Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UZ 104/10
POSTANOWIENIE
Dnia 2 czerwca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Józef Iwulski (przewodniczący)
SSN Katarzyna Gonera (sprawozdawca)
SSN Beata Gudowska
w sprawie z odwołania C. Spółki Akcyjnej w K.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
z udziałem zainteresowanych: […]
o ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne ,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 2 czerwca 2010 r.,
zażalenia organu rentowego na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 19 stycznia 2010 r.,
1. oddala zażalenie;
2. nie obciąża pozwanego organu rentowego obowiązkiem
zwrotu stronie odwołującej się kosztów zastępstwa
procesowego w postępowaniu zażaleniowym.
Uzasadnienie
Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzjami wydanymi 11 lutego 2008 r.
ustalił C. S.A. w K. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz
ubezpieczenie zdrowotne z tytułu zatrudnienia pracowników […].
2
Odwołanie od powyższych decyzji wniosła C. S.A., domagając się ich
uchylenia i ustalenia, że w zakresie wynikającym z zaskarżonych decyzji
pracownicy nie podlegali obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.
Sąd Okręgowy w K. – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 26
stycznia 2009 r., oddalił odwołanie.
Apelację od powyższego wyroku wniosła C. S.A.
Sąd Apelacyjny– Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 18
sierpnia 2009 r., , zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w K. oraz
poprzedzające go decyzje organu rentowego i stwierdził, że do podstawy wymiaru
składek na ubezpieczenia społeczne zainteresowanych […] nie wchodzą
uwzględnione w tych decyzjach wartości bonów towarowych wypłaconych
zainteresowanym pracownikom przez płatnika składek C. S.A.
Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych złożył skargę kasacyjną od
wyroku Sądu Apelacyjnego, którą Sąd Apelacyjny odrzucił postanowieniem z 19
stycznia 2010 r.
W uzasadnieniu postanowienia o odrzuceniu skargi Sąd Apelacyjny
stwierdził, że jest ona niedopuszczalna, ponieważ wartość przedmiotu zaskarżenia
jest niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Dopuszczalność wniesienia skargi
kasacyjnej jest bowiem ściśle uzależniona od wartości przedmiotu zaskarżenia,
która w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie może być
niższa niż dziesięć tysięcy złotych, zgodnie z 3982
§ 1 k.p.c.
C. S.A., w złożonym odwołaniu od zaskarżonej decyzji organu rentowego,
domagała się ustalenia nieistnienia obowiązku zapłaty składek na ubezpieczenia
społeczne. W ocenie Sądu Apelacyjnego, sprawa nie należała ani do kategorii
spraw o przyznanie bądź wstrzymanie emerytury, ani też do kategorii spraw o
objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, w których skarga kasacyjna
przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia.
W rozpoznawanej sprawie wartość przedmiotu zaskarżenia wynosiła łącznie
2.774,32 zł, a w stosunku do poszczególnych zainteresowanych: […].
Postanowienie Sądu Apelacyjnego o odrzuceniu skargi kasacyjnej zaskarżył
w całości zażaleniem organ rentowy, zarzucając naruszenie art. 3982
§ 1 k.p.c.
Skarżący w uzasadnieniu zażalenia podniósł, że 26 marca 2007 r. Zakład
3
Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzję nr 150200/411/12/2007/RD,
wymierzającą C. S.A. składki na ubezpieczenia społeczne w wysokości 1.796.043
zł, składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 416.150,76 zł, składki na
Fundusz Pracy w wysokości 134.759,86 zł oraz składki na Fundusz
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w wysokości 7.479,28 zł.
Postępowanie zakończone wyrokiem Sądu Apelacyjnego z 18 sierpnia 2009
r., toczyło się na skutek wydania przez Oddział ZUS w K. 510 indywidualnych
decyzji skierowanych do poszczególnych pracowników (zainteresowanych)
zatrudnionych u płatnika składek, który w latach 2002-2006 wydał im bony
towarowe z okazji Świąt Bożego Narodzenia oraz Świąt Wielkanocnych.
