Pełny tekst orzeczenia

WYROK

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 18.02.2013r. powódka K. P. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W.:

1. kwoty 100.000 złotych tytułem dalszego zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 września 2005 roku do dnia zapłaty;

2. kwoty 44.717 złotych tytułem odszkodowania obejmującego koszty opieki sprawowanej przez osoby trzecie wraz z odsetkami ustawowymi:

-co do kwoty 16.642 złotych od dnia 10 stycznia 2006 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 839,50 złotych od dnia 10 stycznia 2006 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 839,50 złotych od dnia 10 lutego 2006 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 839,50 złotych od dnia 10 marca 2006 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 839,50 złotych od dnia 10 kwietnia 2006 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 839,50 złotych od dnia 10 maja 2006 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 839,50 złotych od dnia 10 czerwca 2006 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 839,50 złotych od dnia 10 lipca 2006 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 839,50 złotych od dnia 10 sierpnia 2006 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 839,50 złotych od dnia 10 września 2006 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 839,50 złotych od dnia 10 października 2006 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 839,50 złotych od dnia 10 listopada 2006 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 839,50 złotych od dnia 10 grudnia 2006 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 419,75 złotych od dnia 10 stycznia 2007 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 419,75 złotych od dnia 10 lutego 2007 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 419,75 złotych od dnia 10 marca 2007 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 419,75 złotych od dnia 10 kwietnia 2007 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 419,75 złotych od dnia 10 maja 2007 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 419,75 złotych od dnia 10 czerwca 2007 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 419,75 złotych od dnia 10 lipca 2007 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 419,75 złotych od dnia 10 sierpnia 2007 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 419,75 złotych od dnia 10 września 2007 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 419,75 złotych od dnia 10 października 2007 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 419,75 złotych od dnia 10 listopada 2007 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 419,75 złotych od dnia 10 grudnia 2007 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 432,50 złotych od dnia 10 stycznia 2008 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 432,50 złotych od dnia 10 lutego 2008 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 432,50 złotych od dnia 10 marca 2008 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 432,50 złotych od dnia 10 kwietnia 2008 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 432,50 złotych od dnia 10 maja 2008 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 432,50 złotych od dnia 10 czerwca 2008 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 432,50 złotych od dnia 10 lipca 2008 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 432,50 złotych od dnia 10 sierpnia 2008 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 432,50 złotych od dnia 10 września 2008 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 432,50 złotych od dnia 10 października 2008 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 432,50 złotych od dnia 10 listopada 2008 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 432,50 złotych od dnia 10 grudnia 2008 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 456,25 złotych od dnia 10 stycznia 2009 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 456,25 złotych od dnia 10 lutego 2009 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 456,25 złotych od dnia 10 marca 2009 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 456,25 złotych od dnia 10 kwietnia 2009 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 456,25 złotych od dnia 10 maja 2009 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 456,25 złotych od dnia 10 czerwca 2009 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 456,25 złotych od dnia 10 lipca 2009 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 456,25 złotych od dnia 10 sierpnia 2009 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 456,25 złotych od dnia 10 września 2009 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 456,25 złotych od dnia 10 października 2009 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 456,25 złotych od dnia 10 listopada 2009 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 456,25 złotych od dnia 10 grudnia 2009 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 577 złotych od dnia 10 stycznia 2010 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 577 złotych od dnia 10 lutego 2010 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 577 złotych od dnia 10 marca 2010 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 kwietnia 2010 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 maja 2010 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 577 złotych od dnia 10 czerwca 2010 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 577 złotych od dnia 10 lipca 2010 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 sierpnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 577 złotych od dnia 10 września 2010 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 października 2010 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 577 złotych od dnia 10 listopada 2010 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 577 złotych od dnia 10 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 577 złotych od dnia 10 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 lutego 2011 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 marca 2011 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 577 złotych od dnia 10 kwietnia 2011 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 577 złotych od dnia 10 maja 2011 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 czerwca 2011 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 577 złotych od dnia 10 lipca 2011 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 sierpnia 2011 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 577 złotych od dnia 10 września 2011 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 577 złotych od dnia 10 października 2011 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 577 złotych od dnia 10 listopada 2011 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 577 złotych od dnia 10 grudnia 2011 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 lutego 2012 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 marca 2012 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 kwietnia 2012 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 maja 2012 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 lipca 2012 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 sierpnia 2012 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 września 2012 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 października 2012 roku do dnia zapłaty,

- co do kwoty 577 złotych od dnia 10 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

-co do kwoty 577 złotych od dnia 10 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

3. tytułem renty na zwiększone potrzeby kwoty po 570 złotych miesięcznie, płatnej do 10-go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat, począwszy od stycznia 2013 roku;

4. oraz zasądzenie od (...) S.A. w W. na rzecz powódki K. P. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (pozew k. 3-7 akt).

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że swoich roszczeń dochodzi w związku z uszczerbkiem na zdrowiu i doznaną krzywdą na skutek wypadku komunikacyjnego z dnia 31 grudnia 2004 roku, za który ponosi odpowiedzialność ubezpieczyciel kierowcy samochodu, który ją potrącił dla przejściu dla pieszych (pozew k. 2-7 v akt).

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. w Ł. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany podniósł, również zarzut przedawnienia roszczenia o zasądzenie rat renty za okres wykraczający poza 3 lata przed wytoczeniem powództwa, bowiem zgodnie z art.118 k.c. - świadczenia okresowe ulegają przedawnieniu po upływie 3 lat.

Uzasadniając swoje stanowisko, pozwany przyjął odpowiedzialność co do zasady za skutki wypadku komunikacyjnego z dnia 31.12.2004r. i wypłacił na rzecz powódki kwoty podane w pozwie, traktując je jako odpowiednie.

Pozwany podał, że na rzecz powódki wypłacana jest renta na zwiększone potrzeby w kwocie po 158 zł miesięcznie.

W ocenie pozwanego, powódka w znacznym stopniu przyczyniła się do wypadku poprzez wkroczenie na jezdnię przy czerwonym świetle dla swojego kierunku, bez upewnienia się, czy możliwe jest bezpieczne przekroczenie jezdni. Wskazał, że art.14 pkt la Prawa o ruchu drogowym zabrania pieszym wchodzenia na jezdnię bezpośrednio przed jadący pojazd, w tym również na przejściu dla pieszych. Zatem przed wejściem na jezdnię, w tym również na przejściu dla pieszych - należy upewnić się, że nie spowoduje to zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Pozwany poddał jednak pod wątpliwość, czy ówczesny stan psychofizyczny powódki (prawie 2 prom alkoholu we krwi, a więc stan znacznej nietrzeźwości) pozwalał na dokonanie oceny. Skutki działania alkoholu na organizm ludzki są powszechnie znane - brawura, przecenianie własnych możliwości, zanik krytycyzmu itp. Nie negując odpowiedzialności kierującego pojazdem Sł. M., pozwany nie zgodził się z twierdzeniem, że powódka w ogóle nie przyczyniła się do wypadku. W ocenie pozwanego, powódka przyczyniła się do wypadku w 50%.

Z tego względu celowe jest, w ocenie strony pozwanej, przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego ds. ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych.

Pozwany podkreślił, że z załączonej do pozwu dokumentacji medycznej wynika, że już przed wypadkiem z dnia 31.12.2004r. powódka korzystała czasami z porad neurologa oraz dość często z porad lekarza rodzinnego. Świadczą o tym następujące zapisy w dokumentach:

1.  22.03.2004r. neurolog J. N. odnotowała incydent niepamięci trwający około 30 minut,

2.  19.05.2004r. spec. med. rodzinnej A. G. odnotowała zawroty głowy, omdlenia,

3.  11.09.2004r. jest adnotacja, że powódka choruje na kamicę nerkową, straciła dziecko 2 lata temu, nie może spać po nocach, nie pracuje, jest bez prawa do zasiłku,

4.  12.11.2004r. jest adnotacja o ataku bólu zamostkowego.

Powyższe okoliczności świadczą, w ocenie pozwanego, że skutki wypadku nałożyły się na dolegliwości samoistne, co winno być, miarę możliwości, rozgraniczone przy ocenie stanu zdrowia powódki przez biegłych lekarzy sądowych (odpowiedź na pozew k. 91-92 akt).

W piśmie procesowym z dnia 14 maja 2014r. (data wpływu) powódka rozszerzyła żądanie w zakresie zadośćuczynienia o dalszą kwotę 187.000zł i wniosła o zasądzenie od pozwanego kwoty 287.000zł wraz z ustawowymi odsetkami :

-co do kwoty 117.000zł od dnia 1 września 2005r. do dnia zapłaty,

-od kwoty 170.000zł od dnia następnego pod doręczeniu pozwanemu odpisu pisma procesowego z rozszerzonym żądaniem. W pozostałym zakresie żądania pozostały bez zmian (pismo procesowe 198-200 akt).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 31 grudnia 2004 roku doszło do wypadku drogowego, w wyniku którego poszkodowana została powódka K. P.. Do wypadku doszło w ten sposób, że około godziny 22.50 na skrzyżowaniu ulic (...) w Ł., kierujący samochodem osobowym „F. (...)” o nr rej. (...) S. M. naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że zbliżając się do oznakowanego przejścia dla pieszych, na którym stali przechodnie, nie zachował należytej ostrożności, nie obserwował należycie przedpola jazdy i podczas opuszczania skrzyżowania na wyznaczonym przejściu dla pieszych i środkowym pasie mchu potrącił pieszą K. P..

Sprawca zdarzenia skazany został prawomocnym wyrokiem karnym Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi (sygn. akt VIK 693/06).

Z miejsca zdarzenia powódka została przewieziona do szpitala (...)w Ł., gdzie przebywała na Oddziale (...) - 01.01.2005-21.01.2005r., a następnie na Oddziale (...)- 21.01.2005-28.01.2005r., z rozpoznaniem: Uraz wielomiejscowy. Uraz głowy. Obrzęk mózgu. Pourazowe krwawienie podpajęczynówkowe. Stłuczenie mózgu-lewy płat skroniowy. Złamanie łuku jarzmowego prawego. Rana szarpana grzbietu prawej ręki. Złamanie obu kości prawego przedramienia. Złamanie kości miednicy. Otwarte wieloodłamowe złamanie kości lewego podudzia. Zapalenie płuc. Niewydolność krążeniowo-oddechowa. Afazja sensomotoryczna. Wstrząs urazowy.

W czasie pobytu w szpitalu u powódki wykonano CT głowy w dniu 01.01.2005r. W badaniu stwierdzono: Obrzęk tkanki mózgowej. W komorze bocznej prawej niewielka ilość krwi. Układ komorowy przeciętnej szerokości, symetryczny, bez przemieszczenia. Płyn w zatokach klinowych, w sitowiu. Struktury kostne mózgoczaszki bez zmian pourazowych. Odmy opłucnowej nie uwidoczniono. Niewielkie zrosty u podstawy prawego płuca. Jamy opłucnowe bez cech płynu. Struktury kostne klatki piersiowej bez zmian pourazowych, kręgosłup szyjny bez zmian pourazowych.

Dnia 6 stycznia 2005r. wykonano zabieg operacyjny (krwawa repozycja złamań i stabilizacja wewnętrzna KGP-płytka LCP, KDP-pręt Rusha; KDL-pręt Russel-Taylor) - bez powikłań. W następnych dobach stan powódki był stabilny. Przebieg pooperacyjny bez powikłań. Rany pooperacyjne wygoiły się przez rychłozrost. Prowadzono rehabilitację - ćwiczenia mięśni i stawów operowanej kończyny. Powódkę wypisano w stanie ogólnym i miejscowym dobrym, po zdjęciu szwów.

