Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 439/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 27 czerwca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dorota Rysińska (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Puszkarski
SSA del. do SN Mariusz Młoczkowski
Protokolant Danuta Bratkrajc
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Zbigniewa Siejbika
w sprawie L. L.
w przedmiocie wydania wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 27 czerwca 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść
od wyroku Sądu Okręgowego w K.
z dnia 28 czerwca 2013 r.,
uchylającego wyrok łączny Sądu Rejonowego w B.
z dnia 27 marca 2013 r., i umarzającego postępowanie
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Okręgowemu w K. do ponownego rozpoznania w postępowaniu
odwoławczym.
2
UZASADNIENIE
Wyrokiem łącznym z dnia 27 marca 2013 r. Sąd Rejonowy w B. umorzył
postępowanie w zakresie objęcia węzłem kary łącznej kar wymierzonych L. L.
czterema wyrokami Sądu Rejonowego w B., natomiast na mocy art. 91 § 2 k.k.
połączył skazania zawarte w wyrokach tego Sądu z dnia 16 maja 2011 r., w
sprawie … 105/11, i z dnia 22 lipca 2011 r., w sprawie … 532/11, odpowiednio na
kary:
– 10 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej
kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 25 godzin w stosunku
miesięcznym – za czyny z art. 244a k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k., popełnione w
dniach: 10, 11, 18, 21 i 25 września 2010 r., 1, 2, 16, 17, 22, 24, 30 i 31
października 2010 r. oraz 6, 13, 19, 20, 26 i 27 listopada 2010 r. (pkt. III części
wstępnej wyroku),
– 4 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na
okres próby 2 lat i na karę grzywny, orzeczoną na podstawie art. 71 § 1 k.k., w
wymiarze 50 stawek dziennych po 10 zł każda – za czyny z art. 244a k.k. w zw. z
art. 91 § 1 k.k., popełnione w dniach 26 i 27 lutego 2011r. (pkt. IV).
Na tej podstawie Sąd Rejonowy wymierzył skazanemu, za zbiegające się
przestępstwa, karę łączną 6 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie, na
mocy art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k., warunkowo zawiesił na okres próby 2
lat, pozostawiając do odrębnego wykonania pozostałe orzeczenia zawarte w
opisanych wyrokach.
Powyższy wyrok łączny został zaskarżony przez prokuratora na niekorzyść
skazanego, w części dotyczącej orzeczenia o karze. W apelacji prokurator zarzucił:
1. obrazę prawa materialnego – art. 87 k.k., polegającą na pominięciu tego
przepisu w podstawie wymiaru kary łącznej, pomimo połączenia kary pozbawienia
wolności i kary ograniczenia wolności oraz
2. niesłuszne zastosowanie warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary
łącznej 6 miesięcy pozbawienia wolności, podczas gdy prawidłowa analiza
przesłanek warunkujących zastosowanie tego środka, a zwłaszcza dotychczasowy
sposób życia skazanego, tj. uprzednia karalność oraz odbywanie kary pozbawienia
wolności, uzasadniały wymierzenie bezwzględnej kary pozbawienia wolności.
3
Podnosząc powyższe, prokurator postulował zmianę zaskarżonego wyroku przez
uzupełnienie podstawy wymiaru kary łącznej o art. 87 k.k. oraz wymierzenie
skazanemu kary 6 miesięcy pozbawienia wolności w postaci bezwzględnej.
Po rozpoznaniu apelacji Sąd Okręgowy w K., wyrokiem z dnia 28 czerwca
2013 r., uchylił zaskarżony wyrok i powołując się na przepisy art. 569 § 1 k.p.k. i art.
89 § 1a k.k. – oba odczytywane a contrario, umorzył postępowanie w przedmiocie
wydania wyroku łącznego. U podstaw tego rozstrzygnięcia legła ocena Sądu
odwoławczego o słuszności stanowiska skarżącego prokuratora, że w stosunku do
L. L. wystąpił całkowity brak określonych przepisem art. 69 k.k. przesłanek
uzasadniających warunkowe zawieszenie wykonania wymierzonej mu łącznej kary
pozbawienia wolności. W tym stanie Sąd Okręgowy uznał, że w takim razie w ogóle
nie ma podstaw do wymierzenia kary łącznej, która – zgodnie z żądaniem
prokuratora – powinna być orzeczona w formie bezwzględnej, ponieważ przepis art.