Zachowanie organu rentowego zostało podyktowane względami technicznymi,
umożliwiającymi merytoryczne rozstrzygnięcie odwołania płatnika składek od
decyzji z 26 marca 2007 r. Skarżący podniósł, że prawnie dopuszczalne było inne
zachowanie Oddziału, polegające na przesłaniu wszystkim zainteresowanym
pracownikom odwołującego się decyzji z 26 marca 2007 r. wraz z załącznikiem
indywidualizującym wysokość wymierzonych składek na ubezpieczenia społeczne,
ubezpieczenie zdrowotne i Fundusze - w odniesieniu do każdego pracownika
osobno - z tytułu wydanych bonów towarowych. Mimo że - zgodnie z art. 46
ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych -
roszczenie wynikające z decyzji organu rentowego z 26 marca 2007 r.
zobowiązującej płatnika składek do zapłaty stanowi zobowiązanie wyłącznie
płatnika składek, to na istnienie tego zobowiązania i jego wysokość w istotny
sposób wpływa orzeczenie Sądu wydane w niniejszej sprawie i w kolejnych
sprawach dotyczących pozostałych zainteresowanych pracowników odwołującego
się. Zdaniem skarżącego, przy ocenie zasadności zażalenia znaczenie ma
stwierdzenie Sądu Apelacyjnego zawarte w uzasadnieniu wyroku z 18 sierpnia
2009 r., a mianowicie, że „prawomocny wyrok w niniejszej sprawie ma bezpośredni
wpływ na wynik postępowania w sprawie VI U …/07”. W ocenie skarżącego, takie
stanowisko Sądu drugiej instancji dowodzi, że w zasadzie treść wyroku z dnia 18
sierpnia 2009 r. przesądza o treści rozstrzygnięcia sprawy VI U …/07, mimo
dalszych wywodów Sądu drugiej instancji, że „stwierdzenie to nie prowadzi do
4
konkluzji, iż przedmiot tych postępowań wyznaczonych treścią wydanych decyzji,
jest tożsamy”.
Zdaniem skarżącego Oddziału ZUS, wartość przedmiotu zaskarżenia
powinna stanowić wysokość składek wymierzonych płatnikowi C. S.A. decyzją z 26
marca 2007 r., odnoszącą się faktycznie do wszystkich 510 zainteresowanych.
Skarżący podniósł, że w przedmiotowej sprawie spełniona została przesłanka
przewidziana w art. 3982
§ 1 k.p.c., decydująca o dopuszczalności skargi
kasacyjnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie jest uzasadnione.
Zgodnie z art. 3982
§ 1 k.p.c., skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w
sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest
niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych, w sprawach gospodarczych - niższa niż
siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych, a w sprawach z zakresu prawa pracy i
ubezpieczeń społecznych - niższa niż dziesięć tysięcy złotych. W sprawach z
zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od
wartości przedmiotu zaskarżenia jedynie w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie
emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego.
Odrzucając skargę kasacyjną jako niedopuszczalną ze względu na wartość
przedmiotu zaskarżenia niższą niż dziesięć tysięcy złotych, Sąd Apelacyjny
prawidłowo przyjął, że sprawa o ustalenie podstawy wymiaru i wysokości składek
ma charakter majątkowy i nie jest jednocześnie sprawą o objęcie obowiązkiem
ubezpieczenia społecznego. Z dotychczasowego orzecznictwa Sądu Najwyższego
jednoznacznie wynika, że zwiększenie podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenie, w ramach tego samego tytułu ubezpieczenia społecznego, nie jest
sprawą o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, w której skarga
kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia (por.
postanowienia Sądu Najwyższego: z 8 lutego 2002 r., II UKN 45/01, OSNAPiUS
2003 nr 22, poz. 553, z 9 października 2002 r., II UZ 94/02, OSNP 2004 nr 6, poz.
107, z 17 września 2008 r., I UZ 14/08, niepublikowane, z 16 czerwca 2009 r., I UZ
5
16/09, niepublikowane).
