy wymiaru świadczenia. WWPW wyliczone z 20 lat kalendarzowych wyniosłoby bowiem 19,14%.

W dniu 18 marca 2009 r., wobec wystąpienia przez ubezpieczonego z żądaniem wydania stosownej decyzji w związku ze składanymi przez niego wnioskami
o przeliczenie świadczenia (pisma z 5 listopada 2008 r., z 10 grudnia 2008 r., z 6 lutego 2009 r., z 25 lutego 2009 r.), organ rentowy wydał decyzję odmawiającą ubezpieczonemu uwzględnienia jako okresu składkowego okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 27 stycznia 1989 r. do 6 czerwca 1990 r. wskazując, że ubezpieczony nie figuruje w ewidencji płatników składek prowadzących działalność gospodarczą w tym okresie. W decyzji wskazano, że dotyczy ona wniosku z 22 listopada 2007 r.

W dniu 27 marca 2009 r., wobec wystąpienia przez ubezpieczonego z żądaniem wydania stosownej decyzji w związku ze składanymi przez niego wnioskami
o przeliczenie świadczenia (pisma z 18 marca 2009 r., z 19 marca 2009 r.), organ rentowy wydał decyzję odmawiającą ubezpieczonemu wznowienia postępowania
w sprawie zaliczenia do stażu pracy okresów działalności gospodarczej w latach 1980-1985 oraz okresów zarejestrowania w Urzędzie Pracy bez prawa do wypłat zasiłków dla bezrobotnych oraz przeliczenia emerytury wg najkorzystniejszego wariantu.
W uzasadnieniu decyzji wskazano, że ubezpieczony nie przedłożył żadnych nowych dowodów umożliwiających uwzględnienie jego żądania. W decyzji wskazano, że dotyczy ona wniosków z 22 listopada 2007 r., 20 grudnia 2007 r., 20 września 2008 r., 29 września 2008 r., 18 października 2008 r., i 19 marca 2009 r.

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji wskazując, że w jego ocenie, nie wybrano wariantu najkorzystniejszego. Nadto wniósł o doliczenie do jego stażu ubezpieczeniowego dodatkowo okresów, kiedy zarejestrowany był w PUP jako bezrobotny bez prawa od zasiłku oraz okresu prowadzenia działalności gospodarczej.

Wyrokiem z 3 czerwca 2009 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach, sygn. akt III U 156/09, oddalił odwołanie. Wyrokiem z 8 września 2009 r. Sąd Apelacyjny
w Białymstoku, sygn. akt III AUa 629/09, oddalił apelację ubezpieczonego.

W 2008 r. ubezpieczony złożył wniosek o ponowne przeliczenie emerytury
z uwzględnieniem w jego stażu ubezpieczeniowym okresu zatrudnienia od 6 grudnia 1984 r. do 21 kwietnia 1986 r. w Danii oraz od 21 kwietnia 1986 r. do 19 grudnia
1988 r. w Australii.

Duńska instytucja ubezpieczeniowa potwierdziła okres ubezpieczenia M. J. (1) w Danii w okresie od 6 grudnia 1984 r. do 21 kwietnia 1986 r. oraz podjęła wypłatę świadczenia z tego tytułu w kwotach 255,00 DKK od 1 kwietnia 2008 r., 263,00 DKK od 1 stycznia 2009 r., 277 DKK od 1 stycznia 2010 r.

Organ rentowy decyzją z 24 listopada 2010 r. dokonał przeliczenia emerytury
z uwzględnieniem okresu ubezpieczenia w Danii od 1 marca 2008 r. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 lat kalendarzowych od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. jako wariant najkorzystniejszy. WWPW wyniósł 38,27 %. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru (38,27%) przez kwotę bazową (2059,92 zł) wyniosła 788,33 zł (po waloryzacji od 1 marca 2010 r. - 911,82 zł). Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił 17 lat i 11 miesięcy okresów składkowych oraz 5 lat okresów nieskładkowych. Wysokość emerytury
w wysokości proporcjonalnej wyniosła 765,64 zł. Organ rentowy zawiesił wypłatę tego świadczenia, gdyż korzystniejsza dla ubezpieczonego okazała się dotychczasowa emerytura uwzględniająca w stażu ubezpieczeniowym wyłącznie polskie okresy ubezpieczenia. Wysokość tej emerytury ustalono bowiem drugą decyzją z 24 listopada 2010 r. na kwotę 799,32 zł.

Z kolei decyzją z 25 listopada 2010 r. organ rentowy dokonał ponownego ustalenia wysokości emerytury należnej M. J., z uwzględnieniem kwot minimalnego wynagrodzenia pracowników w podstawie wymiaru. Przeliczenia dokonano od 1 stycznia 2009 r., tj. od dnia wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 4 września 2009 r. Wysokość emerytury ustalono na kwotę 771,91 zł (po waloryzacji od 1 marca 2010 r., 807,57 zł) Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 lat kalendarzowych od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. (w 1989 - 2900689 zł (zarobki otrzymywane w Fabryce (...) i Urzędzie Statystycznym), w 1990 - 8700540 zł (zarobki otrzymywane w Urzędzie Statystycznym oraz zasiłek dla bezrobotnych),
w 1991 r. - 10319771 zł (wynagrodzenie minimalne za okres od 20 marca 1991 r. do 19 czerwca 1991 r. plus zasiłek dla bezrobotnych), w 1992 - 20510569 zł (wynagrodzenie otrzymywane w Zespole Szkół Zawodowych plus zasiłek dla bezrobotnych), w 1993 - 36304600 zł (wynagrodzenie otrzymane w Zespole Szkół Zawodowych plus zasiłek dla bezrobotnych), w 1994 - 13636000 zł (zasiłek dla bezrobotnych), w 1995 r. - 0,00 zł (brak zatrudnienia i zasiłku), w 1996 r. - 558,40 zł (wynagrodzenie minimalne za okres od 1 marca 1996 r. do 20 kwietnia 1996 r.),
w 1997 i 1998 r. - 0,00 zł (brak zatrudnienia i zasiłku) jako wariant najkorzystniejszy. WWPW wyniósł 39,66 %. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru (39,66%) przez kwotę bazową (2059,92 zł) wyniosła 816,96 zł (po waloryzacji od 1 marca 2010 r. - 944,93 zł). Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił 16 lat i 6 miesięcy okresów składkowych oraz 5 lat okresów nieskładkowych.

Pismem z 1 października 2011 r. ubezpieczony wniósł kolejny raz
o przeliczenie emerytury z uwzględnieniem okresu ubezpieczenia w Danii
oraz Australii, okresów, kiedy zarejestrowany był w PUP jako bezrobotny bez prawa do zasiłku oraz okresu prowadzenia działalności gospodarczej w latach 1980-1985.

Pismem z 3 listopada 2011 r. organ rentowy poinformował ubezpieczonego, że brak jest podstaw do uwzględnienia w stażu pracy ubezpieczonego okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 kwietnia 1980 r. do 7 lutego 1985 r.,
z uwagi na brak potwierdzenia opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne w tym okresie. Odnośnie zaś wniosku o uwzględnienie okresów, kiedy zarejestrowany był
w PUP jako bezrobotny bez prawa od zasiłku, organ rentowy wyjaśnił, że do stażu ubezpieczeniowego wlicza się wyłącznie okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Odnośnie okresu ubezpieczenia w Danii organ rentowy wyjaśnił, że okres ten został uwzględniony w stażu ubezpieczeniowym M. J. (1), jednak ze względu na fakt, że każde państwo wspólnotowe zobowiązane jest do wypłaty świadczenia za przebyte okresy ubezpieczenia na terenie własnego kraju wynoszące powyżej 12 miesięcy, wypłatę za lata 1984-1986 z dniem 1 kwietnia 2008 r. podjęła instytucja duńska. Odnośnie okresu ubezpieczenia w Australii, organ rentowy wskazał, że wniosek został przekazany do Oddziału ZUS w N., który jest jednostką właściwą dla rozpatrywania świadczeń w tym zakresie.