89 § 1 a k.k., zezwalający na orzeczenie takiej kary, odnosi się do sytuacji, gdy
połączeniu podlegają tylko kary pozbawienia wolności wymierzone z warunkowym
zawieszeniem, nie zaś kary, które były przedmiotem rozstrzygania w sprawie.
Powyższy wyrok Sądu odwoławczego zaskarżył Prokurator Generalny
kasacją wniesioną na niekorzyść skazanego L. L. W skardze tej zarzucił „rażące i
mające istoty wpływ na treść orzeczenia naruszenie przepisu prawa materialnego -
art. 89 § 1 k.k., polegające na wyrażeniu błędnego poglądu, że obowiązujący stan
prawny uniemożliwia orzeczenie w wyroku łącznym kary pozbawienia wolności o
charakterze bezwzględnym w następstwie połączenia kar jednostkowych:
ograniczenia wolności i pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej
wykonania, wymierzonych L. L. wyrokami Sądu Rejonowego w B. o sygn. …
105/11 i … 532/11, za pozostające w realnym zbiegu przestępstwa popełnione w
okresie od 10 września 2010 r. do 27 lutego 2011 r., co skutkowało niezasadnym
umorzeniem postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego”. Na tak
określonej podstawie Prokurator Generalny wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w K. do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja Prokuratora Generalnego okazała się zasadna.
4
Trafnie wywodzi się w rozważanej skardze, że kontestowane stanowisko
Sądu Okręgowego można by z pewnością uznać za prawidłowe, jednakże w stanie
prawnym obowiązującym przed dniem 8 czerwca 2010 r., tj. przed wejściem w
życie ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny (…) – Dz.
U. Nr 206, poz. 1589, którą to ustawą znowelizowano unormowanie art. 89 k.k.
Istotnie bowiem, zgodnie z ugruntowaną do tej daty wykładnią art. 89 § 1 k.k.,
zapoczątkowaną uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2001 r., I KZP 2/01,
OSNKW 2001, z. 5-6, poz. 41, przyjmowano, że w wypadku skazań za pozostające
w zbiegu przestępstwa na kary pozbawienia wolności (kary innego rodzaju) z
warunkowym zawieszeniem i bez warunkowego zawieszenia wykonania, sąd był
uprawniony do wymierzenia kary w wyroku łącznym tylko o tyle, o ile stwierdził
istnienie przesłanek uzasadniających orzeczenie tej kary z zastosowaniem probacji.
Stwierdzenie braku określonych przepisem art. 69 k.k. przesłanek wykluczało więc
możliwość wydania orzeczenia wymierzającego karę łączną w bezwzględnej
formie, a co za tym idzie, pociągało za sobą konieczność umorzenia postępowania
w kwestii wydania wyroku łącznego. Wypada dodać, że jednolicie też przyjmowano
(zapoczątkowała to uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 października 2000 r., I
KZP 28/00, OSNKW 2000, z. 11-12, poz. 91), iż unormowanie art. 89 § 1 k.k. nie
dawało podstaw do orzeczenia wyrokiem łącznym kary pozbawienia wolności bez
warunkowego zawieszenia jej wykonania w sytuacji, gdy łączeniu podlegały
wyłącznie kary tego rodzaju wymierzone z warunkowym zawieszeniem ich
wykonania. Myślą przewodnią omawianej, dominującej linii orzecznictwa było
stwierdzenie, ujmując rzecz w skrócie, że bez wyraźnej regulacji ustawowej nie jest
możliwe zwiększenie dolegliwości wynikającej z wykonania niepołączonych kar
jednostkowych, z których wszystkie lub niektóre wymierzono (prawomocnie, w
rożnych postępowaniach) z warunkowym zawieszeniem wykonania. Regulacja ta
traktowana więc była jako wskazówka co do możliwości oraz co do jedynego
sposobu kształtowania kary łącznej w omawianej sekwencji – przez „rozciągnięcie”
dobrodziejstwa probacji także na te jednostkowe skazania, w których orzeczono
karę w formie bezwzględnej. Przytaczana interpretacja eliminowała więc, rzecz
jasna, również możliwość łączenia kary ograniczenia wolności i kary pozbawienia
wolności wymierzonej warunkowo, jeżeli wydający wyrok łączny sąd nie widział
5
podstaw do warunkowego zawieszenia wykonania kary łącznej pozbawienia
wolności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2011 r., II KK 327/10, Prok.i
Pr. 2011, z. 10, poz. 4, lex 795778).