W rozpoznawanej sprawie przedmiotem sporu była wysokość składek z
tytułu ubezpieczenia społecznego poszczególnych zainteresowanych pracowników,
wymierzonych od wartości bonów towarowych uznanych za przychód ze stosunku
pracy. Przedmiotem sporu nie było natomiast samo podleganie zainteresowanych
ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia typu pracowniczego, ponieważ
nikt nie kwestionował ich podlegania obligatoryjnemu ustawowemu ubezpieczeniu.
Kwoty wskazane w zaskarżonych decyzjach nie sięgały dziesięciu tysięcy złotych,
wyznaczających granicę dopuszczalności wniesienia skargi kasacyjnej.
Zgodnie z art. 19 k.p.c. wartość przedmiotu sporu stanowi dochodzona w
tym postępowaniu kwota pieniężna. Wartość przedmiotu zaskarżenia w
postępowaniu apelacyjnym (art. 368 § 2 k.p.c.) i odpowiednio kasacyjnym (art.
3984
§ 3 i art. 39821
k.p.c.) nie może być wyższa niż wartość przedmiotu sporu.
Wartość ta pozostaje ściśle powiązana z przedmiotem postępowania sądowego
jako wypadkowa wartości dochodzonego roszczenia.
W skardze kasacyjnej skarżący oznaczył wartość przedmiotu zaskarżenia na
kwotę 2.354.432,90 zł. Wartość ta, zdaniem skarżącego, wynika z faktu, że organ
rentowy zakwestionował sposób obliczenia podstawy wymiaru składek na
ubezpieczenia społeczne (co dotyczyło wliczenia do tej podstawy wartości bonów
finansowanych z funduszu świadczeń socjalnych) w odniesieniu do wszystkich 510
pracowników C. S.A., w tym zainteresowanych występujących w niniejszej sprawie.
W odniesieniu do występujących w sprawie zainteresowanych zaległości
składkowe wynosiły: […]. W każdym przypadku było to mniej niż dziesięć tysięcy
złotych. Również ogólna wartość składek w stosunku do czworga
zainteresowanych nie przekroczyła tej kwoty.
W tych okolicznościach trafnie Sąd Apelacyjny zaskarżonym
postanowieniem odrzucił skargę kasacyjną podnosząc, że wartość przedmiotu
zaskarżenia w sprawie nie przekracza dziesięciu tysięcy złotych, a sprawa nie ma
charakteru sprawy o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia.
Decyzją z 26 marca 2007 r. wymierzono C. S.A. składki na ubezpieczenia
społeczne zatrudnionych pracowników w łącznych kwotach przewyższających
dziesięć tysięcy złotych, ale decyzja ta - adresowana do płatnika składek - nie
6
zawierała nazwisk pracowników, za których wymierzono powyższe składki ani nie
precyzowała, jakie kwoty składek przypisano płatnikowi do zapłaty za
poszczególnych pracowników. Dlatego szczegółowe wskazanie, którym
pracownikom zostały wydane bony towarowe oraz podanie ich wartości wymagało
wydania przez organ rentowy w dniu 11 lutego 2008 r. 510 indywidualnych decyzji
adresowanych do odwołującego się oraz do zainteresowanych, w których organ
rentowy ustalił podstawę wymiaru składek imiennie wymienionych pracowników C.
S.A., za okresy oraz w kwotach określonych indywidualnie w każdej z decyzji. W
konsekwencji te wartości przedmiotu sporu i zaskarżenia były wiążące w
postępowaniu objętym skargą kasacyjną – w sprawie o ustalenie podstawy
wymiaru składek należnych od zainteresowanych pracowników.
Przedmiotem zindywidualizowanych decyzji skarżącego dotyczących
poszczególnych pracowników było ustalenie podstawy wymiaru składek, a
wszczęte postępowania miały na celu weryfikację prawidłowości wliczenia wartości
bonów towarowych wydanych zainteresowanym do podstawy wymiaru składki na
ubezpieczenia społeczne ich dotyczące. W konsekwencji Sąd Apelacyjny
prawidłowo odrzucił jako niedopuszczalną skargę kasacyjną w sprawie, w której
sporne wartości składek wynosiły mniej niż dziesięć tysięcy złotych
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 3941
§ 3 k.p.c. w związku z
art. 39814
k.p.c. Sąd Najwyższy oddalił zażalenie. O kosztach postępowania
zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c.