W dniu 14.01.2005r. zapisano w dokumentacji: artefakty ruchowe utrudniają ocenę badania. W kontrolnym TK głowy stwierdza się utrzymujący się obrzęk mózgowia. Nie można wykluczyć resztkowej ilości krwi w rogu tylnym pkb, poza tym bez wyraźnych cech krwawienia śródczaszkowego. Układ komorowy symetryczny bez przemieszczeń.

W dniu 21 stycznia 2005r. powódka została przeniesiona z OIT celem dalszego leczenia złamań obu podudzi i przedramienia prawego.

W epikryzie zapisano: Pacjentka lat 49, przywieziona przez KP po wypadku komunikacyjnym (potrącona przez samochód). W chwili przyjęcia w stanie ciężkim, nieprzytomna, we wstrząsie hipowolemicznym. Zaintubowana, oddech CMV. W wykonanym przy przyjęciu badaniu C'T głowy stwierdzono obrzęk mózgu, cechy pourazowego SAH, krew w komorze bocznej. Chora konsultowana neurochirurgicznie- bez wskazań do interwencji. Włączono leczenie przeciwobrzękowe i przeciwwstrząsowe. Ponadto stwierdzono: złamanie kości przedramienia po stronie prawej, kości miednicy i obu podudzi zaopatrzone ortopedycznie. Po zastosowanym leczeniu stan pacjentki ulegał powolnej poprawie. Chora ekstubowana, no oddechu własnym wydolnym, krążeniowo stabilna. Z uwagi na znaczną ilość wydzieliny w drogach oddechowych wykonano dwukrotnie bronchoskopię; toaletą drzewa oskrzelowego w dn. 11 i 13.01.2005r. W chwili obecnej chora w stanie ogólnym stabilnym, przytomna, z afazją senso-motoryczną, spełnia proste polecenia. Wydolna krążeniowo i oddechowo. Brzuch miękki, perystaltyka słyszalna. Diureza dobra. Nie gorączkuje. Nie wymaga leczenia w Oddziale (...). Dnia 21.01.2005r., po uzgodnieniu, chora przeniesiona do Oddziału (...) Urazowej celem dalszego leczenia.

W dniu 11.07.2005r. powódka w ramach wizyty domowej korzystała z pomocy psychiatry z (...) w K.. W dokumentacji z wizyty zapisano: „Agresywna słownie, zagraża współlokatorom, grożąc, że zrobi im krzywdę, chwiejna emocjonalnie, często płacze w czasie badania, mowa zamazana (dysfazja), wypowiada, że widzi żywe obrazy kobiet, które idą zrobić jej krzywdę, silny lęk, kłopoty ze snem wycofanie społeczne, lęk przed widzianym samochodem, rozpoz.: Organiczne zaburzenia urojeniowe i osobowości, PTSD”.

Lekarz wypisał receptę dnia 11.07.2005r. na „Haloperidol” l mg 3x1 tabl., „Depakine Chrono” 2x300mg, „Nitrazepam” 5mg 1x1. Powódka zapłaciła za wizytę 100zł.

W dniu 03.10.2005r. w kontrolnym badaniu TK głowy stwierdzono : uogólniony obrzęk mózgu, krew w prawej komorze bocznej, niewielkie krwotoczne ognisko, stłuczenia w lewym płacie skroniowym, krew w przestrzeni podpajęczynówkowej- głównie w bruzdach, na sklepistości krew w zatoce klinowej. Złamanie łuku jarzmowego po stronie prawej .

W okresie 15.11-24.11.2005r. powódka przebywała w Wojewódzkim Szpitalu im. (...) w Ł., Oddział (...) z rozpoznaniem: Fractura ossium cruris utriusąue sanata. W epikryzie zapisano: „pacjentka lat 50, przyjęta do oddziału celem usunięcia metalu zespalającego z wygojonego złamania kości obu podudzi. Wykonano zabieg operacyjny bez powikłań. W następnych dobach stan pacjentki był stabilny. Przebieg pooperacyjny bez powikłań. Rana operacyjna goiła się przez rychłozrost. Pacjentkę wypisano w stanie ogólnym i miejscowym zadowalającym”.

(...) Zespół ds. Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Ł. wydał orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności powódki na okres od 31.12.2004r. - 31.03.2006r. Zaznaczył, że niepełnosprawność datuje się od 31 grudnia 2004r. Posiedzenie w tej kwestii odbyło się w dniu 21.03.2005r.

Kolejne orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności powódki na okres od 31.12.2004r. ma charakter trwały i stały. Posiedzenie Zespołu odbyło się w dniu w dniu 03.04.2006r.

Historia choroby w Poradni (...)została założona dla powódki w dniu 01.04.2005r. Ostatnią wizytę powódka odbyła w dniu 17.02.2006r.

Powódka od 19.09.2005r. korzystała i korzysta nadal też z wizyt w SPZOZ (...) - z rozpoznaniem: Organiczne zaburzenia nastroju. Leczenie tam podjęte określono jako farmakologiczne.

W dniach 28.02-25.03.2009r. powódka przebywała w Wojewódzkim Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej Centrum (...) w Ł., Oddział (...) z rozpoznaniem: Ropniak opłucnej. Niedokrwistość wtórna. Stan po urazie wielomiejscowym. W epikryzie zapisano:

„Chora lat 54 przyjęta do szpitala z powodu narastającej duszności, kaszlu, osłabienia, stanów podgorączkowych od ok. 2 tygodni, oraz z powodu zmian w rtg klatki piersiowej. Ambulatoryjnie leczona „Klacidem”. Przed 4 laty wypadek komunikacyjny, w którym chora doznała mnogich złamań kończyny górnej prawej i obydwu dolnych. Od kilku tygodni nie pali. Po zastosowanym leczeniu nastąpiła znaczna poprawa kliniczna i radiologiczna”.

Przed wypadkiem komunikacyjnym: powódka w okresie od dnia 27.05.2004r. do dnia 03.06.2004r. przebywała w ZOZ (...) w Ł., Oddział (...) z Pododdziałem (...)z rozpoznaniem: Tachycardia Paroxysmalis Supraventricularis. Menopauza. Syndroma Neurosis. Leczenie „Metocard”, „Zocor”, „Pramolan”.

Przed wypadkiem, jak i po wypadku powódka korzystała z porad lekarza rodzinnego. W czasie konsultacji neurologicznej z dnia 22.03.2004r. stwierdzono, że od wielu lat u powódki występują napadowe poty, drżenie rąk, zawroty głowy, 30 min. Wystąpił też incydent pokryty niepamięcią, w trakcie, którego siedziała bez reakcji na bodźce - włączono leczenie „Pramolanem” x50mg z powodu objawów nerwicowych.

W czasie wizyt w okresie od 05.03.2004r.-29.08.2005r. przepisywano powódce: „Zolpic” nasennie (l wizyta), „Pramolan” 2x1 (2 wizyty). W dniu 11.09.2004r. rozpoznano u powódki zaburzenia adaptacyjne i przepisano „Asertin” lx50mg . W dniu 29.08.2005r. przepisano powódce „Haloperidol” 3xlmg, „Depakine chrono” 2x300mg, „Nitrazepam lx5mg”. W dokumentacji zapisano, że występuje u powódki pobudzenie po wypadku.

(dowód: dokumentacja medyczna powódki k. 21-23,29-32,34-58, rachunek za wizytę k. 24, , kopie recept k. 25-27, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 28, 33).

W badaniu neuropsychologicznym za pomocą metod eksperymentalnych stwierdza się u powódki: osłabienie bezpośredniej pamięci werbalnej i wzrokowej; osłabienie koncentracji uwagi; spowolnienie psychoruchowe, zaburzenia orientacji na płaszczyźnie i przestrzeni, zaburzenia plastyczności procesów intelektualnych; niewielkiego stopnia trudności z aktualizacją słów; trudności ze zrozumieniem bardziej złożonych zdań podczas czytania; objawy wzmożonej labilności emocjonalnej; apatyczna w podejmowaniu nowych działań. Powyższe zaburzenia spowodowane są zmianami organicznymi w mózgu. Jednocześnie można stwierdzić, że powódka: nie ma zaburzeń apraksji, czy gnozji; aktualnie bez istotnych zaburzeń mowy; jest zorientowana w sytuacji; krytycyzm zachowany w takim stopniu, że nie wymaga obecnie stałej kontroli ze strony innych osób.

W ocenie neuropsychologicznej, stwierdza się u powódki:

-zaburzenia sprawności procesów poznawczych i czynności wykonawczych na skutek zmian organicznych w mózgu, aktualnie w umiarkowanym stopniu zakłócające codzienne funkcjonowanie,

-wzmożoną chwiejność emocjonalną z tendencjami do reakcji lękowo - depresyjnych powstałe na skutek powyższych zmian oraz gwałtownej zmiany sytuacji życiowej,

-zaznaczone tendencje agrawacyjne.

W wyniku wypadku powódka doznała: Urazu wielomiejscowego. Urazu głowy z obrzękiem mózgu. Pourazowego krwawienia podpajęczynówkowego. Stłuczenia mózgu w lewym płacie skroniowym. Złamania łuku jarzmowego po stronie prawej. Rany szarpanej grzbietu prawej ręki. Złamania obu kości prawego przedramienia. Złamania kości miednicy. Otwartego złamania wieloodłamowego lewego podudzia. Złamania poprzecznego prawego podudzia. Konsekwencją uszkodzenia w lewym płacie skroniowym była afazja sensomotoryczna.

Ocena stopnia uszczerbku na zdrowiu nie leży w kompetencjach neuropsychologa.

Z dostępnej dokumentacji nie wynika, aby powódka korzystała z pomocy psychologa klinicznego, neuropsychologa czy logopedy. Nie można więc mówić o kosztach związanych z tego typu pomocą.

Rozmiar cierpień fizycznych i psychicznych był szczególnie duży. W początkowym okresie po wypadku badana była całkowicie unieruchomiona, w pełni zależna od opieki innych osób. Była ciągle narażona na ból przy zabiegach pielęgnacyjnych, rehabilitacji czy nawet zmianie pozycji. Przez długi okres czasu zaangażowane w opiekę były osoby z rodziny, co dezorganizowało także ich życie. Badana nadal wymaga pomocy ze strony osób bliskich (córek). Wszystkie te czynniki w dalszym ciągu wpływają negatywnie na stan psychiczny powódki.

W okresie około roku czasu powódka wymagała opieki z powodu zaburzeń funkcjonowania psychicznego. W tym okresie występowały nasilone zaburzenia funkcjonowania poznawczego, zaburzenia mowy, omamy, nasilone zaburzenia pamięci, reakcje lękowe. Jednocześnie była w znacznym stopniu unieruchomiona, co wiązało się z koniecznością jednoczesnej stałej opieki ze względu na urazy ortopedyczne.

Rokowanie odnośnie powrotu do dobrego stanu psychicznego są obecnie wątpliwe. Zmiany organiczne stwierdzone po takim okresie od zdarzenia można uznać za stałe. Mogą one także nasilać się, co jest związane z procesem starzenia się (powódka ma obecnie 58 lat). Podjęcie terapii neuropsychologicznej nie przyniosłoby oczekiwanych rezultatów. Prawdopodobnie leczenie farmakologiczne zlecone przez lekarza psychiatrę mogłoby poprawić komfort funkcjonowania psychicznego (dowód: opinia sądowo-neuropsychologiczna k. 207-108v akt).