Wspomniana nowelizacja art. 89 k.k., pozostawiająca art. 89 § 1 k.k. w
niezmienionej merytorycznie postaci, a polegająca na dodaniu w tym unormowaniu
przepisu § 1a, zezwalającego na wymierzenie bezwzględnej kary łącznej
pozbawienia wolności w wypadku objęcia jej węzłem kar pozbawienia wolności,
których wykonanie warunkowo zawieszono, bez wątpienia więc zobowiązywała do
zaktualizowania interpretacji stanu prawnego w zakresie omawianej problematyki,
w tym co do występującego w sprawie zagadnienia możliwości wymierzenia
bezwzględnej kary pozbawienia wolności w następstwie łączenia kary ograniczenia
wolności oraz kary pozbawienia wolności orzeczonej z warunkowym zawieszeniem
jej wykonania.
Orzekający Sąd Okręgowy dostrzegł powyższe uwarunkowanie i w wyniku
przeprowadzonych rozważań udzielił negatywnej w tej kwestii odpowiedzi. Z
rozważań tych wynika, że Sąd nie doszukał się żadnego związku między
unormowaniami art. 89 § 1 k.k. i art. 89 § 1a k.k. Dlatego też, odnośnie do łączenia
skazań za pozostające w zbiegu przestępstwa na kary o charakterze probacyjnym
uznał, iż obowiązujący stan prawny (art. 89 § 1a k.k.) dopuszcza możliwość
wymierzenia w wyroku łącznym bezwzględnej kary pozbawienia wolności jedynie
wtedy, gdy łączeniu podlegają tylko kary pozbawienia wolności, i to wszystkie
orzeczone z warunkowym zawieszeniem wykonania. Wobec tego wyraził pogląd,
że w sprawie nie ma zastosowania przepis art. 89 § 1a k.k., który (a contrario)
wskazał jako podstawę prawną wydanego rozstrzygnięcia.
Prezentowany wywód przekonuje, że Sąd Okręgowy nie do końca jednak
sprostał podjętemu zadaniu interpretacyjnemu, bowiem w swych rozważaniach
poprzestał na uproszczonej analizie językowej brzmienia art. 89 § 1a k.k. oraz na
pobieżnym, nieprecyzyjnym zestawieniu tego przepisu z art. 89 § 1 k.k. Z tego już
tylko powodu wyciągnięte wnioski wiodły wprost do naruszenia przepisu art. 89 § 1
k.k., wskazanego w zarzucie kasacji Rzecz bowiem nie w tym, jak przyjęto w
wyroku, że do ustalonego w sprawie zbiegu skazań na bezwzględną karę
ograniczenia wolności i warunkowo orzeczoną karę pozbawienia wolności, nie ma
6
zastosowania art. 89 § 1a k.k. – co oczywiste, skoro pierwsza z wymienionych kar
jednostkowych w ogóle nie mieści się w hipotezie tego przepisu. Sedno tkwiło w
tym, czy w tej sytuacji ma zastosowanie art. 89 § 1 k.k., a w takim razie, czy jego
rozważenie w powiązaniu z treścią pierwszego z unormowań – aktualnie
wprowadzonego do stanu prawnego – zezwala na połączenie wymienionych
skazań, gdy nie zachodzą określone przepisem art. 69 k.k. przesłanki
warunkowego zawieszenia wykonania kary łącznej.
Nie może być żadnych wątpliwości co do tego, że przepis art. 89 § 1 k.k.
odnosi się do skazań będących przedmiotem rozważań w sprawie. Przewiduje on
wszak sposób kształtowania kary w wyroku łącznym w sytuacji, gdy w grę wchodzi
zespolenie kar orzeczonych z warunkowym zawieszeniem wykonania (w niniejszej
sprawie – kara pozbawienia wolności) i bez warunkowego zawieszenia wykonania
(kara ograniczenia wolności), a przy tym dotyczy wszystkich (poza wskazanymi w
art. 32 pkt. 4 i 5 k.k.) rodzajów kar. W nawiązaniu do ostatniego elementu należy
ponadto przypomnieć treść i obligatoryjny charakter, pominiętych przez Sąd
Okręgowy, przepisów art. 85 k.k. i art. 87 k.k. Pierwszy z nich – normujący warunki
orzekania kary łącznej – statuuje zasadę łączenia kar tego samego rodzaju lub
innych podlegających łączeniu. Drugi z kolei, przesądza o sposobie łączenia kar
innego rodzaju, jakimi są pozbawienie i ograniczenie wolności, przez wymierzenie
kary łącznej pozbawienia wolności w następstwie dokonania określonej redukcji
rozmiaru kary ograniczenia wolności. Oznacza to, że w sytuacji realnego zbiegu
przestępstw, za które orzeczono kary pozbawienia wolności i ograniczenia
wolności, wymierzenie kary łącznej nie jest, co do zasady, kwestią wyboru sądu.