Australijska instytucja ubezpieczeniowa potwierdziła okres ubezpieczenia M. J. (1) w Australii w okresie od 21 kwietnia 1986 r. do 18 grudnia 1988 r.
oraz podjęła wypłatę świadczenia z tego tytułu.

Organ rentowy decyzją z 17 lutego 2012 r. dokonał przeliczenia emerytury
z uwzględnieniem okresu ubezpieczenia w Australii od 1 października 2011 r. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 lat kalendarzowych od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. jako wariant najkorzystniejszy. WWPW wyniósł 39,66 %. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru (39,66%) przez kwotę bazową (2059,92 zł) wyniosła 816,96 zł (po waloryzacji od 1 marca 2011 r. - 974,22 zł). Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił 19 lat i 2 miesiące okresów składkowych oraz 5 lat okresów nieskładkowych. Wysokość emerytury w wysokości proporcjonalnej wyniosła 770,82 zł. Organ rentowy zawiesił wypłatę tego świadczenia, gdyż korzystniejsza dla ubezpieczonego okazała dotychczasowa emerytura uwzględniająca w stażu ubezpieczeniowym wyłącznie polskie okresy ubezpieczenia. Wysokość tej emerytury ustalono drugą decyzją z 17 lutego 2012 r. na kwotę 832,60 zł.

Pismem z 26 marca 2012 r. M. J. wniósł o przeliczenie emerytury od 1 października 2011 r. wg najkorzystniejszego wariantu (z 10 lat kalendarzowych przypadających w ostatnim 20-leciu przed rokiem złożenia wniosku o emeryturę
lub z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, tj. z lat 1963-1967, 1973-1981, 1982-1984, 1989-1994, ewentualnie również z lat 1994-2007) oraz doliczenie do jego stażu ubezpieczeniowego okresów ubezpieczenia
w latach 1980-1985 i 1990-2007. Dodatkowo wskazał, że wnosi o wyrównanie świadczenia od 2007 r. stwierdzając, że od początku organ rentowy błędnie naliczał mu należne świadczenie.

Decyzją z 25 kwietnia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w S., po rozpatrzeniu wniosku ubezpieczonego z 26 marca 2012 r., odmówił M. J. prawa do ponownego obliczenia wysokości emerytury, wskazując, że ubezpieczony nie przedłożył nowych dowodów umożliwiających przeliczenie świadczenia. Dodatkowo organ rentowy wyjaśnił, że wybrał najkorzystniejszy dla ubezpieczonego wariant ustalenia podstawy wymiaru świadczenia. WWPW wyliczone z 20 lat kalendarzowych na podstawie dostępnej dokumentacji płacowej wyniosłoby bowiem 39,21%.

Decyzją z 20 marca 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w S. dokonał waloryzacji emerytury przysługującej M. J. (1). Wysokość waloryzowanej emerytury ustalono przez dodanie do kwoty świadczenia przysługującego na dzień 29 lutego 2012 r., tj. 832,60 zł kwoty 71,00 zł. Emerytura po waloryzacji od 1 marca 2012 r. wynosi 903,60 zł.

W czerwcu 2012 r. ubezpieczony złożył kolejny wniosek o przeliczenie emerytury. Do wniosku załączył nową dokumentację:

- kserokopię zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 4 czerwca
2012 r., dokumentujące zarobki ubezpieczonego otrzymywane w czasie zatrudnienia w okresie od 16 listopada 1973 r. do 18 sierpnia 1975 r. w (...), w którym wskazano, że M. J. w roku 1973 otrzymał wynagrodzenie w kwocie 3150,00 zł, w 1974 r. - 36113,00 zł, w 1975 r. - 24257,00 zł.

W dniu 29 czerwca 2012 r. dodatkowo złożył:

- zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawione 21 czerwca
2012 r. dokumentujące zarobki z okresu zatrudnienia od 1 września 1976 r. do 30 września 1978 r., w którym wskazano, że M. J. w roku 1976 otrzymał wynagrodzenie w kwocie 18060 zł, w 1977 - 66175 zł, w 1978 - 53726 zł;

- zaświadczenie wystawione przez Archiwum Państwowe w S. 17 maja 2012 r., w którym wskazano, że z list płac wynika, że w 1976 r. ubezpieczony
z tytułu zatrudniania w (...) w S. w okresie od stycznia do sierpnia otrzymał łącznie 34880 zł tytułem wynagrodzenia;

- dokumentację z akt osobowych z okresu zatrudnienia w Zakładzie Produkcji (...);

- zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawione 16 maja 2012 r., dokumentujące zarobki ubezpieczonego otrzymywane w latach 1964-1965 z tytułu zatrudnienia w Zespole Szkół nr (...) w S. (6776,00 zł w 1964 r., 13918,00 zł
w 1995 r.);

- oryginał zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 4 czerwca 2012 r.;

- kartotekę wynagrodzeń za rok 1989;

- umowę o pracę z 1 marca 1996 r., w której wskazano zarobki ubezpieczonego;

- umowę o pracę z 20 marca 1991 r., w której wskazano zarobki ubezpieczonego;

- umowę o pracę z 1 października 1978 r., w której wskazano zarobki ubezpieczonego;

- angaż z 13 maja 1989 r.;

- angaż z 24 września 1666 r.

Decyzją z 30 października 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w S. rozpatrując wniosek ubezpieczonego z 12 czerwca 2012 r. przeliczył należną ubezpieczonemu emeryturę od 1 czerwca 2012 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia tj. z lat 1964-1967, 1973-1981, 1989-1994, 1996 jako wariant najkorzystniejszy. WWPW wyniósł 65,02 %. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru (65,02%) przez kwotę bazową (2059,92 zł) wyniosła 1479,45 zł (po waloryzacji od 1 marca 2011 r. - 1764,25 zł, od 1 marca 2012 r. - 1885,98 zł). Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił ubezpieczonemu 16 lat, 6 miesięcy okresów składkowych oraz 5 lat okresów nieskładkowych. Wysokość świadczenia wyniosła 1100,73 zł.

Decyzją z 15 marca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w S. dokonał waloryzacji emerytury przysługującej M. J. (1). Emerytura po waloryzacji od 1 marca 2013 r. wynosi 1144,76 zł. Podstawa wymiaru emerytury po podwyższeniu wskaźnikiem waloryzacji 104,00% od 1 marca 2013 r. wyniosła 1961,42 zł (tj. 1885,98 zł x 104,00%).

W okresie od 1 kwietnia 1980 r. do 7 lutego 1985 r., ubezpieczony był rzemieślnikiem zrzeszonym w Cechu i prowadził w tym czasie Zakład (...). Ubezpieczony nie opłacał składek z tego tytułu.

