Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 542/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 września 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Agnieszka Piotrowska (sprawozdawca)
SSA Elżbieta Fijałkowska
Protokolant Justyna Kosińska
w sprawie z powództwa X. i Y.
przeciwko A. S.A. w W. (poprzednio : B. S.A. w W.) i C. Spółce z o.o. w W.
o ochronę dóbr osobistych,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 12 września 2014 r.,
skarg kasacyjnych powodów i strony pozwanej C. Spółki z o.o. w W.
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 5 grudnia 2012 r.,
uchyla zaskarżony wyrok w całości i sprawę przekazuje
Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania
i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
2
Wyrokiem z dnia 24 października 2011 r. Sąd Okręgowy w W.,
uwzględniając w przeważającej części powództwo X. i Y. zobowiązał pozwaną B.
sp. z o.o. z siedzibą w W. oraz pozwaną C. spółkę z o.o. z siedzibą w W. do
zamieszczenia w serwisach internetowych […] i […] odrębnych ogłoszeń
przepraszających powodów za publikację we wskazanych wyżej serwisach
internetowych informacji i zdjęć bezprawnie naruszających dobra osobiste
powodów w postaci prawa do prywatności i czci. Sąd zobowiązał solidarnie obu
pozwanych do usunięcia z prowadzonych przez siebie serwisów i ich archiwów
siedmiu bliżej opisanych artykułów o tytułach określonych w treści wyroku,
upoważniając jednocześnie powodów do opublikowania na solidarny koszt
pozwanych wskazanych ogłoszeń w serwisie internetowym […] oraz zasądził
solidarnie od pozwanych na rzecz Domu Samotnej Matki […] kwotę 200.000 zł. Sąd
Okręgowy oddalił powództwo w pozostałej części (co do części odsetek
ustawowych) oraz orzekł o kosztach procesu.
Powyższe rozstrzygnięcie zapadło na tle ustaleń faktycznych, z których
wynika, że pozwana B. sp. z o.o. jest podmiotem, któremu przysługują prawa z
rejestracji domen internetowych o nazwach […] i […], zaś druga pozwana – C. sp. z
o.o. prowadzi serwisy internetowe o tych nazwach, w których zamieszcza różnego
rodzaju zdjęcia oraz utrzymane w sensacyjnym i plotkarskim tonie informacje z
życia znanych powszechnie osób. Na wskazanych stronach internetowych
opublikowane zostały, dotyczące osobistych spraw oraz życia małżeńskiego
powodów, artykuły (informacje) ilustrowane zdjęciami i opatrzone tytułami
[…],[…],[…]. Pod tymi informacjami internauci zamieszczali różnego rodzaju
komentarze dotyczące treści
tych materiałów, odnoszące się do poruszanych w tych materiałach tematów
z życia prywatnego powodów […]. Powodowie wezwali pozwanych do usunięcia
skutków naruszenia ich dóbr osobistych przez usunięcie wskazanych wyżej
materiałów oraz widniejących pod tymi materiałami komentarzy internautów
naruszających dobra osobiste powodów. Pozwani usunęli jedynie część z
3
zakwestionowanych przez powodów materiałów, ich pozostałej części dotyczy
niniejsza sprawa. Według dalszych ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego
nieprawdziwe są informacje, jakoby powódka miała decydować o obsadzie obsługi
pokładowej samolotu powoda, na pokładzie którego zresztą nie ma nawet miejsca
dla członków takiej obsługi. Powódka mieszka w […] i nie lata samolotem męża do
pracy w […], jak informowały wskazane wyżej materiały.
W budowanym dla małżonków domu w […] (o budowie którego powodowie nie
wypowiadali się publicznie) nie ma złotego posągu […]. Jak ustalił Sąd Okręgowy,
wskazane w pozwie materiały opublikowane w internecie zbulwersowały i
zdenerwowały powódkę. Sąd pierwszej instancji ustalił, że obie pozwane spółki
łączy umowa, na mocy której administratorem i wydawcą serwisów internetowych
[…] i […] jest C. spółka z o.o. z siedzibą w W. Sąd nie ustalił treści tej umowy,
albowiem pozwani odmówili ujawnienia jej treści
w niniejszym postępowaniu sądowym.
