Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III BP 4/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 sierpnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Maciej Pacuda (przewodniczący)
SSN Bogusław Cudowski (sprawozdawca)
SSN Halina Kiryło
w sprawie z powództwa Komisji Międzyzakładowej NSZZ Solidarność Pracowników
Oświaty i Wychowania w Liceum Ogólnokształcącym […] i A. S.
przeciwko Liceum Ogólnokształcącemu […]
o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 12 sierpnia 2014 r.,
skargi A. S. o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu
Okręgowego w R.
z dnia 26 lipca 2012 r.,
odrzuca skargę.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w R. wyrokiem z 5 stycznia 2012 r. zobowiązał dyrektora
Liceum Ogólnokształcącego […] do zwolnienia A. S. z obowiązku świadczenia
pracy w związku z oddelegowaniem do pracy związkowej w Komisji
Międzyzakładowej NSZZ „Solidarność" Pracowników Oświaty i Wychowania w
2
Liceum Ogólnokształcącym […] w wymiarze 6/18 etatu nauczycielskiego
tygodniowo na okres kadencji od 1 września 2010 r. do 31 sierpnia 2014 r., w
pozostałym zakresie powództwo oddalił.
W uzasadnieniu stwierdzono przede wszystkim, że zgodnie z art. 42 ust. 1 i
2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela czas pracy nauczyciela
zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na
tydzień. Czas ten dzieli się na: prowadzenie zajęć dydaktycznych, wychowawczych
i opiekuńczych w wymiarze ustalonym w ust. 3, czyli 18 godzin tygodniowo dla
nauczycieli liceum ogólnokształcących, 2) inne zajęcia i czynności wynikające z
zadań statutowych szkoły, 3) zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do
zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym. Zajęcia i czynności
realizowane w ramach czasu pracy, o którym mowa w art. 42 ust. 2 pkt 1 są
rejestrowane i rozliczane w dziennikach lekcyjnych lub dziennikach zajęć w
okresach tygodniowych, zaś pozostałe wymienione w art. 42 ust. 2 pkt 2 i 3 są
rejestrowane i rozliczane w okresach półrocznych w dziennikach zajęć
pozalekcyjnych.
Sąd I instancji wskazywał na istniejące między stronami rozbieżności co do
tego, czy wymiaru zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy należy dokonywać w
oparciu o 40- godzinny tydzień pracy, czy też 18- godzinny, wynikający z pensum
nauczycielskiego. Z informacji z 3 września 2007 r. wynika, że A. S. obowiązuje
norma dobowa czasu pracy w wymiarze 8 godzin dziennie i tygodniowa norma
czasu pracy - 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy.
Zdaniem Sądu do obliczenia wymiaru zwolnienia A. S. od pracy należało
przyjąć, że średnio w miesiącu jest 4 tygodnie pracy, a powód zobowiązany jest do
przepracowania 40 godzin w tygodniu, z czego 18 stanowią obowiązkowe zajęcia
dydaktyczne. Sąd Rejonowy dzieląc 40 na 18 = 2,22, uznał, że 1 godzina
dydaktyczna odpowiada średnio 2 godzinom pracy w tygodniu. Liczba 42 członków
powodowej organizacji związkowej odpowiada 42 godzinom zwolnienia od pracy w
miesiącu, z czego godzin dydaktycznych jest 21 (42:2 = 21). Podział 21 godzin
dydaktycznych w miesiącu na 4 tygodnie, daje średnio w tygodniu (po zaokrągleniu
na korzyść powoda) 6 godzin dydaktycznych w tygodniu pracy (21:4=5,25) i taki
wymiar zwolnienia A. S. z obowiązku świadczenia pracy w związku z
3
oddelegowaniem do pracy związkowej w Komisji Międzyzakładowej NSZZ
„Solidarność” Pracowników Oświaty i Wychowania w Liceum Ogólnokształcącym
[…], czyli 6/18 etatu nauczycielskiego tygodniowo na okres kadencji od 1 września
2010 r. do 31 sierpnia 2014 r. określono w punkcie 1 wyroku, a w pozostałym
zakresie Sąd Rejonowy powództwo oddalił.
Powyższy wyrok w części oddalającej powództwo oraz co do pkt. 2 i 3
apelacjami zaskarżyli powodowie: Komisja Międzyzakładowa NSZZ „Solidarność”
Pracowników Oświaty i Wychowania w Liceum Ogólnokształcącym […] i A. S.