Powracając zatem na grunt unormowania art. 89 § 1 k.k. stwierdzić trzeba, że do
wydania w wyroku łącznym orzeczenia o karze obejmującej skazania na
wspomniane kary jednostkowe, z których wykonanie kary pozbawienia wolności
zawieszono, mogłoby nie dojść tylko w wypadku uznania, że nadal – jak w
poprzednio obowiązującym stanie prawnym – nie jest możliwe wymierzenie łącznej
kary pozbawienia wolności w bezwzględnej postaci, przy braku przesłanek
zawieszenia jej wykonania. Wniosek taki jest jednak nieuprawniony.
Przede wszystkim, w nawiązaniu do stanowiska Sądu Okręgowego
stwierdzić trzeba, że nie ma podstaw do zerwania związku zachodzącego między
7
przepisami art. 89 § 1 k.k. i art. 89 § 1a k.k., a w efekcie do odczytywania sensu
każdego z nich w sposób wyabstrahowany. Przeciwnie, zasady wykładni
systemowej przekonują do odwrotnego stanowiska. Spojrzenie przez pryzmat
argumentacji a rubrica pozwala dostrzec, że całość unormowania art. 89 k.k. –
pozostająca w oczywistym powiązaniu z regulacjami dotyczącymi warunków
orzekania kary łącznej – reguluje kwestię zarówno samej możliwości łączenia, jak i
sposobu kształtowania kary łącznej w wyroku łącznym w sytuacji, gdy objęciu jej
węzłem podlegają różnorakie skazania na kary o charakterze probacyjnym. Oba
wymienione przepisy zostały umiejscowione w tym samym unormowaniu
bezpośrednio po sobie, a drugi z nich (nowy) otrzymał oznaczenie 1a, co daje
podstawę do założenia, iż unormowanie art. 89 § 1 k.k. wraz z kolejnym
unormowaniem art. 89 § 1a k.k. tworzą w opisanym zakresie niesprzeczną i
zupełną całość (dopełnioną treścią kolejnych jednostek redakcyjnych art. 89 k.k.,
traktujących o sposobie kształtowania probacji, w razie wymierzenia kary łącznej z
warunkowym zawieszeniem wykonania).
W istocie też, do wniosku takiego uprawnia wprost porównanie treści
każdego z omawianych przepisów, których rozumienie nie nasuwa żadnych
interpretacyjnych trudności od strony językowej. Jak wspomniano, art. 89 § 1 k.k.
odnosi się do podlegających łączeniu jednostkowych kar każdego rodzaju,
wymierzonych z zastosowaniem i bez zastosowania środka probacyjnego,
natomiast art. 89 § 1a k.k. dotyczy tylko jednostkowych kar pozbawienia wolności,
jednak już takich, z których wszystkie wymierzono z zastosowaniem tego środka;
oba zaś unormowania – choć pierwsze wskazuje na możliwość warunkowego
zawieszenia wykonania kary łącznej, a drugie, jej wymierzenia w formie
bezwzględnej – zakładają fakultatywność każdego z tych rozstrzygnięć. Tak
określona zawartość normatywna pozwala więc stwierdzić, że opisywane regulacje,
przewidujące możliwość łączenia kar wymierzonych również albo wyłącznie z
dobrodziejstwem probacji, w sposób komplementarny ujmują metodę kształtowania
kary w wyroku łącznym, wskazując na oba z wchodzących w grę rozstrzygnięć, a
więc zawieszenie wykonania kary łącznej, bądź jej wymierzenie w formie
bezwzględnej; warto przy tym pamiętać, że poprzednio obowiązujący stan prawny
przewidywał wyłącznie możliwość warunkowego zawieszenia wykonania kary (w
8
razie łączenia kar orzeczonych z warunkowym i bez warunkowego zawieszenia).