W oparciu o powyższe ustalenia faktyczne, Sąd pierwszej instancji doszedł
do przekonania, że obie pozwane spółki dopuściły się naruszenia prawa do
prywatności i czci powodów przez opublikowanie plotkarskich informacji
dotyczących wzajemnych relacji osobistych i małżeńskich powodów, ich majątku
oraz budowanej nieruchomości w […]. Informacje te nie wiązały się z działalnością
zawodową i publiczną żadnego z małżonków, a ich zamieszczenie bez zgody
powodów było bezprawne. Odpowiedzialność pozwanej B. spółki z o.o. wynika,
zdaniem Sądu Okręgowego, z przysługiwania jej praw wynikających z rejestracji
domen internetowych […] i […] (i ich utrzymania), na których doszło do naruszenia
dóbr osobistych powodów. Odpowiedzialność drugiej pozwanej C. spółki z o.o.
wynika natomiast z tego, że prowadzi ona wskazane wyżej serwisy internetowe, w
których zamieściła kwestionowane przez powodów materiały. Powyższe
uzasadniało, zdaniem Sądu pierwszej instancji, zastosowanie żądanych w pozwie
niemajątkowych i majątkowych środków usunięcia skutków naruszenia dóbr
osobistych powodów przez nakazanie obu pozwanym Spółkom, by każda z nich
zamieściła w każdym z opisanych wyżej serwisów internetowych ogłoszenia o
treści wskazanej w sentencji wyroku oraz usunęła z tych serwisów kwestionowane
przez powodów materiały i komentarze internautów. Oceniając w świetle art. 448
4
k.c. roszczenie powodów o zasądzenie od pozwanych solidarnie na cel społeczny
wskazany w pozwie stosownej kwoty, Sąd Okręgowy podniósł, że powodowie
udowodnili winę obu pozwanych Spółek, a żądana przez powodów na rzecz Domu
Samotnej Matki […] kwota 200.000 złotych jest odpowiednia i taką też kwotę
zasądził argumentując, że powodowie są osobami powszechnie znanymi,
majętnymi i szanowanymi, a im wyższy status osoby pokrzywdzonej, tym wyższa
powinna być, zdaniem Sądu, sankcja ekonomiczna za naruszenie ich dóbr
osobistych. Na wysoki stopień winy obu pozwanych wskazuje także, w ocenie Sądu
Okręgowego, fakt zamieszczania reklam wykorzystujących w swej treści informacje
dotyczące powodów, przy czym z przedstawionych danych wynika, że serwis […]
jest odwiedzany 185.315.000 razy miesięcznie przez 7.847.000 unikalnych
użytkowników.
Po rozpoznaniu apelacji wywiedzionych od powyższego wyroku przez obie
pozwane Spółki, Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 5 grudnia 2012 roku zmienił
zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddalił w całości powództwo skierowane
przeciwko B. S.A. w W. (następcy prawnemu pierwotnie pozwanej B. spółki z o.o.)
uznając, że powodowie nie wykazali, aby ten pozwany jako abonent ( uprawniony z
rejestracji) domen internetowych o nazwach: […] i […] naruszył dobra osobiste
powodów, skoro nie jest wydawcą serwisów internetowych, w których ukazały się
kwestionowane materiały. Pozwany jedynie zezwolił C. spółce z o.o. na korzystanie
z tych domen w celu wydawania pod tymi adresami serwisów internetowych […] i
[…] i nie miał wpływu na treść materiałów w serwisach tych publikowanych. Nie ma
także wpływu na usuwanie komentarzy internautów dotyczących tych materiałów.
Uwzględniając częściowo apelację drugiego pozwanego – C. spółki z o.o.
Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że utrzymując obowiązek
opublikowania przez tego pozwanego na stronach internetowych […] i […] ogłoszeń
wskazanych w wyroku Sądu Okręgowego, wyeliminował z treści tych ogłoszeń
słowo „czci” oraz wyeliminował obowiązek usunięcia z powyższych stron
internetowych i archiwów materiału „X. z mężem” uznając, że materiał ten nie
narusza dóbr osobistych powodów. Sąd Apelacyjny zgodził się z oceną Sądu
pierwszej instancji, że pozostałe kwestionowane przez powodów materiały
naruszyły prawo do prywatności i czci powodów, przy czym uznał, że małżonkowie
5
mogą wspólnie dochodzić ochrony dóbr osobistych w oparciu o tę samą podstawę
faktyczną, gdy- jak w sprawie niniejszej - naruszenie odnosi się do funkcjonowania
związku małżeńskiego, a nie każdego z małżonków osobno w sposób nie związany
z osobą drugiego małżonka. Sąd Apelacyjny wskazał także, że Sąd Okręgowy
ustalił, że informacje te zdenerwowały i zbulwersowały powódkę, nie ustalił
natomiast, czy zdenerwowały także powoda. Uznał jednakże, że z uwagi na
masową dostępność portali internetowych krzywda został także wyrządzona
powodowi (aczkolwiek w mniejszym stopniu). Zanegował Sąd Apelacyjny trafność
poglądu Sądu Okręgowego co do relacji między statusem społecznym i
majątkowym osób pokrzywdzonych naruszeniem dóbr osobistych, a wysokością
sankcji ekonomicznej wymierzonej sprawcy naruszenia. Sąd Apelacyjny uznał
zasądzoną przez Sąd Okręgowy na cel społeczny kwotę 200.000 złotych za rażąco
wygórowaną i obniżył ją do 30.000 złotych, uznając ją za wystarczającą przy
uwzględnieniu sytuacji finansowej pozwanej C. spółki z o.o. Dalej idąca apelacja
pozwanej C. spółki z o.o., która domagała się oddalenia żądań powodów w całości,
została oddalona.
Skargi kasacyjne od powyższego rozstrzygnięcia reformatoryjnego wywiedli
powodowie oraz C. spółka z o.o.
Powodowie zaskarżyli wyrok w części, to jest w pkt I : podpunktach 2, 6, 9
oraz w punkcie III i IV, zarzucając naruszenie prawa materialnego, tj. art. 448 k.c.,
art. 24 § 1 k.c., art. 422 k.c. i art. 23 k.c. a także naruszenie przepisów
postępowania tj. art. 233 § 1 w związku z art. 233 § 2 k.p.c. oraz art. 328 § 2
w związku z art. 391 § 1 k.p.c. Wnieśli o uchylenie wyroku w zaskarżonej części
i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi Apelacyjnemu do ponownego
rozpoznania ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w kwestionowanej
części i orzeczenie co do istoty sprawy przez oddalenie apelacji obu pozwanych.
Pozwana C. sp. z o.o., zaskarżając wyrok w części tj. w pkt I, podpunktach
1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 10 oraz w punktach II i pkt III, zarzuciła naruszenie przepisów
postępowania tj. art. 378 § 1 k.p.c., art. 382 k.p.c., art. 328 § 2 w zw. z art. 391 § 1
k.p.c. oraz naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 23 k.c. w zw. z art. 14
ust. 6 pr. prasowego, art. 24 § 1 k.c. oraz art. 448 k.c. Skarżąca wniosła o
6
uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania, ewentualnie o uchylenie
zaskarżonego wyroku w kwestionowanej części i orzeczenie co do istoty sprawy
przez zmianę wyroku Sądu Okręgowego i oddalenie w całości powództwa
skierowanego przeciwko temu skarżącemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W obu skargach kasacyjnych sformułowane zostały w ramach drugiej
podstawy kasacyjnej zarzuty odnoszące się do procesowej poprawności
postępowania Sądu Apelacyjnego, a mianowicie zarzuty naruszenia art. 378 § 1
k.p.c. oraz art. 328 § 2 w związku z art. 391 § 1 k.p.c. Zarzuty te są trafne
i prowadzą do uwzględnienia obu skarg kasacyjnych, uchylenia zaskarżonego
wyroku w całości i przekazania sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego
rozpoznania.