Ubezpieczony był zarejestrowany w Urzędzie Pracy jako bezrobotny
w okresach od 7 czerwca 1990 r. do 19 marca 1991 r., od 20 czerwca 1991 r. do 31 sierpnia 1992 r., od 2 września 1993 r. do 29 lutego 1996 r., od 25 kwietnia 1996 r. do 14 kwietnia 1997 r., od 16 lipca 1997 r. do 9 czerwca 1998 r., od 11 września 1998 r. do 5 sierpnia 1999 r. oraz od 10 listopada 1999 r. do 21 lutego 2005 r. oraz od 23 czerwca 2005 r. do 26 września 2007 r., w tym z prawem do zasiłku w okresach od 15 czerwca 1990 r. do 19 marca 1991 r., od 21 czerwca 1991 r. do 31 sierpnia 1992 r., od 3 września 1993 r. do 2 września 1994 r.

W okresie od 6 grudnia 1984 r. do 21 kwietnia 1986 r. M. J. podlegał ubezpieczeniom w Danii, natomiast w okresie od 21 kwietnia 1986 r. do 18 grudnia 1988 r. w Australii.

Sąd I instancji zważył, że odwołania ubezpieczonego nie zasługiwały na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy uznał za prawidłową decyzję z 30 października 2012 r. Zważył, że istotą sporu w zakresie tejże decyzji było - przede wszystkim - ustalenie, czy organ rentowy słusznie dokonał przeliczenia wysokości emerytury przyznanej ubezpieczonemu z uwzględnieniem w podstawie wymiaru emerytury zarobków z 20 lat kalendarzowych z całego okresu zatrudnienia, czy należy dokonać przeliczenia za okres od 27 września 2007 r. (od daty pierwszorazowego przyznania mu świadczenia), lub od 1 października 2011 r. (od daty złożenia jednego
z wniosków o przeliczenie świadczenia), jak żąda ubezpieczony, czy dopiero od czerwca 2012 r., jak przyjął organ rentowy. Według ubezpieczonego, przeliczenia świadczenia organ rentowy powinien dokonać od września 2007 r., gdyż wypłacanie emerytury w wysokości niższej niż określona decyzją z 30 października 2012 r. było następstwem niewłaściwego wyliczenia przez organ rentowy wysokości świadczenia już przy wydawaniu pierwotnej decyzji. Zdaniem ubezpieczonego, organ rentowy mógł już przy pierwszej decyzji prawidłowo wyliczyć wysokość świadczenia
z uwzględnieniem w podstawie wymiaru emerytury zarobków z 20 lat kalendarzowych z całego okresu zatrudnienia. Organ rentowy wskazał natomiast, że
w momencie wydawania pierwszej decyzji, nie był w posiadaniu dokumentów płacowych dotyczących wynagrodzenia ubezpieczonego umożliwiającego wyliczenie emerytury ubezpieczonego z 20 lat kalendarzowych z całego okresu zatrudnienia jako wariantu najkorzystniejszego, gdyż stosowne dokumenty złożone zostały w organie rentowym dopiero w czerwcu 2012 r. i dopiero w oparciu o te nowe dokumenty organ rentowy mógł wydać decyzję przeliczającą wysokość tego świadczenia
z uwzględnieniem zarobków z 20 lat kalendarzowych z całego okresu zatrudnienia jako wariantu najkorzystniejszego dla ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy nie podzielił zarzutów ubezpieczonego, iż organ rentowy powinien uwzględnić wniosek ubezpieczonego o przeliczenie świadczenia
z uwzględnieniem w podstawie wymiaru emerytury zarobków z 20 lat kalendarzowych z całego okresu zatrudnienia począwszy od września 2007 r. lub od 1 października 2011 r. Podkreślił, że w razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń lub ich wysokości, obowiązują ogólne zasady wypłaty emerytur
i rent, tj. świadczenie przyznane lub podwyższone wypłaca się nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu (art. 133 ust. 1 pkt 1). Wyjątek stanowi tu sytuacja, w której ponowne ustalenie prawa do świadczeń nastąpiło na skutek błędu organu rentowego lub odwoławczego (art. 133 ust. 1 pkt 2). Jeżeli w tych warunkach organ rentowy
lub odwoławczy przyzna lub podwyższy świadczenie, wypłaca się je od miesiąca złożenia pierwotnego wniosku lub wydania decyzji z urzędu, nie dłużej jednak niż za okres 3 lat wstecz, liczonych od daty zgłoszenia wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy.

Błąd organu rentowego rozumiany jest w judykaturze szeroko (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 12 stycznia 1995 r., II UZP 28/94, OSNAPiUS 1995, nr 19, poz. 242). Oznacza on każdą obiektywną wadliwość decyzji, niezależnie od tego, czy jest ona skutkiem zaniedbania, pomyłki, celowego działania samego organu rentowego, czy też rezultatem niewłaściwych działań pracodawców albo wadliwej techniki legislacyjnej i w konsekwencji niejednoznaczności stanowionych przepisów, w tym także naruszenia prawa wskutek niewłaściwej wykładni obowiązujących przepisów (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 26 listopada 1997 r., III ZP 40/97, OSNAPiUS 1998, nr 14, poz. 429). Na organie rentowym ciąży obowiązek działania na korzyść osób uprawnionych do świadczeń emerytalno-rentowych, co oznacza, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydając decyzje, powinien w sposób najkorzystniejszy ustalić prawo do świadczenia, działając z urzędu lub po rozpoznaniu wniosku zgłoszonego przez osobę ubezpieczoną.

Sąd Okręgowy stwierdził, że opierając się na ustaleniach stanu faktycznego, nie sposób zarzucić organowi rentowemu, że dopuścił się błędu, ustalając w pierwszej decyzji - z 3 października 2007 r. - wysokość emerytury przy przyjęciu wynagrodzeń
z 10 lat kalendarzowych od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. jako wariant najkorzystniejszy. Podkreślił, że prawidłowość tej pierwotnej decyzji przyznającej ubezpieczonemu prawo do emerytury i ustalającej jej wysokość, była przedmiotem badania przez Sąd Okręgowy, zakończonego wydaniem prawomocnego orzeczenia oddalającego odwołanie. Zgodnie zaś z art. 365 § 1 k.p.c., orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i inne organy państwowe, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Stosownie zaś do treści art. 366 k.p.c., wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia,
a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Powaga rzeczy osądzonej prawomocnego wyroku oddalającego odwołanie od decyzji organu rentowego polega na tym, że w nowym procesie nie może być kwestionowane to, że w chwili zamknięcia rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku oddalającego odwołanie w poprzedniej sprawie, nie było podstaw do stwierdzenia wadliwości decyzji organu rentowego.

Co więcej, mając na uwadze roszczeniowe stanowisko ubezpieczonego prezentowane w niniejszej sprawie, Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że do wniosku
o emeryturę z 6 sierpnia 2007 r., ubezpieczony załączył dokumentację płacową,
z której wynikała wysokość jego dochodów z tytułu zatrudnienia wyłącznie w latach 1989-1990, 1992-1993 oraz z tytułu pobieranych zasiłków dla bezrobotnych w latach 1990-1994. Sąd I instancji zwrócił przy tym uwagę, że we wniosku o emeryturę z 6 sierpnia 2007 r. ubezpieczony w punkcie IV wniosku zaznaczył, że do ustalenia podstawy wymiary wnosi o przyjęcie wariantu najkorzystniejszego, tj.
albo wynagrodzenia w okresie 10 kolejnych z ostatnich 20 lat kalendarzowych, jak
i z 20 lat kalendarzowych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu. Mając na uwadze żądanie wniosku, opierając się na dostępnych dokumentach, organ rentowy wydał decyzję z 3 października 2007 r., na mocy której przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od 27 września 2007 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego, a do ustalenia podstawy wymiaru przyjął wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. jako wariant najkorzystniejszy. Ubezpieczony zaskarżył tę decyzję w zakresie wyliczenia wysokości należnego świadczenia, wskazując, że w jego ocenie nie wybrano wariantu najkorzystniejszego. Ubezpieczony nie przedstawił przy tym żadnych nowych dowodów, poza dokumentami znajdującymi się już w aktach rentowych.