Oczywiście, poprzestanie na powyższym nie jest wystarczające, nie do pominięcia
jest bowiem konieczność odniesienia obu opisanych rozstrzygnięć do konfiguracji
kar jednostkowych (ich rodzaju, stosowanej do nich probacji), które przewidziano w
każdym z omawianych unormowań. Pozostając przy rozwiązaniu dylematu co do
łączenia występujących w sprawie skazań, objętych unormowaniem art. 89 § 1 k.k.,
wolno jednak już teraz stwierdzić, że regulacja ta pozostaje w sprzężeniu z
unormowaniem art. 89 § 1a k.k.
Do takiego też wniosku prowadzi szczegółowa analiza przepisu art. 89 § 1a
k.k., bezpośrednio regulującego sytuację, w której orzeczone za zbiegające się
przestępstwa kary pozbawienia wolności zostały wymierzone z warunkowym
zawieszeniem wykonania. Nie sposób powątpiewać, że fakultatywność
wymierzenia na ich podstawie bezwzględnej kary pozbawienia wolności oznacza
również możliwość niezastosowania tego rozstrzygnięcia, jeżeli w czasie
wydawania wyroku łącznego nadal zachodzą okoliczności przewidziane w art. 69
k.k. Jednak brzmienie przepisu wyraźnie też wskazuje, że niepowiązany dotąd z
izolacją charakter wręcz wszystkich orzeczonych kar pozbawienia wolności może
również zostać w wyroku łącznym przekształcony w karę o charakterze
izolacyjnym. Nasuwa to wniosek, że skoro możliwe jest wymierzenie bezwzględnej
kary łącznej pozbawienia wolności nawet wtedy, gdy wszystkie jednostkowe kary
pozbawienia wolności zostały orzeczone z warunkowym zawieszeniem wykonania,
to tym bardziej jest to możliwe wówczas, gdy tylko jedną (niektóre) z tych kar
orzeczono z zawieszeniem, natomiast drugą (pozostałe), bez warunkowego
zawieszenia wykonania.
Ten oczywisty wniosek prostą drogą wiedzie już natomiast na grunt
unormowania art. 89 § 1 k.k., bowiem to ten właśnie przepis bezpośrednio
obejmuje swą hipotezą sekwencję skazań, o której mowa powyżej. Należy zatem
podzielić zapatrywanie wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca
2011 r., IV KK 159/11, lex 848159, wywiedzione z argumentu a maiori ad minus, że
sąd uprawniony jest, na podstawie art. 89 § 1 k.k., do orzeczenia kary łącznej
pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia, gdy połączeniu w wyroku
łącznym podlegają kary pozbawienia wolności orzeczone z warunkowym i bez
9
warunkowego zawieszenia ich wykonania. Wobec tego nie może budzić
wątpliwości stwierdzenie – oczywiste w myśl zasady lege non distinguentae – że w
razie zbiegu przestępstw, za które nastąpiły skazania warunkowe i bezwzględne na
pozostałe, wymienione w art. 89 § 1 k.k. kary – podlegające łączeniu, możliwe jest
zarówno wymierzenie kary łącznej z warunkowym zawieszeniem wykonania, jak i,
przy stwierdzeniu braku przesłanek określonych w art. 69 k.k., jej orzeczenie w
sposób bezwzględny. W powiązaniu z unormowaniem art. 87 k.k. – którego
stosowaniu nie sprzeciwiają się już żadne względy (zob. powołany wyrok Sądu
Najwyższego w sprawie II KK 327/10) – uznać więc trzeba ostatecznie, że w razie
skazania za zbiegające się przestępstwa na karę pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem wykonania oraz na karę ograniczenia wolności
bez warunkowego zawieszenia wykonania, norma wynikająca z regulacji art.
89 § 1 k.k. i art. 87 k.k., rekonstruowana po wprowadzeniu do stanu prawnego
przepisu art. 89 § 1a k.k., uprawnia do wymierzenia w wyroku łącznym kary
pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Oznacza
to zarazem, że nie istnieją podstawy do rezygnacji z wymierzenia w wyroku
łącznym kary obejmującej węzłem opisaną sekwencję kar jednostkowych, gdy nie
dopatrzono się przesłanek jej warunkowego zawieszenia wykonania.