Sformułowane w ramach pierwszej podstawy kasacyjnej zarzuty obu skarg
kasacyjnych, dotyczące naruszenia art. 23, 24, 448, 442 k.c. oraz art. 14 ust. 6
ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe nie poddają się natomiast
ocenie Sądu Najwyższego z uwagi na to, że Sąd Apelacyjny, nie poczynił, wbrew
swojej powinności, ustaleń faktycznych pozwalających na ocenę prawidłowości
wykładni i zastosowania wskazanych w obu skargach kasacyjnych przepisów
prawa materialnego (por. wyrok SN z dnia 11 marca 2003 roku, V CKN 1825/00,
niepubl.).
W aktualnie obowiązującym modelu postępowania apelacyjnego sąd
drugiej instancji, wskutek zaskarżenia apelacją wyroku sądu pierwszej instancji,
rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia. Dokonuje własnych
ustaleń faktycznych prowadząc lub ponawiając dowody albo poprzestając na
zaaprobowanym materiale zebranym w pierwszej instancji, kontroluje
prawidłowość postępowania przed sądem pierwszej instancji, pozostając
związany zarzutami procesowymi przedstawionymi w apelacji, jeżeli są
dopuszczalne, ale biorąc z urzędu pod uwagę nieważność postępowania, stosuje
przepisy regulujące postępowanie apelacyjne oraz, gdy brak takich przepisów,
odpowiednio przepisy dotyczące postępowania przed sądem pierwszej instancji.
7
Sąd odwoławczy samodzielnie ustala podstawę materialnoprawną orzeczenia
niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji, będąc ewentualnie związany
oceną prawną lub uchwałą Sądu Najwyższego (art. 386 § 6, art. 39820
i art. 390
§ 2 k.p.c., orzeka co do istoty sprawy stosownie do wyników postępowania,
nie wykraczając poza wniosek zawarty w apelacji i nie naruszając zakazu
reformationis in peius oraz rozstrzyga o kosztach postępowania
(por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia
31 stycznia 2008 r. III CZP 49/07 - zasady prawnej, OSNC 2008, nr 6, poz. 55).
Wbrew tym zasadom, Sąd Apelacyjny rozpoznając apelacje obu
pozwanych Spółek od wyroku Sądu Okręgowego nie wskazał podstawy faktycznej
swojego orzeczenia, nie poczynił bowiem własnych ustaleń, ani też wyraźnie nie
wskazał, że ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego podziela w całości i uznaje za
własne.
Sąd Apelacyjny zreferował wprawdzie w części historycznej swojego
uzasadnienia ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego, jednakże w części
poświęconej podaniu motywów własnego orzeczenia o charakterze
reformatoryjnym ograniczył się jedynie do lakonicznej uwagi, że „należy podzielić
ocenę prawną charakteru spornych publikacji dokonaną przez Sąd Okręgowy jako
naruszających dobra osobiste powodów w postaci prawa do prywatności i czci”
(strona 11 uzasadnienia). Z tym sformułowaniem sprzeczny jest zresztą zakres
zmiany wyroku Sądu Okręgowego przez wyeliminowanie z treści nakazanych
pozwanej C. spółce z o.o. oświadczeń słowa „czci”. Nie wyjaśnił Sąd Apelacyjny
przyczyn ograniczenia zakresu tych oświadczeń w stosunku do nakazanych przez
Sąd pierwszej instancji mimo uznania, że opublikowane materiały naruszają
zarówno prawo do prywatności, jak i cześć powodów, zarzuty sformułowane w tym
zakresie w skardze kasacyjnej powodów są więc trafne.