W ocenie logopedycznej, powódka została hospitalizowana po wypadku w stanie ciężkim. Zaburzenia mowy oceniono jako afazję sensomotoryczną. Powódka nie poddała się rehabilitacji neurologopedycznej. Z wywiadu wynika, że powódka nie podjęła terapii neurologicznej, gdyż nie otrzymała odpowiedniego skierowania, a ani ona, ani jej rodzina nie wykazała inicjatywy w tym zakresie.

Uszkodzenia tkanek i struktur mózgowych powstają w wyniku, bezpośrednich urazów, stłuczeń wynikłych z przemieszczania się masy tkanki mózgu z dużą prędkością i siłą, obrzęków mózgowia, wynaczynienia krwi do tkanki mózgowej, niedokrwienia i niedotlenienia komórek mózgowych a także w na skutek kontaktu ze czynnikami chemicznymi. Ponadto, na stan mowy wpływają długie stany utraty przytomności oraz zaburzenia oddechowo - krążeniowe. Afazja to ośrodkowe zaburzenia mowy powstałe w okresie postlingwalnym na skutek zmian w korowych ośrodkach mowy. Uszkodzenia i dysfunkcje korowego ruchowego ośrodka mowy (okolice ośrodka Brocka, znajdujące się w przedniej okolicy skroniowej lewej półkuli mózgowej dla osób praworęcznych) powodują trudności w organizowaniu i wykonaniu mowy czynnej. Pacjent ma trudności w odnajdowaniu i wypowiadaniu słów. Jest to tzw. afazja motoryczna. Uszkodzenia i dysfunkcje korowego słuchowego ośrodka mowy (okolice ośrodka Wemicke'go mieszczące się tylnej okolicy skroniowej lewej półkuli mózgowej dla osób praworęcznych) powodują trudności w rozumieniu mowy własnej i mowy otoczenia. Pacjent ma trudności w rozumieniu słów i pojęć. Jest to tzw. afazja sensoryczna. Rozległe uszkodzenia płatów mózgu obejmujące swym zasięgiem oba wymienione wcześniej korowe ośrodki mowy skutkują zaburzeniami mowy o charakterze mieszanym (skompilowanym). Jest to afazja sensoryczno- motoryczna . Wszystkie zaburzenia i zmiany mowy o etiologii korowej są dla człowieka (zwłaszcza dla człowieka dorosłego) wysoce niekorzystne, gdyż upośledzają jego zdolność do uczestnictwa w dialogu, a więc swobodnego uczestnictwa w społecznych kontaktach interpersonalnych, utrudniając lub uniemożliwiając aktywność społeczno-zawodową. Terapia logopedyczna afazji jest długotrwała, wymaga systematyczności, wsparcia i pomocy w ćwiczeniach logopedycznych ze strony najbliższego otoczenia. Jej czas liczony jest w latach.

W trakcie badania neurologopedycznego analizowano poszczególne funkcje i sprawności mowy, oceniając je następująco:

1. Aktywność komunikatywna - powódka komunikuje się werbalnie, sama nie inicjuje dialogu, a jej udział w trakcie jest apatyczny. Jej wypowiedzi są skąpe leksykalnie. Obserwuje się osłabioną pamięć słowną oraz słabą koncentrację uwagi. 2. Rozumienie mowy - w trakcie dialogu i analizy usłyszanego tekstu oraz leksji powódka wykazała się osłabionym rozumieniem usłyszanych fraz. W kilku przypadkach konieczne było powtórzenie danego elementu by powódka go prawidłowo zrozumiała. Ograniczone jest również zrozumienie przeczytanego i usłyszanego, prostego tekstu. Ogranicza to częściowo aktywność społeczną powódki. Pomimo zaobserwowanych ograniczeń rozumienia mowy powódka korzysta z telefonu co świadczy, że ograniczenia nie są zbyt głębokie, gdyż do zrozumienia mowy w naturalnych sytuacjach społecznych nie potrzebuje kompensacji wzrokowej.

3. Wymowa - w trakcie badania nie stwierdzono u powódki zaburzeń prawidłowego wymawiania poszczególnych głosek. Stan wymowy nie ogranicza zrozumiałości.

4. Dynamika wypowiedzi - mowa powódki jest spowolniona, z zaburzoną płynnością powodującą efekt lekkiego jąkania o etiologii afatycznej, ze słabymi zdaniowymi akcentami logicznymi i dynamicznymi. Zmiany natężenia i wysokości głosu są niewielkie. Pełne zrozumienie wypowiedzi powódki utrudnione jest jednak w nieznacznym stopniu.

5. Stosowanie standardów językowych - leksja u powódki jest słaba, z występującymi błędami. Grafia powódki jest również zaburzona, powolna z kreśleniem liter pozbawionym automaty zmów, z licznymi błędami leksykalnymi, gramatycznymi i literowymi.

6. Powódka rozpoznaje schemat własnego ciała, określa kolory, lecz określenie kierunków geograficznych jest zaburzone.

Z wywiadu uzyskano od powódki następujące dodatkowe informacje dotyczące jej mowy:

1. Powódka korzysta z programów telewizyjnych;

2. Powódka nie unika dialogu z osobami słabo sobie znanymi;

3. Powódka nie poddała się rehabilitacji logopedycznej;

4. Powódka jest osobą praworęczną, więc uszkodzenia zlokalizowane w lewej półkuli mózgu mogą uszkadzać korowe ośrodki mowy.

Mowa powódki odbiega od normy językowej, obserwuje się w niej zmiany o typie afazji sensoryczno - motorycznej. Zaburzenia dotyczą przede wszystkim rozumienia, dynamiki wymowy oraz lekcji i grafii.

Zaburzenia mowy mają charakter korowy tj. powstały na skutek uszkodzeń korowych ośrodków mowy.

Zmiany w mowie powódki są skutkiem urazu doznanego w trakcie wypadku komunikacyjnego w dniu 31 grudnia 2004 r.

Powódka nie poddała się terapii logopedycznej. Powódka pomimo ograniczeń spowodowanych zaburzeniami mowy nie unika kontaktów werbalnych nawet w sytuacjach trudnych: rozmowa telefoniczna, dialog z otoczeniem;

W ocenie logopedycznej, na skutek wypadku komunikacyjnego z dnia 31 grudnia 2004 r. powódka doznała zaburzeń mowy o typie afazji sensoryczno - motorycznej nieznacznego stopnia z występującym jąkaniem o etiologii afatycznej- zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatach jednorazowego odszkodowania ogłoszonym w Dzieenniku Ustaw Nr 234 Poz. 1974- punkt 11d określa procent uszczerbku dla zdrowia w przypadku afazji nieznacznego stopnia na 20%. Wystąpienie dodatkowego utrudnienia werbalnego w postaci niewielkiego jąkania o etiologii afatycznej mogłoby podnieść procent utraty zdrowia o dalsze 5% do łącznej sumy 25%.

Powódka nie podjęła rehabilitacji mowy, więc nie ponosiła kosztów z tym związanych.

Zaburzenia komunikacji społecznej na skutek afazji zawsze stanowią podstawę do występowania cierpień psychicznych. Ich wielkość jest związana z głębokością zaburzeń mowy. W przypadku powódki, stopień zaburzeń mowy oceniony został jako nieznaczny więc stopień cierpień nie jest bardzo duży, zwłaszcza, że powódka nie zrobiła nic, by stan swojej mowy zmienić (nie podjęła terapii neurologopedycznej).

Powódka wymagała i nadal wymaga rehabilitacji neurologopedycznej. Trudno jednak mówić o jej podjęciu poza uspołecznioną służbą zdrowia, jeśli powódka nie wykorzystała możliwości rehabilitacji w ramach NFZ. Terapia neurologopedyczna me wymaga specjalistycznego sprzętu rehabilitacyjnego. Afazja ogranicza kontakty werbalne z otoczeniem. Zmiany funkcji mowy u powódki nie są tak duże by całkowicie ograniczały samodzielność czy samowystarczalność. Zanim powódka wypracowała nowy system funkcjonowania społecznego zmieniony na skutek zaburzeń mowy wsparcie, opieka i wyręczanie było większe niż obecnie. Wcześniejsza opieka biorąc pod uwagę ograniczoną sprawność mowy mogła wynosić sumarycznie 3 - 3,5 godziny dziennie. Obecnie zdecydowanie mniej. Sprawność werbalna powódki mogłaby polepszyć się, gdyby poddała się terapii logopedycznej. Afatyczne zaburzenia mowy nie ustępują całkowicie, ale rehabilitacja polepsza sprawność komunikatywną i komfort życia chorego.

W przypadku każdego zaburzenia mowy rehabilitacja jest niezbędna, a jej brak skutkuje trwałymi dysfunkcjami powodującymi utrudnienia w relacjach społecznych. W związku z powyższym, jeżeli zaburzenia mowy powódki bez podjęcia terapii neurologopedycznej w chwili obecnej mają stopień nieznaczny, to terapia neurologopedyczna prawdopodobnie usprawniłaby mowę w dużym stopniu, zwłaszcza w zakresie samooceny i pewności werbalnej. Obecne zaburzenie mowy jest nieznaczne i pomimo skuteczności ewentualnej terapii jego konsekwencje prawdopodobnie by pozostały, więc ocenione by zostały i tak jako nieznaczne. Podjęcie terapii neurologopedycznej bez wątpienia przyspieszyłoby podjęcie przez powódkę komunikacji ze środowiskiem, eliminując w jej wyniku potrzebę pomocy osób trzecich. W chwili obecnej pomoc innych osób dotyczy sytuacji sporadycznie pojawiających się i z pewnością nie przekracza 0,5 godziny dziennie. Zaburzenia afatyczne mają charakter trwały (nie ustępują samoistnie), więc uszczerbek na zdrowiu z tytułu zaburzeń mowy nie zmniejszy się.

Częstotliwość i zakres rehabilitacji neurologopedycznej w ramach umów placówek logopedycznych z NFZ jest wystarczająca do uzyskania znaczących efektów. Jest to o tyle łatwiejsze, że dostępność takiej rehabilitacji z powodu znacznej ilości placówek mających kontrakty z NFZ jest duża. Ćwiczenia logopedyczne powinny odbywać się codziennie. Mogą to jednak być ćwiczenia (zlecane przez logopedę) prowadzone w warunkach domowych, wykonywane samodzielnie oraz w pomocą członków rodziny. Spotkania ze specjalistą mogą odbywać się co 3 - 4 tygodnie. W związku z tym, że rehabilitacja może opierać się na placówkach kontraktujących usługi (bezpłatnych dla pacjenta) jej koszt to jedynie koszt dojazdu do placówki. Opinia dotycząca terminów zmian w zakresie mowy powódki ma charakter spekulacyjny, zawiera zatem ocenę przybliżoną. Jest oparta na przeprowadzonym wywiadzie oraz stanie mowy powódki w chwili badania i w chwili wypisu ze szpitala. Można przyjąć, że czas potrzebny do osiągnięcia mowy dzisiejszej (lipiec 2013 r.) wynosił ok. 3 miesięcy. Obecnie powódka potrzebuje pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych np. przemieszenie się np. do lekarza, na badania itp. Trudno określić precyzyjnie czas trwania takich działań (dowód: opinia logopedyczna k. 120-123, 128-129,135-136 akt).

