Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 19 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2015 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. J. (1)

przeciwko (...) S.A. w Ł. Oddział w P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Kaliszu

z dnia 25 lutego 2014r. sygn. akt I C 2737/13

1.  zmienia punkt 1 zaskarżonego wyroku w ten sposób, że w miejsce wskazanej tam kwoty 8.487 zł wpisuje kwotę 8.118 zł (słownie osiem tysięcy sto osiemnaście zł),

2.  w pozostałym zakresie apelację oddala,

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki M. J. (2) kwotę 1290 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

II Ca 353/14

UZASADNIENIE

M. J. (1) wystąpiła przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. o zapłatę kwoty 17.704 zl z odsetkami i kosztami postępowania.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

Sąd Rejonowy w Kaliszu wyrokiem z dnia 25 lutego 2014 r. zasądził od pozwanej (...) Spółka Akcyjna z siedziba w Ł. na rzecz powódki M. J. (1) kwotę 8.487n zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 marca 2013 r.. W pozostałym zakresie powództwo oddalił i orzekł o kosztach postępowania. Rozstrzygnięcie swoje oparł na następujących ustaleniach:

W dniu 18 stycznia 2013 r. doszło do kolizji drogowej na skutek czego uszkodzeniu uległ pojazd należący do powódki marki V. (...). Sprawcą szkody była osoba ubezpieczona u pozwanej na podstawie umowy ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność za szkodę i wypłacił łącznie na rzecz powódki kwotę 39.961,24 zł tytułem odszkodowania za naprawę pojazdu oraz kwotę 399,75 zł tytułem zwrotu kosztów holowania. Powódka naprawiła samochód w prywatnym warsztacie w P. i nie dysponuje rachunkami ani fakturami. Przywracanie właściwości pojazdu trwało około trzech miesięcy. Powódka w okresie od 22 stycznia do 26 marca 2013 r. korzystała z samochodu zastępczego. Koszt wynajmu wynosił 8.487 zł. Powódka prowadzi dom i opiekuje się trójka dzieci w wieku od 3 do 8 lat. Dowozi dzieci do szkoły przedszkola na zajęcia dodatkowe. Dowozi dzieci do K., Ż. i K. koło M.. Ponadto robi zakupy. Swoich spraw nie była w stanie załatwić przy wykorzystaniu komunikacji miejskiej.

Sąd uznał, że powódce nie należy się dodatkowe odszkodowania związane ze zwrotem kosztów naprawy pojazdu. Nie udowodniła bowiem, że poniosła wyższe koszty.

Natomiast należy się powódce zwrot kosztów wynajęcia pojazdu zastępczego. Powódka korzystała z tego pojazdu do dnia 26 marca 2013 r. Okres ten nie jest okresem zbyt długim, skoro pierwsza transza odszkodowania wpłynęła na konto powódki w dniu 23 marca 2013 r. Pozwana została poinformowana o wynajęciu auta w dniu 26 lutego 2013 r.

Apelację do tego rozstrzygnięcia złożył pozwany zarzucając naruszenie prawa procesowego przez bezpodstawne ustalenie, czasu za który należy się zwrot kosztów wynajmu pojazdu zastępczego przekraczającego 17 dni przy technologicznym czasie naprawy wynoszący 4 dni i naruszenie prawa materialnego przez przyjęcie, że koszty najmu pojazdu zastępczego przez wskazany przez powódkę okres pozostają w związku przyczynowym ze szkodą mimo że powódka przyczyniła się do jej powstania przez nieuzasadnione wydłużenie terminu naprawy pojazdu.

W oparciu o te zarzuty wniosła o zmianę wyroku w zaskarżonej części przez oddalenie powództwa co do kwoty 4.428 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 marca 2013 r. i właściwe rozliczenie kosztów za obie instancje.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Rozważania należy zacząć od przypomnienia uchwałySądu Najwyższego (7 sędziów) z dnia 17 listopada 2011 r. III CZP 5/11, w której Sąd najwyższy stwierdził, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej.