Sąd drugiej instancji nie poczynił własnych ustaleń faktycznych dotyczących
tego, czy i jakiej krzywdy (w jakim rozmiarze czy o jakiej intensywności) doznali
powód i powódka na skutek opublikowania w internecie wskazanych w pozwie
materiałów. Na stronie 11 uzasadnienia Sąd Apelacyjny zasygnalizował jedynie,
że nie można zgodzić się z Sądem Okręgowym w kwestii rozmiaru doznanej przez
8
powodów krzywdy, a w konsekwencji wysokością sumy zasądzonej na wskazany
przez powodów cel społeczny, zaś na stronie 12 uzasadnienia wskazał,
że opublikowane materiały zdenerwowały powódkę, zauważając jednocześnie,
że nie zostało ustalone w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji, czy także
zdenerwowały powoda. Brak jest jakichkolwiek ustaleń faktycznych Sądu
Apelacyjnego i ocen we wskazanym zakresie, a mimo to Sąd Apelacyjny
zaaprobował uwzględnienie przez Sąd Okręgowy powództwa w odniesieniu do
obojga powodów.
Nie jest ponadto klarowne stanowisko Sądu Apelacyjnego co do
podnoszonych w apelacjach obu pozwanych Spółek zarzutów naruszenia art. 23
i 24 § 1 k.c. w związku z art. 14 ust. 6 prawa prasowego i art. 448 k.c. wskutek
błędnego przyjęcia przez Sąd Okręgowy, że powodom przysługują wspólne dobra
osobiste w postaci wspólnego prawa do prywatności i wspólnego prawa do czci
i stąd mogą oni domagać się wspólnej ich ochrony. Obie pozwane Spółki
kwestionowały taką możliwość w złożonych apelacjach, wskazując, że z konstrukcji
dóbr osobistych wynika, iż określone dobro osobiste może przysługiwać jedynie
osobie fizycznej lub prawnej i tylko ona może dochodzić indywidualnie jego ochrony,
nie istnieją zaś wspólne dobra osobiste przysługujące kliku osobom fizycznym czy
też określonej grupie osób fizycznych. W odniesieniu do tych zarzutów Sąd
Apelacyjny wskazał jedynie lakonicznie na stronie 12 uzasadnienia, że „wbrew
stanowisku skarżącego, małżonkowie mogą wspólnie dochodzić ochrony dóbr
osobistych w oparciu o tę samą podstawę faktyczną , gdy - jak w niniejszej sprawie-
naruszenie odnosi się do funkcjonowania związku małżeńskiego, a nie każdego
z małżonków z osobna w sposób nie związany z osobą drugiego małżonka”. Z tego
fragmentu uzasadnienia, jedynego odnoszącego się do sformułowanych w obu
apelacjach zarzutów naruszenia prawa materialnego - art. 23 k.c. w związku z art.
14 ustęp 6 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe, art. 24 § 1 i art. 448
k.c., nie wynika jednoznacznie, czy Sąd Apelacyjny uznał, że powodowie dochodzili,
w związku z pozostawaniem małżeństwem, ochrony wspólnie przysługujących
im dóbr osobistych czy też ochrony dóbr osobistych przysługujących im
indywidualnie. Uniemożliwia to ustosunkowanie się do identycznego zarzutu
sformułowanego w skardze kasacyjnej pozwanej C. spółki z o.o.