W badaniu ortopedycznym stwierdza się u powódki:

chód powolny przy pomocy jednej kuli łokciowej. Chód bez kuli możliwy. Budowa ciała prawidłowa. Miednica - bolesność uciskowa obu talerzy kości biodrowych. Niewielka niebolesność przy ucisku na spojenia łonowe. Kręgosłup - o spłyconej lordozie w odcinku lędźwiowym. Ruchy kręgosłupa zachowane. Próba palec- podłoga 40cm. Nie stwierdza się wzmożonego napięcia mięśni przykręgosłupowych. Kończyny górne - na przedramieniu lewym blizna pourazowa o wymiarach 8x5 cm (po starym oparzeniu). Na grzbiecie ręki prawej blizna pourazowa. Na prawym przedramieniu blizny pooperacyjne: po stronie promieniowej dł. 11 cm, po stronie łokciowej dł. 7,5 cm. Bagnetowate zniekształcenie przedramienia prawego w 1/3 dalszej. Śladowe ograniczenie zgięcia grzbietowego ręki prawej. Ruchy pronacji i supinacji przedramienia prawego zachowane w pełnym zakresie. Ruchy w pozostałych stawach obu kończyn zachowane w pełnym zakresie. Chwytność obu rąk zachowana. Kończyny dolne - bez zaników mięśniowych (obwody obu ud symetryczne, równe po 62 cm, obwody obu goleni symetryczne, równe po 43 cm) Blizny pooperacyjne na obu goleniach : poniżej kolana prawego _ dł. 3 cm, w 1/3 bliższej goleni prawej 3 cm, poniżej kolana lewego dl. 5 cm. Koślawość kolana lewego 10 stopni. Bólowe ograniczenie zgięcia czynnego kolana prawego do kąta 110 stopni. Zgięcie bierne kolana prawego w pełnym zakresie. W trakcie ruchów w obu stawach kolanowych wyczuwalne "trzeszczenia" - ruchy w tych stawach bolesne, szczególnie w prawym. Ruchy w pozostałych stawach obu kończyn zachowane w pełnym zakresie.

W ocenie ortopedycznej rozpoznano: 1) stan po urazie wielonarządowym 2) wygojone złamanie miednicy wielomiejscowe 3) wygojone złamanie kości przedramienia prawego ze zniekształceniem 4) wygojone złamanie otwarte, wieloodłamowe kości podudzia lewego 5) wygojone złamanie kości podudzia prawego.

Według oceny biegłego ortopedy, wypadek w dniu 31.12.2004 r. spowodował u powódki trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 50% tj. : 15% według punktu 96 b dla rozpoznania nr 2, 15% według punktu 123 a dla rozpoznania nr 3, 10% według punktu 158 a dla rozpoznania nr 4, 10% według punktu 158 a dla rozpoznania nr 5 według Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002r .

Rozmiar cierpień fizycznych jest osobistym odczuciem pacjentki, jednak w tym przypadku można przyjąć z dużą dozą prawdopodobieństwa biorąc pod uwagę rozległość doznanych obrażeń, iż w początkowym okresie były one stopnia znacznego następnie zmniejszając się. Według dostępnej dokumentacji lekarskiej znajdującej się w aktach sprawy i wyników leczenia proces leczenia powódki przebiegał prawidłowo i powódka nie musiała ponosić kosztów tego leczenia , ponieważ była leczona w ramach ubezpieczenia społecznego. U powódki nie było prowadzone leczenie rehabilitacyjne.

Powódka w chwili obecnej me wymaga leczenia rehabilitacyjnego i nie musi posiadać w domu żadnego sprzętu rehabilitacyjnego. Skutki wypadku z dnia 31.12.2004 roku mogły powodować ograniczenie sprawności narządu ruchu w stopniu powodującym konieczność opieki i pomocy innych osób w wymiarze 6-8 godzin dziennie przez okres 6 miesięcy od wypadku, a następnie przez okres 6 miesięcy w wymiarze 3-4 godzin dziennie. W chwili obecnej ze względów ortopedycznych powódka nie wymaga pomocy innych osób.

Stan zdrowia powódki jest utrwalony i nie należy oczekiwać istotnych zmian. Leczenie ortopedyczne powódki zakończyło się z dniem 17.02.2006r. Leczenie rehabilitacyjne powódki nie było prowadzone.

O konieczności i potrzebie oraz o zakresie ćwiczeń usprawniających decyduje lekarz leczący pacjenta, w zależności od stanu klinicznego. Po tego typu urazach jakich doznała powódka i po leczeniu operacyjnym, oraz po stosowaniu unieruchomienia gipsowego wskazane jest prowadzenie leczenia rehabilitacyjnego (dowód: opinia ortopedy k. 140-144, 165 akt).

Aktualnie powódka K. P. zgłasza następujące dolegliwości neurologiczne występujące od czasu wypadku przebytego w dniu 31.12.2004r.: codzienne bóle głowy, zaburzenia pamięci, brak zainteresowań, nadmierną pobudliwość nerwową, z powodu której leczy się u psychiatry.

Badaniem neurologicznym przeprowadzonym u powódki stwierdzono następujące odchylenia od stanu prawidłowego: niewielką afazję czuciowo- ruchową, osłabienie czucia powierzchniowego na lewej kończynie górnej i obu kończynach dolnych. Poza tym, bez innych objawów ogniskowych i ubytkowych z OUN oraz bez objawów korzeniowych. Powódka chodzi przy pomocy 1 kuli łokciowej, rozbiera się ubiera samodzielnie.

W ocenie neurologicznej, na skutek wypadku komunikacyjnego z dnia 31.12.2004r. powódka K. P. doznała następujących szkód neurologicznych: urazu głowy, złamania łuku jarzmowego prawego, obrzęku mózgu, pourazowego krwawienia podpajęczynówkowego, stłuczenia lewego płata skroniowego z afazją senso-motoryczną.

Trwały uszczerbek na zdrowiu powódki oceniono początkowo na 30% z pkt 9c (encefalopatia bez zaburzeń charakterologicznych).

Po stwierdzeniu zaburzeń charakterologicznych w/w biegły podwyższył uszczerbek i ocenił encefalopatię zamiast z pkt 9 c na 30%, z punktu 9 b na 50-70%.

Powódka nie leczyła się u neurologa, ani u logopedy, nie była rehabilitowana. Po wyjściu ze szpitala przyjmowała przez około 1 miesiąc lek poprawiający metabolizm mózgu - „Nootropil” 1200 mg. Miesięczny koszt leczenia w/w lekiem wynosił około 40 zł. Nie ponosiła innych kosztów leczenia neurologicznego.

Rokowania na przyszłość nie są pomyślne - encefalopatia nie wycofa się, ponieważ doszło do trwałego uszkodzenia mózgu (dowód: opinia biegłego sądowego neurologa k. 182-184 akt).

Fakt nie podjęcia przez powódkę leczenia neurologicznego po wypadku komunikacyjnym z dnia 31.12.2004r. nie miał wpływu na pogorszenie stanu zdrowia powódki, zwiększenie uszczerbku na zdrowiu itp. W wyniku w/w wypadku doszło do trwałego uszkodzenia mózgu w następstwie pourazowego krwawienia podpajęczynówkowego i stłuczenia lewego płata skroniowego. Leczenie neurologiczne byłoby tylko objawowe - nie spowodowałoby długotrwałej poprawy. Bóle głowy i zaburzenia pamięci u powódki należy wiązać wyłącznie z przedmiotowym wypadkiem.

Trwający w dniu 22.03.2004r. około 30 min. incydent niepamięci, związany z przemijającymi zaburzeniami krążenia mózgowego, był jednorazowy i ustąpił po w/w czasie. Zawroty głowy i omdlenia opisywane wcześniej w dokumentacji lekarskiej, nie miały nic wspólnego z pourazowymi bólami głowy (dowód: opinia biegłego sądowego neurologa k. 214,314-315 akt).

Powódka w czasie badania psychiatrycznego zachowywała się spokojnie, była nieco spowolniała psychoruchowo, prawidłowo zorientowana auto- i allopsychicznie, nie ujawniała jakościowych i ilościowych zaburzeń świadomości. Na badanie przyszła w towarzystwie córki. Na pytania odpowiadała zgodnie z linią pytań, ujawniała zaburzenia funkcji poznawczych w zakresie pamięci świeżej. Spontanicznie, nie ujawniała czynnych doznań psychotycznych, ani myśli i tendencji „s”. Prezentowała nastrój tępy.

W ocenie psychiatrycznej, stwierdza się osłabienie pamięci bezpośredniej; osłabienie koncentracji uwagi; spowolnienie psychoruchowe, trudności ze zrozumieniem bardziej złożonych zdań, zaburzenia w orientacji na płaszczyźnie linii czasowej. Powódka chodzi przy pomocy 1 kuli łokciowej, rozbiera się ubiera samodzielnie.

Oceniając psychiczny stan zdrowia powódki, należy wskazać, że w okresie około roku po wypadku powódka wymagała opieki z powodu zaburzeń funkcji poznawczych, zaburzeń mowy, występujących omamów, nasilonych zaburzeń pamięci. Z uwagi na urazy ortopedyczne była unieruchomiona. To spowodowało, że była zależna od opieki innych osób początkowo całodobowo, później w miarę upływu czasu mniej. W chwili obecnej pomoc innych osób dotyczy sytuacji sporadycznie pojawiających się i z pewnością nie przekracza 0,5 godziny dziennie.

Powódka była leczona psychiatrycznie „Haloperidolem”, „Depakiną chrono” i „Nitrazepamem” z powodu pobudzenia, agresji słownej, oraz omamów wzrokowych - wizyta domowa z dnia 11.07.2005 [„Agresywna słownie, zagraża współlokatorom, grożąc, że zrobi im krzywdę, chwiejna emocjonalnie, często płacze w czasie badania, mowa zamazana (dysfazja), wypowiada, że widzi żywe obrazy kobiet które idą zrobić jej krzywdę, silny lęk, kłopoty ze snem wycofanie społeczne, lęk przed widzianym samochodem.]. Rozpoznano u powódki-organiczne zaburzenia urojeniowe i osobowości, PTSD. Leki przepisywał lekarz rodzinny. Następnie powódka leczona była od 19.09.2005r.-09.02.2006r. w PZP Lniana z rozpoznaniem - organiczne zaburzenia nastroju. Leczenia nie określono, poza formułką „farmakologiczne”.

Koszty leczenia w poradni POZ i PZP (...) pokrywa NZF, więc koszt dla powódki był jedynie równy kosztowi dojazdu do placówki. Koszt wizyty domowej określony jest rachunkiem z prywatnego gabinetu - 100zł. Koszt leków wypisywanych w prywatnym gabinecie lekarskim i POZ na dzień dzisiejszy wynosi: „Haloperidol” l mg 3x1 tabl. - lek refundowany przez NFZ, opakowanie 40 tabletek kosztuje średnio 3,21zł, średni koszt miesięczny leczenia na dzień dzisiejszy wynosi około 7,22 zł, „Depakine Chrono” 2x300mg - lek refundowany, opakowanie 30 tabletek kosztuje średnio 2,98 zł, średni koszt miesięczny leczenia na dzień dzisiejszy wynosi około 5,96zł. „Nitrazepam” 5mg 1x1 koszt opakowania 20 tabletek kosztuje 15,30zł, średni koszt miesięczny leczenia na dzień dzisiejszy wynosi około 22,95 zł. Leki takie, jak: „Haloperidol” i „Depakine Chrono” były refundowane również w 2005-2006r. i podobnie jak „Nitrazepam” miały zbliżoną cenę do dzisiejszych.

W dniu 03.04.2006r. wydano orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności od 31.12.2004 - na stałe, charakter trwały.

W ocenie psychiatrycznej, rozpoznaje u powódki w chwili obecnej wg kryteriów ICD-10- organiczne zaburzenia osobowości oraz organiczne zaburzenia nastroju w wywiadzie.

Powódka obecnie nie jest leczona psychiatrycznie wg relacji córki, nie mają takiej potrzeby.

