Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I BP 11/09
POSTANOWIENIE
Dnia 12 listopada 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
w sprawie z powództwa A. M. - Firmy Transportowo-Spedycyjno-Handlowej w Z.
przeciwko M. S.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 12 listopada 2009 r.,
skargi pozwanego o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia - od postanowienia Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w S.
z dnia 17 kwietnia 2009 r.,
odrzuca skargę.
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2009 r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w S. oddalił zażalenie pozwanego M. S. od
postanowienia Sądu Rejonowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w S. z
dnia 2 grudnia 2008 r., którym odrzucone zostały zarzuty pozwanego od nakazu
zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym, wobec ich nieopłacenia przez
profesjonalnego pełnomocnika opłatą przewidzianą w art. 19 ust. 4 pkt 1 ustawy z
dnia 28 lipca 2008 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167,
poz. 1398 ze zm., zwanej dalej ustawą o kosztach sądowych).
W skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem powyższego
postanowienia pozwany zarzucił naruszenie art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach
2
sądowych, polegające na bezzasadnym przyjęciu, iż zarzuty od nakazu zapłaty w
postępowaniu nakazowym w sprawie z zakresu prawa pracy, w której wartość
przedmiotu sporu nie przewyższa 50.000 zł podlegają opłacie na podstawie art. 19
ust. 4 pkt 1 tej ustawy. Skarżący wskazał, że: zaskarżone postanowienie jest
niezgodne z art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych; szkoda spowodowana
przez jego wydanie sprowadza się do pozbawienia pozwanego możliwości
zaskarżenia nakazu zapłaty, a zatem do konieczności zapłacenia nienależnego
świadczenia, a także do utraty opłaty sądowej od zażalenia oraz kosztów
zastępstwa adwokackiego; wzruszenie zaskarżonego postanowienia w drodze
innych środków prawnych nie było i nie jest możliwe, gdyż pozwanemu nie
przysługuje ani zażalenie do Sądu Najwyższego, ani skarga kasacyjna, ani skarga
o wznowienie postępowania.
Wskazując na powyższe skarżący wniósł o stwierdzenie niezgodności z
prawem zaskarżonego postanowienia.
W uzasadnieniu skargi podniesiono, że pozwany, na skutek niesłusznego
odrzucenia zarzutów, został pozbawiony możliwości wykazania bezzasadności
żądania pozwu. Gdyby nie niezgodne z prawem orzeczenia Sądów obu instancji,
nakaz zostałby uchylony, a powództwo oddalone, gdyż argumenty podniesione w
zarzutach od nakazu zapłaty skutkowałyby oddaleniem żądania powoda w całości.
Oceniając dopuszczalność skargi Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 4241
§ 1 k.p.c., skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu drugiej
instancji, gdy przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a zmiana lub
uchylenie tego orzeczenia w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie
było i nie jest możliwe. Przepis art. 4245
§ 1 k.p.c. określa w sześciu punktach
wymagania, jakim powinna odpowiadać skarga o stwierdzenie niezgodności z
prawem prawomocnego orzeczenia. Sąd to: oznaczenie orzeczenia (pkt 1),
przytoczenie podstaw skargi oraz ich uzasadnienia (pkt 2), wskazanie przepisu
prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne (pkt 3),
uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody (pkt 4), wykazanie, że wzruszenie
orzeczenia w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest możliwe (pkt 5)
oraz wniosek o stwierdzenie niezgodności orzeczenia z prawem (pkt 6).
3
Oceniana pod kątem dopuszczalności skarga nie zawiera elementu
wymienionego w pkt 4 § 1 art. 4245
k.p.c., to jest uprawdopodobnienia wyrządzenia
szkody, którą skarżący upatruje „w pozbawieniu go możliwości zaskarżenia nakazu
zapłaty, a w konsekwencji konieczności zapłacenia nienależnego świadczenia”. Z
wywodów skargi wynika więc jednoznacznie, że poniesiona przez skarżącego
szkoda nie odnosi się do wydania postanowienia z dnia 17 kwietnia 2009 r., a
jedynie może mieć związek z wydaniem przez Sąd pierwszej instancji nakazu
zapłaty z dnia 8 listopada 2007 r. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z
dnia 27 stycznia 2006 r., II CNP 18/05 (OSNC 2006 nr 7-8, poz. 139),
postanowienie sądu drugiej instancji oddalające zażalenie na postanowienie sądu
pierwszej instancji odrzucające skargę o wznowienie postępowania może być
przedmiotem skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia tylko wtedy, gdy szkoda została wyrządzona przez wydanie tego
orzeczenia, a nie przez wydanie orzeczenia objętego skargą o wznowienie
postępowania. Pogląd ten dotyczy odpowiednio postanowienia sądu drugiej
instancji odrzucającego zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji
odrzucające apelację (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia
2007 r., l BP 16/07, OSNP 2008 nr 11-12, poz. 168), postanowienia sądu drugiej
instancji o odrzuceniu apelacji lub oddalającego zażalenie na postanowienie sądu
pierwszej instancji odrzucające apelację oraz postanowienia sądu drugiej instancji
oddalającego zażalenie na odrzucenie sprzeciwu od nakazu zapłaty w
postępowaniu upominawczym lub zarzuty w postępowaniu nakazowym (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 2007 r., III CNP 67/07,
OSNC-ZD 2008 nr 3, poz. 90).
Skarżący z wydaniem przez Sąd Okręgowy postanowienia z dnia 17 kwietnia
2009 r. o oddaleniu zażalenia łączy skutki, które wynikają z prawomocnego nakazu
zapłaty Sądu Rejonowego. Tymczasem ewentualna szkoda, której wysokości
skarżący zresztą nie wykazuje, nie pozostaje w związku przyczynowym z
zaskarżonym postanowieniem. Zamknęło ono bowiem skarżącemu jedynie
możliwość merytorycznego rozpoznania sprawy i wydania wyroku, który mógłby
zostać następnie poddany kontroli instancyjnej. Konsekwencją wydania
zaskarżonego postanowienia jest istnienie nakazu zapłaty, który ma skutki
4
prawomocnego wyroku (art. 494 § 2 k.p.c.), korzystającego z powagi rzeczy
osądzonej. Wniesiona skarga nakazu tego nie dotyczy, a zatem nie ma możliwości
poddania go jakiejkolwiek weryfikacji, gdyż Sąd Najwyższy nie może zastępować
Sądu pierwszej lub drugiej instancji i rozstrzygać, jakie orzeczenie w sprawie
powinno zapaść (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2006 r.,
V CNP 79/05, Lex nr 198521 z dnia 4 lipca 2006 r., V CNP 86/06, OSNC 2007 nr 3,
poz. 47 oraz z dnia 30 listopada 2007 r., III CNP 67/07, OSNC-ZD 2008 nr 3, poz.
90).
Zaskarżając jedynie postanowienie w przedmiocie odrzucenia zarzutów,
skarżący nie uprawdopodobnił (i nie mógł uprawdopodobnić) powstania szkody w
wyniku wydania nakazu zapłaty. Wydanie postanowienia bezzasadnie
odrzucającego zarzuty od nakazu zapłaty oraz oddalenie zażalenia od tego
postanowienia, odbierające stronie pozwanej możliwość obrony swych praw w
postępowaniu po wydaniu nakazu zapłaty może natomiast stanowić podstawę
skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego nakazu (art. 4241
§ 2
k.p.c.).
Z powyższych względów skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia podlega odrzuceniu, o czym Sąd Najwyższy orzekł na
podstawie art. 4248
§ 1 k.p.c.