9
Sąd Apelacyjny nie poczynił także żadnych własnych ustaleń faktycznych,
uzasadniających obniżenie zasądzonej przez Sąd Okręgowy sumy na cel
społeczny wskazany przez powodów z 200.000 złotych do 30.000 złotych,
powołując się jedynie ogólnikowo na rażące wygórowanie sumy przyznanej przez
Sąd pierwszej instancji. Sąd Apelacyjny uznał 30.000 złotych za kwotę
wystarczającą „biorąc pod uwagę sytuację finansową pozwanego” (strona
12 uzasadnienia) mimo, że nie poczynił żadnych ustaleń faktycznych dotyczących
sytuacji finansowej i majątkowej pozwanej C. spółki z o.o. Okoliczność ta także
uniemożliwia ocenę przez Sąd Najwyższy zarzutów odnoszących się do tego
rozstrzygnięcia, sformułowanych w obu skargach kasacyjnych.
Powołując się na powyższe rozważania, trzeba przypomnieć wyrażony
w orzecznictwie pogląd, że zastosowanie przepisów prawa materialnego do
niedostatecznie ustalonego przez Sąd drugiej instancji stanu faktycznego lub
w przypadku, gdy wyrok sądu drugiej instancji nie zawiera ustaleń faktycznych
odnoszących się do przesłanek stosowanej normy prawa materialnego, oznacza
wadliwą subsumpcję; brak stosownych ustaleń faktycznych uzasadnia zarzut
kasacyjny naruszenia prawa materialnego przez niewłaściwe jego zastosowanie
(por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 5 września 2012 r., IV CSK 76/12, niepubl.,
z dnia 18.01.2012 r., II PK 117/11, niepubl., z 18 września 1997 r., I CKN 229/97,
z 26 maja 1998 r., III CRN 516/97, z 2 grudnia 1999 r., I CKN 954/98, niepubl.
z 13 czerwca 2000 r., V CKN 69/00, niepubl z 28 lutego 2002 r., III CKN 547/00,
niepubl., z 20 lutego 2003 r., I CKN 65/01, a niepubl., z 26 listopada 1999 r., III CKN
460/98, OSNC 2000, nr 5, poz. 100). Sytuacja ta zachodzi w rozpoznawanej
sprawie i uzasadnia, co już wyżej akcentowano, sformułowane w ramach pierwszej
podstawy kasacyjnej zarzuty materialnoprawne zawarte w skardze kasacyjnej
obu stron.
Podzielić należy także podniesione w skardze kasacyjnej powodów zarzuty
odnoszące się do nie wystarczającego wyjaśnienia podstawy faktycznej i prawnej
poglądu wykluczającego odpowiedzialność B. S.A., skutkującego zmianą
zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa wobec tego pozwanego.
Nie przesądzając, rzecz jasna, na tym etapie postępowania, o trafności tezy
powodów o legitymacji biernej tego pozwanego, trzeba wskazać, że Sąd
10
Apelacyjny zaniechał ustalenia treści stosunków faktycznych i prawnych
łączących obu pozwanych w zakresie twierdzonego przez powodów
ewentualnego wpływu pozwanego ad. 1 na treść serwisów […] i […]
prowadzonych przez drugiego z pozwanych. Z akt sprawy wynika, że na
rozprawie apelacyjnej w dniu 24 kwietnia 2012 roku (k. 436 akt sprawy) Sąd
Okręgowy zobowiązał obu pozwanych do przedłożenia umowy dotyczącej zasad
korzystania przez C. spółkę z o.o. z domen internetowych […] i […], do których
prawa wynikające z ich rejestracji przysługują pozwanej ad. 1, zezwalając na
usunięcie z niej danych finansowych, które mogły stanowić tajemnicę handlową.
Dowód ten miał posłużyć ustaleniu faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy
i między stronami spornych, a to wobec twierdzenia powodów, że obie pozwane
Spółki ponoszą odpowiedzialność za naruszenie dóbr osobistych powodów
kwestionowanymi publikacjami. Trzeba podzielić zarzut skargi kasacyjnej
powodów, że Sąd Apelacyjny zaniechał rozważenia znaczenia i skutków odmowy
przedstawienia przez pozwanego ad. 1 umowy zawartej z pozwanym ad. 2
o zasadach korzystania przez drugiego pozwanego z domen internetowych […]
i […], co mogło mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy w sytuacji, gdy
Sąd Apelacyjny nie uchylił swojego postanowienia dowodowego dotyczącego
wskazanej kwestii.