Przedstawioną interpretację potwierdza analiza funkcji i celu rozważanej
regulacji, uwzględniająca odnotowaną zmianę normatywną w zakresie łączenia w
wyroku łącznym kar wymierzonych z zastosowaniem probacji. W świetle tej zmiany
uzasadnione jest obecnie twierdzenie, że racjonalizację odpowiedzialności karnej,
zakładaną w odniesieniu do kary łącznej wymierzanej w wyroku łącznym, należy tu
każdorazowo wiązać z takim kształtowaniem tej odpowiedzialności, który ma
również uwzględniać zaktualizowaną ocenę przesłanek przewidzianych w art. 69
k.k. Potrzeba czynienia w ich zakresie ustaleń odnoszonych do kary wymierzanej w
wyroku łącznym (przy łączeniu skazań na kary pozbawienia wolności, z których
wszystkie lub niektóre orzeczono z warunkowym zawieszeniem wykonania, chodzi
także o wskazany w art. 69 § 1 k.k. próg tej kary) ujawnia jednocześnie zakładany
przez ustawodawcę cel pragmatycznego dostosowania postaci represji karnej – z
zastosowaniem, bądź bez zastosowania dobrodziejstwa probacji – do
decydujących o tym w całokształcie okoliczności, istniejących w chwili opisanego
10
wyrokowania. Wyraźne ustawowe upoważnienie do formowania kary łącznej w
sposób przekształcający kary o nieizolacyjnym charakterze w bezwzględną karę
pozbawienia wolności świadczy, że realizacja tego celu może wiązać się także z
ewidentnym (i to najdalej idącym) pogorszeniem sytuacji skazanego, wynikającej z
dotychczasowego wykonywania wobec niego kar jednostkowych, odrębnie
orzeczonych w sposób warunkowy za pozostające w zbiegu przestępstwa.
Spojrzenie z powyższej perspektywy na kwestię łączenia w wyroku łącznym
kary pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono, z karą
ograniczenia wolności (jak w niniejszej sprawie), nie pozwala dostrzec
normatywnych przeszkód, dla których nie byłoby możliwe, przy braku przesłanek z
art. 69 k.k., wymierzenie bezwzględnej kary pozbawienia wolności, skoro łączeniu
podlegają wprawdzie kary różnorodzajowe, ale przecież o zbliżonym,
niepowiązanym z izolacją charakterze (tym bardziej trudno o obiekcje w sytuacji
odwrotnej, gdy to jednostkowa kara pozbawienia wolności została orzeczona w
formie bezwzględnej). Zastrzeżeń takich nie można mieć wreszcie przy zważeniu
na ratio legis unormowania art. 87 k.k., wywodzone z braku możliwości
równoczesnego wykonywania kar pozbawienia wolności i ograniczenia wolności, a
wobec tego rodzące pytanie co do potrzeby wydawania wyroku łącznego przy
możliwości odrębnego wykonywania tych kar, gdy jedną z nich warunkowo
zawieszono. Ewentualną potrzebę rozważenia tej kontrowersji (w zestawieniu z
obligatoryjnym charakterem przepisów art. 85 k.k. i art. 87 k.k.) dezaktualizuje
wspomniana perspektywa, uwzględniająca omawiane zmiany normatywne.
Powyższe wywody dają podstawę do stwierdzenia, że pozostawienie poza
polem uwagi wniosków wynikających z wykładni historycznej, a przy tym
odstąpienie od pogłębionej analizy językowej unormowania art. 89 k.k. oraz
niewykorzystanie pozostałych metod wykładni przy jego interpretacji, doprowadziło
Sąd Okręgowy do wyrażenia błędnego poglądu prawnego, rażąco naruszającego
przepis art. 89 § 1 k.k. – w sposób wskazany w zarzucie kasacji. Jest też oczywiste,
że uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego kasacją wyroku,
skoro uwzględnienie odmiennego stanowiska interpretacyjnego mogło doprowadzić
do całkiem innego rozstrzygnięcia w kwestii orzeczenia wobec L. L. kary łącznej.
11
W tej sytuacji zaskarżony wyrok podlegał uchyleniu – w celu ponownego
rozpoznania sprawy w postępowaniu odwoławczym, w którym Sąd Okręgowy,
powtórnie rozpoznający wniesioną przez prokuratora apelację, związany będzie
zapatrywaniami prawnymi wyrażonymi w niniejszym wywodzie (art. 518 k.p.k. w zw.
z art. 442 § 3 k.p.k.).
Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy orzekł, jak w wyroku.