(Por. OSNC 2012/3/28, LEX nr 1011468, OSP 2013/1/2, Biul.SN 2011/11/5, G.Prawna 2011/223/11glosa krytyczna: Kotuk T. w lex, ; glosa: Szanciło T. – OSP 2013/1/2; glosa krytyczna: Wiewiórowska - Domagalska A. lex ; glosa krytyczna: Panfil B. Glosa 2014 nr 2, s. 58-66.)

Z uwagi na liczne nieporozumienia związane z konsekwencjami ww stanowiska należy – dla jasności wywodu - przytoczyć niektóre konkluzje wynikające z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. – III CZP 5/11 w sprawie pojazdu zastępczego:

1.  SN powiedział, że poszkodowany w wypadku komunikacyjnym dochodzący roszczeń odszkodowawczych od ubezpieczyciela OC sprawcy nie jest konsumentem w rozumieniu art. 22 ¹ k.c.

2.  SN nie podzielił poglądu jakoby każdemu poszkodowanemu , którego pojazd uległ uszkodzeniu albo zniszczeniu w wypadku komunikacyjnym należy się zawsze zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego,

3.  SN odrzucił pogląd, że już sama utrata posiadania i związana z tym utrata możliwości korzystania z rzeczy stanowi szkodę w rozumieniu art. 361 k.c. Tego rodzaju szkoda jako szkoda niemajątkowa nie podlega naprawieniu,

4.  szkoda podlegająca naprawieniu może być koszt wynajmu pojazdu zastępczego, Jednakże w grę wchodzić mogą wyłącznie koszty realnie poniesione. Można żądać ich zwrotu po faktycznym ich poniesieniu, co musi być udowodnione,

5.  gdy poszkodowany korzystał z uszkodzonego pojazdu w celach prywatnych (czy tylko osobistych), to może należeć się kompensacja poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego . Poniesienie tych kosztów musi być celowe i ekonomicznie uzasadnione,

6.  ciężar dowodu – wszystkie przesłanki musi udowodnić dochodzący naprawienia szkody – art. 6 i 232 k.p.c. Musi wykazać, że:

⚫

poniesienie kosztów najmu było celowe,

⚫

koszty najmu zostały rzeczywiście poniesione (np. faktury VAT, rachunki, paragony, umowa najmu pojazdu itp.),

⚫

wysokość poniesionych kosztów była uzasadniona ekonomicznie

7.  SN stwierdził, że sam fakt, że poszkodowany nie miał dostępu czy możliwości korzystania ze środków komunikacji zbiorowej nie może sam w sobie przesądzać o zasadności roszczenia o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego Z uchwały wynika, że w wypadku braku dostępu do tych środków poszkodowany:

⚫

może zasadnie żądać refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego ale po spełnieniu dodatkowych warunków j.w.,

⚫

może się nie należeć zwrot takich kosztów, gdy może on korzystać z innego samochodu, lub wydatki jego „poruszania się” mogą być znacznie taniej zaspokojone np. wynajęcie taksówki

Gdy miał dostęp do środków komunikacji publicznej to warunki otrzymania zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego są takie same.

8.  zakres kompensacji kosztów wynajmu zawsze wyznacza „ekonomiczna zasadność”– należy potrącić zaoszczędzone wydatki, ewentualne przyczynienie się poszkodowanego do zwiększenia szkody np. zbyt późne nabycie nowego samochodu,

9.  ubezpieczyciel może być zobowiązany tylko do świadczenia pieniężnego (nie ma roszczenia o najem pojazdu zastępczego)

10.  SN nie zaakceptował rozwiązań przyjętych w wytycznych Polskiej Izby Ubezpieczeń

(por. prof. dr hab. Eugeniusz Kowalewski UMK/w/ Odszkodowanie za niemożność korzystania z pojazdu uszkodzonego w wypadku komunikacyjnym, Toruń 2014 , s. 231.