Z przedstawionych wyżej rozważań wynika także zasadność
sformułowanego w obu skargach kasacyjnych zarzutu naruszenia art. 328 § 2
w związku z art. 391 § 1 k.p.c.. przez sporządzenie uzasadnienia zaskarżonego
wyroku w sposób nie spełniający wymogów stawianych uzasadnieniu orzeczenia
reformatoryjnego, przez co wyrok Sądu Apelacyjnego nie poddaje się,
z wyłożonych wyżej przyczyn, pełnej kontroli kasacyjnej z punktu widzenia
sformułowanych w obu skargach zarzutów naruszenia prawa materialnego.
Naruszenie art. 328 § 2 w związku z art. 391 § 1 k.p.c. może stanowić
usprawiedliwioną podstawę skargi kasacyjnej wtedy, gdy uzasadnienie
zaskarżonego wyroku nie ma wszystkich koniecznych elementów, bądź zawiera
kardynalne braki, które uniemożliwiają kontrolę kasacyjną. Za taką wadliwość
uznać należy całkowite zaniechanie ustosunkowania się do poczynionych przez
sąd pierwszej instancji ustaleń faktycznych i przeprowadzonego postępowania
11
dowodowego, co stanowi obowiązek każdego sądu merytorycznie
rozpoznającego sprawę, zwłaszcza w sytuacji sformułowania w apelacji zarzutów
odnoszących się do oceny dowodów i ustaleń faktycznych. Wyjaśnienie podstawy
prawnej wyroku Sądu drugiej instancji polega nie tylko na wskazaniu przepisów
prawa, ale także na przedstawieniu ich interpretacji oraz podaniu, w jaki sposób
wpływają na treść wyroku. Wskazanych elementów uzasadnienie zaskarżonego
wyroku nie zawiera.
Za trafny uznać także należy zarzut pozwanej C. spółki z o.o. naruszenia
przez Sąd Apelacyjny art. 378 § 1 k.p.c. przez zaniechanie szczegółowego
ustosunkowania się do wszystkich zarzutów apelacji wniesionej przez tego
pozwanego. W apelacji tej pozwana Spółka zarzuciła naruszenie przez Sąd
Okręgowy art. 233 § 1 k.p.c. i art. 328 § 1 k.p.c., art. 23 i 24 § 1 k.c. w związku z art.
14 ustęp 6 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe, art. 24 § 1, art. 448
k.c., art. 14 ust. 1 i 15 ustawy z dnia 18 lipca 2002 roku o świadczeniu usług drogą
elektroniczną (Dz. U. nr 144, poz. 1204 ze zm.), art. 480 § 1 w związku z art. 24 § 1
w związku z art. 369 k.c. oraz naruszenia art. 32 ustęp 1 i art. 54 Konstytucji R.P.
Brak ustosunkowania się przez sąd drugiej instancji do wskazanych zarzutów
apelacji, stanowiąc naruszenie art. 378 § 1 k.p.c., uniemożliwia kontrolę zgodności
zaskarżonego wyroku ze wskazanymi w skardze kasacyjnej przepisami prawa
materialnego i uzasadnia jej uwzględnienie w zakresie tego uchybienia (por. wyroki
Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2007 r., II CSK 122/07, niepubl. i z dnia
7 listopada 2013 r., V CSK 550/12, niepubl.).
Nie przesądzając więc w jakikolwiek sposób kierunku i treści przyszłego
rozstrzygnięcia Sądu Apelacyjnego, które powinno zapaść po dokonaniu przez Sąd
Apelacyjny własnych, jednoznacznych ustaleń faktycznych oraz przeprowadzeniu
oceny trafności poglądów prawnych Sądu Okręgowego należało na podstawie
art. 39815
§ 1 k.p.c. orzec jak w sentencji.
12