Zatem, rozpoznając odwołanie ubezpieczonego i dokonując oceny prawidłowości decyzji z 3 października 2007 r., sąd był zobowiązany do wszechstronnego zbadania prawidłowości wyliczenia przez organ rentowy należnego ubezpieczonemu świadczenia w świetle zgromadzonych w sprawie dokumentów,
w tym do ustalenia - czy rzeczywiście organ rentowy ustalając wysokość wymiaru podstawy świadczenia przyjął wariant najkorzystniejszy, skoro ubezpieczony we wniosku o emeryturę w zakresie żądania zasad ustalenia wysokości podstawy wymiaru świadczenia wskazał, że wnosi zarówno o przyjęcie wynagrodzenia z okresu 10 kolejnych z ostatnich 20 lat kalendarzowych, jak i z 20 lat kalendarzowych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu. W świetle zgromadzonych w sprawie dokumentów, sąd w uprzednim składzie nie znalazł jednak podstaw do zmiany decyzji z 3 października 2007 r., co zostało potwierdzone wydaniem wyroku oddalającego odwołanie ubezpieczonego od przedmiotowej decyzji.

Zasadniczym skutkiem prawomocnego orzeczenia jest związanie nim określonych podmiotów, co oznacza konieczność uwzględnienia faktu istnienia konkretnego orzeczenia regulującego konkretną sprawę i związanie to odnosi się zarówno do sądu, który wydał prawomocne orzeczenie, jak i innych sądów i innych organów państwowych. W konsekwencji podmioty te muszą liczyć się z wydanym orzeczeniem, nie mogą go zmieniać, ani podejmować działań nieuwzględniających faktu jego wydania. Mając na uwadze powyższe, w rozpoznawanej obecnie sprawie
o przyznanie ubezpieczonemu wyrównania od września 2007 r., Sąd Okręgowy nie mógł pominąć istnienia prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach z 6 listopada 2007 r., w którym oddalono odwołanie ubezpieczonego od decyzji z 3 października 2007 r. (sprowadzające się do kwestionowania prawidłowości wyliczenia świadczenia), a tym samym przesądzono prawidłowość dokonanego przez organ rentowy uprzednio wyliczenia wysokości emerytury. Sąd I instancji uznał, że
w niniejszej sprawie brak było zatem możliwości dokonania innej kwalifikacji niż ta, że na dzień wydawania pierwotnej decyzji o przyznaniu ubezpieczonemu emerytury (3 października 2007 r.), organ rentowy prawidłowo ocenił wniosek ubezpieczonego
o emeryturę i dokonał prawidłowego wyliczenia wysokości świadczenia w oparciu
o dokumenty, którymi dysponował na dzień wydania decyzji. Tym samym, nie sposób zarzucić organowi błędu przy obliczaniu wysokości świadczenia należnego ubezpieczonemu od września 2007 r.

Mając na uwadze ustalenia stanu faktycznego, Sąd Okręgowy w obecnym składzie podzielił stanowisko organu rentowego, że dopiero dodatkowe dokumenty złożone do akt rentowych w czerwcu 2012 r. umożliwiły uwzględnienie wniosku ubezpieczonego i przeliczenie emerytury z uwzględnieniem wynagrodzeń z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu zatrudnienia. Sąd I instancji zwrócił uwagę, że w związku z wnioskiem ubezpieczonego z 10 czerwca 2012 r., organ rentowy wszczął postępowanie wyjaśniające, w wyniku którego 29 czerwca 2012 r. do akt zostały złożone dodatkowe dokumenty płacowe dotyczące zarobków ubezpieczonego. Mianowicie, ubezpieczony złożył wówczas zaświadczenie
o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 4 czerwca 2012 r., dokumentujące zarobki otrzymywane w czasie zatrudnienia w okresie od 16 listopada 1973 r. do 18 sierpnia 1975 r. w (...), w którym wskazano, że M. J. w roku 1973 otrzymał wynagrodzenie w kwocie 3150,00 zł, w 1974 r. - 36113,00 zł, w 1975 r. - 24257,00 zł, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawione 21 czerwca 2012 r. dokumentujące zarobki ubezpieczonego z okresu zatrudnienia od 1 września 1976 r. do 30 września 1978 r., w którym wskazano, że M. J. w roku 1976 otrzymał wynagrodzenie w kwocie 18060 zł, w 1977 - 66175 zł, w 1978 - 53726 zł, zaświadczenie wystawione przez Archiwum Państwowe w(...)17 maja
2012 r., w którym wskazano, że z list płac wynika, że w 1976 r. ubezpieczony z tytułu zatrudnienia w (...) w S. w okresie od stycznia do sierpnia otrzymał łącznie 34880 zł tytułem wynagrodzenia , dokumentację z akt osobowych z okresu zatrudnienia w Zakładzie Produkcji (...), zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawione 16 maja 2012 r. dokumentujące zarobki ubezpieczonego otrzymywane w latach 1964-1965 z tytułu zatrudnienia w Zespole Szkół nr (...)
w S. (6776,00 zł w 1964 r., 13918,00 zł w 1995 r.), kartotekę wynagrodzeń za rok 1989, umowę o pracę z 1 marca 1996 r., w której wskazano zarobki ubezpieczonego, umowę o pracę z 20 marca 1991 r., w której wskazano zarobki ubezpieczonego, umowę o pracę z 1 października 1978 r., w której wskazano zarobki ubezpieczonego, angaż z 13 maja 1989 r. oraz angaż z 24 września 1666 r.

Zgodnie z wnioskiem ubezpieczonego, wyliczenie podstawy wymiaru emerytury stało się zatem możliwe dopiero po otrzymaniu powyższych dokumentów, a tym samym stosownie do treści przytoczonych wcześniej przepisów, organ rentowy obowiązany był wypłacać podwyższone świadczenie dopiero od miesiąca, w którym złożono wniosek o przeliczenia świadczenia (czerwiec 2012 r.) oraz przedłożono nowe dowody, które umożliwiły to przeliczenie. Obowiązek wypłaty wyrównania świadczenia za okres wcześniejszy istnieje tylko wówczas, gdy organ rentowy popełnił błąd ustalając prawo do świadczenia w zaniżonej wysokości w sytuacji, gdy dowody, którymi dysponował, lub które powinien był zgromadzić, potwierdzały istnienie takiego prawa. Taka sytuacja nie wystąpiła w niniejszej sprawie, skoro prawomocnym wyrokiem z 12 czerwca 2008 r., sygn. akt III U 197/08, Sąd Okręgowy w Suwałkach oddalił odwołanie ubezpieczonego, w którym zakwestionował on wysokość świadczenia emerytalnego wyliczonego przez organ rentowy w oparciu
o przedłożone wraz z wnioskiem o emeryturę dokumenty.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska ubezpieczonego i uznał, że w sytuacji, gdy ubezpieczony dokumenty pozwalające na przeliczenie świadczenia - jego podwyższenie – przedłożył dopiero w czerwcu 2012 r., to decyzja organu rentowego przeliczająca emeryturę dopiero od miesiąca złożenia wniosku w tym przedmiocie jest słuszna.

Nie uszło uwadze Sądu I instancji, że ubezpieczony zakwestionował również prawidłowość postępowania organu rentowego w zakresie, w jakim odmówił mu prawa do uwzględnienia przy wyliczaniu wysokości należnego mu świadczenia w jego stażu ubezpieczeniowym okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 kwietnia 1980 r. do 7 lutego 1985 r. oraz okresu, kiedy pozostawał osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku, tj. okresu od 7 czerwca 1990 r. do 26 września 2007 r. W piśmie procesowym z 9 sierpnia 2012 r. ubezpieczony dodatkowo wskazał, że organ rentowy nie uwzględnił również jego wniosku z 1 października 2011 r. o doliczenie do stażu ubezpieczeniowego okresu jego zatrudnienia w Australii od 21 kwietnia 1986 r. do 19 grudnia 1988 r.

Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska ubezpieczonego, że doliczeniu do jego okresów składkowych powinny dodatkowo podlegać wskazywane przez niego okresy: prowadzenia działalności gospodarczej od 1 kwietnia 1980 r. do 7 lutego 1985 r.
oraz okres, kiedy pozostawał osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku tj. okres od 7 czerwca 1990 r. do 26 września 2007 r. Sąd I instancji zwrócił uwagę, że również kwestia prawidłowości odmowy doliczenia do stażu ubezpieczeniowego okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 kwietnia 1980 r. do 7 lutego 1985 r.
oraz okresu, kiedy pozostawał osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku, tj. okresu od 7 czerwca 1990 r. do 26 września 2007 r., była już przedmiotem badania przez Sąd Okręgowy oraz Sąd Apelacyjny, zakończonego wydaniem prawomocnego orzeczenia oddalającego odwołanie. Wyrokiem z 6 listopada 2007 r. Sąd Okręgowy
w Suwałkach, sygn. akt III U 718/07, oddalił odwołanie ubezpieczonego, w którym zakwestionował on prawidłowość decyzji z 3 października 2007 r. przyznającej mu prawo do emerytury. Ubezpieczony w przedmiotowym odwołaniu wniósł m.in.
o doliczenie do jego stażu ubezpieczeniowego również okresów, kiedy zarejestrowany był w PUP jako bezrobotny bez prawa od zasiłku oraz okresu prowadzenia działalności gospodarczej. Wyrokiem z 1 kwietnia 2008 r. Sąd Apelacyjny
w Białymstoku, sygn. akt III AUa 184/08, oddalił apelację ubezpieczonego. Z kolei wyrokiem z 12 czerwca 2008 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach, sygn. akt III U 197/08, oddalił odwołanie ubezpieczonego od decyzji z 6 i 15 marca 2008 r.
W przedmiotowym odwołaniu ubezpieczony ponownie wniósł o doliczenie do jego stażu ubezpieczonego dodatkowo okresów, kiedy zarejestrowany był w PUP jako bezrobotny bez prawa od zasiłku oraz okresu prowadzenia działalności gospodarczej. Wyrokiem z 2 września 2008 r. Sąd Apelacyjny w Białymstoku, sygn. akt III AUa 184/08, oddalił apelację ubezpieczonego.

Mając na uwadze powyższe, należało uznać, że wskazane wyżej orzeczenia Sądu Okręgowego oraz Sądu Apelacyjnego mają powagę rzeczy osądzonej odnośnie ustalenia, że do stażu pracy ubezpieczonego nie można zaliczyć okresów, kiedy zarejestrowany był w PUP jako bezrobotny bez prawa od zasiłku oraz okresu prowadzenia działalności gospodarczej.

Sąd Okręgowy stwierdził ponadto, że ubezpieczony zdaje się nie rozumieć podstaw, dlaczego uznano, iż przy obliczaniu wysokości jego emerytury nie wzięto pod uwagę wskazanych wyżej okresów. Podkreślił, że decyzja organu rentowego była w tym przedmiocie prawidłowa, gdyż brak jest podstaw prawnych do uwzględnienia wniosku M. J. (1) w tym zakresie.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy emerytalnej, przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2-5, następujące okresy: 1) składkowe, o których mowa w art. 6; oraz 2) nieskładkowe,
o których mowa w art. 7. Stosownie do treści art. 6 ust. 1 tej ustawy, za okresy składkowe uznaje się m.in. okresy: ubezpieczenia (pkt 1) oraz opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości określonej w przepisach o organizacji
i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, w przepisach wymienionych w art. 195 pkt 1-4 i 8, w przepisach o adwokaturze, w przepisach o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz w przepisach o pomocy społecznej (pkt 2). W art. 4 pkt 5 doprecyzowano przy tym, że okresem ubezpieczenia jest okres opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

W świetle powyższych przepisów, okres prowadzenia działalności gospodarczej można zaliczyć do okresów składkowych w rozumieniu z art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy emerytalnej wyłącznie w sytuacji, gdy w tym czasie została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne. Tymczasem ubezpieczony nie wykazał, ani w poprzednich postępowaniach, ani aktualnie, iż taką składkę w okresie prowadzenia działalności gospodarczej w latach 1980-1985 uiścił. Sąd Okręgowy podkreślił, że ze względu na specyfikę postępowania w sprawach ubezpieczeń, zasadnicze znaczenie znajduje zasada wyrażona w art. 6 k.c. - ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która
z faktu tego wywodzi skutki prawne. Sama zasada skonkretyzowana w art. 6 k.c., jest jasna. Ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie. Przepisy art. 3 k.p.c., art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c. określają zarówno zakres postępowania dowodowego, jak i obowiązki stron w tym zakresie. W myśl art. 3 k.p.c., strony zobowiązane są przedstawiać dowody. Przepis ten statuuje więc zasadę odpowiedzialności samych stron za wynik procesu. Zgodnie z nim, to strony muszą przejawiać aktywność procesową w tym zakresie, na nich spoczywa więc obowiązek wyraźnego, jednoznacznego powoływania konkretnych środków dowodowych. Stosownie zaś do treści art. 232 k.p.c., strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd nie może własnym działaniem zastępować ich bezczynności. Przenosząc powyższą regułę na grunt niniejszego sporu, należało przyjąć, że ubezpieczony, zaprzeczając ustaleniom organu rentowego, który opierając się na będących w dyspozycji ZUS informacjach dotyczących opłacania składek przez płatników prowadzących działalność gospodarczą, nie potwierdził faktu opłacenia składek z tego tytułu przez ubezpieczonego, powinien w postępowaniu przed sądem nie tylko podważyć trafność poczynionych przez organ rentowy ustaleń, ale również wskazać na okoliczności
i fakty znajdujące oparcie w materiale dowodowym, z których możliwym byłoby wyprowadzenie wniosków i twierdzeń zgodnych z jego stanowiskiem reprezentowanym w odwołaniu od decyzji. Tymczasem, w niniejszym postępowaniu, ubezpieczony poza gołosłownymi twierdzeniami o rzekomym zaniżeniu przez ZUS wysokości należnej mu emerytury, nie wskazał żadnych dowodów, z których takie zaniżenie by wynikało, w szczególności ubezpieczony nie wykazał, że w latach 1980-1985 uiścił składki na swoje ubezpieczenie.