Rokowanie odnośnie powrotu do stanu psychicznego sprzed wypadku niepomyślne, stwierdzane zaburzenia funkcji poznawczych z wiekiem nasilają się. Leczenie farmakologiczne zlecone przez lekarza psychiatrę mogłoby poprawić komfort funkcjonowania psychicznego, ale nie wyleczyć powódki.

Stały uszczerbek na zdrowiu powódki (z pkt 9b rozp.) - encefalopatia ze zmianami charakterologicznymi w stopniu umiarkowanym - 50%.

W ocenie psychiatrycznej, rozpoznaje się u powódki organiczne zaburzenia osobowości i nastroju, które są konsekwencją obrażeń somatycznych doznanych w wypadku komunikacyjnym z dnia 31 grudnia 2004r., gdzie powódka doznała: Urazu wielomiejscowego. Urazu głowy z obrzękiem mózgu. Pourazowego krwawienia podpajęczynówkowego. Stłuczenia mózgu w lewym płacie skroniowym. Złamania łuku jarzmowego po stronie prawej. Rany szarpanej grzbietu prawej ręki. Złamania obu kości prawego przedramienia. Złamania kości miednicy. Otwartego złamania wieloodłamowego lewego podudzia. Złamania poprzecznego prawego podudzia. Afazji sensomotorycznej.

Powódka rozpoczęła leczenie 11.07.2005r., które następnie kontynuowała w POZ, a od 19.09.2005r.-09.02.2006r. w PZP Lniana. Miesięczny koszt leczenia lekami wymienionymi w zawartej w aktach dokumentacji medycznej wynosił średnio 36,13 zł, koszt prywatnej wizyty domowej (tylko 1 wizyta w po wypadku) - l00zł. Koszty leczenia w poradni POZ i PZP (...) pokrywa NZF, więc koszt dla powódki był jedynie równy kosztowi dojazdu do placówki. Powódka obecnie nie jest leczona psychiatrycznie wg relacji córki, nie mają takiej potrzeby.

Zakres cierpień psychicznych z tytułu odniesionych obrażeń, pobytów w szpitalach był znaczny.

W okresie około roku po wypadku powódka wymagała opieki z powodu zaburzeń funkcji poznawczych, zaburzeń mowy, występujących omamów, nasilonych zaburzeń pamięci. Z uwagi na urazy ortopedyczne była unieruchomiona. To spowodowało, że była zależna od opieki innych osób początkowo całodobowo, później w miarę upływu czasu mniej. W chwili obecnej pomoc innych osób dotyczy sytuacji sporadycznie pojawiających się i z pewnością nie przekracza 0,5 godziny dziennie.

Rokowanie odnośnie powrotu do stanu psychicznego sprzed wypadku niepomyślne, stwierdzane zaburzenia funkcji poznawczych z wiekiem nasilają się. Leczenie farmakologiczne zlecone przez lekarza psychiatrę mogłoby poprawić komfort funkcjonowania psychicznego, ale nie wyleczyć powódki (dowód: opinia psychiatryczna k. 228 akt).

Uszczerbek określony przez biegłą zawiera w sobie uszczerbek neurologa.

Zaniechanie leczenia przez powódkę miało zasadniczo niewielki wpływ na proces leczniczy powódki. Kontynuacja leczenia farmakologicznego psychiatrycznego mogłoby poprawić komfort funkcjonowania, ale nie wyleczyć powódkę.

W przypadku systematycznego leczenia psychiatrycznego z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością stopień uszczerbku na zdrowiu nie zmniejszyłby się, nadal występowałyby zmiany charakterologiczne (dowód: opinia psychiatryczna k. 228, 313 akt).

W ocenie chirurgicznej, powódka, na skutek wypadku komunikacyjnego z dnia 31 grudnia 2004r., doznała obrażeń określanych jako uraz wielomiejscowy, szczególnie głowy, kończyn górnych, miednicy i kończyn dolnych. U powódki nie doszło do obrażeń narządów wewnętrznych. Przebieg leczenia szpitalnego u powódki był powikłany wystąpieniem zapalenia płuc i niewydolnością krążeniowo - oddechową.

U powódki występuje po wypadku obrzęk chłonny kończyn dolnych. Przed wypadkiem nie występował u niej obrzęk chłonny w zakresie kończyn dolnych. Ponieważ powódka przebyła złamanie miednicy oraz złamania kości kończyn dolnych wymagające leczenia operacyjnego, można przypuścić, z pewnym prawdopodobieństwem, zaistnienie związku przyczynowo - skutkowego pomiędzy przebytymi urazami kości miednicy i kończyn dolnych, a towarzyszącymi uszkodzeniami tkanek miękkich, w tym również dróg i węzłów chłonnych. Takie zmiany mogą przyczynić się do wystąpienia obrzęku chłonnego w zakresie kończyn dolnych - tak jak u powódki.

U powódki nie przeprowadzono diagnostyki w kierunku potwierdzenia etiologii obrzęku chłonnego kończyn dolnych, ani stanu układu tętniczego i żylnego kończyn dolnych. Rozpoznanie obrzęku chłonnego kończyn dolnych u powódki zostało postawione przez biegłego chirurga, w wyniku lekarskiego badania przedmiotowego powódki.

U powódki można stwierdzić, w ocenie chirurgicznej, wystąpienie stałego uszczerbku na zdrowiu, wskutek utrzymywania się obrzęku chłonnego kończyn dolnych, według pkt 150 rozp. per analogiam - 5%.

Całość leczenia powódki odbyła się na koszt NFZ. Leczenie zostało zakończone w 2013r. Powódka ponosiła koszty zakupów leków przeciwbólowych w wysokości ok. 75 zł miesięcznie przez rok po wypadku. Z przyczyn chirurgicznych powódka nie wymagała rehabilitacji również poza uspołecznioną służbą zdrowia. Z przyczyn chirurgicznych powódka nie powinna mieć w domu własnego sprzętu rehabilitacyjnego (dowód: opinia biegłego chirurga k 240-243 akt).

Powódka ma wykształcenie podstawowe. Pracowała jako salowa w Szpitalu w Ł. około 2 lat. Następnie-po odejściu ze szpitala- pracowała jako pomoc w kuchni, przez 1 i 2 miesiące. Przed samym wypadkiem nie pracowała. Mieszkała z konkubentem, swoją mamą, córką M. M..

Powódka jest stanu wolnego. Ma 2 córki w wieku, 35 i 38 lat. Miała też syna, ale zmarł w 2004r, miał 23 lata, został zamordowany w P. S.. Z ojcem dzieci była przez 23 lata w związku. Zachorował na raka i zmarł w 2004r.

Obecnie powódka nie ma partnera. Mieszka z córką i z wnuczkami. Starsza córka powódki jest alkoholiczką. W rodzinie nikt nie leczył się psychiatrycznie, ojciec powódki był jeden raz w Szpitalu w K. z powodu zaników pamięci.

Po wyjściu ze szpitala wróciła do domu. Córka M. M. przejęła nad nią opiekę, pomagała w codziennych ćwiczeniach rehabilitacyjnych w domu. Powódka nie korzystała z prywatnej rehabilitacji fizycznej, logopedycznej, psychoterapii, nie leczyła się prywatnie.

Od wypadku ma kłopoty z pamięcią oraz stała się nerwowa. Jest nadpobudliwa, denerwuje się jak ktoś jej się sprzeciwia. Sypia dobrze, nie zgłasza zaburzeń snu.

Nie pije alkoholu w ogóle, papierosów wypala około 1 paczkę na 2 dni, czasem 1 paczkę dziennie.

Aktualnie otrzymuje rentę socjalną, ma przyznaną I grupę inwalidzką. Córka powódki pracuje jako kelnerka. Zmienia się w opiece nad dziećmi (w wieku 6 i 3 lat), z ich ojcem. Córka powódki gotuje, robi zakupy, sprząta. Powódka od 3-4 lat, stara się być samodzielna, przygotuje dla siebie posiłki, pomaga w sprzątaniu, czasami się bawi z dziećmi w domu, ale nie wyjdzie z nimi na plac zabaw. Powódka odczuwa lęk przed samochodami. Do lekarza wychodzi w towarzystwie córki. Czas spędza na oglądaniu telewizji. Jest apatyczna, żyje we własnym świecie, ma kłopoty z pamięcią. Ma stany bólowe głowy, zawroty głowy, bóle kości, nie może dźwigać, ma problemy z wymową. Często jest jakby nieobecna, zamyślona, często zapomina, nie pamięta o wielu rzeczach. Powódka nie pamięta, jakie leki bierze, i jak je bierze. Czasem ma wrażenie, że ktoś za nią idzie i ma lęk, że sąsiedzi o niej mówią. Widzi to po ustach, nie słyszy ich, denerwuje ją to, ma ochotę ich uderzyć. Po wyjściu ze szpitala była bardzo nerwowa i agresywna.

Powódka nie leczy się psychiatrycznie, na uspokojenie bierze „Nitrazepam”. Innych leków nie bierze. Jest pod opieką neurologa oraz ortopedy, czekają na CT głowy (dowód: zeznania świadka M. M. k. 328-329, czas 00:16:21-00:39:01 akt, zeznania powódki k. 331-332 czas 00:57:05-01:12:09, opinia psychiatryczna 228).

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, VI Wydział Karny w wyroku z dnia 11.09.2007r. oskarżonego S. M., urodzonego (...) w Ł., syna G. i W. z domu K. uznał winnym tego, że w dniu 31 grudnia 2004r. w Ł., około godziny 22.50 na skrzyżowaniu ulic (...), kierując samochodem „F. (...)” (...) nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że nie zachował szczególnej ostrożności i podczas opuszczania skrzyżowania na wyznaczonym przejściu dla pieszych i środkowym pasie mchu, w wyniku, czego potrącił pieszą K. P. znajdującą się w stanie nietrzeźwości - 1,9 promila alkoholu we krwi - czym spowodował wypadek, na skutek którego piesza doznała obrażeń w postaci: urazu wielomiejscowego, urazu głowy z obrzękiem mózgu zwłaszcza lewego płata skroniowego, złamania prawego łuku jarzmowego, rany szarpanej grzbietu prawej ręki (dowód: kopia wyroku SR k. 11 akt).

Orzeczenie to zostało poddane kontroli instancyjnej - jednakże wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 23 stycznia 2008 roku apelacja oskarżonego została oddalona (sygn. akt V Ka 1873/07). (dowód: kopia wyroku SO k. 10 akt).

Samochód, którym kierował sprawca, w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego ubezpieczony był w (...) S.A.