Jeżeli uszkodzony pojazd nadaje się do naprawy w postaci wmontowania do niego nowej części zamiennej, to koszty najmu przez poszkodowanego tzw. samochodu zastępczego obejmować mogą tylko okres konieczny i niezbędny do naprawy pojazdu(art. 361 § 1 k.c., por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2004 r., II CK 494/03 oraz uzasadnienie uchwały SN z dnia 22 listopada 2013 r., III CZP 76/13 – zielone orzecznictwo 9/2014, s. 19)

Koszty wynajmu pojazdu zastępczego mogą być uznane za normalne następstwo wypadku jeśli obejmują okres rzeczywiście potrzebny do naprawy samochodu (a nie tylko tzw. techniczny czas naprawy) chodzi o dodatkowy czas oczekiwania na części zamienne, czas montażu, czas ewentualnych testów pojazdu po naprawie itp. , a więc czas pozbawienia faktycznej możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu (Monika Wałachowska /w/ Odszkodowanie za niemożność korzystania z pojazdu uszkodzonego w wypadku komunikacyjnym, redaktor naukowy Eugeniusz Kowalewski, Toruń 2014, s. 46)

Sąd Okręgowy ustalił, że z dwóch rachunków za wynajem samochodu (karta 17 i 18 akt ), wynika że powódka wynajmowała samochód zastępczy w okresie od 22 stycznia do 12 lutego 2013 r., co obejmowało 22 dni robocze i w okresie od 21 lutego do 26 marca 2013 r., tj. przez 24 dni robocze. Razem 46 dni. Za wynajem zapłaciła łącznie kwotę 8.487 zł. Samochód był wynajmowany na wszystkie kolejne dni robocze. Nie było siedmiodniowej przerwy w wynajmie samochodu.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że poniesienie kosztów wynajmu samochodu było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Wskazał do jakich celów samochód był powódce niezbędny.

Sąd Okręgowy uznał, że należało dodatkowo ustalić w jakim najkrótszym okresie można było naprawić samochód powódki – przy zachowaniu przez powódkę należytej staranności. W tym zakresie zlecił wydanie opinii biegłemu z dziedziny techniki samochodowej J. P. W oparciu o przedmiotową opinię Sąd Okręgowy ustalił, że uzasadniony czas naprawy samochodu wynosił 44 dni robocze. Opinia w tej części jest przekonywująca i może być podstawa rozstrzygnięcia. Powódce należałoby się odszkodowanie z wynajem samochodu w wysokości 8.118 zł. O kwotę 369 zł należało więc skorygować zaskarżone orzeczenie.

Sąd Okręgowy ustalił, że w protokole oględzin wykonanym przez ubezpieczyciela w dniu 5 lutego 2013 r. (drugie oględziny) wpisano „naprawa może być ekonomicznie nieuzasadniona”

(dowód: k-45 akt szkodowych).

Natomiast w wyliczeniu szkody z dnia 5 lutego 2013 r. ubezpieczyciel stwierdził, że „naprawa pojazdu jest ekonomicznie nieuzasadniona”

(dowód: karta 31 verte akt szkodowych).

Dopiero – najwcześniej – w dniu 8 lutego 2013 r. powódka dowiedziała się o podjęciu przez ubezpieczyciela decyzji o ekonomicznym uzasadnieniu naprawy.

W tym okresie samochód nie był naprawiany z winy leżącej po stronie pozwanego i należy uznać, że pozwany przyczynił się do powstania tej szkody. Również z winy pozwanego – gdyż przekazał pieniądze za naprawę w dniu 20 marca 2013 r. – powódka mogła odebrać samochód w dniu 21 marca 2013r.

Uzasadniony czas naprawy wynosił wiec 44 dni robocze i to stanowi podstawę obliczenia odszkodowania.

Mając na uwadze powyższe okoliczności należało , zgodnie z art. 385 i 386 i 98 k.p.c., orzec jak w sentencji.