Odnośnie zaś okresu pozostawania bez pracy i bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych, Sąd I instancji stwierdził, że w art. 6 ust. 2 pkt 6 ustawy emerytalnej wskazano dodatkowo, że za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne: okres czasowego pozostawania bez pracy na obszarze Państwa Polskiego z powodu niemożności jej otrzymania lub niemożności podjęcia szkolenia zawodowego, w tym okresy pobierania zasiłków z funduszu aktywizacji zawodowej, zasiłków dla bezrobotnych oraz zasiłków szkoleniowych wypłaconych
z Funduszu Pracy.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że według art. 6 ust. 2 pkt 6 okres pozostawania bez pracy i prawa do zasiłku dla bezrobotnych, jest uznawany za okres składkowy (okres składkowym bez składki), wyłącznie jeżeli przypadał przed dniem 15 listopada 1991 r., zaś po tej dacie nie jest w ogóle uwzględniany przy ustalaniu prawa do emerytury i renty, bowiem na mocy art. 6 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 30 ust. 1 ustawy o bezrobociu, do okresów składkowych wliczane są jedynie okresy pobierania zasiłków dla bezrobotnych. Z uwagi na to SN w wyrokach
z 5 kwietnia 2000 r., II UKN 306/00 (OSNPUSiSP 2003, nr 2, poz. 43) i z 25 stycznia 2002 r., II UKN 789/00 (OSNPUSiSP 2003, nr 22, poz. 547) nie zaliczył - dla celów ustalenia prawa do wcześniejszej emerytury i renty - do wymaganego okresu zatrudnienia pozostawania bez pracy i prawa do zasiłku dla bezrobotnych przypadającego po dniu 15 listopada 1991 r. Podobne stanowisko zajął SN w uchwale z dnia 17 listopada 1995 r., II UZP 21/95, OSNAPiUS 1996, nr 8, poz. 120
oraz w wyrokach: z dnia 11 kwietnia 1996 r., II UR 3/96, OSNAPiUS 1996, nr 20, poz. 310; z dnia 28 marca 2000 r., II UKN 440/99 (Wokanda 2000, nr 6, zob. też komentarz do art. 7). Sąd Okręgowy wskazał, że wnioskowany przez ubezpieczonego okres pozostawania bez pracy i zasiłku dla bezrobotnych przypadał po dniu 15 listopada 1991 r., zatem brak było podstaw do zaliczenia go do okresu ubezpieczenia branego pod uwagę przy obliczaniu wysokości emerytury.

Sąd I instancji stwierdził, że bezpodstawne okazały się również zarzuty ubezpieczonego, że organ rentowy nie uwzględnił jego wniosku z 1 października
2011 r. o doliczenie do jego stażu ubezpieczeniowego okresu jego zatrudnienia
w Australii od 21 kwietnia 1986 r. do 19 grudnia 1988 r. Z ustaleń stanu faktycznego wynika jednoznacznie, że organ rentowy decyzją z 17 lutego 2012 r. dokonał przeliczenia emerytury od 1 października 2011 r. z uwzględnieniem okresu ubezpieczenia w Australii. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wówczas przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 lat kalendarzowych od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. jako wariant najkorzystniejszy. WWPW wyniósł 39,66 %. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru (39,66%) przez kwotę bazową (2059,92 zł) wyniosła 816,96 zł (po waloryzacji od 1 marca 2011 r. - 974,22 zł). Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił 19 lat i 2 miesiące okresów składkowych oraz 5 lat okresów nieskładkowych. Wysokość emerytury w wysokości proporcjonalnej wyniosła 770,82 zł. Organ rentowy zawiesił jednak wypłatę tego świadczenia, gdyż korzystniejsza dla ubezpieczonego okazała się dotychczasowa emerytura uwzględniająca w stażu ubezpieczeniowym wyłącznie polskie okresy ubezpieczenia. Wysokość tej emerytury ustalono bowiem drugą decyzją z 17 lutego 2012 r. na kwotę 832,60 zł.

Sąd Okręgowy uznał, że prawidłowa okazała się również decyzja z 25 kwietnia 2012 r. odmawiająca ubezpieczonemu prawa do ponownego obliczenia wysokości emerytury.

Szczegółowy tryb postępowania w sprawach ustalania prawa do świadczeń pieniężnych przewidzianych w ustawie emerytalnej, został określony aktualnie
w rozporządzeniu Ministra Pracy I Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe. Stosownie do § 10 wskazanego rozporządzenia, osoba ubiegająca się o emeryturę powinna przedstawić dokumenty stwierdzające okresy zatrudnienia uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokość. W § 21 ust. 1 wskazano, że środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy
lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu
lub uposażenia. W postępowaniu przed organem rentowym ubezpieczony jest zatem zobowiązany do dołączenia do wniosku dowodów uzasadniających prawo do świadczeń i ich wysokość, przy czym stosownie do treści § 27 cytowanego rozporządzenia, dowody z dokumentów, pisemne zeznania świadków oraz pisemne oświadczenia zainteresowanego powinny być dołączone do wniosku w oryginale.

Mając na uwadze powyższe, Sąd I instancji zwrócił uwagę, że do dnia wydania decyzji z 25 kwietnia 2012 r., ubezpieczony nie przedłożył żadnych nowych dowodów umożliwiających przeliczenie świadczenia zgodnie z jego wnioskiem. Zgromadzone wówczas w aktach rentowych dokumenty uzasadniały wyłącznie ustalenie podstawy wymiaru emerytury, przy przyjęciu wynagrodzeń które stanowiły podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. jako wariantu najkorzystniejszego.

Sąd Okręgowy uznał, że prawidłowe również okazały się decyzje waloryzacyjne, które zaskarżył ubezpieczony. Ubezpieczony zarzucił w tym zakresie organowi rentowemu, że w związku z odmową przeliczenia emerytury zgodnie z jego wnioskiem, zaniżył wysokość waloryzowanej emerytury. Ubezpieczony nie zakwestionował przy tym prawidłowości samego sposobu dokonania przez organ rentowy waloryzacji.

Ubezpieczony wniósł apelację od powyższego wyroku. Podniósł, że:

1)  zaniżono jego uposażenia-wynagrodzenia w szkolnictwie od roku 1964 do 1968 do wyliczenia świadczenia przez ZUS w S. i w S., bez przestrzegania prawa – rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 października 1965 r. w sprawie uposażenia nauczycieli i wychowawców oraz pracowników administracyjnych i obsługowych szkół i innych placówek oświatowo-wychowawczych (Dz.U.1965.44.275). Powołał się na dokumenty: świadectwo pracy z 17 lipca 1995 r. z Kuratorium Oświaty w S., wynagrodzenie za pracę Prezydium Powiatowej Rady narodowej Wydział Oświaty w E. z 24 września 1966 r., wymiary uposażenia Powiatowej Rady Narodowej
w S. Wydział Oświaty nr ośw. (...)

2)  ZUS w B. i S. nie poinformował go o konieczności dostarczenia zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za okres od 1964 r. do 1990 r. i nie przedstawił wyliczenia świadczenia z 20 lat całego ubezpieczenia do decyzji z 17 sierpnia 2007 r. i z 19 marca 2009 r.;

3)  brak jest wynagrodzenia za pracę w szkolnictwie w roku 1968 przy wyliczaniu świadczenia;

4)  nie wyliczono świadczenia wg ubezpieczenia o okresie 25 lat i wieku 65 lat;

5)  nie wyliczono świadczenia z uwzględnieniem ubezpieczenia w całości ubezpieczenia zagranicznego, tzn. od 6 grudnia 1984 r. do 19 grudnia 1988 r., łącznie z Danii i Australii – 4 lata i 2 miesiące

6)  nie wyliczono świadczenia i nie uznano ubezpieczenia z uwzględnieniem okresu od 1 kwietnia 1980 r. do 7 lutego 1985 r., pomimo dostarczenia zaświadczenia o zatrudnieniu z Cechu (...) w S.
i zaświadczenia Urzędu Miejskiego w S. z 19 marca 2008 r.
o zarejestrowaniu osób prowadzących działalność gospodarczą;

7)  ZUS w S. i w N. uznał 17 lat i 11 miesięcy ubezpieczenia polskiego i 4 lata i 2 miesiące ubezpieczenia zagranicznego oraz 5 lat okresu nieskładkowego, ale nie wyliczył świadczenia łącznego z w/w okresów;

8)  ZUS w N. i Sąd Apelacyjny w Krakowie (postanowienie z 22 kwietnia 2013 r. AUz 74/13) odmówił wyliczenia pełnej emerytury przy uwzględnieniu ubezpieczenia z Australii i z Danii.

Skarżący podniósł, że Sąd I instancji wszystkie powyższe zastrzeżenia oddalił
i uprawomocnił wszystkie poprzednie wyroki i decyzje ZUS, i wydał wyrok krzywdzący dla ubezpieczonego. Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i uwzględnienie wskazanych kwestii przy obliczaniu wysokości świadczenia emerytalnego.

W piśmie uzupełniającym apelację ubezpieczony podniósł, że nie zaliczono przy obliczeniu wysokości świadczenia okresu zarejestrowania w (...) w S., bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych, od 1995 r. do 2007 r. Wskazał, że nie skierowano go do pracy, nie wyrażono zgody na studia podyplomowe
i przekwalifikowanie zawodowe, nie udzielono pożyczki na prowadzenie własnej działalności gospodarczej i dyskryminowano pod względem ekonomicznym. Wskazał, ze w okresie zarejestrowania w (...), odprowadzano składki na ubezpieczenie zdrowotne do ZUS.

Organ rentowy w odpowiedzi na apelację wniósł o oddalenie apelacji. W ocenie ZUS, wyrok Sądu I instancji jest prawidłowy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego okazała się nieuzasadniona.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, rozstrzygnięcie Sądu I instancji jest prawidłowe. Sąd Okręgowy właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego oraz dokonał trafnej oceny zebranego
w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji prawidłowo ustalając stan faktyczny sprawy. Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia i rozważania prawne Sądu Okręgowego, rezygnując jednocześnie z ich ponownego szczegółowego przytaczania (por. wyroki Sądu Najwyższego z 5 listopada 1998 r. I PKN 339/98, OSNAPiUS 1999/24 poz. 776, z 22 lutego 2010 r. I UK 233/09, Lex nr 585720). Sąd Apelacyjny podzielił również stan prawny wskazany jako podstawa rozstrzygnięcia.

Sąd Apelacyjny stwierdził, że zaskarżone decyzje organu rentowego dotyczące wysokości świadczenia emerytalnego ubezpieczonego, okazały się prawidłowe.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że trafnie argumentował Sąd Okręgowy, iż generalną zasadą prawa emerytalno-rentowego jest zasada wnioskowości. Działanie organu rentowego z urzędu w sprawach świadczeń z art. 3 ustawy emerytalnej ma charakter wyjątkowy i zawsze musi znajdować oparcie
w ustawie.

Zgodnie z art. 133 ustawy emerytalnej:

1. W razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń
lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się, poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub do ich podwyższenia, jednak nie wcześniej niż:

1) od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu, z zastrzeżeniem art. 107a ust. 3;

2) za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, o którym mowa
w pkt 1, jeżeli odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu organu rentowego lub odwoławczego.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio również w razie ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości wskutek wznowienia postępowania przed organami odwoławczymi albo wskutek kasacji, z tym że za miesiąc zgłoszenia wniosku przyjmuje się miesiąc wniesienia wniosku o wznowienie postępowania
lub o kasację.

Z powyższego przepisu wynika zasada wnioskowości w odniesieniu do kwestii przeliczenia świadczenia. Powyższe utrwalone jest w orzecznictwie, np. Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 22 października 2013 r. (III AUa 469/13, Lex nr 1388748) wskazał, że pojęcie, jakim posłużył się ustawodawca w art. 133 ust. 1 pkt 1 u.e.r.f.u.s., iż świadczenia przyznaje się do miesiąca, w którym zgłoszono wniosek należy interpretować zawsze łącznie z treścią żądania złożonego wniosku. Jeżeli zatem żądanie - dotyczy przeliczania od określonej daty, a wybór tej daty przez wnioskodawcę ma dla niego znaczenie i korzystnie wpływa na wysokość świadczenia, to nie tylko nie ma przeszkód do uwzględnienia takiego wniosku, ale rodzi się obowiązek organu rentowego w tym zakresie. Przepis art. 133 ust. 1 pkt 1 ustawy należy interpretować jako przepis ustanowiony na korzyść ubezpieczonych, tzn. gwarantujący im prawo do świadczenia od miesiąca złożenia wniosku, niezależnie od daty wydania decyzji w tym przedmiocie, jeżeli sami wyraźnie nie wskazali daty późniejszej. A zatem – nie jest możliwe przeliczenie świadczenia z datą sprzed złożenia wniosku. Ubezpieczony, jeśli jest to dla niego korzystne może jedynie wskazać datę późniejszą przeliczenia świadczenia – po złożeniu wniosku. Natomiast świadczenie może zostać przeliczone od daty złożenia wniosku. Sąd Najwyższy
w wyroku z 18 grudnia 1997 r. (II UKN 425/97, Lex nr 34195) stwierdził, że zmiana pobieranego świadczenia emerytalno-rentowego na inne, nie następuje z urzędu, lecz w wyniku złożenia przez zainteresowanego stosownego wniosku. Jest to, co prawda, pogląd wyrażony w poprzednio obowiązującym stanie prawnym (na gruncie ustawy
z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin), jednak zachował aktualność.

Ponadto, zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia z dnia 11 października 2011 r.
w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U.2011.237.1412):

Środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Nadto, to ubezpieczony jako osoba, która z danego faktu wywodzi skutki prawne, winien zgromadzić dowody pozwalające na przeliczenie świadczenia (art. 6 k.c.).

W związku z powyższym, jak prawidłowo wskazał Sąd I instancji, nie było możliwe przeliczenie świadczenia emerytalnego ubezpieczonego z uwzględnieniem
w podstawie wymiaru emerytury zarobków z 20 lat kalendarzowych z całego okresu zatrudnienia począwszy od września 2007 r. lub od 1 października 2011 r., wcześniej niż od czerwca 2012 r. (miesiąc, w którym ubezpieczony złożył wymienioną przez Sąd Okręgowy dokumentację, pozwalającą na przeliczenie świadczenia). Ponadto, ubezpieczony do wniosku o emeryturę z 6 sierpnia 2007 r., załączył dokumentację płacową, z której wynikała wysokość jego dochodów z tytułu zatrudnienia wyłącznie w latach 1989-1990, 1992-1993 oraz z tytułu pobieranych zasiłków dla bezrobotnych w latach 1990-1994. We wniosku o emeryturę wskazywał, że do ustalenia podstawy wymiaru, wnosi o przyjęcie wariantu najkorzystniejszego, tj. albo wynagrodzenia
w okresie 10 kolejnych z ostatnich 20 lat kalendarzowych, jak i z 20 lat kalendarzowych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu. Zatem, jak prawidłowo stwierdził Sąd Okręgowy - opierając się na ustaleniach stanu faktycznego, nie sposób zarzucić organowi rentowemu, że dopuścił się błędu, ustalając w pierwszej decyzji -
z 3 października 2007 r. - wysokość emerytury przy przyjęciu wynagrodzeń z 10 lat kalendarzowych od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. jako wariantu najkorzystniejszego. Organ rentowy 3 października 2007 r. wydał decyzję, na mocy której przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od 27 września 2007 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego, a do ustalenia podstawy wymiaru przyjął wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. jako wariant najkorzystniejszy. Nadto, prawidłowość pierwotnej decyzji przyznającej ubezpieczonemu prawo do emerytury
i ustalającej jej wysokość, była przedmiotem badania przez Sąd Okręgowy, zakończonego wydaniem prawomocnego orzeczenia oddalającego odwołanie.