Pozwany po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego przyjął zasadę odpowiedzialności za zaistniałe zdarzenie. Pozwany uznał jednak, iż powódka przyczyniła się do zaistniałego zdarzenia aż w 50%. Swoje stanowisko pozwany oparł na tym, iż powódka znajdowała się pod wpływem alkoholu weszła na przejście przy palącym się dla niej czerwonym świetle. Mając na względzie 50% się przyczynienie powódki do zaistniałej szkody pozwany wypłacił, (poniższe kwoty obejmują 50% przyczynienie): 63.000 złotych tytułem zadośćuczynienia; 17.874 złotych tytułem kosztów opieki sprawowanej przez osoby trzecie; pozwany wypłaca również na rzecz powódki rentę miesięczną tytułem zwiększonych potrzeb w kwocie 158 złotych. (dowód: pisma z (...) k. 59, 60,63,64, 65,66,69, 71 wezwanie do zapłaty z 17 lipca 2012r. k. 61,62, pisma powódki do ubezpieczyciela k. 67, 70, 72-74, akta szkodowe dołączone do przedmiotowej sprawy).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów. Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy należy podnieść, że:

1. W toku postępowania wykonano kilkanaście opinii biegłych lekarzy na okoliczność:

- jakich obrażeń doznała powódka na skutek wypadku komunikacyjnego z dnia 31 grudnia 2004r.,

- jaki jest trwały uszczerbek na zdrowiu powódki w związku ze skutkami wypadku,

- jak przebiegał proces leczenia i rehabilitacji powódki i jakie koszty były z tym związane ( w ujęciu miesięcznym),

- jaki był zakres cierpień fizycznych i psychicznych powódki w związku ze skutkami wypadku,

- czy powódka wymagała rehabilitacji również poza uspołecznioną służbą zdrowia, jeśli tak, to w jakim wymiarze czasowym w ujęciu miesięcznym i jaki jest tego koszt,

-czy powódka powinna mieć w domu własny sprzęt rehabilitacyjny, a jeśli tak, to jaki jest jego koszt w ujęciu miesięcznym (chodzi o część nierefundowaną przez NFZ),

- czy powódka musi korzystać z zaopatrzenia ortopedycznego, jeśli tak, to z jakiego i jaki jest jego koszt w ujęciu miesięcznym (chodzi o część nierefundowaną przez NFZ),

- w jakim zakresie i wymiarze czasowym powódka wymagała i wymaga pomocy osób trzecich, - jakie są rokowania co do stanu zdrowia powódki na przyszłość.

Wszystkie opinie, poza opinią biegłego neurochirurga negującą występowanie u powódki encefalopatii, zostały zaakceptowane przez strony po wyjaśnieniu w opiniach ustnych i uzupełniających spornych kwestii podniesionych przez strony. Sąd uznał również te opinie za logiczne i przekonywujące.

W ocenie neurochirurgicznej, powódka, na skutek wypadku komunikacyjnego z dnia 31 grudnia 2004r. nie doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu w zakresie układu nerwowego pozostającego w związku przyczynowo-skutkowym z przebytym urazem w dniu 31 grudnia 2014r. (k. 214-215 akt).

Z takim stanowiskiem nie sposób się zgodzić, mając na uwadze wnioski płynące z opinii biegłego z zakresu psychiatrii i biegłego z zakresu neurologii.

W badaniu psychologicznym wykorzystano metody kliniczne, test Bentona, test kreślenia drogi, kwestionariusz EPQ-R oraz metody eksperymentalne według Łurii. Badanie kwestionariuszem EPQ-R nie nadaje się do interpretacji -bowiem powódka zakreśliła większość odpowiedzi i na "tak" i na "nie". Także w czasie rozmowy podawała treści mało spójne, czasami sprzeczne ze sobą. W teście Bentona powódka nie wykonała poprawnie żadnego zadania. Popełniła 18 błędów. Wynik wskazał na zmiany organiczne w mózgu. W teście kreślenia drogi wynik nie nadaje się do interpretacji. W krzywej 10-ciu słów przyswoiła maksymalnie 4 wyrazy od 3-ciej próby. Czynnik zakłócający obniżył wynik do 3 powtórzeń. Taki wynik wskazuje na tendencje do nasilania wyników patologicznych.

Biegły neuropsycholog powołany do sprawy w swoim badaniu za pomocą metod eksperymentalnych stwierdził u powódki: „osłabienie bezpośredniej pamięci werbalnej i wzrokowej; osłabienie koncentracji uwagi; spowolnienie psychoruchowe, zaburzenia orientacji na płaszczyźnie i przestrzeni, zaburzenia plastyczności procesów intelektualnych; niewielkiego stopnia trudności z aktualizacją słów; trudności ze zrozumieniem bardziej złożonych zdań podczas czytania: objawy wzmożonej labilności emocjonalnej; apatyczna w podejmowaniu nowych działań. Powyższe zaburzenia spowodowane są zmianami organicznymi w mózgu." A we wnioskach podał, iż u powódki rozpoznaje: „1. Zaburzenia sprawności procesów poznawczych i czynności wykonawczych na skutek zmian organicznych w mózgu, aktualnie w umiarkowanym stopniu zakłócające codzienne funkcjonowanie. 2.Wzmożoną chwiejność emocjonalną z tendencjami do reakcji lękowo - depresyjnych powstałe na skutek powyższych zmian oraz gwałtownej zmiany sytuacji życiowej. 3.Zaznaczone tendencje agrawacyjne w- trakcie badania.

Biegła psychiatra wyjaśniła, że encefalopatia (zespół psychoorganiczny), jest to mało precyzyjny termin, który odnosi się do każdego zaburzenia czynności mózgu. Jej przyczynami może być m. in. znaczny uraz głowy, gdzie dochodzi do stłuczenia mózgu. W encefalopatii mogą występować zarówno zaburzenia funkcji poznawczych (otępienie) różnego stopnia, jak i zaburzenia charakterologiczne spowodowane dysfunkcją mózgu (organiczne zaburzenia osobowości). Powódka jak wynika z dokumentacji medycznej, doznała urazu wielomiejscowego; urazu głowy; stłuczenia mózgu z obrzękiem; złamania prawego łuku jarzmowego; rany szarpanej grzbietu prawej ręki; złamania obu kości prawego przedramienia; złamania kości miednicy; otwartego wieloodłamowego złamania kości lewego podudzia; afazji sensomotorycznej.

Biegła na podstawie badania własnego - występujących objawów psychopatologicznych, zebranego wywiadu, dokumentacji medycznej oraz wspierając się badaniem neuropsychologicznym przeprowadzonym w ramach obecnej sprawy rozpoznała u powódki wg kryteriów Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 - obowiązującej do chwili obecnej „Organiczne zaburzenia osobowości oraz Organiczne zaburzenia nastroju w wywiadzie” - w dawnej nomenklaturze - zespół psychoorganiczny, charakteropatia.

W diagnostyce encefalopatii przez psychiatrów wykorzystywane są wywiad, ocena psychiatryczna i psychologiczna, testy neuropsychologiczne a także dodatkowo badanie neurologiczne, EEG, TK, MRI. Tak więc wykorzystując badanie własne oraz dostępne badanie neuropsychologiczne a ponadto mając dokumentację powódki - gdzie są opisywane neurologiczne zmiany w mózgu, biegła mogła rozpoznać organiczne uszkodzenie mózgu - encefalopatię, bez badania EEG.

Na pytanie, czy można jednoznacznie określić i w oparciu o jakie przesłanki, czy jest to encefalopatia ze zmianami charakterologicznymi, czy bez takich zmian, biegła odpowiedziała, iż można określić zmiany charakterologiczne na podstawie badania psychiatrycznego, psychologicznego, które zostały przeprowadzone.

Przed wypadkiem komunikacyjnym powódka nie była leczona psychiatrycznie, ani neurologicznie - brak takich danych - co oznacz, iż nie było takiej potrzeby, jej stan psychiczny nie budził zastrzeżeń, nie miała żadnych urazów głowy ze stłuczeniem mózgu.

Reasumując, powyższe dane sugerują, iż z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością stan psychiczny powódki przed wypadkiem był dobry, powódka nie prezentowała objawów psychopatologicznych przed wypadkiem.

Jeżeli chodzi o zmiany charakterologiczne w encefalopatii to jedynie psychiatra lub psycholog może je ocenić, neurolog nie powinien, gdyż nie należy to do jego kompetencji.

Biegła neurolog dodatkowo podkreśliła, że o rozpoznaniu encefalopatii u powódki zdecydowały następujące przesłanki:

-rodzaj urazu - ciężki uraz czaszkowo-mózgowy ze stłuczeniem mózgu (lewego płata skroniowego), pourazowym krwawieniem podpajęczynówkowym i złamaniem kości czaszki,

-stwierdzone przeze mnie badaniem neurologicznym objawy ubytkowe takie jak: afazja i zaburzenia czucia powierzchniowego,

-potwierdzone testami psychologicznymi przeprowadzonymi przez biegłego psychologa zaburzenia sprawności procesów poznawczych i czynności wykonawczych na skutek zmian organicznych w mózgu.

Badanie EEG miało istotne znaczenie dla rozpoznania encefalopatii w dawnych czasach, kiedy nie istniały badania obrazowe - tomografia komputerowa, czy rezonans magnetyczny.

Obecnie badanie EEG służy głównie do diagnostyki padaczek. Rozpoznane u powódki uszkodzenia mózgu przy pomocy badań obrazowych wykonanych w szpitalu (...)w Ł., stwierdzenie w/w zmian ubytkowych badaniem neurologicznym i zaburzeń sprawności procesów poznawczych i czynności wykonawczych na skutek zmian organicznych w mózgu, stanowią wystarczająca przesłankę do rozpoznania encefalopatii.

Istnienie lub brak zmian charakterologicznych ocenia biegły z zakresu psychiatrii.

Trwały uszczerbek na zdrowiu powódki oceniono początkowo na 30% z pkt 9c (encefalopatia bez zaburzeń charakterologicznych).

Po stwierdzeniu zaburzeń charakterologicznych biegły neurolog podwyższył uszczerbek i ocenił encefalopatię zamiast z pkt 9 c na 30%, z punktu 9 b na 50-70%.

Można jednoznacznie stwierdzić, że żadna dokumentacja lekarska nie wskazywała na to, żeby u powódki przed wypadkiem istniała encefalopatia.

2. Jak wynika z opinii biegłego, fakt nie podjęcia przez powódkę leczenia neurologicznego po wypadku komunikacyjnym z dnia 31.12.2004r. nie miał wpływu na pogorszenie jej stanu zdrowia, zwiększenie uszczerbku na zdrowiu itp.

3. Przedmiotem sporu między stronami było ustalenie, czy powódka przyczyniła się do powstania szkody. Obie strony powoływały się na opinię biegłego z zakresu ruchu drogowego, wykonaną w postępowaniu karnym. Opinia biegłego Sądu z zakresu ruchu drogowego - techniki samochodowej wskazywała, że na podstawie materiału dowodowego oraz przeprowadzonych analizy i symulacji można stwierdzić, że kierujący samochodem osobowym marki F. (...) o nr rej. (...) S. M. miał możliwość uniknięcia potrącenia pieszej, gdyby kierował swoim pojazdem zgodnie z zasadami ruchu drogowego tj.: w momencie powstania stanu zagrożenia kierował im pojazdem z prędkością administracyjnie dopuszczalną tj. 50 km/h, w sposób prawidłowy zgodny z zasadami obserwował przedpole jazdy a zarazem pieszą, był sprawny (wypoczęty) tj. reagował w czasie zbliżonym do średnio statystycznego czasu reakcji kierującego. Charakter materiału dowodowego nie pozwala jednak na jednoznaczne stwierdzenie, że kierujący zarówno w momencie powstania stanu zagrożenia, jak również w momencie potrącenia pieszej przekraczał w sposób istotny prędkość administracyjnie dopuszczalną, która by to wynikała z odrzutu pieszej z uwagi, że nie możemy wykluczyć mechanizmu przewiezienia pieszej przez samochód oraz sytuacji, że kierujący w sposób nie prawidłowy obserwował przedpole jazdy. Dlatego też- zdaniem biegłego- należało stwierdzić, że prędkość samochodu w momencie potrącenia pieszej wynosi najmniej 50 km/h. Materiał dowodowy nie pozwalał biegłemu na jednoznaczne stwierdzenie, kto faktycznie stworzył stan zagrożenia - z uwagi, że nie wszystkie oceny tego materiału dowodowego należą do kompetencji biegłego. W wersji, gdy sygnalizacja nadaje tylko jeden sygnał oraz w sytuacji, gdy na słupku sygnalizatora dla pieszych był włączony sygnał koloru zielonego - stan zagrożenia stworzył kierujący samochodem osobowym marki F. (...) o nr rej. (...) S. M.. Natomiast w sytuacji, gdy piesza posiadała włączony na słupku sygnalizatora dla pieszych sygnał koloru czerwonego stan zagrożenia stworzyła piesza (kopia opinii k. 12-20).

