Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 55/14
POSTANOWIENIE
Dnia 18 grudnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Halina Kiryło (przewodniczący)
SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)
SSA Anna Szczepaniak-Cicha
w sprawie z wniosku A. R.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w E.
z udziałem zainteresowanych: A. Ś., B. H., E. P. i Wojewódzkiego Szpitala
Zespolonego w E.
o wznowienie postępowania,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 18 grudnia 2014 r.,
zażalenia wnioskodawczyni na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 17 kwietnia 2014 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny postanowieniem z 17 kwietnia 2014 r. odrzucił skargę
wnioskodawczyni A. R. o wznowienie postępowania w sprawie zakończonej
prawomocnym wyrokiem tego Sądu z 17 października 2012 r. (sygn. … 820/12),
gdyż nie została oparta na ustawowej podstawie (art. 410 § 1 k.p.c.). Wyrokiem tym
Sąd Apelacyjny oddalił apelacje skarżącej od trzech wyroków Sądu Okręgowego w
E. z 29 lutego 2012 r., wydanych w sprawach o sygn. … 820/12, … 877/12 i …
888/12 (sprawy te Sąd Apelacyjny połączył do wspólnego rozpoznania). W skardze
o wznowienie postępowania skarżąca wskazała na odmienne rozstrzygnięcie w
2
analogicznej sprawie zakończonej wyrokiem Sądu Apelacyjnego z 23 lipca 2013 r.,
… 2139/12, w którym uchylono wyrok Sądu Okręgowego w E. oraz poprzedzającą
go decyzję pozwanego. W ocenie skarżącej w tej sytuacji zachodzi podstawa
wznowienia postępowania z art. 401 pkt 2 k.p.c., gdyż wskutek naruszenia
przepisów prawa została pozbawiona możliwości działania oraz z art. 403 § 2
k.p.c., czyli wykrycie takich okoliczności faktycznych i dowodowych, które mają
wpływ na wynik sprawy, a z których nie mogła skorzystać w poprzednim
postępowaniu.
W uzasadnieniu odrzucenia skargi Sąd Apelacyjny stwierdził, że odmienność
rozstrzygnięcia w analogicznej sprawie nie może być uznana za podstawę
wznowienia postępowania z art. 401 pkt 2 k.p.c. Okoliczności uzasadniające tę
podstawę muszą zaistnieć w toku postępowania, którego wznowienia strona się
domaga. Żadna okoliczność zaistniała po zakończeniu postępowania nie mogła
pozbawić strony możliwości działania w jego toku. Wydanie po zakończeniu
postępowania odmiennego wyroku w analogicznej sprawie nie może zostać uznane
za świadczące o pozbawieniu strony możliwości działania na skutek naruszenia
przepisów prawa. Odmiennego wyroku w analogicznej sprawie nie można też
uznać za podstawę wznowienia z art. 403 § 2 k.p.c. Chodzi w nim o nowe
okoliczności faktyczne i dowodowe, które mają wpływ na wynik sprawy, a z których
strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowania.
W zażaleniu wnioskodawczyni wniosła o uchylenie postanowienia o
odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania. Podała, że sądy powszechne nie
powinny rozpatrywać sprawy o podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jako
niezasadną uznała dotychczasową linię orzeczniczą Sądu Najwyższego na tle
art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych (uchwała z 9 września 2009 r., II UZP 6/09, wyroki z 18 października
2011 r., III UK 22/11 i z 6 lutego 2014 r., II UK 279/13).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie jest zasadne.
3
Zasadniczy mankament wynika z tego, że skarżąca nie zarzuca w nim
naruszenia prawa procesowego, a chodzi wszak o kontrolę orzeczenia
procesowego o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania.
Kwestia czy sąd powszechny (art. 1 i 2 k.p.c.) może rozpatrywać sprawę o
podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu, jeżeli jest łączona z nieważnością
postępowania ze względu na brak drogi sądowej, to nie może być stawiana jako
przesłanka wznowienia postępowania, gdyż zakres nieważności postepowania
ujęty w art. 401 k.p.c. jest węższy niż w art. 379 k.p.c., albowiem nie obejmuje
nieważności postępowania z powodu niedopuszczalności drogi sądowej (art. 379
pkt 1 k.p.c.). Niezależnie od tej granicy procesowej, stosownie do art. 32 ustawy z
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, do składek na
Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz
Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie m.in. ich
poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, stosuje się
odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne. Oznacza to
odesłanie do wszystkich przepisów dotyczących tej materii. Sprawy dotyczące
wymierzania i pobierania składek na ubezpieczenie zdrowotne zostały wyłączone
ze spraw z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego, których rozpatrywanie należy do
kompetencji dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia.
Realizacja zadań dotyczących kontroli i poboru składek na ubezpieczenie
zdrowotne należy do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 83 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych). Wobec powyższego, w tym zakresie, decyzje Zakładu
podlegają kontroli przez sąd pracy i ubezpieczeń społecznych (por. postanowienia
Sądu Najwyższego z 16 grudnia 2014 r., II UZ 57/14 i z 18 grudnia 2014 r., II UZ
56/14 w podobnej sprawie skarżącej).
Klarownie Sąd Apelacyjny przedstawił, że wyrok w innej sprawie nie stanowi
podstawy skargi o wznowienie postępowania (art. 401 pkt 2 i art. 403 § 2 k.p.c.).
Wydanie wyroku w innej (nawet analogicznej) sprawie z istoty nie może zostać
uznane za świadczące o pozbawieniu strony możliwości działania na skutek
naruszenia przepisów prawa, a jednocześnie takie odmienne orzeczenie, choć
wydane w podobnej sprawie, nie stanowi nowej okoliczności faktycznej lub dowodu,
mających wpływ na wynik tamtej sprawy, z których strona nie mogła skorzystać w
4
poprzednim postępowaniu. W podstawie wznowienia unormowanej w art. 403 § 2
k.p.c. chodzi o wyrok, który uprawomocnił się przed wyrokiem objętym skargą.
Podstawa ta odnosi się do sytuacji procesowych przewidzianych w art. 199 § 1
k.p.c. (art. 379 pkt 3 k.p.c.), które wyłączają wydanie kolejnego wyroku co do tego
samego przedmiotu sprawy (sporu) między tymi samymi stronami.
Ponadto w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że wadliwość
orzeczenia wynikająca z obrazy prawa materialnego nie może być kwalifikowana
jako ustawowa podstawa wznowienia. Odwołanie się w zażaleniu do szeregu
przepisów prawa materialnego i kontestowanie orzecznictwa Sądu Najwyższego
nie zmienia powyższej oceny procesowej, gdyż zakres zażalenia obejmuje tylko
badanie odrzucenia skargi o wznowienie postępowania a nie zgodności z prawem
wyroku od którego wniesiono skargę o wznowienie postępowania.
Odrzucenie skargi przez Sąd Apelacyjny było uzasadnione (art. 410 § 1
k.p.c.).
Z tych motywów orzeczono jak w sentencji (art. 39814
w związku z art. 3941
§
3 k.p.c.).