Sąd Okręgowy wyrokiem z 26 lipca 2012 r. apelację oddalił. W uzasadnieniu
wyroku stwierdzono, że Sąd Rejonowy przyjął, że liczba członków powodowej
Komisji Międzyzakładowej wynosi 42 i taką liczbę przyjął do obliczenia wymiaru
zwolnienia. Nawet odmienne przyjęcie nie prowadziłoby do zmiany rozstrzygnięcia.
Gdyby bowiem ustalono, że również członkowie organizacji związkowej zatrudnieni
w ZS nr 2, ZSA iGŻ, PSP nr 9 i ZSB (łącznie 11) również powinni być brani pod
uwagę przy ustalaniu liczby członków zatrudnionych organizacji powodowej, to
wymiar zwolnienia od pracy nie przekroczyłby 6/18 godzin dydaktycznych
tygodniowo. Przyjmując liczbę mniejszą (42 członków) Sąd Rejonowy zastosował
wyjątkowo liberalne dla A. S. sposoby obliczania wymiaru zwolnienia. I tak średnio
w miesiącu nie występują 4 tygodnie, lecz 4,34 (obliczenie: 365 dni w roku dzielone
przez liczbę 12 miesięcy - 30,41 (dni średnio w miesiącu). Wynik - 30,41 dzielony
przez 7 dni (tydzień) daje 4,34 tygodnia średnio na miesiąc. Z kolei bezsporne
obliczenie relacji godzin dydaktycznych w tygodniu do ogólnego tygodniowego
wymiaru czasu pracy wskazuje ten stosunek na 2,22 (40/18 = 2,22), a nie 2, jak to
przyjął Sąd Rejonowy. Podział liczby 53 (zatrudnieni członkowie powodowej Komisji)
przez liczbę 2,22 daje wynik 23,87. Z kolei podział tego wyniku (23,87) przez liczbę
4,34 (średnia ilość tygodni w miesiącu) daje wynik 5,5. Prawidłowe reguły obliczeń
wskazują, że nawet zaokrąglając na korzyść A. S. ich wynik do liczby 6 daje
tygodniowy wymiar zwolnienia na 6/18 godzin dydaktycznych. Powyższe
jednoznacznie wskazuje, że rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego jest prawidłowe.
Powód wniósł skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia Sądu Okręgowego z 26 lipca 2012 r., wnosząc o stwierdzenie
niezgodności z prawem zaskarżonego orzeczenia; zasądzenie od pozwanej na
4
rzecz powódki kosztów niniejszego postępowania w tym kosztów zastępstwa
adwokackiego według norm przypisanych.
Podstawę skargi stanowi naruszenie art. 42 ustawy z dnia 26 stycznia 1982
r.- Karta Nauczyciela w związku z art. 31 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o
związkach zawodowych przez przyjęcie „tworu Sądu Rejonowego w postaci
przeliczeń godzin dydaktycznych na godziny pracy w tygodniu, który nie ma
potwierdzenia ani w przepisach, ani judykaturze, ani doktrynie. Sposób, czy też
wzór na przeliczanie godzin dydaktycznych na godziny pracy jest tworem tylko na
potrzeby przedmiotowej sprawy przy przepisach, które jasno i klarownie stanowią o
tym, że prawo do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w
zarządzie zakładowej organizacji związkowej przysługuje zgodnie z pkt 1.
częściowo jednemu pracownikowi w miesięcznym wymiarze godzin równym liczbie
członków zatrudnionych w zakładzie pracy, gdy ich liczba jest mniejsza od 150”.
Zaskarżone orzeczenie ma być niezgodne z art. 42 ustawy- Karta
Nauczyciela w związku z art. 31 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
powinna spełniać wymagania wymienione w art. 4255
§ 1 k.p.c. Każde z nich ma
charakter samoistny i powinno być zatem spełnione samodzielnie, niezależnie od
innych wymagań (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 2013 r., II CNP
1/13, LEX nr 1353127).
W pierwszej kolejności skarżący powinien wykazać, zgodnie z art. 4255
§ 1
pkt 5 k.p.c., że wzruszenie zaskarżonego wyroku w drodze innych środków
prawnych nie było i nie jest możliwe. Sąd Najwyższy wielokrotnie zajmował
stanowisko w tej kwestii. W wielu orzeczeniach stwierdzano jednolicie, że zgodnie z
tym wymogiem skarżący musi „wykazać” a nie tylko „wskazać”, iż wzruszenie
zaskarżonego orzeczenia w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest
możliwe. Musi więc ujawnić i przedstawić w skardze tę okoliczność w sposób
wyczerpujący i niebudzący wątpliwości oraz w drodze stosownego wywodu
5
dowieść jej istnienia i przekonująco uzasadnić (zob. np. postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 7 lutego 2013 r., V CNP 34/12, LEX nr 1293970, czy z dnia 31
stycznia 2013 r., III CNP 33/12, LEX nr 1293772). Skarżący nie wykazał jednak tej
okoliczności. Po pierwsze błędnie przyjmuje, że skarga kasacyjna przysługuje,
jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi co najmniej 50 tys. zł. Tymczasem w
sprawach z zakresu prawa pracy wartość ta to 10 tys. zł. Ponadto skarżący nie
podaje i nie wylicza wartości przedmiotu sporu. Nie precyzuje czy chodzi w tym
przypadku o prawo majątkowe, czy niemajątkowe, co ma zasadnicze znaczenie dla
możliwości wniesienia skargi kasacyjnej. Nie jest więc zrozumiałe wskazanie na
ostatniej stronie skargi wartości przedmiotu zaskarżenia w kwocie 12 819, 60 zł.
Nie jest rolą Sądu Najwyższego dochodzenie, czy domyślanie się o co w istocie
chodzi skarżącemu. Już tylko z tego powodu skarga jako niespełniająca wymogu z
art. 4255
§ 1 k.p.c. powinna zostać odrzucona.
Skarga powinna również, zgodnie z art. 4255
§ 1 pkt 4 k.p.c. zawierać
uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie wyroku,
którego skarga dotyczy. Skarżący wskazuje, że szkodą jest „mniejsza ilość czasu
przewodniczącego na poświęcanie się działalności związku oraz pogwałcenie nie
tylko praw A. S., ale wszystkich związków zawodowych”. Skarżący utożsamia więc
szkodę z naruszeniem praw związkowych. Takiego rodzaju określenie szkody nie
może zostać uznane za spełniające wymóg uprawdopodobnienia wyrządzenia
szkody w rozumieniu omawianego przepisu. Uprawdopodobnienie szkody oznacza
bowiem konieczność wskazania jej rodzaju i rozmiaru oraz przedstawienie faktów i
dowodów. Uprawdopodobnienie musi zachować walor wiarygodności ażeby w
świetle reguł logiki i doświadczenia życiowego, ze wskazanych w skardze faktów
dotyczących czasu wyrządzenia szkody jej postaci, związku doznanego uszczerbku
z wydaniem orzeczenia, którego skarga dotyczy – możliwe było rozeznanie co do
podstawowej przesłanki skargi (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia
2010 r., II BP 15/09, LEX nr 602212). Wyliczenie ilości godzin ponadwymiarowych
bez podania żadnego uzasadnienia jak miałoby dojść do ich powstania (pracownik
wykonywał jedynie część obowiązków) oraz pominięcie kwestii otrzymywania
wynagrodzenia za zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy sprawia, że nie było
możliwe uznanie, że skarżący uprawdopodobnił wyrządzenie szkody.
6
Mając powyższe na uwadze można jedynie zauważyć, że orzeczenie
niezgodne z prawem, to orzeczenie niewątpliwie sprzeczne z zasadniczymi i nie
podlegającymi różnej wykładni przepisami, z ogólnie przyjętymi standardami
rozstrzygnięć albo wydane w wyniku szczególnie rażąco błędnej wykładni lub
niewłaściwego zastosowania prawa, które jest oczywiste i nie wymaga głębszej
analizy prawniczej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2007 r., II CNP
87/07, LEX nr 487545). Tak więc skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia sądu jako nadzwyczajny środek zaskarżenia, mający na
celu uzyskanie odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem działania władzy
publicznej może być uwzględniona tylko wówczas, gdy naruszenie prawa ma
charakter kwalifikowany i elementarny (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca
2006 r., II BP 6/05, OSNP 2007 nr 3-4, poz. 42). W żadnym razie nie można
stwierdzić, by wyrok Sądu Okręgowego w oczywisty i rażący sposób naruszał
prawo.
Z tych względów, na podstawie art. 4248
§ 1 k.p.c., orzeczono jak w
sentencji.