Strona powodowa odnosząc się do zarzutu przedawnienia, wyciągnęła odmienne wnioski z opinii biegłego. Powódka podniosła, że z opinii wynika, iż gdyby sprawca zachował należytą prędkość oraz należycie obserwował przedpole jazdy, to był w stanie uniknąć zdarzenia. Istotne przy tym powinno być również w ocenie powódki to, że do zdarzenia doszło w porze wieczornej w dniu 31 grudnia, a zatem w dniu i godzinie, w których kierowca winien mieć uwagę jeszcze bardziej wyczuloną niż zazwyczaj.

Ostatecznie na rozprawie poprzedzającej wyrokowanie powódka uznała swoje przyczynienie do zaistnienia wypadku na poziomie 10%, co również zostało zaakceptowane przez pozwanego (k. 331 czas 00:54:58).

Pełnomocnik pozwanego cofnął wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego zakresu rekonstrukcji wypadków (k. 331 czas 00:54:58).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się częściowo zasadne.

Zasada odpowiedzialności strony pozwanej nie była przez nią kwestionowana.

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Świadczenie ubezpieczyciela przy ubezpieczeniu majątkowym polega w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania (art. 805 § 2 k.c.).

W myśl art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia. Według art. 822 § 4 k.c. uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Ubezpieczyciel jest zatem zawsze, obok podmiotu bezpośrednio odpowiedzialnego za szkodę, legitymowany biernie w procesie o naprawienie szkody wynikającej ze zdarzenia objętego umową ubezpieczenia. Odpowiedzialność z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ma charakter wtórny w stosunku do odpowiedzialności bezpośredniego sprawcy szkody, który z reguły odpowiada za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym. Granice odpowiedzialności ubezpieczającego (ubezpieczonego) kształtują przy tym granice odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.

Odpowiedzialność pozwanego wynika z obowiązującej w chwili zdarzenia ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 124, poz. 1152 ) w zw. z art. 436 §1 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c.

Zgodnie z art. 34 ust 1 tej ustawy z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

W myśl art. 35 ustawy ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.

Stosownie do art. 435 §1 1 k.c. i 436 §1 k.c. odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu wyrządzoną komukolwiek przez ruch mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi jego samoistny posiadacz, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Odpowiedzialność samoistnego posiadacza pojazdu mechanicznego za szkody wyrządzone w związku z jego ruchem opiera się na zasadzie ryzyka, a zatem nie wymaga badania zawinienia po stronie samoistnego posiadacza pojazdu. Na poszkodowanym spoczywa ciężar dowodu jedynie co do powstania szkody oraz co do istnienia związku przyczynowego między ruchem mechanicznego środka komunikacji a tą szkodą. Dowód występowania okoliczności zwalniających z odpowiedzialności (egzoneracyjnych) przeprowadzić musi posiadacz środka komunikacji, zgodnie z dyspozycją art. 6 k.c. Zatem przyjęcie odpowiedzialności pozwanego ubezpieczyciela na podstawie art. 822 § 1 k.c. wymaga w pierwszym rzędzie wykazania przesłanek odpowiedzialności cywilnej bezpośredniego sprawcy szkody.

Zgodnie z art. 11 k.p.c., ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym.

W świetle cytowanego przepisu art. 11 k.p.c., powyżej wskazany wyrok karny ma moc wiążącą dla Sądu orzekającego w niniejszej sprawie, w zakresie ustaleń faktycznych co do popełnienia przestępstwa (tak K. Piasecki, [w:] Wpływ postępowania i wyroku karnego na postępowanie i wyrok cywilny, Warszawa 1970, s. 55-57). Owo związanie Sądu obejmuje jedynie ustalenia wyroku karnego co do popełnienia przestępstwa, jednak skazany takim wyrokiem może w postępowaniu cywilnym powoływać się na wszystkie inne okoliczności mogące mieć wpływ na jego odpowiedzialność cywilną, w tym na przyczynienie się pokrzywdzonego do szkody (tak SN w orzeczeniach: z dnia 17 maja 1955 r., II CR 117/54, OSN 1956, poz. 97, z dnia 21 lutego 1959 r., IV CR 465/58, NP 1959, nr 11, s. 1386, z dnia 19 sierpnia 1960 r., III CR 998/59, OSPiKA 1961, z. 4, poz. 131 i z dnia 22 listopada 1966 r., I PR 487/66, NP 1967, nr 7-8, poz. 1006).

Jak wynika z powyższego, osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną. Zakres ograniczenia jurysdykcyjnego sądu cywilnego i związania treścią wyroku skazującego oskarżonego w postępowaniu karnym obejmuje czas, miejsce i okoliczności popełnienia przestępstwa. Istnienie prawomocnego wyroku skazującego oskarżonego w postępowaniu karnym za popełnienie przestępstwa nie jednak stoi na przeszkodzie ustaleniu, iż poszkodowany (na gruncie procedury karnej „pokrzywdzony”) przyczynił się do powstania szkody.

Ocena kwestii związanych z przyczynieniem się poszkodowanego do powstania szkody w oparciu o art. 362 k.c. stanowi bowiem domenę sądu orzekającego w postępowaniu cywilnym (tak np. uchwala Sądu Najwyższego z 11 stycznia 1978 r., IV PZP 8/77, OSNC 1978, z. 7, poz. 107; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 1983 r., III CZP 56/82, OSNC 1983, z. 8, poz. 108; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 1990 r., I PR 231/90, LEX nr 14674; cytowany już wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 sierpnia 1994 r., I ACr 169/94, Wokanda 1995, z. 7).

Zatem, przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody stanowi kwestię prawną podlegającą uwzględnieniu przez sąd zawsze wtedy, gdy ustalony w sprawie stan faktyczny uzasadnia pozytywną ocenę w tym zakresie, nawet w sytuacji, gdy istnieje prawomocny wyrok skazujący, co do popełnienia przestępstwa (tak SN w wyroku z dnia 7 maja 2010 roku, III CSK 229/09, LEX nr 602264).

Zgodnie z przepisem art. 362 k.c. jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności. Przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody ma miejsce wówczas, gdy szkoda jest skutkiem nie tylko zdarzenia, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy innego podmiotu, ale także zachowania się samego poszkodowanego. Zachowanie się poszkodowanego jest więc w konstrukcji przyczynienia traktowane jako adekwatna współprzyczyna powstania lub zwiększenia szkody (tak SN w wyroku z dnia 20 czerwca 1972 r., II PR 164/72, LEX nr 7098). U podłoża tej konstrukcji tkwi założenie, że jeżeli sam poszkodowany swoim zachowaniem wpłynął na powstanie lub zwiększenie szkody, słusznym jest, by poniósł konsekwencje swego postępowania. Jak podkreśla Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie, przyczynienie się w ujęciu art. 362 k.c. oznacza, że pomiędzy zachowaniem poszkodowanego a szkodą istnieje adekwatny związek przyczynowy. Wina lub oczywista nieprawidłowość (albo ich brak) po stronie poszkodowanego podlegają uwzględnieniu przy ocenie, czy i w jakim stopniu przyczynienie się uzasadnia obniżenie odszkodowania (por. wyrok SN z 29 października 2008 r., IV CSK 228/08, niepubl.).

Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka wynikająca z przepisów art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 k.c. jest szczególnym rodzajem obiektywnej odpowiedzialności ciążącej na posiadaczach mechanicznych pojazdów komunikacyjnych poruszanych za pomocą sił przyrody, nie jest to jednak odpowiedzialność absolutna. Surowość tej odpowiedzialności wyrażająca się w domniemaniu istnienia związku przyczynowego i ograniczeniu okoliczności egzoneracyjnych nie uzasadnia nałożenia obowiązku naprawienia szkody w pełnym zakresie na posiadacza pojazdu mechanicznego (ubezpieczyciela), jeśli przyczyna szkody jest mieszana i jej powstanie pozostaje częściowo w normalnym związku przyczynowym z zachowaniem się poszkodowanego dotkniętym obiektywną nieprawidłowością lub niezgodnością z powszechnie przyjętymi sposobami postępowania (tak SN w uchwale z dnia 20 września 1975 r., III CZP 8/75, OSNC 1976/7-8/151).

Zasady przechodzenia pieszego przez jezdnię są w sposób szczegółowy uregulowane w przepisie art. 13 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012 poz. 1137 j.t. ze zm.). W świetle wskazanego przepisu ogólną zasadę stanowi obowiązek pieszego do korzystania ze specjalnie oznaczonych przejść dla pieszych oraz zachowanie przy tym szczególnej ostrożności, przy czym pieszy znajdujący się na przejściu dla pieszych ma pierwszeństwo przed pojazdem.

K. P. przechodziła przez jezdnię na przejściu dla pieszych. Miała na tym przejściu pierwszeństwo przed nadjeżdżającym pojazdem. Kierowca pojazdu – widząc pieszych znajdujących się na przejściu – winien ustąpić im pierwszeństwa.

W tym miejscu należy podkreślić, że okoliczność, iż K. P. w chwili zdarzenia była nietrzeźwa sama w sobie nie stanowi podstawy do przyjęcia, że w ten sposób przyczyniła się do zaistnienia wypadku i szkody. Sąd mógłby zastosować przepis art. 362 k.c. ze względu na nietrzeźwość pieszego wkraczającego na jezdnię tylko w razie ustalenia, że nietrzeźwość pieszego miała wpływ na powstanie lub rozmiar szkody (tak SN w wyroku z dnia 27 listopada 1974 roku, II CR 647/74, OSP 1976/1/6).

W niniejszej sprawie, istnienie związku przyczynowego między faktem pozostawania przez powódkę w stanie nietrzeźwości a wypadkiem nie było ostatecznie wykazywane kolejną opinią biegłego z zakresu ruchu drogowego i biegłego sądowego z zakresu toksykologii. Strony zgodnie przyznały okoliczność, że powódka przyczyniła się do zaistniałego zdarzenia w 10%, o czym Sąd orzekł 3 sentencji wyroku (art. 189 k.p.c.) i stąd o taką wartość obniżono należne świadczenia.

Reasumując, uznać należało, iż pozwany ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 822 § 1 k.c. w zw. z art. 35 powołanej ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych za szkody wyrządzone w związku z wypadkiem komunikacyjnym, który nastąpił w dniu 31 grudnia 2004r. Pozwany nie kwestionował zasady swojej odpowiedzialności. Podobnie nie budzi wątpliwości odpowiedzialność sprawcy wypadku – S. M..

Odnosząc się do zadośćuczynienia należy wskazać, iż zgodnie z dyspozycją przepisu art. 445 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Podstawą żądania zadośćuczynienia mogą być cierpienia fizyczne i psychiczne występujące oddzielnie bądź łącznie.

W przepisach obowiązującego prawa ustawodawca nie sprecyzował sposobu ustalenia wysokości zadośćuczynienia, odwołując się do sędziowskiego uznania, opartego na całokształcie okoliczności sprawy. Przeprowadzona w ten sposób analiza konkretnego przypadku ma doprowadzić do wyliczenia „odpowiedniej sumy", to jest takiej kwoty, która odpowiada krzywdzie, ale nie jest wygórowana na tle stosunków majątkowych społeczeństwa.