Prawidłowo wskazywał również Sąd I instancji, że brak jest podstaw do doliczenia do okresów składkowych okresów prowadzenia działalności gospodarczej od 1 kwietnia 1980 r. do 7 lutego 1985 r. oraz okresu, kiedy ubezpieczony pozostawał osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku (od 7 czerwca 1990 r. do 26 września 2007 r.). Kwestie te były już przedmiotem badania przez Sąd Okręgowy oraz Sąd Apelacyjny, zakończonego wydaniem prawomocnego orzeczenia oddalającego odwołanie. Wyrokiem z 6 listopada 2007 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach, sygn. akt III U 718/07, oddalił odwołanie ubezpieczonego, w którym zakwestionował on prawidłowość decyzji z 3 października 2007 r. przyznającej mu prawo do emerytury. Ubezpieczony w przedmiotowym odwołaniu wniósł m.in. o doliczenie do jego stażu ubezpieczeniowego również okresów, kiedy zarejestrowany był w PUP jako bezrobotny bez prawa od zasiłku oraz okresu prowadzenia działalności gospodarczej. Wyrokiem z 1 kwietnia 2008 r. Sąd Apelacyjny w Białymstoku, sygn. akt III AUa 184/08, oddalił apelację ubezpieczonego. Z kolei wyrokiem z 12 czerwca 2008 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach, sygn. akt III U 197/08, oddalił odwołanie ubezpieczonego od decyzji z 6 i 15 marca 2008 r. W przedmiotowym odwołaniu ubezpieczony ponownie wniósł o doliczenie do jego stażu ubezpieczeniowego dodatkowo okresów, kiedy zarejestrowany był w PUP jako bezrobotny bez prawa od zasiłku oraz okresu prowadzenia działalności gospodarczej. Wyrokiem z 2 września 2008 r. Sąd Apelacyjny w Białymstoku, sygn. akt III AUa 184/08, oddalił apelację ubezpieczonego. Jak prawidłowo wskazał Sąd I instancji - wskazane orzeczenia Sądu Okręgowego oraz Sądu Apelacyjnego mają powagę rzeczy osądzonej odnośnie ustalenia, że do stażu pracy ubezpieczonego nie można zaliczyć okresów, kiedy zarejestrowany był w PUP jako bezrobotny bez prawa od zasiłku oraz okresu prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto, okres prowadzenia działalności gospodarczej można zaliczyć do okresów składkowych w rozumieniu z art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy emerytalnej wyłącznie w sytuacji, gdy w tym czasie została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne – czego ubezpieczony nie wykazał. Natomiast okres pozostawania bez pracy i zasiłku dla bezrobotnych przypadał po dniu 15 listopada 1991 r., zatem brak było podstaw do zaliczenia go do okresu ubezpieczenia branego pod uwagę przy obliczaniu wysokości emerytury.

Ponadto, jak trafnie argumentował Sąd I instancji - bezpodstawne okazały się również zarzuty ubezpieczonego, że organ rentowy nie uwzględnił jego wniosku z 1 października 2011 r. o doliczenie do jego stażu ubezpieczeniowego okresu jego zatrudnienia w Australii od 21 kwietnia 1986 r. do 19 grudnia 1988 r. Z ustaleń stanu faktycznego wynika, że organ rentowy decyzją z 17 lutego 2012 r. dokonał przeliczenia emerytury od 1 października 2011 r. z uwzględnieniem okresu ubezpieczenia w Australii.

Należało stwierdzić, że ubezpieczony nie zaoferował nowych dowodów, które pozwoliłyby na przeliczenie świadczenia zgodnie z jego wnioskiem, toteż organ rentowy wydał prawidłową decyzję z 25 kwietnia 2012 r., odmawiającą ubezpieczonemu prawa do ponownego obliczenia wysokości emerytury. Zgromadzone wówczas w aktach rentowych dokumenty uzasadniały wyłącznie ustalenie podstawy wymiaru emerytury, przy przyjęciu wynagrodzeń które stanowiły podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. jako wariantu najkorzystniejszego.

Prawidłowe okazały się także decyzje organu rentowego dotyczące waloryzacji świadczenia ubezpieczonego. W czasie wydawania decyzji waloryzacyjnej z 20 marca 2012 r., organ rentowy dysponował wyłącznie dokumentacją płacową umożliwiającą wyliczenie należnej ubezpieczonemu emerytury jedynie przy przyjęciu wynagrodzeń, które stanowiły podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. jako wariantu najkorzystniejszego. Natomiast, w decyzji z 15 marca 2013 r. kwota 1100,73 zł została wyliczona już na podstawie nowej dodatkowej dokumentacji, (przy przyjęciu wynagrodzeń z 20 lat kalendarzowych
z całego okresu ubezpieczenia).

Ustosunkowując się nadto do pozostałych zarzutów podniesionych w apelacji dotyczących: zaniżenia wynagrodzenia w szkolnictwie w latach 1964-68, niewyliczenia świadczenia z uwzględnieniem ubezpieczenia zagranicznego, tzn. od 6 grudnia 1984 r. do 19 grudnia 1988 r., łącznie z Danii i Australii, Sąd Odwoławczy wskazuje,że powyższe zastrzeżenia były przedmiotem opinii biegłej sądowej z zakresu rachunkowości i finansów, sporządzonej na użytek postępowania przed Sądem Okręgowym w Suwałkach. Sąd Apelacyjny uznał, że opinia ta jest logiczna, spójna
i wiarygodna. Biegła wskazała w niej, że wynagrodzenie za lata 1964-68 zostało obliczone przez organ prawidłowo, ponieważ tam, gdzie jest przyjęte minimalne wynagrodzenie, w angażach nie jest określone uposażenie. Co do okresów ubezpieczenia w Danii i Australii, biegła stwierdziła, że emerytura „częściowa” uwzględniająca okresy ubezpieczenia za granicą jest niższa od emerytury wyłącznie za polskie okresy ubezpieczenia. Biegła podkreśliła, że najkorzystniejsza dla ubezpieczonego jest emerytura „pełna”, która od 1 czerwca 2012 r. wynosi 1100,73 zł brutto (opinia z 1 kwietnia 2014 r., k. 286-292 a.s.).

Reasumując, organ rentowy prawidłowo obliczył wysokość świadczenia emerytalnego ubezpieczonego – przyjął wariant najkorzystniejszy.

W związku z powyższym, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację ubezpieczonego jako bezzasadną.

SSA Anna Polak SSA Barbara Białecka SSO del. Gabriela Horodnicka

- Stelmaszczuk