Przez krzywdę należy rozumieć cierpienia fizyczne w postaci bólu i innych dolegliwości oraz cierpienia psychiczne polegające na ujemnych doznaniach przeżywanych w związku z cierpieniami fizycznymi i następstwami, zwłaszcza trwałymi lub nieodwracalnymi uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, przy czym, w pojęciu krzywdy mieszczą się nie tylko cierpienia fizyczne i psychiczne już doznane, ale również te, które mogą powstać w przyszłości (na tym polega całościowy charakter zadośćuczynienia). W orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że ocena rozmiarów krzywdy wymaga uwzględnienia nasilenia cierpień, długotrwałości choroby, rozmiaru kalectwa, trwałości następstw zdarzenia oraz konsekwencji uszczerbku na zdrowiu w dziedzinie życia osobistego i społecznego (patrz, np. wyrok SN z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/98, opubl. OSNAP 16/00, poz.626).

Badając odpowiedniość zadośćuczynienia pod kątem stosunków majątkowych społeczeństwa należy wziąć pod uwagę, że zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny. Wobec tego jego wysokość nie może stanowić zapłaty sumy symbolicznej, lecz musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie zadośćuczynienie powinno być utrzymane w rozsądnych granicach, nawiązując do warunków i przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa. Wielkość zadośćuczynienia zależy od oceny całokształtu okoliczności sprawy, w tym rozmiaru doznanych cierpień, ich intensywności, trwałości, czy nieodwracalnego charakteru. Przy ustalaniu rozmiaru cierpień i ujemnych doznań psychicznych powinny być uwzględniane zobiektywizowane kryteria oceny, jednakże w relacji do indywidualnych okoliczności danego przypadku. Od osoby odpowiedzialnej za szkodę poszkodowany winien otrzymać sumę pieniężną, o tyle w danych okolicznościach odpowiednią, by mógł za jej pomocą zatrzeć lub złagodzić poczucie krzywdy i odzyskać równowagę psychiczną. Nie ma natomiast podstaw do uwzględnienia żądania w takiej wysokości, by przyznana kwota stanowiła ponadto, ze względu na swoją wysokość, represję majątkową (por. uchwała SN z dnia 8 grudnia 1973 roku, OSNCP 10/74 poz. 145).

Kryteria istotne przy ustalaniu „odpowiedniej” sumy zadośćuczynienia to m.in.: rodzaj i stopień naruszonego dobra (zakres i rodzaj rozstroju zdrowia, czy naruszenia funkcjonowania narządów ciała), natura i czas trwania cierpień, wiek pokrzywdzonego, intensywność ujemnych doznań fizycznych i psychicznych, rokowania na przyszłość, konsekwencje uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego w życiu osobistym i społecznym, stopień winy sprawcy.

Stopień uszczerbku na zdrowiu nie może być przyjmowany jako jedyna przesłanka ustalenia wysokości zadośćuczynienia z tytułu trwałego inwalidztwa, spowodowanego zdarzeniem sprawczym. Nie można przecież pomijać czasokresu leczenia się powoda i odczuwania dolegliwości fizycznych, uczucia krzywdy spowodowanej ułomnością, a w konsekwencji utratą przyjemności i radości z życia, szans rozwoju, nauki, pracy, aktywnego udziału w życiu rodzinnym, wreszcie potrzeby samorealizacji, w praktyce utraty, bądź znacznego ograniczenia ogólnej zdolności do życia, a zwłaszcza do samodzielnej egzystencji (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi - I Wydział Cywilny z dnia 14 lutego 2013 r., I ACa 959/12, Lex).

Podobnie w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi - I Wydział Cywilny z dnia 6 listopada 2013 r. I ACa 528/13 , Lex- wskazano, że: przy ocenie wysokości zadośćuczynienia w przypadku uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia należy uwzględniać czynniki obiektywne w postaci czasu trwania oraz stopnia intensywności cierpień fizycznych i psychicznych, nieodwracalności skutków urazu (kalectwo, oszpecenie), rodzaju wykonywanej pracy, szans na przyszłość, wieku poszkodowanego, a także czynniki subiektywne, jak poczucie nieprzydatności społecznej, bezradność życiową itp. Nie bez znaczenia są też konieczność korzystania z pomocy innych osób przy prostych czynnościach życia codziennego.

Sąd w pkt 1 a wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powódki tytułem zadośćuczynienia kwotę 258.000zł. Kwota należna powódce zgodnie z żądaniem pozwu, to 287.000zł, pomniejszona o 10%, daje 258.000zł. Kwota ta w ocenie Sądu, jest należna poza już wypłaconą sumę w toku postępowania likwidacyjnego, która w żadnym razie nie rekompensuje krzywdy powódki.

Określając dla powódki wysokość zadośćuczynienia, Sąd wziął pod uwagę:

-130% uszczerbek na zdrowiu,

-wielomiejscowy, obszerny uraz;

-powódka doznała urazu głowy z obrzękiem mózgu, pourazowego krwawienia podpajęczynówkowego, stłuczenia mózgu w lewym płacie skroniowym, złamania łuku jarzmowego po stronie prawej, rany szarpanej grzbietu prawej ręki, złamania obu kości prawego przedramienia, złamania kości miednicy, otwartego złamania wieloodłamowego lewego podudzia, złamania poprzecznego prawego podudzia. Konsekwencją uszkodzenia w lewym płacie skroniowym była afazja sensomotoryczna,

-wielotygodniowy pobyt w szpitalu i konieczność zabiegu operacyjnego,

-stan zagrażający życiu bezpośrednio po wypadku,

-utratę sprawności fizycznej i intelektualnej,

-konieczność leczenia i opieki lekarskiej do końca życia,

-konieczność korzystania z opieki osób trzecich,

-złe rokowania na przyszłość,

-dolegliwości bólowe .

W pozostałym zakresie, ponad przyznaną kwotę Sąd oddalił powództwo co do zadośćuczynienia jako bezzasadne.

Należy podkreślić, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym staje się wymagalne dopiero po wezwaniu dłużnika do wykonania świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 1973 r. l CR 55/73,niepublikowane).

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 września 1970 r. (VII PR 257/70, OSNC 1971/6/103) Sąd ten stwierdził, iż z charakteru zadośćuczynienia, którego wysokość zależna jest od oceny rozmiaru dokonanej krzywdy, ze swej istoty trudno wymiernej i zależnej od szeregu okoliczności, związanych z następstwami uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia wynika, że obowiązek jego niezwłocznego spełnienia powstaje po wezwaniu dłużnika i że od tego momentu należą się odsetki za opóźnienie.

Dłużnik ma obowiązek spełnić świadczenie pieniężne w chwili, gdy wskazana została jego wysokość i dopiero od tej chwili można mówić o „świadczeniu pieniężnym" w rozumieniu art. 481 k.c. Dla prawidłowego określenia daty początkowej płatności odsetek konieczne jest ustalenie, przy zastosowaniu zasad art. 481 § 1 k.c. jaka część ze zgłoszonych roszczeń była zasadna co do wysokości w dacie ich wymagalności (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 września 1995 r., I ACr. 393/95, OSA 1995/9/66).

O odsetkach ustawowych co do kwoty 117.000zł Są orzekł zgodnie z żądaniem od dnia 1 września 2005r. do dnia zapłaty, od kwoty 100.000zł od dnia 12 kwietnia 2013r. (od dnia następnego pod doręczeniu pozwanemu odpisu pozwu), od kwoty 41.300zł od dnia 16 maja 2014r. (od dnia następnego pod doręczeniu pozwanemu pisma procesowego z rozszerzonym żądaniem).

W datach wezwania do spełnienia świadczenia z tytułu zadośćuczynienia, rozmiar krzywdy powódki, uszczerbek na zdrowiu, stan zdrowia powódki był pozwanemu znany, a żądania co do wysokości ze wskazanych powodów były wymagalne.

W pozostałym zakresie żądnie o odsetki ustawowe zostało oddalone jako bezzasadne.

Zgodnie z art. 444§1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty.

Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeśli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

W § 2 art. 444 k.c. ustawodawca wskazał, że jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

W wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi - I Wydział Cywilny z dnia 6 listopada 2013 r. I ACa 528/13 wskazano, że zasądzenie renty z tytułu zwiększenia się potrzeb poszkodowanego aktualne jest wówczas, gdy w wyniku doznanej szkody istnieje konieczność ponoszenia wyższych kosztów utrzymania w zakresie usprawiedliwionych potrzeb w porównaniu do stanu sprzed wyrządzenia szkody. Renta ta jest środkiem wyrównania np. kosztów stałej opieki pielęgniarskiej, odpowiedniego wyżywienia, koszty stałych konsultacji medycznych i lekarstw. Do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb, jako następstwa czynu niedozwolonego.

Mając na uwadze, że roszczenie o świadczenia okresowe przedawnia się z upływem lat 3, zasadnie pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia o zasądzenie renty na zwiększone potrzeby za okres wykraczający poza 3 lata przed wytoczeniem powództwa (art.118 k.c.). Zarzut ten nie jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.). Pozwany w 2005r. nie uznał żądania renty (zgłoszenie 29 lipca 2005r. po 1800zł). Po tej dacie mimo upływu kolejnych lat, powódka nie wytoczyła pozwu z tym roszczeniem, mimo że wracała do zdrowia i miała też pomoc rodziny.

Kwota 44.717 złotych żądana przez powódkę to suma renty za kilka lat wstecz, licząc od stycznia 2006r. Zatem również za okres przedawniony. Okres nieprzedawniony zaczyna się od 18 lutego 2010r. i za ten okres Sąd zasądził kwotę po 325zł miesięcznie, płatną do dnia 10-ego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z kwot. O odsetkach ustawowych Sąd orzekł na podstawie art. 481 k .c.

Z opinii biegłych, ani też z dokumentacji medycznych nie wynika, by powódka korzystała w ostatnich 3 latach z leczenia neurologicznego, psychiatrycznego i ponosiła z tego tytułu określone kwoty. Koszt podanych przebiegłych leków dotyczył okresu przede wszystkim do 2 lat po wypadku. Ani powódka, ani jej córka nie potrafiły podać kosztów leków , brak było z ostatniego okresu jakiegokolwiek rachunku za zakup leków, który mógłby być co do zasadności w związku ze skutkami wypadku oceniony przez biegłych. Zatem renta na zwiększone potrzeby to koszt opieki osób trzecich, po 1 godzinie dziennie ze stawką 9,50zł i z uwzględnieniem podwójnej stawki za sobotę i niedzielę (koszt 30 godzin po 9,50zł i dodatkowo w sobotę i niedzielę po 19zł), czyli 361zł, pomniejszone o 10% (36,10zł) daje 324,90zł w zaokrągleniu 325zł. Kwota ta nie została pomniejszona o rentę wypłaconą przez pozwanego w wysokości 158zł, bowiem Sąd powinien określić prawidłową wysokość należnego powódce świadczenia, tym bardziej, że nie ma pewności, że przez dalsze okresy pozwany będzie dobrowolnie świadczył 158zł.

W pozostałej części Sąd oddalił żądanie renty jako nieudowodnione.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd.1 k.p.c. (stosunkowy rozdział). Pozwany został obciążony należnymi powódce kosztami zastępstwa procesowego w wysokości 3600zł, opłatą od pełnomocnictwa 17zł oraz Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 13.110zł jako opłatę od pozwu w zakresie uwzględnionego powództwa oraz kwotę 6316,46zł tytułem zwrotu wydatków.

Z uwagi na przedmiot postępowania, sytuację życiową i majątkową powódki na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd nie obciążył powódki kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa.